Acutissimi clarissimique viri M. Iacobj Almain, ... Moralia, que vocant, cum ipsius authoris et Dauid Cranston additionibus, nunc denum & nitidissime impressa, & a pristinis mendis spurcissimis vindicata quibus ad finem, preter elegantissimam vesperi

발행: 1525년

분량: 381페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

. De voluntatio.

'solum sumus donlini actusi: sed etiam omissiona silesii gingi eluo actuu.honio essi dabet in potestate sua Nerari et no opestatafium rari: ergo est eti1 dominus illius qo est no operari: et D cdusino actu seques line actu positiusFot esse volutariti. et dinc pedetoositivo questioxtra sine actu posit esse peccatu. Gabro solutione Esse ab S xd pina stoe.q. V .arti.iis.. aliud pol ee ab aliploi tu, dupliciter uno modo Nprie principaliter et em cliueron iniet, alio modo defective:sicut dicit Brist.ii. phy. u) nauta aballitur.

est ca periclitationis nauislnd effectilias is desectiva. or em p ei' presentia liberatur nauis: duic ei' absentia inibitiersiolo cli dicitur.Et sic dico . in homine pol repeariri uoluntaris scoo niodo.qo probatiir: qr cii nonio ut dictu est sit domiti' suaru opera tionus potest no Oducere: et si non producati dicitur cff defectivas cu non ponat operatione qua tenetur pro tuc ponere:et sic in illo est utram libertas sc3 cotrarietatis et piradictiois. cotrarietatist qii potentia est libera ad acre cotrarios: et cotradictionis in se actus cotradictorios. r ista libertas eque bii respicit negatione actus sicut actu ipm. et per cosequens sine actu Mreperiri voluntariii:vt volstariu dicitur libet d. Sicut canactus dicitur ubere produci quJdo a)ducituri et est inpostestate ,ducetis omnib' aliis necessariobrequisitio ponatis no producere:ita etia actus dicit ubere omitti qua donon mouciri et pro lac debet produci et tire voluntas dici, M. tur libere non Mducere sicut dicie de illo:Beat' i potuit m d traoredis et no est trasgremis ibere em trassi edi est lis in rias no ad actui sed ad nonpositioite actus. et homo nona SN 'dieit libere ponere ac tumb babeat cognitione obiecti. et sic dormiens non dicitur libere no dicere boras:qr omniubus aius ii requisitis eode modo stantibus no est in stia potestate elicere actus ilios csi voluntas no feratur in inc gnitunt.Et sic patet solutio primi argumenti: qr non solii illud dicitur voluntarii, quod est avolutate efficiente:sed taesunta; etiam deficiente. γatet etias' sine cognitione no potestrium est a esse uoluntaria formaliteri licet bn virtualiter siue intera voluxate prelative:ut si pro.a. teneor cognoscere et velle: et omittar efficie te utram diciti voluntariuino formaliteri seduoluntarium et desicie virtualiter et interplative: qo nihil aliud est Φ no incere actum pro tempore quo tenemur elicere: vi luto sortes Voluntaε non eliciat actu illecebre .et tenetur reprimere:dicitvellerio inter interpietatiue . nuno ergo reperitur voluntariu siue lis bratius, berum formaliter sine cognitione I licet sine operatione voluntatis aliquando reperiatur voluntarisi formaliter.

