Hieronymi Rubei Historiarum Rauennatum libri decem

761쪽

LIBER . UNDECIM V s

ciam sacelli sui supellectilem diuidi tres in partes, & sacrae domui Lauretanae EccIesiae Rauennati, S Urbinati, cuique suam,distribui. Q rodcu Franci seu Mnsi , v. natium Dux statris filius eximia religione Princeps est)eisset nurie n ,, I 12' que sacra ueste,& aliis huiusmodi praeclarε ornatu ni conspicimusV m uennates perspecta haberent, illiusq. Regiam magnitudinem animi, & tauritate IerE Christianam memoria repeterent,nequaquam scit mirum, si adeo prauiter mo-Iesteq.eius obitum tulerint. Vixit in Archiepiscopatu annos duodecim tam sex. I'ostridie quam ipseUrbini obiit, Romae excessit e uita anno aetatis septuagesimo primo, Ioannes Baptista Rubeus Rauennas, Carmelitanotum Generat prissae patruus meusiost magnos, diuturnosq.ex iecoris tumoribus dolores Eius mun5 Rauenna modo sed ipse etiam luminus Pontifex Gregorius aegre tulit S per Plulippum Boncompagnum S. Sixti Cardinalem statris filium 'catorum remissionem indulsit. Exuleeratum moritati: em P S

c cladis ac ter pupugit. Sepultu est ne, τRbi ' h o

manorum Generalis Praefecti, a Dominico Aes itas ta Augustiniani Drdinis Theologo, in inere, quod eelebeisimum si i ''

etiam exequiae Rauennae insignes habitae. Iulium Archiepiscopum, felix Ambrosinus robempromesis, Episcopus Vticensis, illius Vicarius XII Kal Octoli titi

m , Meuriri est, Pridie estis diei Id

equie Hieronymus portus,Bald gar Ginannus,& Vincentius Gordus delecti a Senatu ad id munus, Episcop um adhibent, ostendunt redhanc alia enta

nra esse in hoc sinit maris incremeta. Sanfelicius multo teris usu. & foedi tia senex; quippe qui & urbes Ecclesiasticae ditionis Principes rexerit Vinalita Ro

762쪽

e tendit ut Dertonenses, suar ditionis homi ncs, Rauena immunes transre decerneret Paties in Senatum V. Non.Octobris coacti, Dertonenses, magno numeroo uotannis Rauenna trans re solitos, ut nobilissimae Principi petenti satisfaceret se& animi insitam nobilitate significarent, prores aro Senatus cosuit in i munes, pedirites .equitesve transire san X erunt.Paucis postd: ebus; suit auteId. Octobr. Grego. rius Pont Christophoru BOncopagnum, Bononiense, fratris nitus, lutas nihil tu ,

otii leoes aliqiuandiu fuerat in Bononi Elii Gymnasio interpretatus, A ncona; cuius ad eam diem urbis Moderator fuerat; Romam accitu, Archiepiscopii Rauennatibus dedit. Quo Rauennam allato nuncio,statim Legati decreti, Gaspar Pignatia iurisconsultus,& eques,Bononiam, qui Boncopagno; id illi a familia nomen erat; Christophori patri, ciuitatis nomine gratularetur: Po nius Spretus , & Galeo. tus Rasstonus Romam,ad agendas Potifici gratias, quod tam arcta sibi sanguinis propinquitate coniunctu Antistite prarbuerit. Hos & libentiis me audiit Potifex,

& haud ita diu post in patriam redeuntes,equestri dignitate insignium cu ipsi et Archiepiscopo gratulatione fecissent,& obsequiu praestitissen t. Archi epi scopus, .

Id Nouebr. Romae, ab Alexandro Cardinale Riario, Bononiense, cosecratus.Legati cum mandata fecissent, Rauenna redeuntes, Gaspari Sillim 6si

Mutinensi; quem Pontifex, multis, & Mediolani apud Carolu Cardinale Borro imeti & Placentiae ac Neapoli, ubi Pauli Aretii Cardinalis, earum ciuitatu Antistitis Vicarius suerat ,rebus praeclare gestis spectati iis nati, Christophori item Vica --.riu Rauennam mittebat; sese itineris socios praebuerunt. Britonoriu postero mense. XI. kal. Ian. Alberto Pio,qui illius, uti dc Leonellus pater,iuerat Moderator,reclAN N. M. dente, ad Prouinciale administratione adiunctum. Insequentis anni Carneu ali-'PL 3 I bus diebus, Glii sterio Praeside iubente,ludi equestres viri Caesenatis uili, qui in e ouo suo,uelocissime laxatis habenis currente modo pedes recta stans,inodo capi te in ephippiit demissis, pedibusq. in aera sublatis,stadiu in soro percurrebat: cuui,

