장음표시 사용
121쪽
respondit, se vita malle excedere, quam metu violentae
el aritate alictoris v re. Alexander Macedonum rex inclyta jam pusna, excellentissimis opibus Dam comtu sis , aestu dc itineris fervore in CIlicia percalefactus, Cydnosqui aquae liquore conspIcuus,Tarim aptersitit, coruus suum immersit: Subito deinde ex nimio hausturistoris obstupefactis nervis , ac torpore hebetatis alu mi,ima eum exauimatione totius exercitus, mor: a ' n e altris propinquum defertur. Iacebat aeger Τar I inque valetudine ejus adversa . instantis victoriae spes sn ahat. Itaque convocati medici, attentissimo coiissilio minis remedis ci in inicie ut. Qui cum adii. nam potionem sentemiam direXluent, atque eam Phi- Impus medicus suis manibus temperatam nexandro dii et immortalibus mercedem recepit ζ qui incC Iumitatis ejus praesidi uiu falso interpella indicio noluerunt.
122쪽
Quae in Roma S.I P. Valerio Poplicola
s P. Astieano majore 7 M. Claudio Marcella
x 4 M. Catone micensi. is M. Calpurnio Bibulo
TRANsGREDIAR ad sal uberrimam paris
tein animi moderationem, quae mentes nolima impotenti temeritatis incur tu transversas ferri non patitur. Quo evenit, ut reprehentionis imorsu se vacua, dc laudis quaestu opulentissimat itaque effectus suos in claris viris recognoscat. I. AT VS ut ab incunabulis summi honoris incipiam, P. Valerius, qui populi majestatem veneraudo, Poplicolae nomen alli litus est,cum,exactis regibus, imperii eorum vim universam , omniaque insigma sub titulo consulatus in se transsata cerueret, invidiosum lmagistratus fastigium moderatioue ad tolerabi 1em habitum deduxit : fasces securibus vacuefaciendo , se incoiicione populo summit rendo , uulneri in quoque eo. rum dimidia ex parte minuit, ultro SP.Lucretio colI fig assumpto: ad quem , quia maior uata erat , priore4
123쪽
oa fasces transferri iussit. Legem etiam comitiis centuriatis tulit, nequis mammatus civem Rot nanum' adversus Provocationem verberare, aut necare vellet. Ita quo
civitatis conditio liberior est et, imperium stlim paulatim destruxit. Quid , quod aedes suas diruit , quia excelsiore loco politae, instar arcis habere videbantur: nonne quantum domo inferior, tantum gloria superior evasit ta. UIX iuvat abire a Poplicola, sed venire ad Furium Camillum Iibet, cujus tam moderatus ex Ina gua ignominia ad summum imperium tran litus fuit;ut cum Praesidium ejus cives capta a Gallis urbe Aydeae exulantis peti illant, non prius Veios ad accipiendum exercitum iret, qua de Dictatura sua omnia soIenui jure acta comperillet. Magnificus Camilli Vrientanus triti mphus, egregia Gallica victoria ; sed ista culictatio longe admirabilior. Multo enim, nulloque seipsum
quam hostem superare operosius est: nec ad versa praepropera festinatioue fugientem,nec secunda effuso ga dio apprehendentem. 3. PAR Furio moderatione Marcius Rutilus Censorini s. Iterum enim censor creati v , ad concionem populum vocarum qua potuit gravissima oratione cororipuit, quod eain eotestatem bis sibi detuliiset ι cujus majores, quia nimis magna videretur, tempus coaictan dun,justicassent. Vterque recte, δc Censorinus, cpopulus : alter enim ut moderate honores crederenz, praercepit;aher se moderato credidit. q. AGE, L. Quintius Cincinnatus qualem comsulem egit , cum honorem ejus Patres cori cripti comtinuare vellem,non solum propter illius egregia opera, sed etiam quod populus eosdem tribunos iu Proximum anuum creare conabatur, quorum Neutrum jure fiet i poterat ' utriamque discussit, senatus simul madium in. hibendo, Sc tribunos verecundiae suae