장음표시 사용
161쪽
Mobis defecillet, ista quae tibi relata sitnt, prae ito qua
de re locuturi eramus, lusus ac jocus fui sient. Tam v datia crapulae excusatio , tamque simplex veritatis coa- fessio, iram regis convertit in risum. Qua quidem Uelia entia, Sc moderatione assecutiis eit, ut di sobrii libi Tarentini gratias agerent, & ebrii bene precarentur. Ab eadem altitudiue humanitatis legatis Romanorum Bd redimendos captivos castra sua petentibus , quo tu
tius venirent, Lyconem Molossum obviam misit: quoque honoratius exciperentur , ipse cum Ortiato equitatu extra portam occurrit. Secundarum rerum proventa noti adeo corruptus, ut o flicti prospectunt in iis depinneret, qui ituri maxime armis cum eo dissidebant.
q. CUIVS tain mitis ingenii debitum fructum
ultimo fati sui tempore recepit 1 Nam cum diris auspiciis Araivorum iuvasisset urbem, abscisumque capu . Hus Alcyoneus Antigoni regis filius ad parrem pro Pugnatione laborantem , laetus vellit aliquod feliciis. anum victoriae opus attuli lIet : Antigonus correpto tu vene, quod tanti viri stibitae ruinar, imi nemor humano-riun castium, effuso gaudio insultaret: humo caput sublatuin, cairsea, qua velatum caput suum more Macedonum habebat, texit: corporique Pyrrhi redditum, honoratissime cremaudum curavit. Quintiliam filium ejus Helenum captivum ad se per tramim,dc cultum χanimum gerere regium jussit : ossaque Pyrrhi et aurea urna inclusa. Epirum in patriam ad Alexandrum fra trem portanda dedit. s. CAMPANI autem exercitum nostriun cum
consulibus apita Caudinas furcas, subjugum a s amni letibus initium ; nec inermem tantum , sed etiam nudum urbem suam intrantem perinde ac victorem ; dc si in lilia hostium prae se ferentem venerabiliter exceperunt zProtitiusque consulibus insignia honoris . militibus vestem , arma, equos, commeatum benignissitne prinitando, Sc inopiam deformitatem Roma iam cladis mutarunt: Quo animo si pro impello nostio adversiis Annibaleni quoque usi fuissent, truculentis securibus materiam saeviendi non praebuissent. 6. FACTA nientione acerrimi hostis, in alisite' tudinis e lis operibus, quam Romauo nomini praestitit, locum qui tuter manus est,finiam. Atinibal enni ι, missi Paulli apud Cannas trucidati qLuesitiun corpu squantum in ipso fuit, tu humatum jacere palsus nota est Annibal Tn Gracchum Lucanorum circumventum iu
sidiis, cum summo honore sepulturae mandavit; AOila Hus in pλ riam portauda militibus nostris tradidix.
162쪽
Amaibat M. Marcellum in agro Brutio , dum conares Poenorum cupidius quam consideratins speculatur, interemptum, legitimo jure extulit : Pnnicoque sagulo,& corona donarum laurea rogo imposuit. ergo humanitatis dulcedo etiam in efferata barbarorum inpetita renetrat, torvosque dc truces hostium mollit oculos, ac victoriae tu solentissimos spiritus flectit. Nec illi disticile dc arduum est, inter arma contraria, inter dis lictos cominus mucrones placidiam iter reperire. Vincit iram, prosterni r odium, hostilemque sangui nem hostillhns Iacrymis miscet. Quae etia in admirabilem Annibalis vocem pro funeribus Romanorum ducum arbitria statuentis expressit. Quare aliquanto ei plus gloriae Paullias, Gracilius, 3c Marcellus sepulti, ruam oppressi attulerunt Siquidem illos Poenico amiecepit, Romana mansuemdine honoravit. Vos quoque sortes, ac piae umbrae, non poenitendas sortitae estis exequias: nam ut optabilius in patria, ita speciositis pro patria collapsae, supremi ossicii decus infelicitate alnilliin, virtute recuiperastis.
