Responsio ad Caluinum et Bezam, pro Francisco Balduino iuriscons. Cum refutatione calumniarum, de scriptura & traditione

121쪽

itinerum, neque Alpinarum niuium vilit dissiduitatibus retardari potuit, quin dramum statim properaret, si forte seruare attonitam familiam suam posset, cui in sub. urbijs inclusae,abs tuis cohortibus non temere metuebat,cum tu ad urbem obsidendam eas euocasses, ut qua pestis paulo antε afflixerat, tu hanc Metropolim, o ingrate alumne, euerteres, vel ut Nero suam Romam,incenderes, saepius etiam tyrannicis verbis precat us, ut citius totam coficeres utinam populosa Lutetia unam ceruicem haberet.

Equidem in toto illo,difficili certe & longo itinere, perpetuus assiduusque Balduiis ni comes fui, ut tibi itinerarium, quod vis, etiam describere possim: & vero cupiam, quia,ut video, multa de eo & falsa & inepta tibi alius narrauit:&vitae nostrae scrupulosa etiam reddenda tibi ratio sit. Illud autem in primis scito , non paulo meliorem& nobiliorem, quam ina fuerit interea, suisse peregrinationem illam nostram, neque

tamen sine tui memoria saepius renouata, 'neque sine vario metu, multisque pericu lis fuisse.Tu interea dum hac narratione te recreabimus,arrectis auribus asta.

Superiori anno, Nonis Octob. Lutetia Parisiorum, non sine magno moerore, tan- dem

122쪽

. cidem egressi, venimus in urbem Trecassiu, paulo ante abs tuis frust ra ten latam, sed G tiamnum trepidatem: ubi Lupi illius egre, git Antistitis, qui Attilam excscatum circumagendo olim auertit, ut urbem seruaret,successorem aliquem ciues requirebar.

Altero inde quatriduo per medias tuorum insidias penetrauimus Diuiodunum, tuae Burgundiae metropolim, sed minime adhuc tui iuris. ibi primum vidimus Cardinalem illum,cuius purpura mirifice te toraque t. Cum autem progrediendum esset, nisnihil attoniti substitimus,cum audiremus Cabilonensem Episcopum, qui nos sequebatur,abs tuis interceptum, spoliatum,abductum. Perreximus tamen Cabilonem usque, urbem paulo ante a vobis direpta, atque deformatam. ubi primum in Terii plo vidimus lituras & lineamenta vestrae reformationis , & audiuimus paulo an id cum illic regnaretis,vestrorum fratrum Synodum coijsse, in qua, cum alia praeclara

multa fuerant decreta, tum canon nescio quis informatus de exterminando Nobilitatis ordine, posteaquam eius armis exterminati Sacerdotes essent. ibi sane nobis occurrit,& Balduinum amicissime complexus est doctissimus ille Episcopus, acerri-ρ mi iudi-

123쪽

mi iudicii vir quem nescio cur mutatiles

Episcopum vocas. Nam quod illi adulatus es , ut ambiendo praeriperes quod iam olim Balduino fuerat oblatum: nihil egista Nam cui cu tua mutatione nocere putasti,valde profuisti,neque adhuc Bald uitinus obstat, quin illud obtrudas, negocium essectanti Hotm anno tuo iampridem ocios se , eamque ossam ob ij cias famelico, quia

alioqui tecum cantare recusat. Quid autem illic nobis narrarit ille, cui &nos credere experto debuimus, & vos nunc fidem derogare no auderetis, Episcopus, de vestris carceribus , imperio mero, consistorio vestro,& de reliqua audacia, ex aliis alias a dies. Nobis certe urbem illam vobis ereptam, Regique restitutam spectantibus umnit in mentem , sapientissimum fuisse ve sirum consilium, cum illam occuparetis, quam olim Iulius Gaesar parado commeatui delegerat, cum Galliam subigeret. Quo propius ad vestrum Iuram, traiecto Arari, accedebamus,tanto magis est in metu peri,

culum crescebat. Ac quidem Dux Allobrogum amicus ille vester, de quo ta prae, clare estis meriti, suis praesidijs tectos nos hono animo esse iubebat. Sed chm pro

cura quodam monte timide prospicieba,

124쪽

mu, sum si Lugdunensis arcIs tunc vestrae, olim Irenaei domicilii, qnam multa putas, nobis in mentem venere,&de vobis ,&de antiquissimae urbis sortuna . Exclamauit quidam ex nostris Comitibus illud vetus, o mus inci, siuam nunc di fari domino cta minaris ' Cumque plura vellat addere, expalluit, ut Lugdnuensem Metor dicturus ad a

num . Metuebantur enim excursores. Nos

urbi bene precati, optauimus, ut si sui oblita iam aliquot seculis amisisset partam,retentamque tot ante annis vetere gloriam religionis, eam aliquando cum reformatione recuperaret: dico eam, quam,cu prope Diuiodunum cunas Bernardi spectaremus, in quadam eius epistola relegeramus.