aut e sedebai,currens,tu bis terve ex equo desilire,& equii costendere, gladium m. curuum expedire, uibrare, in acta Noto iam recipere, in vaginam codere, sagittas ante, & post se ex arcu ad scopum emittere: quae vir ille diu apud Turcas ca- ptiuus,exercitatione didicerat. Sic ut mirandu minus merit, quod tradulat de To I tila Gothorum Rege, cum, ut Narsetem moraretur a conserendis cu tuis tanta sperdum reliquae copiae accederent manibus, in medium campum, armis auro caelatis

indutum, in equo, lanceam manu gestantem processisse,incitatoq. calcaribus modo huc,modo illuc equo,nunc currente,nunc ua medio illum inhibente cui tu, S. aliquando dextrorsum,non numquam sinistror tum circis agentem, in ipso uelocusmo curis,lanceam: qua terram, nusqua Osscndens, pene radebat; in auras deinde ivroiectam,atq. inde ad terram delatam,nullo, ut uidebatur,corporis incommodo icolle issesq. super currentem supinasse equum,& uicissim ad terram,& ad latera, inclinasse: quae nunc omnia in ina vi usum belli stequenti sina sunt apud Furcas, ut crat olim apudNumidas corii saltuum ratio, te qua Liuius scribit,ad Iberam m. Nisoania ab Asdrubale du aduersus Romanam aciem, suam instrueret,eos Numidas in dextro locatos cornu fuisse,quibus desultorum in modii,bmos trahentibus .enuos, inter accrrimam sis pe pugnam, in recentem equum,eX festa, armatis tran-isultare mos erat: tanta uelocitas ipsis, inquit Liuius,tam q. docile equor u genus est. , Ut plurimum ludi nobilitatem nostram incitarunt,ad equestrem acrius, alacrius i. disciplinam acquirendam,cui per hosce dies,ex more, proposito a Repulta premio operam nauabat: coq. maiore animi contentione,quo&Glusterius Praeses nobile

763쪽

LIBER . VNDECIM Vs i

stud premiu proposuerat, inuitatiq. fuerant propinquaru ciuitatu nobiles iuuenes,&nobilissimus,Regiaq. plane indole iuuenis Andraeas Austriacus, Cardinalis, Ferraria Romam rediens, biduo hic, septimo, &sexto Id. Febr. apud Ghisterium fuit ,&lustrata ciuitate, hos etiam sua praesentia cohonestavit Rauennatis iuuentutis ludos,quibus ipsa, at Principi suo, in expeditionibus bellicis, tyrocinium ponat,sese assidue, sed hoc maxime tempore, sintulis annis exercere consueuit. Per eosdem serc dies III. kal. Mart Ghisterius Praeses,eiusq. si qui essent,sratres, statrum q. ac sororum filii, ciues, Senatores q. Rauennates

creati sunt: Postero mense Christophorus Archiepiscopus VI. kal. April. Rauennam,nulla pompa; ita illi praescribente Gregorio Pontifice, patruo: pe-nE improuisus, primum ingressus est: cum q. secum detulisset Pomponii Spreti,&Galeoti Rasponi, Legatorum, de equestri, quem diximus, ordine, a Pontifice diplomata,ea Magistratui Cuius gerebat Principem Pompeius Ruginus eques assignauit, qui Senatu habito, recitari illa publice, per Dominicum Guarinum& Petrum Beliraminum scribas Reipub. iusserunt, ac deinde illis, reddiderunt. Scholae autem doctrinae Christianae, curante Archiepiscopo, Rauennae sunt in primis cultaemam mense Ianuario, antequam Roma is abiret,a Pontifice Gregorio, praeter eas poenae peccatis debitae condonationes, quas Pius V. primum,mox ide Gregorius,iis omnibus indulserant,qui in eo sancto opere elaborarent,alias etiam Rauennalibus proprias impetrauit. Inde Rauenam acciuit,qui eas instrueret, cietatis Iesu Patres, quorum opera profecere

plurimum: Si quidem ad ingentes suas in Republica Christiana utilitates, eam etiam praestantes illi uiri perpetuo,ac pio instituto, iam inde ab Ignatio Loyola eorum auctore:quem nOS praeclarum hominem Romae nouimus,cum in eius