Maganisa Numidia. GRATA s vero ingratasque animi significatim
nes, di ne a libuit oculis subiicere, ut virtuti ac vitio justa merces at stimationis ipsa compararione accederet. Sed quoniam contrario proposito sese distinxerunt inolim quoque stylo separentur: Prioremqtie locum obtineant, quae laudein, quam quae reprehentio
i. AT V E ut a publicis actis ordiar,Marcinin
Coriolanum patriam oppugnare Cona Item , admotoque ponis urbis ingeuti Vouc rum exercitu, nnus ac
163쪽
tenebras Romano imperio minitantem; Veturia mater dc Volumnia uxor nefarium opus exeqtii precibus suis pasta non sunt. In quarum honorem senatus matrona rum ordinem benignissimis decretis adornavit. Sanxit namque riti feminis semita viri cederent, consessiis plR
saltius Reipubtriti stola quam in annis fuisse: vetustisque aurium insignibus novum vittae discrimen adjecit :Permisiu quoque his purpurea veste dc aureis uti sex
mentis. Super haec sedem & aram Fortunae Muliebri eo loco, quo Coriolanus exoratus fuerat,faciundum cura. Nit,memorem beneficii animum suum exquisito religionis cultu testando.
E M secundi etiam belli Punici tempore exhi.
huti. Cum enim a Fulvio Capua obsideretur, ac duae Campanar mulieres benevolentiam erga Romanos dimittere ex animis noluissent, Vestia Opidia maternini litis, de Cluvia Facula meretrix; quarum altera quotidie pro fallite nostri exercitus sacra ficavit, altera captis militibus Romanorum alimenta subministrare non destitit. Vrbe illa oppresia , senarias his & libertateuax bona restituit: dc D qiud amplius praeinii petissent, ii
benter se daturum asseveravit. Vacalle in tanto gaudio Patribus conscriptis duabus humilibus femiuis referre gratiam , nedam tam prae se tulisse , miran
a. QUID illa quoque juventute Romana gratiuit
C. Nautio dc Miniatio Coss . ultio nomina sua mi itari lacramento obtulit, ut Tusculatiis, quorum fines AEqui occupaverant, praesidium ferrent; quia pauci anae mensibus constantissime Sc fortissime imperium Romani pop. defenderant. Ergo quod auditu novum est, ne patriae grata Voluntas celsasse videretur, exerci tus se i pse conscripsit.
s. M A G N V Μ grati populi specimen in a Fabio
Maximo enituit: nam cum quinque consulatibiis salutariter reip. administratis decessisset,certatim a s contulit; quo major ac speciosior ejus funeris Pompa duceretur. Elevet aliquis praemia virtutis,cum animadvertat soIte viros felicius sepeliri, quam vivere ignavos. . ' FABIO alteri etiam incolumi suinma eum ploria gratia relata est : Dictatori ei magister equitum Minutius scito plebei, quod nunquam antea factum fudirat, aequatus, partito exercitu separatim in Samnio cum Annibale conflixerat: Vbi temere inito certamine pelliferum habiturus exitum, stibsidio Fabii conservatus , dci pse eum Patrem apPellavit, & a legionibus suis patrini salutati voluit: ac deposito aequalis imperii jugo, magisterii inr
164쪽
CAP. II DE GRATI TvDINE. r Imagisteritam equitum, sicut par erat, dictaturae subjecit: impruriemisque vuIo errorem gratae mentis significati.
