장음표시 사용
101쪽
De Umbra. Cap. X a XVII. Rescit in asperis locis planta thymo similis ,
sed ramulis thymi graciliorib. minoribus,
atque tenerioribus,qui utrinq. habent alios surculos, graciles non ex opposito positos,
oblique actos, folijs thymi, sed tenuioribus , P mollioribus, herbosi coloris virescentis, multis ex opposito inuicem caules teneros ambientibus , Cauliculi vero in summitate ferunt flosculos purpurescentes modo inter soliola spicae modo. Exili radice tenui, longa, lignosaq. nititur, Thymo haec stirps similis est, sed minor in altitudine, meo longe ramulis fere in orbem expansis, latior, ac ad terram et prellior. Tota est odorata, odorem ad thymum quadantentis inclinans, non minus . & acri sapore thymum itidem simulat. In ciborum condimentis usum habet, & in medicina non minus ad mouendos menses in mulieribus, urinam, dc eius decoctum plurimum valet in tussientibus ex melle ad
excrementa in pulmonibus in farcta extenuanda,detergenda, alq. ad sputum, facilitanda . Calida siccaq. est ut ex acrimonia conijcitur, vs . ad ordinem tertium inci id rite facultatis,ac efficaciter digerentiS, atque resoluentis. Nos hanc plantam lyluestrem satureiam Dioscotidis legitima este credidimus, quod & notis, & viribus ei maxime conuenire videatur. Honorius Bellus qui multos annos in Cretae Cidonia ciuitate vixit honorabiliter, ac per honorifice ibi medicinam faciens, misit ad Carolum Clusium pro Sylvestri satureia,
siue thymbra eam plantam, quam nos superiore capite, pro tragorigano recipiendam esse, probare studuimus, eamque prs sertim ei se maius tragoriganum, sed certe ut ingeniae fatear, crediderim hanc nune stirpem propositam esse legit, mam sylvestrem thymbram. Quo pacto enim nostrum maius tragoriganum thymbra esse poterit Dioscoridisrcum tragoriganum thymo neq. magnitudine, neq. foliis, neq. floriabus, ne q. sapore, & odore simile sit,quam similitud nem in-
102쪽
quit thymbram hibere cum thymo oportere. Etenim tragoriginum thymo maius est , ipsoq. & non minus ramis duris constat soliaq. longe maiora thy no habet, & non minus dura, praeterea non habet spicas sitarum plenas, ut expressit Dioscorides de thymbra naq. flores in ramulis per interuallaeircum simul non spicae modo sed ut in marrubio cernimus.
Quibus nostrum tragoriganum thymbram Dioscoridis esse quidem non poterit. Stratiotes
103쪽
BS PONTIS EXOTICIS. Stratiotes millesolia Cretica.L 2 Stratiotes
104쪽
De Stratio te mille folia Cretica. Catia: TXX VIII. Id Tratiotes mille folia in Creta Insula nascitura circa semitas naulto differenSab ea, quam hactenus herbal j j cognouerint. Frutex est cubitalis fere alii tudinis ab una radice producens caules multOS longos, rcctos inaiori ex parte oblique sursium actos, rotundos lanugine candida pubescentes cortice tenui exterius candido intus una ct ligno sauescente folijs ordinatis spatijs, caulibus circum alternatim rarius in hanentibus, longis utrinq. soliolis, paruis, densis, ut in Acaciae Aegiptiae, positis, albicantibus, at minUS quam rami in summitatibus . ipsorum umbethe anethi modo floribus candidis tan aceti proximis apparent. CauleS vero ipsorum multi nondum adulti, ut floream, sed instar germinum potita S a medio vi q. ad extremiam,eodem ordine quo solia inhaerent ramis circum habent prauer dicta solia longa, ex
quorum rad cibus producunt ram Hlos tenues, breuioreSqua
ipsa folia sint, candidos, in extremo serentes velut i germen ca-didam, tornentosum multis foliol: S, quippe sex, septemve breuibus crassis semperuiui minoris, seu vermicularis similibus germinis modo ab eodem ortu prodeuntibus similalq. stiparis, resertum. Hi vero surculi a medio usq. in extremum den-5e iis tomentosis germinibus vestium ur quolibet germine ex ijs habentem exortu unum vel duo folia longa ex ijs quae in
