장음표시 사용
391쪽
DE TROPIS IUDICANDIS ET INTERPRETANDIS. 379
docendi caussa fictis, in quibus partes agentium demandantur animalibus et rebus vita carontibus. Sic in Aesopicis fabulis maxime spectatur doctrina, quae latet: ipsa narratio continet multa, quae necessaria non sunt et ideo tantum adduntur, Ut integra evadat narratio. Eadem est in summa methodus intelligetidi parabolicos N. T. sermones. Et habemus nos etiam in libris sacris tales narrationes, quibus agere et loqui dicuntur animalia. Talis apologus est Judic. IX. . ubi sermo est de rebellione civium. Declaratur id: civis bonae frugis quum eXcitatur ut velit rebellem se gerere, declinat; civis autem inutilis facile suseipit
estque is tanto etiam imperiosior. Alterum eXemplum est a. Chron. XXV, - Cir. GELLII N A. Il, 29. et E R N E S TI Clavem Cicersu. s. v. Apologus.
Parabolae et allegoriae nexus.
Ex his, quae diximus, nexus intelligitur, qui parabolam inter atque allegoriam intercedit. Allegoriam enim illico licet mutare in parabolam, modo stilum historicum addas. Veluti illud, quod est allegoricum: lapis, quem aedificantes reiecerunt, factus est lapis angularis, ita statim esseres per parabolam: fuit, qui aedificari domum iuberet; aedificantes lapidem aliquem reiecerunt, quem dominus aedificii deinde esse vellet lapidem angularem. Elucet hino
tanto clarius, quum eadem sit allegoriae ac parabolae natura, easdem quoque utriusque interpretandae leges ubique obtinere.
lares troporum iudicandorum regulae attinguntur.
Per saturam hic quaedam subiungamus de iis tropicae dictionis iudicandae regulis, quae vulgo coin-
392쪽
memorari solent, sed ita, ut non lassiciant. Praecipiunt itaque haud raro, Don facile discedetidum e se a proprietate fignificationis f. a.). Atqui plena omnia
sunt troporum, et non paucae allegoriae occurrunt.
Quis igitur in ista praeceptione reperiat notam aut perspicuum characterem, per quem agnosci tropus ac distingui a proprietate possit, aut iudicetur, quando discedendum sit Praeceperunt alii, non flue evideriti em Isa aut Me-ee sitate admitteridum e se tr0pum f. q. . Cur non ZVsus loquendi ostendit, mille esse tropos. Cur igitur evidens semper et necessaria caussa sectanda sit 3 Tum quaeritur rursus, quando sit necessaria, quando sit
evidens Caussa. Ac DANHAUERus quidem sic deseripsit hanc neces statem: tibi est Grai Vesta repugnantia vel rerum vel facturum, si capiamus pr0prie. Hoc per se verissimum est. Potestne enim id proprie intelligi, quod Christus dixit: destruite hoc templum&c. 3 Et scriptor ipse ex historia deinde explicat sensum allegoricum. Verum idem illud non cadit in
Sed qui haec et alia huius generis praeceperunt, videntur illi cavere hoc pacto voluisse , ne Omnia mutentur in allegorias. Erat autem talis cautio non abs Te, quoniam veteres, in his Judaei, non nisi allegorias sectabantur, nusquam agnoscentes sensum litteralem. Contra istos moneri haec poterant; et si non satis erat negando monuisse: demonstrare rem et leges scribere a mando conveniebat.
393쪽
Volumus et in hoe capite versari sic, ut praemitta mus theoriam sap. Ei Mi 12. P. I. Sect. I. cap. II. f. Is δ, eique praxin superstruamuS.
