장음표시 사용
61쪽
De Casi a latinorum. Cap. x x.
vid sit plata,cuius imaginem accurate delineatam subiciemus, nisii ad Casias latinoiu, quas
Cneori nomine Graeci fortasse intellexerunt, accedere dixerimus, plane ignorare fatemur . Elegantissimus tamen frutex est, cuius rami& frondes digni arstimantur, ut ad Coronatavium recipiantur. Habet radicem crassam longam in duas scissam, ais eram, inrequalem, nigro cortice, ligno albo, duro, quod dentibus tritum nihil odoris respirat, ac se te primum
soporis etiam erumpers videtur, sed postea linguam acute excalfacit,cum leui adstrictione. A radice rami multi, crassi,&gracileS, rotundi, tigri, tortuose exeunt, obliqueq. sursum aguntur, at q. ita simul stipati, scopae modo,densam totam planta reddunt,qui rami, etsi in plures alios subtiles diuida tur,atq. ab ipsis alti complures surculi exeant, tamen Omnes nudi foliis existunt, tota q. planta haec, ma X in eq. antiqUata, fere semicubiti us . ad altitudinem a terra ascendenS , ex toto nuda foliis consistici tu i , proindeq. ramorum densitate,at q. nigrore,
horridum prospectum enicit; supra quam ramorum altitudinem , sequuntur surculi hinc inde ab iis ramulis prosthentes. semi palmum longi, sursum acti, scopartim modo simul stipati, soliolis candidis, parue is rotundis, blongiS, in extremit acuminatis, magnitudine, & figura solio tu vulgaris, seu hortensis saturegiae, vel thymi Cretici, ita circumdatis, ut ram tali ipsorum nigrescentes, sol ijs Obruti,n Un OV an si pareant, sed surculi omnes ijs pulcherrimis, candid S soliis circiam qua q. stipan mi ,& surculi omnes fere prodiactant, aliCs plore Scode modo foliis; multis, desis pi reditos. Ii rim Uloi Um cym SLX-timis flosculi rhaenicei coloris patia si in s leucoiis per simileS,ut audita in us suauiter olentes ceri uiui Abi isti Dinis io-tudi, oblogi milii magni bidine albicantes, succedunt; Quibus apparet hac stirpem, parte superiorem solios ira solum C do habere,& reliquum plantae si an Plisecrs si ta ast cxl to soliis nuda, cernitur: Veluti hccccst horridi pro spe eius, ita Liber Trimus. F supre-
62쪽
sit prema iucundissimum occulis, amenissimum q. intuitum pr(bet, ramuli enim supremi foliis Onusti florescentes . elegantissimi sunt, at q. ita ut myrtilla: solia, ab usu Coronarum
non abhorreant. De hac plania denuo repetimus, ni ad Casia latinoria in Poetarum acceddi, nOS qualis iit prorsus ignorare. Quod Vero a casia poetarum,quam Graeci Cii cori nomine cos rica erunt, non abhorreat, vel hoc quidem argumento de-Frehenditur, quod radicem magnam, crastam in altas diuisa habeat, at q. ab ea exeant ramuli mullii flexiles, quibus dum virides sunt,possent arbores vinciri,ad ligaritae, surculos . in suprema eius parte ferat, pulcherrimis i liis parta jS,Oleae' figura,
crassitie,' colore quam si milibus refertissimos, flosculis q.
Odoratis cymae undiq. scateant. Quo forta se mirum non sit, si apes his floribus delectent ur. Itaq.erit sortassee albus CneO-ὰκ .us rus Theophrasti de quo ita scripsit. Casce quoq. duo genera,Pi-m sq. alia enim candida alia nigra, candidae solium modo viticis oblongum,sigura quodammodo oleagineo simile . candida magis se humi spargit,odorata .est, nigra odors caret. Radi X ambabus,quae alte descendit, grandis, ramiq. permulti, crassi, surculos,ab ipsa protinus tellure,aut paulo superius spars, lenti ad modum constant,quamobrem hisce ad colligandum iunci modo utuntur, Germinant, floretq. post Equinoctium,autumni,& multum deniq. temporis f)orex. An vero nigra, Vel
alba si t haec nostra planta dicenda,ignoro, quoniam uti di uest maiori ex parte, ubi nudata soliis visitur nigra est, &superiori parte candida. Haec sunt quae de hac nostra credita casia Poetarum .dixisse voluimus, Cha-
63쪽
D E PL ANTIS BIOTICIS. Cham e laphnoides Cretica, id est Laureola cretica humilis.
