장음표시 사용
151쪽
admiratu amborum animum tyrannus , supplicium fi. idei remisit; insuperque hos rogavit ut se in societatem
amicitiae tertium sodalitit gradum Io Iinia culturum he. nevolentia reciperent. Hae sane vires amicitiae;mortis contemptum ingenerare, vitae dulcedinem extinguere, crudelitatem mansuefacere, odi iam in amorem comer. tere, pCenam beneficio pensare pol iernurr quibus pene tantum venerationis, quantum deorum immortaliumce,
remoniis debetur. I llis enim pubIica salus, his priva ta continetur et atque tu illarum aedes sacra domicilia, ira harum fida hominum pectora quasi quodam sancto spiritu reserta tempIa sunt. a. . QV o D ita esse, rex Alexander sensi. Darii ea. stris, in quibus omites nec ellarii ejus erant, potitus, Equhestione gratissimo sibi latus suum tegente, ad eos M Joquendos venit. Cujus adventu mater Darii recreata, humi postratiim caput erexit, Ephestionemque, quia ei Sc statura dc forma praestabat,niore Persarum adulara. tanquam Alexandrum salutavit. Admonita deinde erroris , per summam trepidationem excusationis verba quaerebat. Cus Alexander, Nihil est, inqiti quod hos nomine confundaris, nam Sc hic Alexander est. viri Prius gratulemur i qui hoc dicere voluit, an eui audire contigit 3 maximi enim animi Rex , etiam totum terra uni orbem aut victoriis, aut spe complexus, tam pan i s verbis se eum comite suo partitus est. Odonum imc ly tae vocis, danti Pariter atque accipienti speciosum lQuod privatim quoque merito veneror, clarissanai ae 'di sertisIimi viri prompti stiriam erga me benevolentiam ex Penns. Nec metuo ne Parum conveniat ianhi Poim lpeium meum instar esse Alexandri i eum illi Ephestiosulis, alter fuerit AIeXander. Ego vero gravissimo crimini sim obnoxius, Constantis tu benignae amicitiae ea. empla sine ulla ejus mentione transgressus et cujus in Mnimo velut in parentum amatitissimorum pector laetior vitae meae status viguit,tristior acquievit. A qno omnium
incrementa commodorum ultro oblata cepi ; per quem
tutior adversiis casus steri : qui studia nostra ductu ocauspiciis suis lucidiora Sc alacriora reddidit. Itaque pavi invidiam quor dam optimi amici jactura, videli cet quia frumi torseram e non quidem meo merito et grat Iam meam , quantac linque fuit cum his, qui ea tiri voluerant partitus. ' Verum nulla tam modesta se licitas est , quae malignitatis dentes vitate possit. At pio successu quota 1m fugeris , aut quibus infulis mi-ericordiae permulseris; non cohibebis, i ne alienis 1ua
i is perii de ac hoo is sui3 laetentur, acgestiant. Diviπρ
152쪽
CALVVI. DE LIBERA LITATE. I 3t
sunt aliorum jacturis, Iocupletes calamitatibns, immortales timeribus.Sed illi quatenus alienis incommodis suorum adhuc expertes insultent, optima VIudex insolentiae varietas humanae conditionis viderit.