aliis caulibus cernuntur. Hanc lane stirpem Graeci oml e S Vocant stratiotem chilios h llam, proq. vero stratiote mille solia accipiunt,atq. ex vim in medicina eam antiquorum esse legitimam putant prauertimq.ctim istiuscae plantae notae maxime Contaeniant cin m ea, te satia Diosco iides ita scripsit. Stratio eschitio phyli os exigo us frutex palmi altitudine aut amplius asse surgit, soliis avicularum pennas imitatibus breui admodum dissectoq. folioru exortu. Folia sylvestre cuminum simulatat, praesertim breuitate, at l. scabritie, breuiora,paulo densioreum bella, & pleniore, surculos in cacumine gerit exiguos Becapitula in modum anethi, flores paruos,cadidos.Nasci tu r in speris
105쪽
asperis agris procipue circa semitas. Eximii usus ad ulcera rece-tia, inueterataq. pronuentem sanguinem & fistulas. No pos su D no fateri ex hac Dioscoridis descii ptione diruulter posse cognosci stratiorem chiliophyllum quo herbarum script res merito ambigunt de planta quae pro stratio te militati sit
recipienda . Dioscorides ne verbum quidem ue totius plant ei omentosa lanugine candida, foliorum cognitio admodum constis a videtur, Plinius suum millefolium esse unicauletri statuit cum nostrum numerosos habeat, Dioscorides umbellarum capitula esse in modum aneti, cum longe maiora tanaceti similia videatur. Suspicor ex iis textum DioscoridyS non esse se sine vitio,ex quo istita sce plantae merito cognitio reddita est confusia. Crediderim tamen hanc nostram plantavi proposita
esse legitimum stratiotem chilio phyllum, & quod Graeci casci etiam Honorius Bellus in epistolis ad C. Clusium scriptis non nega o i iiiippvAou Vocent, ili quod haec planta frutex sit, &quod folia auicularum pennas imitari videantur, neq. foliola figura a cumini sylvestris abhorreant, sit umbellifera habea queum bellas densias,&plenas, in ipsi Q. flores cadidos, &eos ustas in medendo , habeat, quos expressit Dioscorides ad ulcera ad fistulas; atq. ad sanguinis profluuium, tota planta a
genteo colore spectatur, modice adstringit,cum quada amaritudine quo siccat, calefacit, detergit, adstringit, conglutinat ulcera, roborat q. Folia trita ad drachmam ex vino au stero datur utilissime ad Cruentam expuitionem non minusq. etiam
ad muliebre profluuium atq. ad menses immoderatius profluentes. Idem potest succus soliorum in pessis inditus, atque epotus Gonorrheam no gallicam itidem uanat eodem modo epotu S. Pulvis soliorum aspersus & succus etiam illitus vulnera recentia conglutinat, & ulceribus antiquis vel etiam sistu-
lolis remedio eti, & haec de Miriophyllo Cretico dicta sint. Gaidaro.
106쪽
/ROSPERI ALPINI Caidaro thymum. Noua
107쪽
De Gaidaro Thymo . p. X X XIX. Oua quoq. planta in Cretae locis aridis nascitur
quam Gaid irothynium Cretenses vocant id- est asininum thymum , sorte quod eo pabulo asini des stentur, nihil enim cum thymo conmuenire videtur. Fruticat se cubitum alta in orbem terram versus diffusa multis spinis, horrida, solia habet non mult. , longa, digiti minoris latitudine aliquantulum in extremo acuta, absq. petiops ramis adhaeret lia,quae Undique ramos inordinatim vestiuni qui quadranguli sunt cinerei coloris sicuti folia, ram tib q. utrinque exeunt in spinas Veturi paruas multasq. cruces facientes, quae sipinv durssunt atq. acutae. Flores fele in ramorum summitatibus producit utrinq. in ramis ex opposito viij vel bini salsiae floribu G& colore figura minor s tamen & inodori, di insipidi sunt simul cuin tota planta. Radice haec planta nititur honga ,signosa,cuiu lais ' odoris , & s poris experte. Haec planta primum descripta est a Bello. postea a u sio quam d ligenter, cui placuit stachyni spinosam hanc plantam nominari, & cum cujus vis & odoris, saporas sit expers non vadeo, ut possit stac hys, nisi eam stachym, ex foliorum figura in ora st se
108쪽
88 PROSPERI ALPINI Ladanum Creticum. In Creta
109쪽
De Lodano Cretico, Cap. XL, NIN Creta Insula nascitur ubiq. locorum sere es-G stus, ladani serus, ex quo Cretenses ladanum
colligunt, tantopere usui, dc medicine,& odo, ratorum sussi tuum cognitum. Haec planta fruticat ab una radice multis ramis, longis, lignosis,duris ad cubitalem,ac etiam ampliore