s. TAM hercle probabiliter, quam in remitas Culeo praetoria familia natus, & inter paucos senatorii ordinis splendidus, optimo exemplo Africani superioris cmrim triun phantis, quia captus a Carthaginiensibus. ab eo fuerat recuperatus, Pileum capite gerens, secutus est. Anctori enim libertatis mete, tauquam patrono a cepti beneficii confessioliem , spect te populo Rom. no merito reddidit. 6. AT Flaminini de Philippo rege triumphantisenrrum, non unus, sed duo millia civium Romanorum pileaia conlitata sunt; quae Punicis bellis intercepta Scin Graecia servientia, cura sua collecta , in pri itiniungradum restituerat. Gemisatum ea die decus imper toris, 1 quo simul dc devicti hostes, Sc conservari cives spectaciatum patriae Praebuerunt. Illorum quoque sa- Ius dupliciter omnibus accepta fuit: de quia tam multi.& quia tam grati exoptarum libertatis statuan recupe
. ME TE L L v s vero pius pertinaci erga exulem patrem amore, tam clarum lacrumis, qiram alii victoriis cognomen allecutus, non dubitavit consill pro Calidio praeturae candidato supplicare populo,quore Tribunus plebis legem , qua pater ejus in civitatem re-ititueretur, tulerat. uumetiam patronum eum domusta fanuriae suae semper dictitavit. Nec hac re de priuine Patri, quem procul dubio obtinebat, quicquam deceris p it; quia noti humili, sed grato animo longe inferio- Iis homi uis maximo merito eximiam si immittebat dignitatem. S. I Α Μ C. quidem Marii non solum praeci parus . red etiam praepotens gratae mentis fuit impetus: Duasertam Camertium cohortes, mira virtute vim Cimbrorum liutinentes, in ipsa acie, adversus conditionem DF deris civitate donavi tr Quod quidem factum & vere egrepte excusavi dicendo inter armorum strepitiun. verba se Jum civilis exaudire non potuisse. Et 6ne id
dis suosequitur: Dictator enim Pompeio etiam Driva. in caput adaperuit, di sella assi irrexit, dc equo de- Iceudit: Eaque se libenter facere in concione praedic vit , memor ab eo duodeviginti annis nato partes suas 'eccltu Parerata adjurga. Multa insignia Pomprio ,
165쪽
sed nescio an hoc quicquam admirabilius contigerit, quod magnitudine beneficii Syllain sui oblivisci coepit, io . SIT aliquis in summo splendore etiam sor- dictis gratis locus, M. Cornuto praetore funus Hirtii, di Panis jussit senatus locante, qui tunc Libitinam exesecebant, cum rerum suarum usuis . tum minillerium se. tam gratuitum polliciti sitat ; quia hi pro republica es.
micantes occiderant. Perleveranti que postulatione ex Iuderunt , ut exequiariim paratus sestertio nummo ipsisPtaebentibus addiceretur. Quorum laudem adjecta te. re conditio auget magis,quam extenuat: quonIam qui dem quaestiun conteiupserunt, nulli alii rei quam quae
PACE einerum suorum Reges gentium extera rum secundum huuc tam contemptum gregem referri se patIentur e qui aut non attingendus, aut non nisi multima parte cioinesticorum exemplorum collocandus fuit. Sed duin honesti actus etiam ab infimis editi,me-anoria non intercidant; licet, separati in locum obtiae -ant: iit nec his adjecti, nec illis praelati videantur, - 1. D A R IU S privata, ad nnc fortunae a ainiculo SYIosontis Samii delectatus, curiosiore contemplatiose fecit, ut ultro sibi, dc quidem a cupido daretitae. Cujus: muneris quam grata aesti inatio animo ejus esset allapsa, regno potitus osteridit: totam nanque urbem , & insu, iam Samiorum Sylo inti fruendam tradidit. Nouenim pretium rei aestimatum, sed occasio liberalitatis eli hinnorata , mabisque a quo douum proficisceretur, quam ad quem perveniret, Provisum.. a. MITHRIDATES quoque rex magnifice gratus a PParuir, quoniam pro Leonico acerrimo salutis sitae delata fore a Rhodiis navali pugna excepto, om nes hostium captivos Permutavit. latius esse existin assati in vi ii ii iniis circumscribi, quam benemerito gratia n
1 3. LIBERALIS populus Romanus magnitu
dine muneris, quod Attalo regi Asiam dedit dono: sed Attalus etiam restamenti aequitate gratus , qui eandem. Aliam populo Rom. legavit. Itaque liec hujus nil mi scentia, nec illius tam memor beneficii animus tot ver bis laudari poteth; quot aniplissimae civitares vel amice data ,vel pie redditae sunt. . CETERUΜ nescio an . praee iove Nauantis regis: pectuβ graia Rubni Piguoribua fuerit reis tuin: Beneficio
166쪽
eneficio enim scipionis δc Romanorum amicilia, dc perampli regni modo liberaliter auctus; memoriam in. clyti inuneris ad ultimum vitae finem , longa etiam adiis immortalibus senectute donatus, constantissima fide perduxit. Adeo ut eam non solum Africa,sed etiam cunctae gentes sciretit amiciorem Corueliae familiae , atque urbi Rom.quam sibimetipsi semper milla. Ille , eum gravi Carthaginiensium bello premeretur , ac vix tutelae sui regni sussiceret: tamen Scipioni .aemisiano, quia nepos Africani erat, honam raraguamque partem Numidici exercitus, quem ad Lucullum consulein , a quo ad auxilia petenda ini istis fuerat , in Hispaniam dii.
ceret, promptissima mente tradidit praesentique pericii.