exemplum sequi cogendo. Ita unus in causa fuit, ut amplissimus ordo . Popillusque tutus ellet ab injusti facti reprc. hensonu F A BI V S viso Maximus cum a se quinquies,ac a p. tre, avo, proavo, inajoribusque luis saepenumero consulatum gestum animadverteret et comitiis , quibus filius ejus lumino consensu consul cre batur , quam potuit constanter eiura populo egit, ut vaca.onem aliquando hujus honoris Fabiae genti da. xet e non quod filii virtutibus dissideret erat enim illustris in sed ne maximum imperium in una familia continuaretur. Quid hac moderatioue valentius. aut emca
124쪽
- CAP. I. DE ANIMI MODERAT. ro 3essicacius; quae etiam patrios affectus , qui Potentissi- mi habentur, is peravit p6 .. NON defuit majoribus grata mens ad pranaiah superiori Africano exolvenda ; siqua dein maxima ejus merita paribus ornamentis Mecorare conati sunt. V luerunt illi statuas iii comitio, in rostris, incuria, in ipsa deuique Iovis Opt. Max. cella ponere e voluerunt imaginem ejus triumphali ornatu indutam,Capitolinis is pulvinaribus applicare : voluerunt ei continuum per P omnes vitae annos consulatum, perpetuamque dictatu-ll ram tribuere. Quorum sibi nullum , neque plebiscitor dari, neque senatusconsulto decerni patiendo, pene tana tum in recit sandis honoribus se gessit, quantum sesterat: t:. in emefendis. . Fodem robore mentis caussam Annibalis in senatu; protexit, cum eum cives sui Irussis legatis tanquam se-r i ditiones apud eos moventem acciis arent: Adjecit quo. que non oportere Patres conscriptos se rete. Carthaginensium interponere:altissimaque moderatione alterius saluti consuluit, alterius dignitati; victoria tenus, λι- . triusque hostem egisse contenius.1 7. AT M. Marcelliis , qui primus de Annibalem vinci, & Syracusas capi posse docuit: cum in consul.
iv ejus Siculi de eo questuin in urbem venisserit, nec senatum ulla de re habuit, quia collega Valerius Lavi-nns forte aberat,ne ob id Siculi in querendo timidiores essent. At ut is rediit ultro de his admittendis retulit, querentesque de se patienter sustinuit. Iussos etiam a iLaevino discedere; remanere, ut suae defensoni interes.sent, coegit: Ac deinde utraque parte perorata, etiam iexcedentes curia,*bsecutus est : quo liberius senae iis sententiam ferret. Improbatis quoque eortina querelis, supplices Sc orantes ut ab eo in clientelam recipere υ-tur, clementer excepit: Si irer hac Siciliam sortitiis eam provinciam collegae cessit. Toties Iandatio Marcelli va riari potest, quot ies novis ipse gradibus moderationis adversus socios usus est. g. QvAM T. etiam Gracchus admirabilem se 1 exhibuiti Tribunus enim plebis,cuin ex profis Ib inimicitias cum Africano, & Altatic , Scipionibus pereret. ', & Asiaticus judicarat pecuniae satis dare non Poiset, at- t Iliae ideo a consule in vincia Ia public a duci jrilsus ei, appella iterque collegium tribunorum, nullo volente iniercedere, secessH a collegis, decretumque toni- posuit : Nee quisquam dubitavit, quin eo scribendo. irati hostis adversus Asiaticum vel bis usu ius ester, lihAx is primum juravit se cum Scipionibus in grati
125쪽
to VALER. MAX. LIB. IV . - non rediiiset deinfle tale decretum recitavit: cum L. Cornelius Scipio die triumphi sui aute currum actos hostium duces in carcerem conjecerit: indigrium & alienum 4 majestate populi Rom . videri eodem ipsum duci. Itaque id non se paliurum fieri. Libenter tuuc opinionem suam populus Rom. a Graccho deceptam cognovit,moderationemque ejus debita laude profecit.
puae moderationis exempla numerandus est. Livii sa.