. . a

22쪽

De violantia

Monlaqueter declarada iuntque impedisitetovμumtallu:et prinio de violentia. pio cuius dei: laratione notirem in Bristo.f. cxul.odi. π- riaiunt impedientia voluntarius τc3 violenitias nietus in ignorantia .et hanc materi1 tra litatio. αho.prima. li.q.vi. notat essi ar.iiii illius questionis ae duplex est actus volutatiarinuo quide elicit':alius vero in eratus. elicitus*qui est iiii inediate ab ipsa volsitate a duci 'a et est subiective in ipa voluta: ee:vt velles nolle.vit ille acl'Hee immediate avoluntated exercis ab iis a volatate: et recipit nomediJte altera poteria.Plius 'oor imperat':4 no Mducitur immediate ab ipsa volutate: sed a quadre altera potetia inferiori pimperitim voluntatis nem recipitur in voluntate: cuiusimodi sunt actus exteriores d a volutate imperant potetiis eWteriorib'iet et quedli cogi iitioeo iiitellecροι et maxime cresdere.Blii poniit tertiumrerusu' est dabilis actus uoluta tis 4 copulatim et copulatiue es h elicitus et imperare .nati ut intellect' est poretia reflexiva:ita e tvolutas: I)oc est pol davere actu d reflectatur super altersi actu suum.Sicut efii volutas imperare potest potetie motiue π moueatur:travoliuitas per unu actum pol imperare sibiipsi alteru actu:vi cu voluntas vult diligere sorte: illa dilectio sortio erit actus elicit':qr est inani ediare a volutate Γduci': et erit imperat 'lqr mediate altero actu Iductus. ias aut sit dabilis talis actus f pot Obari P sacras litteras. 's.lae. inderaui desiderare iustificatioes tuas etc.3sta distincri ne ponta rude r. S.Cho. ad questionesta queris virii violietia possit inferri volutatis per aliquas νposinoes. Upurna. pol violetia inferrivolutati qptu ad actus imperatos. vrobat:possint impediri mora exteriora a fortiori agen; te ne imperisi volutatis exequatur:isitur . Scoo pomini copelli ad exercendu operatione qua nult exercere volu tas:igitur. contras implicat P iste actus sit iniperatuos et volutas violenter ad illa acto. ni bene seqititur:est impetratus:ergo volitus. ergo no est inuolutitarius. Dico in do: ctores intelliguimadactu iam imperatuvoluntas potest violetarii vel ad sinulein. CSc propositio.Volutaono pdi violetari lium ad ipsum ςpriu acta liue clicitu. prohatur:qractus volutatis dicit. S.Cbo. nihil aliud est Φinclinatio udaxcedes ab interiori uncipio cognoscete et singularia: sicut apyetit' naturalis noe alio 'inclinatio agetis n6 cognoscetis doc est ab interiori pricipio.qo aut est coacta vel violetus est ab extrinsecopncipio. Uno ra; tione actus volutatis est. sit coact 'vel violentus: sicut est 2 ra ι atione naturalis inclinatiois veli tot' lapidis

que impedi ut votatariunia

Duplexe

luntatis. tali'aei' est elicii met impera

tum politio.

Ad acta

impatii voluntas por violetari.

positio. Bd acta elicitu volutas nopol vioae

taria or

23쪽

ad actu elis situm.

e dira naer stimim potest enim lapis per violentia ferri sis

nim:sed . iste motus uioletus sit ex eius naturalianclinatione esse non potest.Sintiliter ena potest homo per vi Uriam tranu sed q' hoc ni ex eius voluntate repugnat m tioni violeme. Unde de ratione violetie vel coactionis est m operatio sit ab extrinsecol passo no colarere uim cotraarie:id est passo renitete ad contrario, qo dicit notater: MUeet s. scimi aliquos est aliquis actus indisseres:ut stomScotus . s.c cui uidelmelius dicere. tunc passum non confert vim collii.et uti. tradictorie ad actum indifirentem: qr tunc esset naturas dimit. a lis. quilibet igitur actus elicitus est a pricipio intrinseco. iisque. ergo nullus talis est violentus seu coactus.nlid doctorea odia. ut Bonaue.in sceo: et alii moderni addunt alia rationem' - deiicet . implicat . volutas cesar ad actus elicitos. lao,Ho fovene sequiri cogitur ad actu sicitus ergo vult. 3 cesiit ergo no mulininio nuit:alias no esset coactio. sed implicat

ne EI ,este et nolle idem:igit; r implicat piradictionem volutas 'p' Ο itin eo; ad piopsa actZEed tota difficultas est de ac m

oui est limul et imperatus et elicitus' arguis Φ poset volupis cogi ad illi, cadem ratione sicut volutas qua do vult curreres potest impediri P aseo fortius extrinsecu ne mosueatur: et qn nulls potest impelli ab extriseco in ambulet: eode modo arguat . Quis volsitasvellet am/re sortes petimpediri Φ non amet.qo patet sic:qr ouisvellet e locister amare: potest deus non cocurrere adcendu.Similiter si nollet amare sortes de'χ solo posserinea ἴducere actu d est amor sortis. ergo vides in sicut poeviolentari ad actu iniperatu:ita etiam videtur Φ ad aciqviicitu. ε Dico . qua tu ad prima parte arguitienti nulla est dissicultas quin ipsa volutas pessit ipediri a deo in no Habeo amet ideus potest o concurrere ergo stat puelletem

caciter amare set de facto non amaret. ergo sicut mites n

s. tix vellet ambulare et detineres a fortiori a te: c cogi dia ρ Illet ad iid ambulandu: pari ratione voturas dicerer c si ad no amandus et cogeretur ad oniissione liue di priuatione aes interioris.et uoc dicit de palude imitii.CMulis tu ad secunda parte articulis videlicet u)possit cogi no so induatu ad priuatione acre interioris sed adibita interiore:videt:sicut cu voluntas nult ambularci imperat menta: viis exterioribus priuatione ambulatioisuame ab extrinssecoptast neccmtari ad ambulliduni: et tunc cogi dictitur ad anibulandu:eode modo si nollet amares ruc de' posset tacere no obstate tali nolitione in xduceret amore sortis. Hiilflsit ergo videt in cogetur ad illum amore. 2 pro istutione dioessitas