Io respectum pristini beneficii anteposuit. Ille, cum
jam aetate deficiente, magnas regni opes, quatuor Mquinquaginta filiorum numerum relinquens in lectulo laberetur, VP. Manlium,qui proconsule Africam ob. tinebat, literis obsecravit ut ad se Scipionem . similia. ninn, sub eo tunc militantem, mitteret:feliciorem momtem suam futuram ratus, fi in complexn dextrae diis supremum spiritum ac mandata posuisset. Ille adventum; dcipionis fatis suis praecurrentibus, haec uxori, Iiberitq; praeceperat: unum in terris populum Rom. 8c uuain in populo Rom. Scipionis domum nolde, integra omnia AEmilianosa servare, eum dividendi regni arbitrum
haberent : Qiiod is sta inisset, perinde ac testamento cautum immutabile ac sanctum obtinerent. Tot lainqlle
variis rebus se Massianisa infatigabili Dietatis serie affcedtesimi in extendit anniun. ilis, & norum fimi Iibus exemplis, beneficentia generis humani nutritur atque augetur. Hae sunt ejus faces, hi stii si, propter quos juvandi & emerendi cupiditate flagrat. Et sane amplis sipar, & speciosissimae divitiae sunt , feliciter ero3atis beneficiis,late posse censeri. intorum quoniam religiosam cultum institnimas, nunc neglectum , sugillandi gratia, quo sit gratior, reseremus.
167쪽
x. X URBIS nostrae parentem senatus in amplis. mo dignitatis gradu ab eo collocatus in cuna laceravit ; nec duxit nefas ei vitain adimere, qui aeternum Romano imperio spiritum ingeneraverat. Rude uimirum illud & ferox seculum, conditoris sui cruore sede maculatum, uesumma quidem posteritam dissimulare pietas potest. Σ. H U N C ingratum lapsae mentis errorem,cod sentanea nostrae civitatis poenitentia sequitur. virium Romanarum Sc lucrementum laetissimuin, dc tutela certissima Furius Camillus , in Urbe incolumitatem suam tueri non Valuit; cujus ipse salutem stabilierat,set, altarein auxerat. Siquidem a L. Appuleio Tribuno pl. tauquam ρeculator Urientanae praedae reus tactus, diuis
atque ut ita dicam ferreis sententiis in exilium missus est. Et quidem eo tempore , quo optimo juvene silio
spoliatus, solatiis magis allevandus, quam cladibus Onerandus erat Seu immeinor patria tanti viri maximorum meritorum, exequiis filii, damnationem patri junxit. At, inquit, aerario abesIe Tribunus plebis que rebatur quindecim millia aeris, tanti uanque poena nui ta est. Indignam sistimam, propter quam populuSRO'ina:ms tali Principe careret. Priore adhuc querela vi brante, alia deinceps exurgit; Africanus superior, non sol turi. contusam di confractaan belli Punici armis Rempubl. sed pene jam exsanguem , atque morientem Africae domitiam reddidit: cujus clarissima opera injuriis peusando civeis, vici eum ignobilis, ac desertae paludis accolam fecerunt: Ejusque υoluntarii exilii acerbitatem nou tacitus ad inferos tulit, sepulchro suo in
ictibi jubendo, INGRATA. PATRIA. NE. OSSA . QUIDEM. ΜΕΑ. HABES. Quidi ita aut necemrate indignius, aut querela iustius,aut ultione moderatius P Cineres ei suos negavit, quam in ci Deres collabi passus non fuerat. Igitur hanc unam Scipionis vindi n ingrati animi urbs Roma sensit: majorem me hercule Coriolani violentia. Ille enim metu patriam pultavit, hic verecundia: De qua.iae queri Aui dem tanta verae Pietatis constantia nisi post talx sustinuit. Talia passo credo) quae fratri ejus accidere sola no esse potuerunt; cui reK Autiochus devictus, Jc Asa
168쪽
imperio populi Rom. adjecta, seeciosissiimisu ue triumphus, ut peculatus reus neret, dc in carcerem auci jube. . . retur,cauillam praebuit. Nihilo virtute minor fuit posterior Africanus: sed ne exitu quidem felicior e Dua. l bus enim nrbibus Numantia atque Carthagine imperio Rom. imminentibus,m rerum natura depulsis,raptorem spiritus donii inventhmortis punitore in foro non repe-lω - Di.Quis imorat tantum laudis Scipionem Nasicam to-a ga,quantu armis utrumq; Africanum meruisse taui pellisera T. Gracchi manu faucibus apprehensam remp. E - i strangniari passiis non et t. Sed is quoqi propter iniquisi FG finiam vulnium suarum apud cives aestimati onem, sub titulo legationis Pergamum secessita Et quod vitae s
