De plantis exoticis libri duo Prosperi Alpini, philosophi medici, in gymnasium Patauino medicamentorum simplicium professoris ordinarij, & horti medici praefecti : opus completum, editum studio, ac opera Alpini Alpini, phylosophi & medici auctoris fi

111쪽

evacuationes q. cohibendas maxime laudantur. Ladanum vero quod ex ea planta coli igunt Optimum est, odoratum , sub- uiride, facile mollescens, pnsue, quod arenas non collegit, nec squallore obsitum est, resinosium, natura ei spissandi ex Dioscorides calefaciendi ,emolliendi; Galenus scribit hanc cisti plantam a regione in qua nascitui eximiam, peculiaremq. digerentem caliditatem nactam fuisse, ladan rem vero caliduad secundum fere gradum esse, & habere paululum adstrictionis esseq. tenuis substantiae moderate emolliens, ariterq. digerens, & concoctorium. Defluentes capillos retinet, si cuvino illi natur cutis,aut simul cum mirrha, & oleo my itino, ex mulso di lutum instillatur in aures ad tollendum actatu dolorem utilissime, idem facit, &cum rosaceo dissolutum, ex vino vero cicatrices emedat. Su stitu in enixis secundas educit. Inditum autem pessis uteri duritiem emollit aluum sistit cum vino antiquo epotum, & urinam mouet,vsum non minus habet ad unguenta odoratiora palanda .

112쪽

PROSPERI ALPINIChamecistus

113쪽

BE PLANTIS EXOTICIS.

De Chamecim. Cap. XLI.

Xigue fruticat chamaecistus vocata planta elegantissima ab una radice magna,in tres diuisa, longa, crassa in acu tum desinenti, nullis ab ea pendenti bus fibris, colore nigrescente, quae radix si ad stirpem comparetur longe maxima videtur, Ab hac radice exeunt caules multi breues, qui in alios ramulos non diuiduntur, qui foliis cisii ledi longiusculis sere crispis binis, vel quadrimis ab eodem exortu in uicem oppositis aequali interuallo positis vestiuntur,' in cacumine flores cisti,ted minores purpurescenteS,a quibus paruae siliquq oblonge ingrescentes, quae minu ta semina futuescentia continent. Varibus atque usibus ad cistum accedit, unde refrigerant fossa primo excessu , siccant secundo, adstringuntque efficaciter, quoad quodcunq. profluuium vel sanguinis sit,Vel excrementorum, soliorum decoctum, & etiam puluis tritus ex Vino austero maxime com mendatur.

Pseudo

114쪽

PROSPERI ALPINI Pseudo cistusledum.

115쪽

DE PLANTIS EXOTICIS. c

De Pseudo cisio teri .. Cap. X LI L. Ro Pseudo cisto accepimus plantam, quae ab una radice longa crassaque mittit plures surculos rectos, rotundos,graciles follis fere ligustra, sed minoribus longis . interuallis paucissimi , vestitos, qui utrinq. inordinatim in plures paruos surculos diuiduntur, in quorum summitatibus flores cisti floribu Suonge minores apparent, a quibus siliquae, rotundar, oblongar in acutum desinentes, nigrae minutum semen continentes. Tota planta inodora, de insipida est . An quicquam. hac Planta cisti ledi habeat,non audeo affirmare.

Pseudo

116쪽

PROSPERI ALPINI Pseudo cistus ledum alter. Pseudo

117쪽

De Pseuda eisio Ddo altero. cap. X LIII. Seudo ladanum etiam alterum Creticum delinea tum hic damus, quod sane herba est fruticosa ab una radice parua, cauliculos plures, molles,obliquotu foliis myrti, sed minoribus. dc mollibus in nigrum albicantibus, utrinq. binis, caule certis interuallis ambientibu S, a quibus foliis simul exeunt flores albicantes parui, a parvis pcijOlis pendentes,quibus succedunt foliculi parui, rotundi, in acutum desinentes ciceris magnitudine, colore nauescentes, qui semina minuta continent,colore itidem sta uescentia. Facubiales atq. Vsus non plane latent. liber Primias