liuatoris in Asdrubale opprimendo gloriae paerticeps
fuerat: attamen eum triumphantem equo sequi, qualintriumpho quem ei senatus aeque decreverat, uti inal ultiqnia res in provincia Salinatoris gelia fuerat.Sine currit ergo triumphavit, eo quidem clarius,quod illius vis choria tantummodo laudabatur. hujus elim moder
xo. NE Africanus quidem posterior nos de se tacere pati rure diui censor, cum lustrum conderet iique
Solitaurili sacrificio scriba ex publicis tabulis solenne
ei precationis carmen praeiret, quo dii immortales ut populi Romani res meliores amplioresque facerent, rogabantur et Satis, inquit, bonae ac magnae sunt. itaque Precor ut eas per etuo incolumes servent. Ac protinuς in publicis tabulis ad huae modum carmen emendari j iissit. Qua votorum verecundia deinceps censores in condendis lustris usi sunt. Prudenter enim sensit tunc incrementum Romano imperio petendum fui ise , cum intra se primuin lapidum triumphi quaerebantur: Majo-xem autem totius terrarum orbis partem possidenti, ut aviduineiser quicquam ultra appetere ; ita abunde se- Iis, si nihil ex eo quod obliuebat, amitteret. Neque alia eius in centura moderatio pro tribunali apparuit. Centurias recognoscens equitum, postquam C. Licinium Sacerdotem citatum procelli se animadvertit: dixit se scire illum verbis conceptis pejeralse. Proinde si quis eum acclὶ fare vellet, usurum teltimonio suo : sed nullo an id negotium accedente, Traduc equum , inquit Sacerdos, ac lucrifac Censoriam notam e ne ego tu tua pectouam, Sc accusatoris, de tellis, dc judicis partes e stile videar. x r. Quod animi temperamentum etiam in Q. Scaevola excellentissinio viro adnotatum eli. Testis nanque in rem a Productus,cuid respoud illet, quod salutem periclitantis magnopere laesurum videbatur, discedens
adiecit, ita sibi credi oportere , si Sc alii idem asseve rassent: quoniam unius testimouio aliquem credere pessinus
126쪽
di. snue: in exempli: Et religioni igitur suae debitam Gl a ' dein Jc communi uti litati salubre consilium reddidit.
tr. SENTIO quos cives, quaeve facta eorum Aspat ac dicta quam incongrno ambitu orationis amplectar. . . t ked cum magna δc multa breviter dicenda sint de cla. ritate excellentibus viris : sermo infinitis personis, re busque circuinfiisus , utrumque praestare uon potest. Itaque pronositi quoque nostri ratio non laudanda sibi p. - omnia, sed recordalida sit musit. Quapropter bona cum venia duo Metelli, Macedonicus, di Numidicus, max
. l. I . lna patriae ornameuta itinctim ite narrari patientur r A- . e cerrime cuin Scipione Africano Macedonicus dilleus i M' Iat, eorumqile ab aemu latione virtutis Profecta con. Z lentio, ad graves testatasque inimicitias progrella Le. eat. Sed cum interemptum Scipionem conclamari au-li l disset, in publicum se proripuit, maestoque Pultu de v ce consula, Concurrite, concurrite, inquit, cives, trium F nia urbis nostrae eversa sunt: Scipi oui etiam Africano intra suos penates quiescenti nefaria vis illata est. Oti l . Remptib. pariter Africani morte mi seram, dc Macedo. , I nici tam humana, lairratie civili lamentatione se Iicem l. eodem enim tempore, dc quantum a sui Oset principem. dc qualem haberet, recognovit. Idem filios suos in i miit ut funebri ejus lecto humeros subjicerent, atque
iij i t huic/xequiarum, illiim honorem vocis adjecit, Nont fore, ut postea id officium ab illis viro majori praesta-i . t ri potis x. ubi illa tot in curia jurgia i ubi tam mul. III laro roliris altercationes' ubi maximoriani ducum M. .li civi unὶ tantum non togata proelia λ Omnia nimirum id j issa praecipua veneratione prosequenda delevit mode.