Iorem provectuin in suum ordinem revocetur , liberalitatisque commemorationi vacerniis. Cujus duo sunt maxime probabiles fontes; verum iudicium.& hone ita benevolentia. Nam cum ab his oritur, ruici demum ei ratio constat:dono autem ipsi gratiam magnitudo quidem sua, sed essicaciorem aliquanto op mini tas conciliat. ' i. ACCEDIT enim pretio rei, inaestimabile momentum incasionis, quae u Fabium Μaximum totarie secula ob parvam pecuniae summam erogatam, ac hoc usque tempus laudabilem fecit. Captivos ab Annio bale interposita pactioite nummorum receperat: qui cum i senatii non praestarentur, millo in urbem filio . suadum quem unicum possidebat, vendidit i ejusque pretium Annibali protinus numeravit.Si ad calculos revocetur, parvum, it pore septem jugeribus, re haec initio pinia addictis redactum: li auimo erogantis , omni pecunia majus r Se enim patrimonii, quam patriam fidei inopem esse maluit:eo quidem majore commendatione. quo proni studii certius indicium est supra vires niti , quam viribus ex facili uti. Alter enim quod praestat, potest; alter etiam pIus quam Potest. a . '2. 1 T A QV E ejusdem temporis femina Businomine, region1s auisi Apuliae ditissim senerito quidem liberalitatis testimoniiun recepit: sed si excellentes opes suas Fabianis rei familiaris angustiis non comparavetit. Nam etsi circa decem millia civium nostrorirari,
153쪽
na moenia alimentis s usientavit; salvo tamen statu fortunarum suarum, munificam se populo Romano praestitit : Fabius in honorem patriae, paupertatem inopia
3. IN Q quoque Confidio saltiberrimi exempli,
nec sine parvo ipsus fructu , liberalitas annotata est rqui Catilinae furore ita consternata republica , ut ne i locupletibus quidem cleb irae Pecuniae, propter tumultum, pretiis possessionum diminutis, solvi creditoributpossent: cum centim, atque quinquagies Η.f. summam in foenore haberet, neque de forte quenqnam debitorum sitorum, neque de usura , suis appellari passis est suam tumque in ipso fuit, amaritudinem publicae confusiωriis privata tranquillitate miti pavit: Oporiune, mirifici qlae testatus, nuntinorum sitorum, non civilis lan guinis se esse foeneratorem. Iam qui hac praecipue nundinatione delectautur,cum pecuniam cruentam domum Yetulerint, quam improbando gaudio exultent, re cognoscent; si diligenter senatusconstitiam, quo Consi stio grariae actae sunt. legere non fastidierint.. s. Q V E KI mecum jamdi dum populus Romanus videtur,quod cum sitissulorum munificentiam consecter, de sua taceam : Ad lilnimam enim ejus laudem perti uet , quem animuin regibus, & urbibus, Sc gentibus pr. aestiterit recognosci : quia omne praeclari facti decus erebra memoria tu se ipso revirescit. Asiam bello captam Attalo regi muneris Ioco possidendam tradidit,eo excelsus, & speciosius Vrbis nostrae futurum imperium ςredens, si ditissimam atque amoenissimana partem ter raria in orbis, in beneficio, quam in fructu lito reponerema Inisset. Ipsa victoria donum silicatis: quia mirIrum occupasse, habere invidiam potuit ; tantum tributo,
gloria carere non potuitas. I L LIV s vero Romanae Iiberalitatis caris' stem spiritum nullae literae satis dignis laudibus prose' ' uentur. . Philippo enim Macedonum rege superatos cum ad Isthmicum spectaculum tota Gracia convenis LM, T. Qitinctius FIamininus tubae fieno silentio fact0, per praecone haec verba recitari jussit, S. D. Q R- T. Quinctius Flamininus Imperator omnes Graeclarus' deo, quae sub ditione Philippi regis fuerunt, Iiheras alaque immunes esse jubet. Quibus audii is, maximo & io' opinato gaudio homines percu Isi: primo veIuti non an
dilis se, quae audierant credentes obticuernnt. Iterat deinde pronuntiari ne praeconis , tanta caelum clamo tres aravriἰate con pleverunt ό ut omo congah, aves quσcipes.
154쪽
CAP. VIII. DE LIBERALITATE. ra
silpersolabant, attonitas, paventesque decidille. Hagn animi Differ a tot captivorum capitibus servitutem de traxit se, quot tunc nobili stimis dc opulentissiniis uaebcbus pop. Rom. libertatem largitus est. Ad cujus maje starem pertinet, non solum quae ipse benigne tribuit, sed etiam quae ipso tribuente lentir commemorari. Vuenim illic collata , ita hic repetitae laudio commendatio est.