24쪽

naturale alii vero libera. 3nclinatio naturalis volutatis elinatio nihil aliud est illinclinatio ad suscipieda suas operatides volutatio ranssi proprias perfectiones. unde sicut unaquecures mi so natu, clinatur ad ma perfectione ita volsitas naturaliter incit; ralis et iis natur ad aras perfectiones. tunc dico in volutas ad nulla bera. actum elicitu botest cosi:qr ipa naturaliter inclinatur ad qualibet mam operationsis ergo non potest illas recipere

cotra eius naturale inclinatiotie. no pol erco violetia imiserri volutati respectu mod propriora actuu. Sed inclinatio volutatis libera indu aliud est *velle et nolle:et ista ins etnelinas clinatio est accidetalis: uitia vero essentialisi differta spe; tio volumine ab ista. Tunc dico . no potest in serri violetia ibiu ad talis libeanctu elicitu opposita inclinationi naturali inem opposita ra. inclinationi uberes ita in coacte voluntas veliti anteli vel odiati sed bene pol iferri violetia ibrii ad actuiniperatulet Φtu ad omissione actus eliciti cxertia xpositio. Tertiaiatia de directo opponit volutarios licut et naturali contu positio. ne est enim volutario,naturali u virum sit a sncipio in citotelia trinseco.isitur violetia duplici aseli inferri potestset natu opponierali et libero.naturali quJdc idelicet ab extrinseco patit volunt cotra sua proprist natura et naturale inclinationem: vicu rio et ii proiicitur stirium graues vel cu descendit leue graue ascὲ turali. dedo patitur ab extrinseco agente et non ab intritiseco:mno a forma substatiali ipsius. Sintiliter infertur violentia asenti volutario qua do patitur ab Cetrinseco cotra uiani voluntare. Utrum istora est violetu:m virum ages estem inseculet passunt iidcofert vim:ergo illud violentu causiat inuoluntarisi:et per cdsequisoninis talis actus qui est Donaini violetuo caret virtute et vitio:Que si totaliter ne pvoluntate et ab extrinseco:nem iniputat illi d paris. mira illud qd est inuoluntarius ii accidati causat tristitiam i vi diciturist.tristitia em es de his que nobis noletivus accidui.sed aliqn patitur aliquis violetianis ubi ratiaeno tristatur: ut patet de pastione martyru .ibant enini adnapplicia et torniet a Fauoetes et go no sensu violetia caussat inuolutarium lcu inuoluntariu sit nolitu:alias non essset inuoluntariu. Respodet.S.Tho.ad istud argumetu ricedo et sicut naturale dicis qo est stoni inclinatione nature: ita volutariu dicis qo est sceni inclinatione vols ratio.

Dicit aut alsed naturale dupliciter: uno nisi qr est a plicii Riidd 'd,

Ioacriuo siue emciete intrisecos ut descestis grauis deci naturaia mi et ascessis leuis sursum. tales eiii mererunt naturales: duplinqr a piacipiis in trisecis: hoc e a forniis eo. activis.Blio enaturaleqoesta principio extrinseco tramesco' naturale .

inclinatione passi; qr passunt naturaliter inclinat ad recis

25쪽

ionem

ab insis rortinies inflictas: tales pamones no erat effectisue siue noncedebat ab ipsis martities nihilomimis erZto no sin actione I sed sin passionem. Et sic po π sicut in naturalib'nἷ et aliquid p pamone uta in agetib' liberis Iuddest vos iuntariu p actiones aliquid vero x pasnon . Et viant ui sumettoe sit uolutariu vel o actione vel p passio ad arguitietu π oe inustiunx' si fism en si sit inuolutariu p passione. Et sic pr3 . no

nomo eigeo liberi et naturale, Aristoto .coetii. ridicorside inent.

violetus sim i mu more est violetus; et descesus est naturalis.Hsic no st

conuenita Φ illud qo est violentu sin naturale inclinationes non causet inuoluntarius inio litvolsitariusin inclinatione libera.Et ista pauca de Vist xto οὐ, ,erlae scoo inipedinieto volutarii ista de metu. ca.iii. - ostea videndu est de scoo inipedimeto volaetarii. Lde naetii:an causet hiuoluntariu:hoc e an opera factaa ter metu i careant bonitate vel vitio.Picit em Bristo.iii.erbi. r aliqua fiaunt per metui que no fierent secluso nictu:et

respectu mali futuri de quo habeturydipius anies coniectura in tale eite mei: iicut Titima est respectu mali paenito. Undς mcx' mimaliud est