collegio Graecis litteris dabamus operam, ducto, adiunxerunt, ut pueritiam, nullis tum aliis accomodatam usibus, quae seges omnium rerum publicaru est, bonas disciplinas edoceant. Teplum&coenobiu D.Nicolai restituere hoc anno Rauennae adortus, Hieronymus Curialis Rauenas,EremitaAugustinianus, eius Praefectus coenobii, ossa B. Franciscini omnia, extra caput,in sacello,quod est arae maximae ad dexteram, in arca marmorea, in subliini sacelli pariete instrata,reperit,depositaq. arcam, sub ipsius aram sacelli cu ossibus locauit, cu in sacrario eius icpli,seruari caput assirment. Fuerat B. Francischinus, Rauenas, eiusdem Eremitani ordinis institutu professus, ipsiusq. coenobii sacerdos,&aliquando ianitor: cuius cu plures, insignes admodu fuerint Christianae uirtutes, tum uero,siletio religiose seruando plurimu inclaruit: & cum eius multa serantur miracula,illud est in primis celebre, quod ciui Rauenati coligit,qui undiq. aeger, quod uehementer eius artus laborarent,sic ut moueri no posset,ad illius sepulchru deuehi se carpento curauit: ubi statim sanus factus,domu pedibus rediit,carpentuq .ad beneficii memoriam ibidem reliquit, ut Ioannes Saxo testatur,eiusde ordinis sacerdos,in libro de uita fiatru, quem nuper Augustinus Fluia anus,eiusde item ordinisTheologus,SacrarioPotificio Praefectus,in luce edidit: Huius eiusdem anni Autuno, cum insignis Pestilentiae suspicio increbuisset,non in Gallia modo,sed etiam in Liguribus,ut serebatur, vagantis, protinus ne in permagni mometi re,cuius maximu afferret mora uel minima periculuin, cessaretur,Senatores creati sunt,qui accuratE omnia prouideret, quattuor, Cancianus Zandius, cognomento Scapuccinus, iurisconsultus, Petrus

764쪽

Piccininius, Marius Carrarius equites, & Vincentius Abocconus: ab ipsis diligentissime curata sunt omnia,quibus tanti mali arceretur labes: quae quam ANN. Μ. quam Ligures deinde afflixerit,minime tamen sese effudit latius. Nobilis, pro DL esinio anno , Camaldulensis pars aedificii , a Petro Bagnoto Bagnacauallensi, Abbate, septimum iam annum coepta absoluta est, triclinium praesertim, ii ulto ornatu, sed insigni maxime pictura, eius cenae, in qua Christus Deus ad nuptias,aquam in uinum Vertit,praeclarum. Eam pinxere Lucas Longus pater,& Franciscus filius, Rauennates: inducendis ille coloribus, & imaginibus hominum effingendis, plane singularis, hic rerum inuentione, & uariis corporum, ac linearum flexibus repraesentandis; quae principes habetur picturae partes,plurimum praestans. Carpensibus XIIII. kal. Maii,per urbem Rauennam, agrii q. transeuntibus, immunitas, ut satisfieret ipsis id petentibus Senatus cosulto data.Tertio autem Non. Maii, Dioeces anain synodum Christophorus Archiepiscopus in aede Ursiana habuit,diligentissimeq mores,uitam q. omnium inuestigauit,& leges edidit plurimum salutares. Accessere paulo post insignes e capite destillationes, mentibus Iulio, Augustoque, longe maiore molestia, quam periculo,ea potissimum de causa, inuadentes,quod praese ferrent contagionem,in antiquoru morbis, etiam pestilentibus, aut nullam, aut ita exiguit, ut de illa ueteres medici Hippocrates,& Galenus, aut nihil, aut parcissime dixerint. Vbi autem hic mori, us unum e familia arripuisset, continuo migrabat in ceteros, ut omnes quandoq. simul aegrotarent. Initio, Medicis pestilentiam

Thucydidis memoria repetentibus,terrorem attulit,cum oculoS,Duc Sq. ru

bentes,cum febre,tussi, insigniq.cibi satietate,ac fastidio intuerentur, maxima potissimum ciuitatis parte,eodem tempore aegrotante: sed docuit euentus salubrem esse morbum, solis cucurbitulis ad humeros concisa ante scalpello cute. impositis,& aqua hordeacea,& ubi mali succi haud multi essent, leui deiectione,triduo,aut ad summum quatriduo cedentem: cum ab initio fere cocta facile expuerent. Ceterum cum uniuersam deinde Italiam, ac potius Europa pervasisset; nostra enim ciuitas,licet prima non fuerit,a primis tamen in Italia haud multum abfuit; no una usi sunt, Medici,curandi methodo: alicubi enim, praesertim in Flaminia,s mitteretur incisa uena sanguis, moriebantur aegroti di in alis locis,magno comodo hoc auxilii genus usurpatum,ferunt. Qui aquam, qui q. uinum bibere,etiam generosum,& Romae,conualuere, credo,quia suapte natura salubris morbus erat: adducente habenas praepotente Deo, ne altius progrederetur,qui si fuisset mortifer, absumpsisset totum pene orbem . A nulla manifesta aeris intemper te; quae enim tot diuersis terrarum partibus esse communis potuisset cum in Asiam etiam tandem & in Asticam penetrarit: sed a leui aeris corruptela caelitus demissa ortum habuisse trandunt: quae tamen neque ingentes aestus, neque extrema frigora; inducias,& finem etiam quandoque magnis pestilentiis praebere solita ; metueriit' ut uerum esse uideatur,

quod plerique scribunt grauissimi Medici, naturam adhuc pestilentiae nesciri,& certam non habere,qua carere nequeat, idaeam sed primos in ea, si audaceu nimium sint, perire medicos: cum autem incipit suapte sponte, Deo iubente, cessare,tum prodesse remedia, a quibus tamen numquam cessandum esse,Christiana ratio persuadet. Ex hoc populari morbo pauci admodum Rauennaae interier iiq. aut imbecilles antea erant,aut destillationibus plurimum obnoxii;