Inter Ecesesias Galliae inquit constat profecto Lugdunensem anteire,sicut dignitate sedis,sic honestis studiis & laudabilibus institutis. Vbi enim aequὶ viguit disciplinae censuras morum grauitassmaturitas c6.

filiorum auctoritatis pondus s antiquitatis insignet praesertim in officiis Ecclesiastiscis haud facile unquam visa est repentinis

nouitatibus acquiescere, nec se aliquando. iuuenili passa est decolorari leuitate. Haec ille. Quae chi tibi tam diligenter recitamus, fortata ociosos esse nos putabis. Minima

125쪽

prosectbsumus Theodore, sed paulo iani

sumus tranquilliori animo, quam cu Rhodanus vester tunc traij ciendus nobis esset, non procul ab altera vestra metropoli. Na plerique somniabant in illo vestro lacu esse tetrum carcerem, de in eodem comitatu erant Theologi Parisienses, valde etiam senes, qui cum nobiscum per auios montes profunda iam nocte perreptarent, pro- pe inciderant in Scyllam,cum vellent euitare Charibdim: Quarque Cyclopum allus

bimur oru,Vnus exclamat. Credo equidem

vel tu misertus fuisses miserorum si eos tamisere iactatos & perculsos vidisses. Iam quidem scribis,eum, qui istic tecu regnat, pastorem celebrem, inepth dici Polyphemum, cum exiguus homuncio sit.Sed obone , reformidabantur aetnaeifratres castita alta ferentes & quos emittere ille ponset, quidam cogitabant . Au nescis longaes gibus esse maum s Patere doctissime poeta,

nos iam praeteritorum malorum iucunda recordatione recreatos tecum Iudere poeticis misculis. cum ventum est Came-riacum, non modo occurrerunt decrepiti tilli Garthusiani Gration opolitanis suis, Madris,vestro beneficio,liberati pulsique sed & clarissimus Iurisconsultus Gouea-

126쪽

Bus, non multd human Ius abs tua Tactione tunc vexatus: cuius prosecto si Iurispru

dentiam,contemnis, at mulam cur cohor

rescere debeas, no nescis . Quid multis deis inde diebus in med ijs Alpibus egerimus. sa quaeras: fatigati allim iis . Sed ne quidem

chm superato monte Sina, Susis venire inmus, extra iactum telorum vestrorum esse nos etiamnum attoniti audiebamus. Non faciam illam Galliae nostrae iniuriam, ut e clamem; O . Iuuat euasisse tot urb/i Argolicas, meri que viam tenuisse per bostes. Sed vere tamen dicere possum, nos de. inum respirare cepisse, cum superatis Alpia bus, Taurinum appulimus:& domesticorum malorum propὸ oblisos, de rebus Eecletiasticis, quarum memoriam peregrinitio ipse in re praesenti suggerebat, cepi se animo magis sedato inquirere. Non arrabo tibi res alias, quae min' sortasse te cibaiectarei.Taurini inquisiuimus de scriptis illius Ma 2imi, qui ante annos centum suis pra mille, illic magni nominis antistes fuit. Sed ignotus is erat prae sidiariis militibus. Quia aute eum memineramus descripsis se vitam Eusebii Vercellensis: cum Vercel

li, ingrcssi sumus, tanto magis quae si io fui e

127쪽

e istoc celebri Eusebio, cuius imprimis

laudata fuit in Mediolanensi quadam Sy nodo Arriana, singularis constantia recusantis subscribere iniquis iudicibus Atha nasij. Cum eius historiae recordatione venimus Dulo post Mediolanum, ubi Am

brosij sedem & Basilicam & prope velli.