26쪽

metu.

nituri mali inlinetis: qo nivisi Quid ni

Is i venturui: ut nolo morte:et intellecti s illa' cicat esse pericu. a mortis inlinetis:ex illa noliti, causae passioque vocae metuo seu tinior. e depla Brist. est de illo tepestate:talis nult mouet et oet 'babilitate ir mors eueniet: et ena est illi a babile E euadet salte facili' si proiiciat merces: tuc proiicitiaras ni ti.'.q' illa operatio est simpliciter et absolutevoluntaria: diri o. ii Grego. niceti': pinoique D meatu aguntiniixta sunt ex volutario x inuolutario. Unde da o mater in iure . volutas coacta est volutas itu ad actu eu stu loquedo de coactione itiinductioe u meta. M opera uleius a pricipio intrinseco.sa volio aequiris talis nullo mos clo est violeta.3 te talis Matio est simpur et absolute volis exterior nia illa sit

ar quato illasiectio est cotra istA nolitione Q

27쪽

zriplex

itet' cas is incostantem virum.

nsete costrationem legis natus reo positio. monte: tus excudiat a pcto mono.

'insit rici tuos Danes coniedit:et ranae excusat a peccarost

28쪽

eas in die festo.ergo ille metus excusat a pereato in his dlunt mala qr a bibita lege diuina pure possitiua.et cu ars itur de capitulo sacris:mere diminuit culpatquJprod: λ 'Lus no excusat:ergo nuli' mel'excusat a peccato:qo e coatra iecitda xpositione. dicit Φ e capitula loquitur de nusque sunt cdtra legem nature:ve robibita lege diuiana:et node omnibus indifferetensiGrtia .ppositio. Noe Tertia crus mortis etia cades in costante virum id non sequis ne* positio. uario necessitate naturalis sed ab extrinseco infere:non cuiat a peccato in dissi sunt mala qr xhibita lege diuimure positiva verbi gratia si tyran' dixisset iudeo I te iste Iuta nisi coiitedas carnes porcinas: buis misset ei a)ba vile in illii interficeret nisi comedereti nullo pacto debeavat comedereralias peccasset comedendo. maccabei emriter mecum timore noluerunt vesci carnibus suillis.is. maccabe.M. Sient opter metu tyranno; comedissenti peccassent. ergo ille metus mortis ab extrinseco omnino fulates non excusat omnino a peccato in dis que suntodiactita resediuinapure positiva. selidet opposita probabit aedditiou'i so a tyrano deberet occidi iude nisi comederet carnes suillas: dum6no fieret in detestatione legIs ς' dea heret comederes uita suada alias carthustelas i extrea manecessitate etc.J Dicit tame3oanes de Gersono u)nui in necessitas excucit in bis q sui vibibita lege diuina:et dicit dauid dabuisse ex reuelatioe . edederet illos panes. Sin modo de sampsoneptrahetecu alienigena. Quartata .ppositio.ximor eades in pstante viru i totalis excusat mpositio

Ieccas sit dis q sunt niala m lege humana phibita.vnde Timor cadi dialogomcdinunicas in excoicato i actis des in edat filii busa,pter metu cadente in pstante virus no pecα stant. vidicat. Sise argumes est de illo cui tyran' minae mortes et rum exeuest verisimile'il inferet nisi fragat ieiuniu:qr tiic fisi, satisedo no peccat: eccita non possit ad illud arctare. Eoclesia esti no pol obligare dotem ad illa 4 sui supererogattionisi et ci emune bominii facultat. excedunt. sed ieius . nare no obstante morte Obabiliter imminetes est opus sui pererogationis: et excedtacdmune bomina facultatem: igitur. Laconsequerer queris utrii operatio lacta timore pene s sit bona etstudiosa.verbi gratia sortes virat peccatus et adimplet bceptu timore danatioisi et no virturi amore.

si pro declaratione duiuo stipponit prout proposite ducit in duplex est timotivn' quide quo retusinius aliqo times malu turu solii propter banc causani qr nobis nocti

-- propter banc causani qr nobis nocivum

et incomodii tiniovem est fuga mali futuri: sicut tristitia mali psentDet talis vocat seruilis au insidanus. vlix s e rimor quo refusimus aliquod niala non solii m noctuvinis