765쪽

angustoque thorace,&praua admodum ratione uictus, in ipso potissimum morbG us: cum tamen tussis pleros'.&lassitudo,& cibi fastidium multos deinde a febre dies, male haberent: Hunc alii alio appellarunt nomine: nos mattonem,quas Sannionem,& desipientem, Veneti montonem, id autem est, Arie. tem, Castronem Romani, quae uox latine vervecem exprimit. Latius autem eius explicauimus historiam, ut si quando deincepS Occurrat, non omnino in cidat nouus, atque ignotus. Sed ciuitatem ita molesto assietam morbo aduentus Alexandri Sfortiae Cardinalis plurimum recreauit. Eum Gregorius Pontis, Legatum uniuersa ditionis Pontificiae,in Italia,secerat,extra Bononiam , cui praesecerat Legatum Petrum Donatum Caesium Cardinalem; multis exu Ium,& damnatorum; quibus ipsa ditionis, ac omnis potius Italiae, loca coplebantur; fiagitiis adductus. Itaque cum Ssertia,postquam in Vmbria, ab Piceno seueritate usus, & plero'. mulctauit, & ceteros in concordiam adduxit Octobri mense, iter hanc in urbem instituit. Tum Rauennates magnopere laborantes, ut tantae Legatum iurisdictionis, administrationisq. maiore quo pos sent studio exciperent,Senatores quattuor huic negocio praefecerunt, Bernardinum Mengolum, G parem Pignatiam, Poponium Spretum equites,& Caesarem Amadu tium: cum familiae, quae ampla admodum,& nobilis erat, uari armorum,& togae honoribus claris uiris resertae,per ciuium domos pro dignitate distribuendae neque enim Praetorium capax fore illius omnis constabat; munus Cantiano Scapuccino iurisconsulto,Iustino Spreto equiti, & Mario ArtEgo suisset datum. Ingressus est Prouinciam III. Non.Nouembr.cum illi Gliis Ierius Praeses, Fanum usque,obuiam processisset. Postra die adCaesenaticum opidum, vigesimo ab hac urbe lapide,uenit: Nonis, iter Rauennam intendit: cum illum ad amnem Sapina Christophorus Boncompagnus Archiepiscopus& Hieronymus eius frater, Rauennati nobilitate comitati,adhibuissent,uesperi, maiore familiae parte, cum Archiepiscopo,& nostris, Rauennam dimissa. substitit in coenobio Classens: eoq. tum Magi stratus Ciuitatis,cum quaterui. ris delectis,ad salutandum illum, obsequium q. praestandum se contulere. Noctem in eo coenobio S rtia Legatus traduxit: postridie a prandio,cum ad coenobium patricii fere ordinis omnes Rauennates,& ipsius familia Legati, agre. st isq.militia Vincentio Magnano Bononicis,Praesecto, praeeunte,& Nonagintauirum Rauennalium asseclae,uocant adhaerentes; egregie armati, iam peruenissent, domo egressus,& multis scio petiorum displosionibus militariter salutatus,quadriga prope portam deuehitur,& in propinqua Lelii Claretii domo, Pontificia ueste,galeroq. sumptis,mulam conscendit,& nobili iuuenum nostrorum; quorum erat Federicus Lunardus Dux; manu stipatus,ad portam Gregorianam accedit. Praeibant post seruum,qui in equo Legati clauam gestabat; patricii Rauennates sane complures, inde eius familia omnis, quam Ludoviacus Martianus, Comes, equitatus Praesectius, GuidoAscanius e monte,Marius Rasponus Rauennas,cum sua quisque ala equitum, & Petrus Franciscus Bosius,eques Faventinus; cuius ala Maceratae remanserat; sequebantur. Has enim alas quattuor, Pontifex, ut Legato ad omnem ditionc ab exulibus expurgandam, subsidio essent, coscribendas iusserat. Accessere ad hos Nonagintauiru Rauennatu in assectae, tercenti circiter praeclaris armis ornati, Antonio V Rauennate Duce. Secundu hos, longo, insigniq. instructo agmine, omnes. . . . Tit 3 sacra-