I. HIERO syracusanorum rex, audita cladeqna Romani apud Thrasymeniim lacum erant amicti, trecenta millia modium tritici, dc ducenta millia hordei, aurique ducenta o. pondo Vrbi nostrae muneri
misit. Neque ignarus verecundiae majorum noli rorum
quod nollent accipere, in habitum id victoriae formavit, ut eos religioue moros,inunificentia sua uti cogeret Voluntate mittendi prius, iterum providentia cavendi, se remitteretur, liberalis.
lima, quem propemodum ipsius liberalitatis praecordiacoustat habitisse: Erat opibus excellens, sed multo etiam aninio, quam divitiis locupletior. semeerque tu eroganda potius,quani in contrahenda pecunia occupatus: Raeo ut domus ejus quasi quaedam munificentiae ossiciona crederetur. Illinc enim publicis usibias apta monimenta extruebantur, illinc grata populi oculis spectar cula edebantur, illinc epularum magnifici apparatus, labentique annonae siubsidia oriebantur et Et cra haecu 'ersis, privatim alimenta inopia laborantibus, dotoa virginibus paupertate pressis, aetrimentorum incuriugii satis solatia erogabantur. Hospites suoque tum urbanis penatibus,tum etiam rusticis tectis Dei ignissimcte*septi , variis muneribus ornati dimittebantur. Quodam vero tempore quingentos simul GeIensium equites vi tempestatis inpoltationes suas compulsos, alust ac vestivit. Quid inulta i non mortalem 'aliquem, sed propitiae fortunae benignum esse diceres sinum. Ergo quoasillias possidebat, omnium quasi commune Patrimon
ura erat: pro cujus salute dc incrementis, tum Agrigenis uua civitas , tuin etiam vicinae regiones Votis excubaiabant. Colloca ex contraria parre arcas in orabat,bua claustris obseratas; nonne pretestantiorem aliquanto
illines iuuii impensam, quam hanc custo viam
155쪽
I Senatus Romani. a L. Cornelii . Seipionis
2 L. illi Paulli Cos. 29 Cn. Pompeii Mates
mmanitatem & esemetitiam dederim quoniami in genus laudis expetunt quarum prima ino'PIa, proxima occupatione, tertia ancipiti fortuna prinatur. Cumque ne icias qua maxime probes, ejus tamess Omluendatio praecurrere videtur , cui nomen ex ipsoaro nune quaesitum est. . . ANTE Omnia autem huinanillima dc es si taliaina 1 enatus actare Rraimu ui cum Carthaginieusini acgati ari captivos redimendos in Urbem ventilent,pro uti Rufia pectri ia accepta, reddidit juvenes, nume naruria' & septingentorum quadraginta iii . h p vii te . Verum tantum hostium exercitum di .ii JΠa anx in Pocuuiam contemptam, tot Piniicis in-
us ysthacein quondam opulei missumim Numidiae regem captivum, in custodi
156쪽
iti Tiburi mortuum, publico funere censuit efferendum, ut xitae dono honorem sepulturae adjiceret. Consimilique clementia in Perse usus est: nam cum Albae in qua in stodiae cauisa relegatus erat, deceisisset; quaestorem mi-tit qui eum publico funere efferret: ne reliquias regi Mjacere inhouoratas pateretur. Hostibus illa, Sc tui seii, & fato funetis ossicia regibus erogata : haec amicis &felicibus, Sc vivis tribula sutit. Confecto Macedonico, bello, Musicanes Massantiae filius, cum equitibuι quos in praesidiκm Romanorum adduxerat, ab imperatore paullo ad patrem remissus, tempestate classe dispersa Brundusiium aeger delatus est: Quod ubi senatus cogito - 'i vit, coutinuo ilio quaestorem ire jussit, jus cura di hospiti uin adolescenta expediretiar,& omuia quae ad vale.