gia recognoscentes,ingressi sumus in amplissimam rerum Ambrosianarum histo. riam, sed non sine nostrorum temporii dea testatione, quae si aliquot Ambrosios proe tulissent, nae thicum tuis tanto superciIiocristas no attolleres. Fuit de Ambrosio sernio donec Brixia peruenimus, ubi ad PFilastrium Brixientem , Ambrosii audit Tem,cuius egregium volume de haeresibus oblatum nobis fuit, conuersus est. Incidimus & in veteres librosGaudentij Brixie s s ad Beneuolum Ambrosio amicissim v. Eos nondum vidisti. Vbi legeris, non minus in ijs, qu m in Philastrij commentario de haeresibus, senties e sse multa, quε te pungant. Non dico, quantum vel Mediolani Gubernator,vel Brixiae,Senatus Venetus, profusς humanitatis erga nos comitatum nostrum ostederit.Nam ea, ut profana, resipues barbaro fastidio.Itaque etia tibi non

narrabo,quid Verone viderimus: quia Ro

128쪽

idianas antiquitates,quarum ibi nobili sit

mae reliquiae sunt, odio Urbis, nunc contemnis.Sed non dissimulabo,chm Amphiocheatrum spectaremus, quedam ex nostris, domesticorum malorum memorem inge mi scendo exclama sse. Hic olim ludi gladiatorii,nunc in Francia eduntur: &cum anciqua inscriptio legeretur Generoso Retiari. inuicto pugnarum xxvij. . nescio quomodo quibusdam in mentem venit rete tuum, non illud Apostolicum, sed gladiatorium. cuius praesidio ex concionatore factus eras Ianista. Adeo in nostrorum comitum ore frequens, tametsi absens eras. Quid, cumventum est Patauium s Narrabo tantum, quod tu homo elegans lubenter audies.

Nescio qui factum sit, ut cum ibi primum cum literato viro colloqueremur de libris cui fit Ciceronis,atq; adeo de Philippicis,

inciderimus in locum, qui dicebatur cor ruptus, sic autem restituendam esse audie- hamus: cum tua quid interest,nulla officiis hunt; es .ubi Cicero M. Antonium in alienis reulaus,scilicet religiosum esse,in suis non est se, significat. An putas habitum esse hune sermonem sine memoria tui tuorumque

Nihil magis desiderassemus quam in ea Aqcademia hibernare, cum in urbis porta i

129쪽

gii mus este a*lum literarum. Namma

gnum fuisset lenime nostrorum dolorum. illic in studi s literarum & legum acquiencere, interea dum tu in Gallia, caelum terrae miscebas.Sed ma data, quae susceperat Balduinus,coegeruleum Venetias proficisci. Quid ibi egerimus ut es mirifice curiosus, fortasse etiam quaeres. Nihil est quod te os fendere valde possit,farre, nisi si sortὸ succenseas, nos illic vidisse simul & aud ij sis curiositatis ergo prolixam Graecorum lis turgiam: missam,cum te alloquimur, dice,

re non audemus. Ut autem seria,quae scireno debes,praetereamus: concionantem in

soro quendam ut vocant Charta tanum, nisi si Ceretanum malis, cum e nostris comitibus quidam audiuisset, nescio quid in Gallia, cum te sub dio declamantem audiret, simile vidisse se ut erat homo reru im, peritus narrabat. Ignosce simplicitati ho minum imperitorum. en et ijs Roma no- Ii, obsecro, cohorrescere proscisci institueramus: quam si inuisissemus multa nuc ti

bi narraremus. Sed negociorum tempestates nos ab eo itinere reuocarunt. Ergo o alterum nucium qui te perculit diuerintimus Tridentu Cur. priusquam nos audias, vestes disrumpist Diceret alius, quod Iustia

130쪽

Iustinus ex Trogo narrat, veteres Gallos. cum intestinae discordiae & domesticarum dissensionum taedio in Italiam veni sient, Mediolanum, Brixiam. Veronam Tridentum condidisse: proptereaque mirum non esse si nos eodem rerum statu inviseremus Maiorum nostrorum sedes. Sed suspicaris aliud nescio quid, quod te torquet, quia concilium illic conuenit. Atqui optima mandara Balduinum eo deducebant, si noobstitisses, hoc est si caede mandantis finita non essent. Vt te inanibus suspicionibus, quae te vexant, liberem, dicam simpliciter quod non nescire tua interest. Cum Tridentum ingressuri. in porta scriptum te seremus votum concordia iustauratoribus, si . miles in eo de limine, in quo substitimus,

preces fudimus non sine gemitu atque sv. spirio. Vrbem ingressi priusquam Gallos, qui plurimi illic erant, salutaremus, nescio quomodo relegimus libros Vigilii Tride-tini olim episcopi.& imprimis obseruaui. mus quod scripsit libro quarto di quinto contra Eutyochen. Vidimus deinde quid illic geretur , & doctissimos prosecto vis ros multos de Ecclesia & religione solicitos conuenimus : de te etiam sesse ita rues, cquando illuc venires. Nam alibi occu,