Interdum ad ordinariam verbi fgnificationem accedit aliquod, ut ita dicam, auctarium 9 15.), seu idea, quam Verbum non habet per se usu loquendi. Id auctarium est duplex. Alterum pertinet ad verbi dignitatem, alterum ad significationis amplitudinem et gravitatem. In illo genere verbum accipit quamdam vel honestatem ve turpitudinem usu et Opinione hominum. Veluti quum dicitur plebs, accedit ad Verbum, quoad usu loquendi constat, aliqua id ea honesta: indicat enim in scriptoribus eXteris tertium ordinem civium Romanorum, qui erat post ordinem senatorium et equestrem. Hoc est honesti si num. Sed plebs dicitur etiam de rudi, inculta et iere barbara hominum turba in civitate. Accedit igitur idea, sed quae iniucunda est habetque aliquid non satis laudabile. Urbs interdum dicitur de urbe primaria, V.C. Roma. Ita accedit ad id eam verbi ordinariam idea honestior ac nobilior. Vnde ευῖ'αοι alia, alia sunt verba. Illa in bonam dicuntur partem, haec in deteriorem, cum aliqua vilitatis significatione. Sed hoc de genere nihil attinet in hermeneutica institutione dicere. Quia enim tota res pendet ab usu lo-
394쪽
quendi, nihil hic valent praecepta: attendendum est ad tyrannidem et imperium, quod usus habet. Igitur hic dicimus de altero genere, ubi aliquid accedit ad id earum amplitudinem et gravitatem. Atque hac in re docemus Einphasiu esse, quae est ali Da ad suuta ubverbi Ruiscationem accestis, an ei di vim habens iurit AHlque partem. Sic quando Judaei de Mose loquuntur appellant eum simplicit Pr Prophetam. Ubi veteres de Demosthene agunt, nominant eum Orato- rem; Platonem Philosophum; PIomerum Poetam. Haec nomina quum illi accipiant accedit aliquid ad ideas vulgares. Ac Prophetae titulus, Mosi tributus, significat primum e Judaeis prophetis, principem adeo dignitate quo cum Deus sit loquutus, ut cum alio nullo propheta. Haec non sunt in solita notione prophetae. Idem evenit in nomine Jeh0vah,
quod est erit qui est. Admonitum est cesties et ex Exodo intelligitur, significari hoc nomine Deum, qui certissme se praebebit talem, qualem se praestiturum promisit, qui erit immotus, immutabilis et veracis imus. Atque hinc intelligetur, quae sit illa
in definitione arcessio augendi Cim haberis. Augetur autem Verbum in titramqtie partem, vel in bonam, vel in malam; vel cum laude, vel cum Vituperio. Exempla accesssaonis ad id eam in bonam partem attulimus. In malam v. c. Titus Imperator in libris Judaeorum appellatur κατ ἐSceleratus, Ut qui templum et urbem destruXerit penitus incendio.
Verba per se Mon habent emphasin.
Ex definitione, quam proposuimus, sponte fuit
hoc consectarium: Nullum Oerbum habere emphasia per se f. 16. , h. e. si spectem eius significatum ex usu loquendi. Emphasis enim est idea accessoria verbi, quod suam per se habet et certam vim indicatque certam
395쪽
tam quamdam ideam rei, per se vel parvae Vel magnae. Sic V. c. Deus, sol, i c. exprimunt ideam rei satis magnae, sed eX primunt per se, non accedente alia id ea. Dicitur aliquis fractetis dolore; exprimitur magnus dolor, sed nulla est emphasis. Aut ubi est de Maria: gladius perfodiet mentem tuam, ruri S intelligitur magnus dolor. Sed haec idea est in verbo per se; nulla id ea extrinsecus arce sienda. Cfr. MOS ARM 11 cogitat. de interpret. et emend. s. lit t. f. L Vindic. p. a O3. Syntagm. dissertation. E. J1 U.
Sunt autem emphases vel temp0rariae, Vel consantes f. IIJ. Temp0rarias dicimus, quae certo loco ac tempore verbis accedunt sese. II. cap. V. 13. . Eae solent nasci vel ex affectu dicentis, vel e gravitate rei, quam verbum supra usum ordinarium eXprimit. I. Ex UecTu dicentis. V. c. cui narratur res
tristis1ima, is perculsus dolore, ac suspirans, respondet: audit L Dicere voluit, rem prolit dolor iamdudum in sua in venisse notitiam. Accedit ergo ad Vim, quam Verbum habet per se, aliquid; sed accedit Certo tempore et loco: in hoc dolore, in hac re tristi: accedit etiam ex affectu dicentis, quo cognito iudicatur, multis modi S eum e X cruciari, quum dicat: audiui. Talis igitur accessio ad verbum dici temporaria potest. Pariter in re laetiore. Ut si quis 'in mediis gaudiis vivens dicat: hoc est vi ere tin isto Ci-Cere plus esse sentitur, quam spirare et moveri: vult enim exprimere telicissimam vitam. II. Ex grasitate rei interdum quoque ad verbum aliquid accedit. Huc pertinet narratio de Caesare,
396쪽
qui ad gubernatorem navis, tempestate maris oborta, dixit: noli timere; Caesarem vehis. Pariter iii illo αυτος εφα, h. e. ille summus vir, Pythagoras, tam quam errare nescius, dixit. Catilina in summis dixit flagitiis: Quid mirum 8 Catilina fuit, h. e. longe sagitiosissimus homo. Parens dicit filio in vita communi: filium hortor; volens hoc: vide nostram necessitudinem; hic tu mihi es, hic ego tibi: vide meum
Temporarias has emphases conte X tus orationis indicat et rei natura S. 180. Contextu& - is enim indicat, commoto aliquem animo loqui et in hac commotione multo plus significare, quAm Verbum eX- primat per se. Nattira rei - dum emphasis patet e X gravitate rei. Nam si v. c. tantum intelligerentur nomina illa propria: Caesar, Catilina, sine omni emphasi; irigida loret oratio neque rem ipsam
exaequaret. Caeteras autem emphases temporarias, quae non
oriuntur ab animi effectu, qui cogit, neque a gravitate rei, quae ducit eo, quasque scriptor verbo tribuere solet, agnoscimus eX eo, quod verbi aut phraseos usitata vis sensum frigidum aut ineptum em- Cit, quum aptus contra fiat rei, si qua adiunctio alicuius qualitatis in utramque partem aut magnitudinis intelligatur. Nam in tali loco quaedam necessitas emphaseos intelligitur, in qua est lignum veritatis certissimum Sese. II. cap. V. 3. I . . I. Iob. III, 9.