tudinem opus essent, praeberentur: impensaeque libet a-Φ' liter cuin ipsi, tum toti comitatiat praestarentur. Naves, etiam ut prospicerentur, quibus se bene ac tuto cum is
in Africam trajiceret: Equitibus singulas libras argeiii ii, & quingenos sestertios dari imperavit. Quae tam
prompta 3c exquisita patrum conscriptorum humanitasat escere potuit, ut etiam ii expirasset adolescens, aequiore animo de fiderium ejus pater toleraret.Idem senatus, i tum ad gratulandum sibi Priisiam Bithyniae regem Per se devitto venire audisset, obviam illi P. Cornelium scipionem quaestorein Capuam misit: censuitqile iit domus ei Romae quam optima conduceretur, de copiae non a solum ipsi, sed etiam comitibus ejus publice praeberet: tur. In eoque excipiendo tota urbs unius humani amici vultum habuit. Ita qui amantissunus nostri venerat,du.: plicata erga uos benevolentia in regntun surim reversus est. Nec regyptus quidem Romanae humanitatis ex tersi fisit. Rex eni in Ptolemaeus a minore fratre regno 1PO-liatus, petendi auxilii pratia cum paucis admodum se 1 vis, squalore obiitus, Romam venerat, ac se in hospiti, i liin Alexandrini pictoris contulerat. Id postquam senatui relatum eIt, accersi to iuvene, quam Potuit accurataracusatione usus est, quod nec 'tiaestorein illi in ore majorum obviam misit et, nec publico eum hospitio exce
pisset: eaque non sita negligentia , sed ipsus subito de clandestino adventu facta dixit: Et illum e curia protinus ad publicos penates deduxit, hortatusque est, ut depolitis sordibus adeundi ipsius diem Eeteret. Quinetiam curae habuit, uti numera ei quotidie per quaestorem darentur. His gradibus osticiorum jacentem ad rerium fastigium erexit: effecitque ut plus spei iuauxilio pop. RO.quain metus in sua fortuna rePoueret.
, AT E ut ab universu Patribus conscriptis ais
157쪽
UALE R. M A X. LIB. Visfintulos veniam, L. Cornelius consul primo Punico ubello, cum Olbiam oppidum cepi Iset, pro quo fortissime dimicans, Anno dux Carthaginiensium occiderat,
corpus ejus e tabernaculo suo amplo funere extulit: nec
dubitavit hostis exequias ipse celebrare : tum demum . victoriana & apud deos ac apud homines minimum lim iavidiae habituram credens , cum plurimum humanitaus
habuisset. tas. Q V I D de intinctio Crispino loquar, cujus amansuetudinem potentissimi affectus ira atque gloria is quatere non potueriint i Badium Campanum de hospi- cilio beniguimmae domi suae exceperat, & adversa valetudine correptum attentissima cura recreaverat: A quo r,ost illam nefariam Campanorum defectionem in acie a ad pugnam ProVocatus, cum Sc viribus corporis & ani. mi virtute aliquanto esset superior ; monere ingratum, quam vincere maluit. Nam quid agis, inquit, demens taut quo te prava cupiditas transversum rapit λ parum s
habes publica impietate furere, nisi etiam privata la- lapsus fueris ξ unus tibi Romanorum videlicet minctius Placet, in quo sceIeste exerceas arma, cujus peuatibus& honoris vicissitudinem,& salutem tuam debes λ At civile foedus amicitiae, diique hospitales sancta nostro san- aguini, vestris pectoribus vilia pignora, hostili certamine
congredi tecum vetant: Quinetiam si in concursu exer cituum fortuito umbonis mei impulsu prostratu aguo svissem, applicatum jam cervicibus tuis mucronem revo cassem. Tuum ergo crimen erit hospitem occidere vo- ituisse e meum non erit hospes oeci sua. Proinde aliam, ii qua occidas, dexteram quaere, quoniam mea te servare
didicit. Dedit utrique caeleste muneu debitum exitumeti quidem in eo proelio Badius obtruncatus est,Quincti us insigni pugna clarus evasit. :: . AGE, M. Marcelli cimientia, quam cIarum, quamque memorabile exemplum haberi debet i qui