766쪽

sacratorum virorum ordines: quorum postremas Christophorus Archiepiscopus, in sacra ueste,& crucem ipsi iam ad portam genibus innixo, osculandam

praebuit, & concinentibus aedis Vrsianae cantoribus, certisq. precationibus recitatis, Hieronymus Guacci mannus iurisconsultus, Magistratus Princeps, Haues urbis obtulit. Inde sub umbella,mulam conscensus,in pompa, urbem ingreditur, ut is undique viridi iunipero coiectis, & innumera omnis aetatis, s xusq. non Rauennalium modo, sed totius Prouinciae turba completis. Seque

batur illum Hieronymus Boncompagnus,Gregorii Pontificis, fratris filius, Archiepiscopi frater,Ghisterius Praeses, Odoardus Gualandus, Episcopus Carse nas,insigni uir eruditione spectatissimus, Ioannes I udo uicus Pius S. Petri ad Vincula in agro Ravennati, Abbas, Ioannes Baptista Boncompagnus areis Rauennae Praefectus, Franciscus Maria e Marchionibus montis,Abbas, Fabricius Cotiguidus,Balnei Marchio,Horatius Benedictus Calliensis,Legati Vicarius, Innocentius Malualia Bononiensis,Prour iacia Quaestor, Iudices Praesidis Gliisterii omnes, multiq.praeterea nobiles cx eius familia,ex omni q. Prouincia uiri: Multas obuias habuit portas triumphales,emblematibus,carminibusq. ornatas elegantissimis, in quibus tum ipsius Alexandri Legati uirtus, ae gesta, tum Ssortia dum familiae Regna, Imperiaq.&sacrae Praefecturae, praeclaris additis elogiis,picturisq. ac statuis, magna spectantium uoluptate legebantur. Vbi ad

Vrsianam aedem p ruentum est, umbella, muta l. ex more data,ac recepta, ad aram maximam summa cantus, soni q. alacritate supplicauit,& populo bene. dixit, in praealta sede, Senatorem Rauennatem, ut pro uiribus, tantum Legata ex dignitate exciperent,a Senatu dicere iussu iubaudiuit, latina oratione, eius Iaudes,& Rauennatis laetitiam populi,e superiore loco, nomine ciuitatis explicantem. Hanc autem Rauennatum gratulationem,cum pro ea, qua erat praeditus humanitate,plurimum probasset. iuuenes quos nobili uestitu indutos ob . uios habuerat, equestri dignitate ornauit, di totum se ad conformandam, pacandam q. Prouinciam dedit. Discessit hoc tempore Romam Ghisterius Prae

ses,cum superiore anno Nonaginta uirum Pacificatorum numerum,annuente

Gregorio Pontifice,restitutasq. eius iussia,illius ordinis leges, confirmasset, siccatisq. in Ceruiens paludibus,ac extructis Salinis,opidum,portumq. Caesenaticum,turri egregia, in qua speculatores aduersus Piratas assidue haberentur,& horologio,& columnis e marmore praestantissmis, Rauenna deductis ornas. ANN. M. set. Insequens annus sacrarum Virginum, Franciscant ordinis, E D. Pauli coeaDLxxxi . nobio,quod multos iam annos incoluerant,migrationem attulit: nam quia popularium undique domibus,ac hortis circumdabantur,Iulius Archiepiscopus primo,mox Christophorus, eas, quae tum duae supra uiginti erant, illinc amo. uendas,& in coenobium D. Clarae satis amplum transferendas,iure optimo cEsuerant: quod, facultate a Gregorio Pontifice, per eius litteras Romae hoc anano,pridie Non. April. scriptas,impetrata, Christophorus Archiepiscopus confecit. In illud autem coenobium,sacrarum Virginum commodo uenditum; iubente Pontifice, ut piis addiceretur usibus, una cum templo; Seminarium lmerorum inductum est. Lampas, ac potius pila ignea, sereno caelo, post sois occasum , ad caudam maioris Vrsae V I. kalen. Augusti magnopere refulsit, celeri ab occidente in Orientem cursu labens,& perstrepens: extincta autem flamma , alba remansit, anguem reserens, nubes: inde uariae nubium