nemo regenitus peccat. At omnes concedimus et ia-temur, etiam regenitos, etiam optimos homines, peccare solere. Igitur si nihil accedit ad significationem verbi peccare, sensus salsus est, saliena frigidus neque aptuS. Ergo παῶν erit volvi sceleribus,
397쪽
plane deditum flagitiositati esse. At hoc est multo
plus quam peccare. Nunc sente tia prodit verisiima: nemo regenitus volvitur quotidie sceleribus. Joh. VIII, 3 q. is qui peccat, servus est atque mancipium peccuti. PIoc ita nude politum non potiest concedi. Erit et hic: deditus plane sceleribus, totus quantus est facinorosus homo, servus est peccati . Poterat tamen in his videri emphasis esse a gravitate rei I. Cor. IV, 3. 4. ter positum est verbum ἀνακρινειν, semper cum eniphasi. Nam primum άνα κρίνεσΘαι est approbatione ornari laudarique; deinde άνακρένειν sibi arrogare iudicium; tertio ius iudicandi habere, recte iudicare posse. In his sane Paulus libere sic scripsit; poterat enim et aliter scribere et verbo aliquid addere. Verum in his emphasibus iudicandis non negligendus est usus loquendi, sed hactenus salte in consulendus, ut nihil in illis sit, quod ei repugnet cap.
15. . Sic illud, quod diximus de verbo άνακρινειν, plaste non repugnat usui loquendi, quum notiones illas omnes boni scriptores agnoscant.
Uenimus ad constantes eruphases Se R. I. cap. II. f. IT. . Eae sunt, quum verbum accipit a consuetudine significationem maiorem, quam per se habebat, eamque in certis modis loquendi semper obtinet. Sic fidanius et Christus dicuntur humo primus et secundus: quae appellatio semper et constanter habet accedentem ideam eminentiae et praestantiae. Pariter filius hominis per se quidem indicat hominem ex hominibus natum, sed quoties ita dictum reperitur de Iesu Christo, satis constat, appellationem illam accepisse vim tituli insignioris, ut indicaret hominum omnium unum illum, qui Messiae munus et dignitatem habuit. Est et haec accessio aliqua ad vim verbi. Sunt Vero
398쪽
etiam in multo usitatioribus loquendi formis emphases constantes, non semper in rarioribus. V. c. in illo: 6ὶ aliquid, D. excellens et eXimium, quod iacit ad magnam laudem. Est: aliquid vincere hostes armis; est aliquid, vincere iniuriam; sed longe maius est vincere cupiditates. Immo frugi indicare videtur utilem, sed est multo plus. Docet enim Cicero Tuscul.
III 8. si quis dicatur homo frugi, significari eum, qui
abstineat omnibus omnino cupiditatibus, noceat nemini, sit longe iustissimus, reliquas habeat virtutes omnes. Ita constanter isto vocabulo comprehenditur magna laus. VII.
Vnde agnoscarli r consantes emphases.