64쪽
PROSPERI ALPINI De Cham aphnoide Cretica, idest humili Laureola
Cretica . Cap. X X I. Lantulae lagantissima in Cret V montanis nascitur Jenii palmum alta fruticosa, qua: nitit irradicula gracili, rotunda, alba, brem multiS Or- tu orituribus inflexa, sapore maxime seruido, d u linguam eZcalfaciente b jpsa du o, vel treS, vel quatuor si arculi, iuxta radice torti, Ortiatur, graciles, rotundi, colore nisi escentes,qui in cacumine producunt plia res cauliculos breues, qui simul curia surculis, foliis vestiuntur copiosis, citra ordinem circum quaque positis, ac prae multitudine simul stipatis, oblongis, in principio tenuibus, in extremo latioribus otundioribus, crassis, luris, intus viridibus, extra albicantibus, ad folia buxi, vel Balsami Alpini maxime accedentia figura, uti dictum est,aliquantenus Varia, ae a surculis, quibus abs s. pediculo inhaerent, incipiendo instar pediculi tenuia sensim ac sensiim in latitudine adaucta in extremo Balsami alpini latitudinem ac figuram nanciscuntur. Haec in odora sunt,gu stui vero ad modo ui feruida,ac guttur, si dili in ore tractentur,fere inurentia. NOS hanc plantam vidimus lime floribus, di sine fructibus. Haec stirps primo intuitu ad Uuam ursi, quam Carolus Clusius in libro primo rariorum p a Variam obseruationum expressam dedit: accedere vide Ur, Verumtamen reuera, dc planta notis, ct ficu ita te aper isti me videtur differre. Namq. etsi magnitudine , caulium nam ero, & foliis similis videatur, tamen caules habet inaequales, folia rariora non ita prae densitate stipata & maiora. EX gustu apparet eam esse austeri dc adstringentis gustus, cum igneam cal id i ta tena, nostrae plantae,folia,& ex toro plan-ra gutturi inferat. Cum itaq. uua ursi non si ,quo genere stirpium comprehendetur 3 An forsitan erit Balsami Alpini l peties, ut aliqui crediderant nequaquam : cum Balsami alpini
planta longe maior, neq. taliorum figura conuemat, nec caules ad radicem, ne q. radix habeat eas multaS tortuositates,
quam noram, ceu istius plantae propriam in multis plantis
65쪽
eandem aeque obseruauimus, praeterea balsami planta tota stiptica,&amarescens gustui videtur, cum nostra guttur calore incedat, linguam . plurimum ex calefaciat. QuibuS credidimus nos hanc platam esse, chame daphnoidem, idcstpa uuam humilem q. laureolam, cum ex inultis, tum omnium maxime ex soliis, atq. ex facultate fere inurente, quam nos saepe degustantes animaduertimus. Fortasse ea planta quam
C. Clusinsin regno Granate si offendidit, quam merito quos- dain Hispanos in plantarum cognitione peritos,ex soliorum crassities ei suasi, chamedas linem, appellasse, scribit. Verum Vt ingentae dicam, non puto virum in stirpium studio claris simum decipi potuisse, cum ea planta, quam in Granatensi quoddam colle aprico ostendit, videatur intersa a nostra proposita planta,cum illa longe maior nostra sit, foliaque longe
maiora, & rariora habeat, at q. etiam in extremis non Videntur Vt istius plante,scuta:praeterea quia sapor in ea obseruatur austerus,cum amaritudine non conuenit cum nostra, An v
xo haec planta sit Chamedaphnea Dioscoride vocata nequa- qtia in cum nostra sentetia, (vt etiam Dulechamplus cognoui is Dioscoridis chamedaphne non sit ex genere vi entium famcultate plantarum. Consultius igitur credidimus posse voca-xi ctiam edaphnoidem, cum sit humilis planta, ex Daphnoidi , Vulgo, laureolis vocatis, etenim conuenit & plantae sgu-Ta,atq. Vrenti facultate.