118쪽

Nascitur PROSPERI ALPINI Hyosciamus Aureus

119쪽

De v ciamo aureo . CV, x A I V. Ascitur in Creta Insula Hyoscia mi plata, qupe pro

eo cit ab una radice multos caules lota S, te nueS,

sui sum oblique actos, quadam vel uti lanugine obsitos, fragiles, het baceos, quos stata non plura hederae terrestris Ra a g n i tu dine,& figura q hi a da n- tenus,ad hyoscia mi lutei cretici folia, inclinantia, molli veluti lanugine obducta,ambiunt.flores vero S in caulibus,& in Ipsorum cacumine pruducuntur parui, aurei, ex parui S ci tinis, non duris . leucoiis luteis fere simi l es, sed tamen maioribus quinq. soliis impari magnitudine ex interna parte delet entibus,unde ex ea parte quasi deli isca ti In medio au tem floris, scilicet umbilico, veluti oculus Diger con spicitur, a quo quasi a centro ad circumferentiam qusdam filamenta parua carnei fere coloris diffunduntur. Flos haud congratum odorem respirat. His floribus succedunt pari ni ci tini herbacei coloris, nigri hyoscia mi multo minores, non du ri, semina minuta colore flavescentia . continentes. Radix est parua, longa, crassa, mollis ac tenera, planta est perennis. Hisce notis cuilibet innotescet au reus creticus hyosciamus. Dioscorides, tria hyosciami gener a reperiri, tradidit, quippe nigrum, ex nigko seminis colore , quod tamquam venenum exitiale ad usum medicinae damnatur. Subflauum ex semine subflauo, quod etsi ipsum etiam ad usum medicamentorum qua dantentis damnarum sit , quia ambo insaniam, deuorata, excitant, ct soporem, tamen albi hyoscia mi loco a pharmacopeis accipitur,quoniam album sere ubique locorum hac nostra aetate desideratur. Quod etiam antiquis rarum medicameniti su i s se ex Dioscoride intelligitur,cum dixerit suo tempore pro albi hyosciami substituto fuisse in usu subflauunt vel subrubi si

vocatum. Nos vero de albo hyosciam o in altero libro agemus accuratius. Verum enim uero aureo hyoscia mo altera planta qua: fert flores luteos etiam in Creta insula nascens,&semina flavescentia producens, succedit. Quarum duarum plantarum, semina flavo colore cernuntur, & ea propter cum

120쪽

In lib. simpl.

- PROSPERI ALPINI ursore pro albo hyosciam o inostri pharmacopei iis seminibus 3. Viritur. Calenusiae omanibus hyoscia mis perbelle ita inquit, Hyo sciamus cui semen nigrum est infamam ac soporem ais fert, sed is cui semen mediocriter flauuiarist propinquam ei

facultatem possidet. Verum viri l. sugiendi sunt, Vt inutiles, 'venenosi, seu deleter ij. Cceterum culus semen ac flOS candidus est ad sanationes vel maxime id Oncus est, eX terito quo tiam modo ordine refrigerantium. Porro nos ejus quidem cui semen est nigrum mediocriter purpureus est, eius Vero,

cui est subflauum leuiter mali colorem refcri: ex iis cognoscietur Galenum hunc nostrum aureum Hyosciamum latui sese quoniam est &ipse produceris semina nauescentia, id est ex hyosciami secundo genere, qui tamen scri florem aureum, sed tamen vii diximus uterque&aurei coloris, &ad lxit eum, seu melius, ut inquit Galenus ad mali colorem accedens uni eo genere ex seminibus comprehenditur , quippe subflaui quod Dioscorides expressit, esse seminis subflaui, di storis lutei,ad luteum enim colorem & aureus , dc mali ad colorem accedens,accedit. Mirari vehementer non potui hanc plantam, quae flores tu teos, lilii tos, siue albicantes habet viros complures,alioquin doctissimos pro albo hyosci amo accepisse, squa Mattheolus pro albo hi osciam Oetiam piciam dedit cum exeolore S seminis subflaui, & floris ad mali colorem inclinantis sit procul omni dubio Hyosciamum subflauum . Albus in Aegypto nascitur qui vere in seminis stoli . colore albicat, de quo nos in altero libro ( Dco satiente) agemus. Sedadau-mam Hyosciamum Creticum redeo. Qnam plantam esse subflauum Hyosciamum, cum ex seminis colore subflauo, uex flore luteo audeo assirmare, tametsi C. Clusius eam pro

Hyosciam o albo acceperit ex Iacobo plateii; Sed si vidi stet seminum colorem si ibssauum in eam non venisset sententiam. Hyosciamus,& niger,&flauus refrigerat quarto, excet si , si cat J. Vnde partes corpori S imm C dice restigerando stur e facit sensu in q, adimit, ex quo narcoticum cum sit dolores acu los

coinpescit. Antiquitas habuit in frequenti usu succum albi Hyosciami extracturus aut ex semine recenti,caul: bus folii Q. contusis,aut ex sicco femina aqua calida macerato & contu