767쪽

itu ne crocei, modo pallido coloris figurae con secutae. Ad VII. Idus Aug. Se

natorius locus Iacobo Boncompagno, Sorae Duci: ad . III. Kal. Novembr. Hierony no B m compagno, Archiepiscopi statri, datus est. Obiit hoc anno Macerate , mense Iunio Alexander Ssortia Cardinalis Legatus, magna uiris tute,&rerum usu, insignis: quemadmodum autem Gregorius Pontifex bienianio post, in eadem sacrae purpurae dignitate, illi Franciscum Smrtiam Marchionein statris filium , subrogauit, praeitanti, dc acuto ingenio , optimaq. indole, di praeclara eruditione iuuenem , Cardinalemq. fecit, ita hoc eodem anno non Dii praefecit huic Prouinciae Legatum , Guidum Ferrerium Vercellinsem, Cardinalem 1 qui Rauennam Septimo Id. Decembris, ingenti occursu sacratorum uirorum, & ciuitatis ex more sub umbella solemniter intuit: egregium pompae de uiarum apparatum summa cura procurantibus, quattuor Senatoribus, Pomponio Spreto, Dionysio Columbo, cognomento Lupatello, equitibus, Vincentio Bellino iurisconsulto, 6c Caesare Amadutio, a Senam deIectis. Ingredientem , Magistratus Princeps Opiro Monaidinus iuriscon sellus, ad G egorianam portam, oblatis clavibus, brevi q. dc apta oratione accepit. Vbi uero ad Vrsianam est aedem peruentum, Sc natori Rauennati apud eum, latin Ε, nomine Ciuitatis perora uti , ipsi iam descendere e suggestu parato , manu innuens, ut consisteret, grauibus, ornatissimis q. uerbis, ut erat excellenti litterarum cultu perpolitus, breuiter, latro e respondit, grati csimum sibi accidisse, quod ex ea oratione cognouerat . consilium summi do optimi Ponti ficis Gregorii, Rauennalibus de ceterae Prous hciae uehementer probari. Quod uero se ad id munus , ex tor amplissimis patribus Ponti sex delegisset, id dare illi beneuolentiae, quam semper erga se in Pontifice perspexerat . Venire autem ad nos, ut D. Ambroso, cuius Archiepiscopatus ineuntis is tum dies festus agebatur; dixit Probus, non ut Iudicem, sed perinde ac Episeopum: filiorum a nobis obsequium expectare, ut omnia nobis pater. naipse officia prolixe pollicebatur. Quod si quid secuς in nobis accidisset, tum piὰ seu ire consilium erat, nec quaerere quae sua essent, sed quae facerent ad nostram incolumitatem, ainplecti se hanc potissimum nostram Ci-ilitatem suam Regiam , eius se defensurum perpetuo dignitatem , neque passarum,ut aliqua usquam ratione imminueretur. Ab his uerbis summa cum dignitate pronunciatis, ipsus nequaquam facta dissensere, maximam in iv. sitiae, de opprestarum defensione laudem deinceps consecutus . Proximo anno, quod iam diu fuerat, ut intermissum , ita optatum, tandem ad exitum perductum est tabularium publicum , uocatum hodie Graeco nomine, Archium, in quo testamentorum tabulae, rerum q. inter ipsos contractarum, a nostris hominibus , fideliter custodirentur: cum prius saepe contingeret, ut ipsae negligentius asseruatae,perirent, & multarum causa litium, ueritatis q. occultandae forent. Illi Senatus consulto. XII. kal. Febr. primus praefectus est, qui & eius aedificationi, curator, praefuerat, Marius Carrarius, eximia scriba diligentia,intelligentiaq. & eques: Cum interea Guido quoque Legatus,aedificandi percupidus, quippe qui magnam ex ea re uoluptatem caperet, in omnibus Prouinciae Ciuitatibus , noua aedificia , eademq. ad ornatum carum de commodum facientia, excitarit. Sed cum Rauennae in aede Vrsiana sacellum instituerit, portam Iuliam propius arcem admouerit, aperueritque, uiam ab

768쪽

illa deductam,cum Gregoriana,deiecto sacrarum Virginum D. Ioannis Euangelistae templo,coniunxerit, nouum,longeq. nobilius templum, ipsis sacris uirginibus incoeperit, maxime tamen molestum nostris, accidit, quod portam auream, mille iam,& quingentis quadraginta annis a Tiberio Claudio Cae sare, uti docuimus, excitatam, ex urbis muro, ubi erat, in uen tum Africum Derso, ut ea marmora ad ceteras, quas moliebatur, substructiones adhiberet detraxisset. Magnifici,ac plane Regii sumptus,atque artificii opus: Vtrinque ad maximas portas, quae duae erant, minores aderant portae, supra quas uidebantur insigni arte praecellentium artificum, uario linearum, quasi capre lorum, ac soliorum flexu, incisi orbes, tunc vacui, sed quae specula contine. re dicebantur,ea sorte de causa, ut triumphantes Ducos, dum ingrederentur, seipsos in pompa,& sequentes spectarent. Maximarum portarum arcubus, reticulato opere, praeclaro artificio intus elaboratis, fuisse aurum inductum; nisi me coniectura fallit, uestigia declarabant: & cum labentia iam, ac plane corrupta uetustate ea marmora crederentur, ubi tamen dirui porta coepta est, di marmora detrahi, ea firma, integra, & intus candidissima reperta sunt.

Concilium hoe anno Prouinciale, Rauennae, in aede Vrsiana, Christophorus Archiepiscopus, subiunctorum sibi Episcoporum habuit: cum autem eos liberaliter excepisset, in Archiepiscopi Praetorium, stata die,quae fuit IIII. Idus

Maii, mane, cum ipso Christophoro Archiepiscopo conuenerunt. Fuere aut e Gabriel Cardinalis Paleottus, ciuis, & Episcopus Bononicia sis: Iulius Cananus Ferrariensis, Hadrianorum: Hercules Sacratus Ferrariensis, Cymaestensum: Ferdinandus Farnesius Romanus, Parmensum : Angelus Perutius, Sassinatum t Benedictus Mangiolus Mutinensis , Regiensium t Ioannes Andraeas Calligarius , Bresichellensis Britonorianoruin : Ioanncs Franci sciis Canobius Bononien fis, Forti uianorum: In eo priuato congressu Christ phorus Archiepiscopus eorum aduentu collaudato, & cxplicata necessitate Synodi celebrandae, hortatus est, ut Deo bene iuuante, de corrigendis, publicis, priuatisq. moribus,& sacris in Prouincia rebus constituendis, una secum consilium inirent, ac decernerent: Quibus respondere Patres, ad eam