29쪽

prohibita per alique superiorem que nolumua essendercitatis uocat filialis seu castiis Cnotandu brerea ut dis upli vi cit Diony.in fine tertiis duplicis pnngit in vitem' peccasar pctin tutiniore pene. Unomdqr timemus pena si sequitur actimore illud velle executorius mio coplaceam' in tali velle siue

ene. in tali actu.exenipli c1:timeo fornicariopter Mnationta virtute huius timoris non exequor illu actu:nihilominual beo coplacetili in illo actu.Scoo modo vitamus peccatu timore pene Φtu ad utrum vellet videlicet qii non das hemus velle executoria nee velle pplacerie. C3stis nota rima O tis sit pina a positio.Qui timore pene vitat peccatu ρmqositi modoviladii no est agit immo peccati patet. omnis talis peccat qui vellet re lege diuina xhibita sterii rublato illoqo timet.s3 sic eup iste sublata dlinatide qu1timetivellet fornicatione seu furtu comittere: ergo iste realis peccati. et sicsecundu Diony. d vitat peccata timore pene ita ad velle executorisi precises et non ibin ad velle complaceries 3eda xi peccat mortaliter. Q Secunda a positio.Qui vitat pecca os Ilio. in timore pene secudo nid vitatioisi iid agit bene moralis ter. patet. iste pi' odit pena vi pena elo odiat culpJ:eraso inordinate odit: et per colaqueand bene agit moralis. - , Si essi sortes pi' diligit sessi deus inordinate divisit.Simi ui prus liter in odibilib' talis plus odit pena m culpa: ergo illud

dix pena est inordinata: qi .ppter viiuquod F tale let illud mab cu'pδ; cis. tiam illud odiu pecca di causitur ex odio danationis. nordina si enim nult peccare includanationis: erso masis odie ψ ψdit danationeni.sed istud odium esset ordinatuin isto niodosqi sortes amat dea super omnia I nult peccare:et nult peccares ne danetur talis nolitio esset bona:qr no precise cau

sata a damnationes sed etia ab amore dei.ciitare igit peezerna P caluoiecise propter penam i semper est malum.cxertiato xxiQ- ,positio. Qui vult subuenire necessitati xximi sui sola tis ad 0ς η niore pene inon bene agit moraliteri patetiad omnem bo on uni nutu ictum requiritur relatio in vitinium finenia sed talia xctu reqρ actus solu et vltimate sit opter ipsum refugietem penatitur rein propte ea * amat se amore comodi:erso talis actus nonio in viti efertur vitimate in ultimst sinent: et sic non est studiostis. dg nRM Sed utru talis acre sit malus Elidet up nos per auctoritas

te chrysostomi dicetis: Qui timendo iid facit mala: buis . iustitie mercede no acquirat versitamen malu cultat.lai - . cit Diony.Υ ad minus ille actus est mat' venialiter: quia omnis ratis acre ultimate ordinas ad inordinata assuctio: Q pyx p item sutipsius. Tram ut dicit Greso.cis nolitio presuppo onit auρ nit aliquavdiitionem.α ergo sorteo nolit penam doceaὶμ τψ ex aliquo amore scilicet sui s et non propter deunN.qr non

refuβςitat peccare sola hiopter se, et sic concludit piodat.

30쪽

De ignorantias somm

p illud restigere peccaret est veniale. Et ad ebrysostomadicente ininus penZeuitati versi est penam cierit1:0 notemporiuemicu culpam admittat veniale.Et hec de secavinipedimento voluntarii dicta sufficiant. EDe tertio undedimeto volutarii.f. de ignoratiara.iuia aestat tractare de tertion inuolutariu caua ratri est ignoratia.et in isto tertio est tota dimcultas.Queritur igiturvtru ignoratia causet, inuolutariaeciidetur m nolita inuoluntaria i qnx venia meretur t dicit Damascenus. sed qo Sm .ii se,. meretur excusationei corin. iii.Siquis ignoviti ignorabis. eran inuoluntaria σ3ii opposita in , - ὰς 'l in involuntariu qu 1 est per istio, re videnda est qualiter isno,

voluntaria.EScoo an ignoratia sit pec excuset a peccato.

'eri Wysi oratia capitur ira Ignoran

rfirici mo Gn' modo M isno, tia capti negationis et talis eu pura caretia seu priuatio duplicis,

ti: Λ sis praue dispositio ria pure est Φ assensus errone' siue assennas falsii negati vi bos libu i taliter ee in re Φstr: mo.

ignoratia duo conderans:unu ex parte intelo nim

nes stentia et M ignoraresve

imperame animeset

ignoratia pure negationis meculativa.Sed ge istuci ninii

SEARCH

MENU NAVIGATION