si perfnit, ibi sine ullo ingratae patriae desiderio peregit. a. ra. In eodem nomine versor , nec dum Corneliae gentis querelas exhausi. Nam P. Lentulus clarissimus & a. malitissimus reipublicae civis,cum in Aventino C. Grac-ehi, nefarios conatus, & aciem pia ac forii pugna, ma-I gnis vulneribus exceptis fusasset: proelii illius , quo te. in ges, pacem, liberialemqlle in suo statu retinuerat, hancti mercedem tulit, ne in urbe nostra morereIur. Siquidemissἰς invidia & obtrectatione compulsus, legatione a senatu Iibera impetrata, habitaque concione , qua a diis in ,, s mortalibus petiit ne unquam ad ingratum populum re, verteretur, in Siciliam profectus est, ibique perseveran-ς κ ter morando compotem se vori fecit. Quinque igitia stur Cornelii totidem sunt notissima ingratae patriae exeluo, ' pla. Atque horum quidem secessus voluntarii. ludi ' Al ALA vero, cum magister equitum Sp. malium regnum affestantem occidisset; custoditae tabertatis o civium, exilio suo poenas pependit. Giσ- . 3. CETERUM ut senatus popillique mens in modum subitae tempestatis concitata, seni querela prosequenda est ; ita singulorum ingrata facta liberiore in-ilbo dignatione proscindenda sunt: Quia potetates consilii.
Id, i cum utrunque ratione perpendere liceret, scelus pietari praetulerunt. Qtioeni in Iambo,qua procella verborum,
i. si impium Sextilii caput obrui mereturi quod C. Caesare, Gyt a quo cum stlidiose,raim etiam feliciter gravissimi criminis reus de Rnsus fuerat, Cinnanae proscri Ptionis temposa re profugum , praesidiiun suum in fundo Tarqi linteusii cladis conditione implorare,beneficii iure repetiei coa- , ctum, a saeris perfidae menta, dc altaribus Melandorum, sty Penatium avulsuin , truculento victori jugula-dumti' tradere non exhorruit. Finge accusatorein ejus fortu- , . na publica in supplicis nonren conversitan , tam I m ii. ctuosam illum opum genibus anniXum orasse, mi detri cri j. N χ tamdi
169쪽
I SVALER. MAX. LIB. v. tamen repulsus videretur: quia etiam quos iniuriae invi
sos faciunt, gratiosos Ini seriae reddunt. Verum Sexti. Iius non accusatorem, sed patronuin saevissimae inimiti violentiae suis manibus objecit : si metit itiortis,uita indignus: si praemii spe, morte dignissi M. . S E D ut ad ali uin consentaneum huic ingrati animi actum transgrediar, M. Cicero C. Popillium Linnatem, Picenae regionis, rogatu M. Casii, non minore cura qllana eloquentia defendit e cumque catilia admo. dum qubia fiuctuantem salumn ad penates suos retri sit. Hic Popillius postea nec Te , nec verbo a Cicerone lae fus, ultro M. Antonium rogavit . ut ail illum proscriptum persequendum dc jugulandum mitteretur: Impetratisque detestabilis ministerii partibus, gaudio exul tans Caietam cucurrit, & virum , omitto quod amplissimae dignitatis certe salutis ejus auctorem studio etiam Proeulantis ossicii privatim sibi venerandum , iugulum praebere jussit r Ac protinus caput Romanae eloquentiae, Sc pacis clarissimam dexteram, per lanimum dc sectuinia otium amputavir. Eaque sarcina , tanquam Uimis spoliis a lacer in Urbem reversiis est. Neque ei sce. Iestum portanti onus succurrit, illud se caput ferre, quod pro capite ejus quondam peroraverat. Invalida ad hoc monstrum iugillandum literae : quoniam qui ta lem Ciceronis casum satis digne deplorare pollit, alius
r. Q U O te nunc modo Magne Pompei attingam, nescio : Nam dc amplitudinem fortunae tuae quae quom dam omitra terras, Ic omnia maeria fulgore suo occupaverat, intueor; & ruinam ejus majorem et se , quam ut manu mea attentari debeat, memini. Sed nobis tamen tacentibus Cit. Carbonis, a quo admodum adolescens de paternis bonis in foro dimicans protectus es, itigii tuo interempti mors animis hominum obversabitur,non sue aliqua reprehenso ne i quia tam ingrato facto, phys