aptis a se vracusis in arce earum constitit; ut urbis imodo opulentissimae, tunc amictae, fortunam ex alio lcemeret. tertim casum ejus lugubrem intuens,fietum
cohibere uonaotuit;quem si quis ignarus vir aspexiiser; salterius victoriam es; credidisset. Itaque Syracusana civitas in maxima clade ina aliquid adinistu gratulatio' suis habuisti r quia f. tibi incolumem stare fas non eIaIa eniter sub tam mansiteto victore cecidisti. s. in vero Μetellus Celtibericum th Hispania ge-xens hellum,cum urbem Centobricam obfideret,& jam admota machina, partem muri quae sola convelli pote
rat, dis ea rua videretur a hutnanitatem propinqv victoriae r
158쪽
victoliae praetulit. Nam cum Rethogenis filios,qui ad eum tranli eratGeluobricetrias mac lunae ictibiis obiecis- sint; ne pueri tu consPectu pauis cmdeli genere mor-ris coit sumerentur, quanquam ipse Rethogenes nega bat et se impedimento, quo minus etiam per exitum sau-guinis sui expugnationem perageret in ab obfidione discestit. Quo quidem tam clementi facto, etsi non uui.
in civitatis moenia, Omuiuin tamen Celtiberarum umbium animos cepit r effecitque ut ad redigendas eas inditionem populi Romani non multis sibi ob idionibus
opua elset. 6. AFRICANI quoque posteriuris hi anitas speciose lateque patuit. Expugnata enim Carthagine, circa Sit iliae civitates literas misit, ut ornamenta templorum suorum a Poenis rapta, Per legatos recupetra rent, inque priuiuis sedibus reponenda cusarent. Beneo ficium diis parater atque hominibus acceptum.
. Η V I C facto par ejusdem' avi humanitas. Aquaeliore sito hastae subjectos captivo3 vendente puer eximiae formae de liberalis habitus missus est. De quo
cum explorasset,Numidam esse orbum relictum a patre, educatum apud avunculum ΜasIani fam, eo ignorante immaturam adversus Romanos ingressum militiam; de errori illius veniam daudam, Sc amicitiae regis fidiutini populo Rom. debitam venerationem tribuendam extitio mavit. Iraque puerum animio, fibulaque aurea dc tunica Iaticlavia, Hispaninitie sagulo , dc Drnato equo donatum, datis qui eum proseque reutur equitibus, ad Massanisam remilit. Eos igiIur victoriae maximos fructus rari Romani diis templorum ornamenta , regibus sal guinem suum restituere. 3. L. etiam Paulli4n tali genere Iandis memoria apprehendenda est. Qui cinn Perseu, parvi temporis momento capti m ex reae, ad se adduci aud illet di occurrit ei Romani imperii decoratus ornamentis: Conatiunque ad genua procumbere dextra mauu allevavit. 'Ec Graeco sermone ad spem exhortatus est et Introductum etiam in tabemaculum , lateri suo proximum ineoncilio sedere jussit: nec honore mensae indignum lim dicavit. Proponatur in conspicuo acies, qua prostra. tus est Peries, dc harim rerum, quas retuli, contextus δutro magis spectaculo delectentur , homines dubita. bunt : Nam ii egregium est hostem abiicere, non minus tamen laudabile, infelicis scire inisereri. 9, Η ΙΕ C L. Paulli humanitas admonet me,ne de . Pompeji elementia taceam.Regern Armeniae Tigranem,qui x per se magna cum Pop. Rom. bella gesserar,
159쪽
VALER. MAX. LIB.ec insessissimimi Vrbi nostrae Mithridatem Ponto pul lum, viribus suis protexerat, in conspectu suo diutius
percitus , Protinus tu eum animaduertit, hac auterulus : Quid,t tu ignorasti cujus tibi viri
iepuli ucam commiseriant Fortem, piamque esus vi ctoriain Philipei cam libenter dii viderunt: sed ne ista q uidem generosissimae indiguationis verba inviti audi. EXTERNA.'