Synodum libenti animo se uenisse, & Diuini spiritus instinctii,ad ea se facienda paratos, quae facerent ad Dei gloriam, animarum q. salutem: cum tamen antea ex ipsis plerique, & nonnulli ceterorum absentium procuratoreS, in

Archiepiscopi cubiculo, testati suissent, se non perinde ac subiunctos uentia se, sed quod hanc ciuitatem sponte elegissent: quibus ab Archiepiscopo ita responsum est, ut omnino subditos appellaret, atque eos, nisi ut Rauennati subiunctos Ecclesiae, in Concilio non admitteret. Ipse mox Archiepiscopus, Episcopis approbantibus, Synodo a secretis, Bonum Chiesiam , iurisconsultum Cremonensem, causarum apud se iudicem: Promotorem , Leonardum

Morisium iurisconsultum Rauennatem: Qui postulata, & supplices libellos ad

Patres referret, Vincentium Carrarium , iurisconsultum item Rauennatem dicit, & ceteros deinde administros instituit. Inde de eorumdem Episcopo-

rum sententia, pro insigni suo, sacraeq. ipsius Synodi, singulorum q. Episc

porum, in Romanam Ecclesiam, eius que magistratus, atque ministros cultu, sciuit, uti Annibal Grassus Bononiensis, Episcopus Faventinus, huius Pr

lcgatus Prouinciae, perinde ac eius Pontificii solii administer, di Guidi Car.

769쪽

dinalis Legati persen ain reserens, ceteros in ea Synodo Episcopos perpetuo

anteiret: ne uero id in futurum exemplo traheretur, Pontificium est 1 solium consulendum, ex cuius responso, in posterum: si is alias accideret casus, omnino ageretur. Nemini quidquam praeiudicii, ex huius Synodi consensu , aliisve actibus fieri sanxit: neque ulli abire, ante confectum Concilium, licere. In publicis congressibus, procuratores conventuum sacratorum uirorum; vocant Capitula; iuxta Episcoporum suorum ordinem sederent, Episcoporum uero absentium procuratoribus, Episcopis praesentibus a tergo, laretur locus , sed suffragiorum illis ius nullum esset, excusationem absentium Episcoporum, iudicium, ad Hadrianum & Parmensem Episcopos est integrum reiectum . Delationibus nominum, d postulationibus, si quae forent,

praefecit Sallinatem & Britonorianum . Qui professionem fidei non feci sient. ut in proxima sessione ex Pii Quarti praescripto facerent, & Cocilii Tridentini

decreta, te residentia recitarentur,mandauit, & generalem conmentum in horam eiusdem diei decimam nonam indixit. Quaecum essent acta, certis a Pa.

leoto Cardinale precibus pronunciatis, discessum est . Cotuere in aulam, ad id paratam, ubi uetustum. & domesticum Archiepiscopi sacellum est, statuta hora, patres ,& sub eadem umbella, cum Archiepiscopo, Cardinalis Paleo tusconsedit, pronunciatis q. a Paleoto, ex libro rituali, precibus ; cum adessent Episcoporum, Canonicorum, & ceterorum absentium procuratores ,&ipsi Rauennatis Ecclesiae Canonici , sacratiq. alii uiri Rauennates , exteri complures, multiq. populares, nobilitate de litteris insignes, Christophorus

Archiepiscopus latina oratione causam aperuit, quamobrem ad eos conuocandos, habendum q. Concilium filisset impulsus.: Quibus dictis, introductis l. nunciis, ii fuere Petrus Ioannes Mercatus, & Iacobus Philippus Morisius scribae solertissimi; qui ; uti erat ab Archiepiscopo imperatum: secitasse

Episcopos, Ecclesiae Rauennati subiectos, eorumque sacratorum uirorum conuentus , sigillatim, retulere, absentium Episcoporum procuratores ,&conuentum item sacratorum uirorum , uocantur, qui se adesse cum mandatis

responderunt, hoc ordine Paulus Emilius Ioanninus, Picens, Philosophus,& iurisconsultus , Odoardi Gualandi Pisani, Caesenatium: Alexander Sopra-nus iurisconsultus Rauennas, Francisci Rusticulii Fanestris, Fanestrium: Ioannesbaptista Valentinus, Sixti Vicedomini Novocomensis , Mutinensium: Alexander Canalius, Pauli Leonii Patauini, Ferrariensium: Fabius Tempe- .stinus Alexandri Musotti, Bononiensis, Foro Cornelianorum: Bartholomaeus Bassus, iurisconsultus, de Praepositus Rauennas, Laurentii Campegit Bononiensis, Ceruiensium i Hieronymo Nerius, Abbatis Vangaditiani. Vbi autem Bonus Chiesa, mandato Archiepiscopi, si quid a quoquam dicendum ,