66쪽
67쪽
De Ppterio. Cap. XXI I. Oterii planta nasci ur in multis locis Cretae insulari rut cosa, foliis, spinis tragacanthae, per quam similis, quo mirum non est, si poterium
pro Trangacanthae xijS lociS, ad me non semel misi in sit; Large vero fruticat ramis aliquando tenuibus, ut expressit Dioscorides,&aliquando crassis, ni- Sro cortice quasi squaminatim cum spinis obductis, non longis, sed breuibus,& densis spini ibis,acutis, horrentibus, noni ecte sed oblique actis in summitatibus crassis, crassoque tomento candido inaequaliter obductis,in quo tomento flosculitcnueS, leues, oblongi,colore albicantes visuntur, a quibus semen minutum , rotundum,albicans,ea lanugine obductum
sit. Hσc plata in hoc prq sertim a Tragacantha differre videtur, quoniam Tragacantha, neq. caules in summitatibus crassiores habet sed potius subtiliores, neq. etiam tomento pleni istant, neque flores in tomento fert ; Etenim Tragacantha in
ramulis flores & ab ipsis paruas siliquas producit, quibus semen continetur. In poterio cantes in summitatibus crassiores quasi spicae figura cernuntur,dc crasso tomen to albo obducti, in quo & flores de semina producuntur. Cum Tragacantha, tum poterium habet soliola parua, oblonga, leguminis modo utrinq. in spinis, eaq. praesertim habent in sumi nitatibus caeti iv m. Haec planta poterij ita rara est ut a nemine hactenus ipsius imago affabre delineata visa sit,etsi plures de poterio scripserint.Ego vero proximis annis ex Creta In sula a Hieronimo Capello amplissimo humanissimo Senatore tunc temporis totius eius Cretici regni generali prouisore D. D. meo perpetuis nominibus colendissimo, accepi pro poterio ab . radice, & est planta hactenus a nodis delineata. Julta tamen,(si Dioscotidis lectio ex toto incorrupta non sit, de qua re ma xime dubito ut haec sit poterium, desiderantur. Prinati enim dic. c. ac eam describens, inquit. Poterium large fructicat , cortice Ob- 'ductum tenui, spinis horridum,lanugine spissa: Ramulis londi , mollibus, lentis, tenuibus,Tragacanthae proximis: FOlijs parui S
68쪽
paruis rotundis flore exiguo candidi coloris, seminis nullius usus, sed gustu acuto & odorato. Omnia sane de poterio a Di C-
scotide tradita, huic nostro Cretico poterio conuenire viden tur, hoc excepto quod non habeat ramulos longOS, molles, lentos,tenues. Quando haec nostia planta habeat ramos breues,dusOS, fractu non contumaces, at q. ad Crassitiem magis quam ad renuitatem inclinanteS. Verum ut ingenue dicam, dubito an & Dioscoridis verba tractu tems oris fuerint vitiata,quae dubitatio apud me magis aucta est, ct quod sciam hac plantam in Grecia pro legitimo poterio apud OmneS fele haberi, at l. ex Dioscoride quoq. qui ait , Poteri Um constare ramulis Tragacanthae proximis,sed quis quaeso affrinabit Tragacantham habere ramos longos molles, lentCS, tenuem tae
. . . Cum ipsa Polita S ram VS habeat breueS, luros, non viscidOS,at- p .rsa. que potius ad aliquam crastillem Inclinantes, quod di berapio Dioscoridis transcriptor confirmasse visus est de Tragacantha dicens, ipsam habere ramos breues, extensos super faciem terre,quale crediderim ego hanc plantam esse legitin upoterium,& si quis etiam de semine, quod sit insipidum, minimeq. acutum, & Odora tum,quale expressit Dioscor id es, &de flore quod non in hac nostra planta nauescentem colore viderimus,non album ut Dioscorides, ne q. herbacei coloriS, ut Plinius tradidit. Hoc minime nos tu ibare debebit, quando easdem sane plantas in floribus suis e colorem cuariare no sit nouum,de semine etiam credidi textum Dioscoridis habere vitium, vitiatumq; ab aliquo, simplicium medicamentorum inexperto,suisse, quod ex eiusdem Dioscoridis verbis facile coniici poterit, Cu ipse praesertim dicat s Seminis nulli usus, sed gustu acuto, & odorato . non odo istuc verum esse potest 3 quod semen poterit acutum atq. aromaticum nullius fuerit usus3 Quo credimus nullius esse usus quia insipidum sit
minime q. acutum, atq. aromati curri, quale ita esie in nostro
poterio degustauimus. Quibus colligimui nostram hanc planam pio poterio missam, non abhorrere a poterii notis, Accedit etiam,vt haec Verita S magis cognoscatur, qu Cd haec aut vere poteri una erit, ut nos puta natis,aut Tragaca lia, propter
magnam similitudinem quam poterium habere,ctrina Tragacantha
69쪽
eantha Dioscoridis, traffidit, ct in spinis, & in ramulis , atque quadan tenus etiam in foliis, non est autem, Tragacantha, ut nos in ipsa planta, quam nos olim in Cretae duobus scopulis, quos vulgus Goni appellant , obseruauimus. Differt enim a poterio, ut in sequenti capite iterum demonstrabimus, quod ipsa sit procerior diuersia a poterio, figura, spinis . constet is-gioribus, ili poterio magis sit soliata, atq; ita, ut di Dioscorides confirmauit,quodam tempore, quippe in vere (tuc enim ipsa regerminat foliis ipsis spinas occultat. De istius planta' radice & succo ab ipsa manante quiquam, cum haec non viderim, certi non habeo, ut saer ibam. Inquit Dioscorides radicem praecisam neruis,& vulneribus glutinandis illiniri unde Neuras etiam dicta haec planta fuit, Demetum quoque ejuS, ne uotum affectibus medetur; Galenus inquit habere desiccandi facultatem absq, morsiu,adeo ut & neruos incisos glutinare credatur, praesertim q. ipsius radicem hac facultate dona,