empla In Μacedoniam deductus, motam Alexandri Dr conuim facere cogor I cubias ut infinitam gloriam . TU I ix Prae Ipuum amorem clementia
. - Vm tDmRοβ geutra infatigabili cursinit tiar, quodam loci rempestate nivali oppressiissi senio
. 'psi em P sius non est r sed benignis verbis recreatum, dIadema, quod abjecerat, ce N U - Iecerat, capiti reponere jul-:rtisque rebus imperatis, in pristinum fortunae ha-
rhoiri, - - 'μm i V δ' qui Tigrauis tempora insidini sitis , his, . .'jμβ ς'Phyx xxibus coronis triumphalibui tuo modo terrarum orbe, nusqitain epili
i ai x a Pars Catonis salus fuisset.. A Oxima Antonii animus talis humanitatis Irixellectu rion caruit. M. enim Bruti corpus liberto suo ePelIendii ni tradidit : quoque honoratius cremare ' a. ii liςi m Paludamentum j iistit et jacentem ι' io Nem , sed civem deposito aestimans odio. Cum qite iliteiceptum a liberto paludamentum comperisset,
160쪽
CAP. I. DE HUMAN. ET CLEM. 13ssenio jam confectum militem Macedonem, nimio frigore obstupefactum, ipse sublimi di propinquaigui sede sedens, animadvertit. Factaque non lautunae, sed aetatis utriusque aestimatione , descendit , dc ij iis manibus, quibus opes Darii afflixerat, corpus stirore duplicatum in si iam sedem imposuit: Id ei salutare fumrum dicena, quod apud Pellas capitale e titillet, solium regium occupat se. Quid ergo mirum est, si sub eo duce tot anilis militare jucundum ducebant , cui gregarii militis incolumitas eroprio falligio charior erat Idem non hominum ulli, sed naturae foriunaeque cedens, quanquam violentia morbi dilabebatur, in cubitum tamen erectus, dextram omnibus, qui eam contingere vellent, porrexit. iniis autem in lam ostulari non curreret, qriae jam fato oppreIIa . niaximi exercitus complexui, humuatate, quam spiritu
viridiore suffecit pr. NON iam robusti generis humanitas, sed Seipsa tamen memoria prosequenda Pisistrati Atheinen itinum tyranni narrabitur. Qui, cum adolescens qnidam amore filiae ejus virginis accensas , in publico obvia in sibi factam osculatus esset : hortante uxore ut ab eo capitale supplicium sumerer, respondit: si eos,qlii nos amant, interficimus; quid his faciemus,quibus odio fumus t Ninime digna vox , cui adjiciatur, eam ex tyranni ore manasse.
IN hunc modum filiae injuriam tulit, suam multo
laudabilius. A Thrasppo namque amico inter coenam sine fine convitio laceratus , ita Sc animum di vocem ab ira cohibuit, ut putares satellitem a tyranno male audire. Abeuntem quoque veritus ne propter metum maturius se convivio subtraheret, invitatione familiari coepit retinere. Thrasypus concitatae temulerariae imis petis evectus, os ejus sputo respersit: nec tamen in viii. ditiam sui accendere potuit. Ille vero etiam filios suos violatae patris maiestati subvenire cupientes rerraxit. Postero quoque die Thrasippo supplicium a se voluntaria morte exigere volente, venit ad eum, dataque fide in eodem gradu amicitiae mansurum , ab incepto revineavit. si nihil aliud dignum honore vel memoria gensisset, his tameu factis abunde se posteritati commeu-
3. AI FE mitis animus Pyrrhi regis. Audierat
ouosdam Tarentinorum in convivio parum honoratumne se sermonem habuime . accersitosque qui ei interfuerant percontabatur , an ea quae ad aures ejus pervenerant . dixisseui. Tum ex his unus: Nisi, inquit, vinum