altitudinem cisti maris foliis, sed longioribus salutae proximis ramis aequalibus spatiis adhaerentibus plerumq. ex Oppositio binis aut pluribus etiam ab uno exortu prodeuntibus odoratis atq. per estatem manibus ex quodam lentolium ore maxime adhaerentibus. Flores vero in cauliculorum cacamine exeunt purpurei, cisti floribus quam similes, sed majores tamen a quibus siliquae paruae, rotundae, Oblongae, inuolucro rotundo contentae, colore nigrescentes, minuta semina nigra continentes. Tota planta est odorata adstringens, cum humiditate viscida odorata prauertim soliis inlicerens verno tempore, ex quo patet Cretenses ex hac planta ladanum colligere. Non autem ex illa, quam Andreas Matthiolus, Scalii pro ladano receperunt, qua: planta habet folia lorga, tenuia, in acu tum desinentia soliis salicis qua lantentis sit lia, cui etiam plantae quodam anni tempore humorem lentiam , odoratu ubinhaerere, multi ex recentioribus obseruasse,iradiderunt, noS vero complures plantas ex iis quae cinii ledi genere comprehendi herbarii voluerunt, in variis locis vidimus cuiusuis viscidae humiditatis prorsus experteS, Quo cognouimus eam plantam minime esse cistum tedum Dioscorids, at hanc nostram quam descripsimus, cuius Opinionis sic j ste C Uoque visus est Petrus Pellonius , qui cum in Creta Insula plantas perlustra stet fassus est ladanum non ex x Plgari cisto ledo, sed ex alia planta cisto nuncupata ita enim de ea scripsit. Non
colligitur ladanu et edo ut veteres exist i marunt, sed ex alia arbuscula cisto nucupata, cuius tanta est abundantia ut cius regionis montes isto vestiantur, Natura ea est vi des Orentibus
storibus vernis abiectit hybernis foliis, nouis fiodibus ami-
110쪽
ciatur quasi lanugine pubescentibus in proximam aestatem quae per Solis aestus vliginoso quod a rore pinguescunt, quo que ardentiores sunt calores, tanto abundantior ille ros foliis innascitur. Quare colligimus plantam ex quo ladanum colligitur non elle cistum tedumoed hanc quam descripsimus, quam multos annos Patauit in fictilibus conseruauimus,atq. etiam nunc alimus. Quo tempore etiam in quo eam insulam perlustrauimus hanc ipsam stirpem ladanum esse a Crete .sibus accepimus, atq. ab ea Indigenas ladanum colligere, Addimus totam plantam esse odoratam, & Post vernos caloreS humiditate illa viscida , Odorataq. refertistimam, detinum co- firmari hanc nostram opiniouem vel ex eo posse credidimu S quo aperte Dioscorides ubi expresserat cistu in marem habere solia rotunda de cisto ledo ita subiunxerit, Estix alterum cisti genus e dum a nonnullisappellatum frutex silmili modo nascens longioribus foliis & nigrioribus,quae verno tempore quiddam contrahunt pingue, quibus recentiorum nonnullos deceptos fuisse haud leuiter suspicatus sum; ex quo Diomscorides dixerit , ledum habere soli a cillo longiora, sibi ipsis persuasium fuit eam plantam cisti Aedi vocati ab ipsis esse cillutatur i. sat i cane ne l. parum hallucinati fuerunt,quoniam ledum ab ipsis vocatum habet folia tenuia,longa,nullatenus figura cum ci foliis, que Dioscorides inquit e de rotunda co- uenientia, unde Di Oseotadem per cistum te dum intellexisse plantam credidimns in aliis a cillo differentem, quam quod habeat folia cist , sed longiora quidem , quae verno tempore humido pingui, odorato in sarciuntur. Ex quibus ladanum colligunt. Nos cisti pi an tam ledo vidimus prope Clodiam ci- itatem in agro inrita Brundulurn, foliis,&floribu Spurpureis totoq. su tice si nil lumina hoc excepto quod nullo tempore ipsiuis folia habet pinguem, odoratam q. humiditatem, modii in quo Cre tensius ex hac planda colligut ladanum inter pigmenta odoris causa maxime expetitum, & commendatu,& Dioscorides. docuit, Mex recentioribus Petrus Bellonius in
primo libro suatin itinerarium obseruation uirta Folia ledie cieaciter adstringunt, siccant, quo ad sanguinis profluuium Q sputam cruentum , atq. ad alias immoderatas fluxiones,