L. Syllae viribus, quam propriae indulsisti verecundiae. EXTERNA.
I. AT ne nostra confessis alienigenae urbes insultent: Carthaginieuses An nibalem, qui pro illorum in columitate Sc victoria, tot imperatores , totque exerci tu nostros triacidaverat; quot gregarios milites hosti'tim si occidisset, magi ue ploriae foret ; e conspectu suo submovere in animum induxerunt. NEMINEM Lycurgo aut majorem aut uti liorem virum Lacedaemon genuit ut Pote cui Apollo
170쪽
Pythius oraculum petenti respondisse fertur et Nescire se utrum illum hominum, an deorum numero aggrega ret. Huic tamen neque vita summa sinceritas,neque colis stantissimiis erga patriam amor, neque leges Calutariter excogitatae auxilio esse potuerunt, quo minus in sestos cives experiretur: saepe enim lapidibus petitus,aliquando furore publico ejectus, etiam privatus oculo: ad ultimum ipsa patria pulsus est. Qiud aliae faciant urbes; ubi etiam illa, quae constantiae, dc moderationis, dc gravitatis eximiam sibilaiidem vendicat, tam ingrata ad-xersus ta in benemeritum extitit ta. DETRAHE Atheniensibus Thesea, nuIlae aut non tam clarae Athenae erunt: si quidem ille vicatim dι ersos cives suos in unam urbem contraxit:passimq;8c agresti more viventi populo amplissimae civitatis formam atque ima uem imposuit. Idem saeva potentisi sunt regis Minois imperia vixdum aetate pubescente reispulit. Idem effraenatam Thebanorum insolentiam do. inuit. Idem opem liberis Herculis tuIir, dc quicquid ubique monstri ant sceleris fuit; virtute animi ac robore dextrae comminuit. Hujus tamen summoti ab Atheni-eusibias, Scyros exule minor insula, olla mortui cepit. lam Solon, qui tam praeclaras,tainque utiles Atheniensibus leges tulit, ut si his perpetuo uti voluiment, sempitermini habituri fuerint imperium: qui Salamina velut hostiletii arcem ex propinquo saltiri eorum immittentem recuperavit, qui Pisistrati tyrannidem primus vidit orientem, & solus armis opprimi debere , palam dictitare ausus est; senectutem Cypri profugus exegit: neq; ei in patria, de qua optime meruerat, hninari contigir. Bene egissent At irielises eum Mitiade, si eum post trecenta millia Persarum Marathone devicta , in exilium
Protinus mitillant, ac non in carcere dc vinculis mori coegit sent. Sed ut paro hactenus saevire ad versus Opti. me meritum abunde nou duxerunt. Imo ne corpus quidem ejus, sic expirare coacti, sepulturae prius mandar passi sunt ; quam filius ejus Cimon eisdein vineuIis secoultringendum traderet. Hanc haereditatem paternam maximi duci; filius, & futurus ipse arratis suae dux ma-Σimus, solani se erevit se, catenas scilicet dc carcerem , ploriari potuit. Aristides etiam,quo totius Graeciae justitia censetur, continentiae quoque eximium specimen, patria excedere j iusis et . Felices Athenas, quae post allius exilium invenire aliquem aut virum bonum , aut amautem sui civem potuerunt ; cum quo tunc ipsa sanctitas migraviti Themistocles eorum, qui ingratam patriam experti suut,celeberrimum exemplum; cum illain