Has emphases constantes indicat et res loqtiendi β. 18.). Quaeritur iam, quomodo attendendus sit usus loquendi in hanc partem. Seil. II. C2 p. V. f. I 2. . Ac primum quidem Vocis aut phraseos emphasis disierto testiuisitio constat. Demostiaenem dici oratorem, Homerum Poetam, Melanchthonem praeceptorem Germaniae, id novimus diserto testimonio scriptorum, qui hoc de iis praedicant. Primus et ultimus homo qui sit, pariter fuimus ex disertis testimoniis scriptorum Judaicorum. Deinde vero ubi id nullo constat diserto testimonio, usus considendus est sic, ut videamuS, partim, au 0 milibus in locis et emphasis conve-Niat, partim, an ei substituatur in eodem aut similicori textu alia, quae adimicta Πι habeat significati0vem ali qua Πι praecipuae magnitudinis. V. c. Filius Dei ubicunque legitur de Christo, et emphasis sane convenit; nam est ubique titulus Messiae. Accedit, quod interdum pro hoc synonymum ponitur ὀ unde intelligitur, illam appellationem habere adiuncta in In agnitudinem. Sic Job. XII, 34. Nos audivimuS, Melliam in perpetuum esse vitam habiturum. Quomodo
399쪽
DE EMPHASIBUS IUDICANDIS. 12 T
modo igitur tu dicis, filium hominis mori debere 3 Ivluith. XXVI, 63. Summus Judaeorum sacerdos Christo dicit: obtestor te per Deum, an sis Me i. S. Respondet Jesus: recte dixisti. Et non ita multo
poli: videbis venturum esse - quemnam 3 stis pam. Sed legitur hic: stitim hominis. Ita in conteXtu substituitur nomen magnam indicans dignitatem. Ad vim verbi Π accedit notio, eaque constanter, qua indicatur is, qui immutabilis in opere inter Ista elitas perficiundo erit. Stibstituitur etiam EX Od. ID. et VI. huic verbo aliud quid, quod rem magnam indicat. Legitur enim ibi: ero, qui ero, et hoc ut eXplicatio no miniS ponitur resque ipsa additur: nam exhibet Judaeis, quae Abrahamo promissa et destinata fuerunt. Quodsi neutrum illorum est, quae constantis emphaseos posuimus indicia, sed verbum aut phrasis permutatur cum aliis, quae naanifeste sine emphasi sunt, aut aliis in locis magnitudinis significatio verbo diserte addita est, emphasis agnosci non potest. Velut
rus: das ling iliche Hairreu. Quaeritur, an sit verbum emphaticu; D. Hic provocatur ad etymologiam: quum enim sit proprie caput versare huc illuc, exprimi verbo ὸnxiam et valde sollicitam exspectationem. Sed hoc rei te negatur. Nam Phil. I, 2 o. dicit Apostolus, se exspectare auxilium divinum; neque loquitur hic animo commoto et perturbato, cuius sit anxia eae spectatio, sed valde tranquillo et placido. Sperat enim fore, ut Philippenses in dies pergant ulterius. Deinde coniungitur etiam v. 22. ut synonymum cum liberabit me Deus iuXta spem exspectationemque meam. Vbi in graecis non magis
est emphasis quam in latinis. fAdde, Euripidem qu)que Med. V. III T. Verbum sine omni emphasi usurpare. E. . Nec porro emphasis talis agnosci potest in phrasibus couiugatis: quales sunt
400쪽
328 PAR T. I. SECT. II. CAP. V.
certamen certare, bellum bellare. Quod enim dixere multi, esse illa emphatica, id vel eo refellitur, quod saepe coniunguntur cum commemoratione magnitudinis. Sic Matth Il, a O. μιεγάλην Quod erat supervacuum, si eae per se emphasin magnitudinis alicuius haberent. VIII.
Est etiam alia emphasium apud magi hos artis partitio in verbales et reales l. Io.). Reales esse aiunt in rerum magnitudine et sublimitate, quae eXprimantur verbis simplicissimis. Res maenae iudicantur eo, quod admirationem movent; res sublimes autem, quod legentes seu audientes obstupefaciunt. Proponuntur autem talia interdum simplicissimis verbis.
Veluti: dixit Deus: fili lux et fu Ia e flux. Pertinent huc et alia multa, quae dicuntur de Deo, praesertim in Psalmis, quaeque audita, repente Obstupefaciunt magnitudinis notione, ut tranquilliores redditi fateamur, dici hic, quibus maiora comprehendi a nobis nequeant. Interdum etiam est affectus admodum vehemens, qui sit blimitatem prodat. Ut in Horatiano illo: Si fra tus illabatur orbis , impavidum ferierit ri tuae. Quo quanta exprimitur admiratio viri fortis et impavidit Et effecit haec admiratio, ut magnitudo rei sensibilis redderetur simplicissima forma loquendi. Haec igitur duo genera exprimendi verbis mentem suam serjlauuend gro sis, ei stamiend ei habere' dicit usus loquendi emphases reales, quia Vis et gravitas in rebus est, non in vocabulis. Verbales contra emphases ponunt in verbis ad eX-primendam rei magnitudinem aptis. Quum v. c. Jobus de sua imbecillitate summa, comparata cum Dei magnitudine, loquitur, his utitur verbis: Ieh biviiDie