aut in publico proponendum esset, is ut accederet, edixit, neque quisquam in medium prodiit, abire omnes iussi sunt, extra Episcopos. Itaque ianua clausa, aliquot matutini congressus decreta repetita sunt,post quae, finem Conuentus habuit. Postridie mane', eiusdem iussu Archiepiscopi, in Ursianam indein Metropolitanam egregie aulaeis,& peristromatis, uelis q. excultam conuenerunt omnes, ipsoq. Archiepiscopus, ad aram maximam, Pontificio habitu, Cardinalis autem Paleotus ad aram sacratiis mae Eucharistiae, purpurea s

lemni ueste praesulgens , sub umbella consediti reliquis, suo cuique ordine,

770쪽

Episcopis, in palliis rubris ,& mitra alba, erant in exedra, instratae tapetis gregie pictis, sedes. Fecit rem Diuinam de spiritu sancto concinentibus admirabili arte, Musicorum Principis, Constantii Portae, cantoribus, Archie. p scopus, deinde, de celebranda Synodo, latine dicere ingressus, ea subtexuit, quae ad conserendas in mentibus populorum, pias & sanctas rationes, S ad eorum mores confirmandos fieri Oportere censeret, cum affirmaret iustiores multo & grauiores causae esse age di omnibus Episcopis aliquid, quam cessandi, illis q. omnia pro fidei ac religionis in suis populis tutela ac propugnatione facienda semper esse & subcuda,acriq.cura ac uigilia ad ea elaborandum, quae ad muniendam Euangelicarum uirtu tum uiam,& ad doctrina beatae uitae pertinent: Nam doctoris nostri Christi ex Lmplo, monitis q. edoctis, in procuratione aliorum utilitatis, praeclaram esse spem adipiscendae felicitatis postam: quando uirtutes ipsas, quae praeeunt nobis, & magistrae sunt ad

beatam uitam, non cognitione solum atque scientia, comprehendere, uertim etiam usu & fructu oporteat, cum praesertim ea esse uideatur temporum ratio, ut plerique carne in omnein licentiam soluta & libera, dent operam non ut spiritus liber sit, sed ut peccato seruiat . Quae quantum , inquit;& fugienda in nobis sint, &ne in nostris populis figantur, sit curandum, uos comprehendere omnes puto, & is facile intelliget, qui administrationem, ad quam nos uocauit Dominus, perpendet, & pascua illa aeterna mente complectetur, in quae nobis praemittendae oves sunt, ut illas sequamur: felicia pascua, domiciliumque beatum:.cuius si imago, uel pertenuis, tantum uoluptatis in animis mortalium excitat, quos re ipsa amores ingen rare, qua immensa,&captum omnem cxcedentia gaudia , eademq. sempiterna afferre cogitandum esset, si ulla contineri cogitatione possent Fatebor quod res est, dicam q. id plan E quod sentio, Patres grauissimi: Conuenientibus uobis in unum, sacris istis uestimentis, totoq. habitu, ac facie praeclare compositis, hoc templo insigni, neque admodum incompto, resonantibus undique laetissimis vocibus, organis q. musicis, caeli temperatione plane uerna, florente undique uiridissimo terra uestitu , non Ecclesia sese mihi offert militans, in aerumnis&aduersis uiuens, peregrina a Domino, sed illa urbs beata Hierusalem, cuius ex auro muri, cuius portae margaritis nitent, ubi uer assiduum,&secura quies,& nescia fallere uita , quam uiginti quattuor seniores, uestimentis albis induti, coronis cincti capita aureis, cohonestant. Quamobrem iure ac merito hodie Ecclesia Rauennara , festiua ; ut Esaiaeue bis utar; tota gaudens, & compta processit, induit se tunicam iucunditatis suae,&sicut sponsa, imposuit sibi mitram, ac uario se composuit ac decorauit ornatu. Alacri igitur animo, fratres amantissimi, patres filiis: pastores , ovibus consulamus, salutis uiam ostendamus, & tam praeciam facinore, sancto instituto, amabili q. la bore, fidei di charitatis lumine praeluceamus. Quid enim esse aut amabilius potest, aut illustrius,aut denique sanctius, quam laborare ea causa, qua Christus Deus, Dominus noster laborauit,& ut laboraret, Ererpetua, summaq. illa,ac propria felicitate,ubi beatus,lumine induc batur,ut uestimento, ad quaerendas redimedasq. oues, quae perierant,descendit His,

atque aliisq. in hanc fere sententiam ab Archiepiscopo dictis, solemnis omnium ordinum, cum supplicatione, pompa,per urbem , incredibili populi stequentia