se factione patria pulsus in Asiam secessit: in qua, cum ei forte ludos Trallibus spvianti literae redditae essent , di bu. scriptum erat, maX uno senatus 3c populi conini senui reditum illi in urbein datum mon e theatro prius abiit, quaan spectaculum ederetur: non laetitiam tuam M proxime sedentibus ulla ex parte patefecit, sed sumidi i limi gaudium intra se conti uult. Eundem coustar pa-i ri vultu, Sc exulem fit illa, dc relii tutuni. adeo moderationis beneficio , medius semper inter secuudas dc ad vertas res animi firmitate versatus est. e. . 3 . TOT familiis in uno genere Iandis enumeras ti , Portium nomen velut expers hujusce gloriae lileu-u tione praetereundum y Negar fieri debore posterior C t. . to, nou parvo si unium moderationis fisus indicio. Copriacam pecuniam maxima cum diligentia &faui rate
127쪽
in urbem deportaverat: enius ministerii gratia ,sinaliurelationem interponi iubebar. ut Praetoriis comitiis e , tra ordinem ratio ejus haberetur.Sed ipse id fieri passus non est, iniquum esse amrmans, quori nulli alii tribadiretur, sibi decerni. Ac ne quid in persona sua novare tur, campestrem experiri temeritatem, quam curiae beneficio uti, satius esse duxit. rs. AD externa iam mihi exempla transire conanti, M. Bibulus vir amplissimae dignitatis, & sum inis honoribus functus, manus injicit: Qui cum in Pro vincia Syria moraretur, duos egregiae indolis filios mos a Gabinianis militibus occisos esse cognovit. Biorum interfectores ad eum vinctos, regina Cleopa tra mi sit, ut gravissimae cladis ultionem arbitrio suo e1-igeret : At ille oblato beneficio, quo nullum majus lugenti tribui potuerat , dolorem moderationi cedere coepit; carnificesque sanguinis sui, intactos evestigio
ad Cleopatram reduci jussit: dicendo, potestatem huju vindictae non suam, sed senatus esse debere.
x. TARENTINUS Architas, dum se Pytha
noris praeceptis Meraponti penitus immergit, magno labore, longoque tempore selidum opus doctrinae
complexus; poliquam tu Patriam revertitur, ac rura sua revisere coepit, animadvertit negligentia villici cor
Dipta dc perdita : intuensque ma Ie meritiam : Sumpsissem, inquit, a te supplicium, nisi tibi iratus essem: Na-luitetiim impunitum dimittere,quam propter iram gra' vius iiivo Punire. a. NIMIS liberalis Architae moderatio , Platonis temperatior : nam cum adversus delictiun sedivi vehementius exarsisset , veritus ne ipse modiim Vin
dictae dispicere non posset, Speusippo amico castiga
tionis arbitrium manda hir; deseritie sbi futurum ex istnnans, ii commisisset, ut parem reprehensione neu a servi, dc animadversio Platonis merere inr. Quo mimis miror , quod in Xεnocrate disicipii Io suo tam constante i moderatus fuit. Audierat eum de se multa impie locutum I sine ulla cunctatione crimi. Dationem respuit. Instabat certo vultu iudex, cansfam quinetis cur sibi fides non haberetur e adjecit, non elle credibile, ut quem tantopere amareb ab eo iuvicem non diligeretur. Postremo cum ad jusjurandiim inimicitias ierentis malignitas confugilset; ite de penurio eju3 disputaret , assirmavit numquam
128쪽
CAP. I. DE ANIMI MODERAT. re τ
quam Xenocratem illa dicturum fuisse , nis ea dicitanedire sibi iudicasset. Non in corpore mortali. sed in arce coelesti, & quidem armatum animum ejus, vitae stationem putes peregisse, humanorum vitioriam incursus a se invicta pugna repellentem, cunctosque virtuus numeros altitudiuis suae sinu clausos custodi.
3. NEQUAQUAM Platoni Iireramin con mendatione par syracusanus Dion: sed quod ad
praestandam moderationem attinet , vehementioris e
perimenti. Patria pulsus a Dionysio tyranno , Megaetram petierat : ubi cum Theodorum Principem ejus utabis domi convenire vellet, neque admitteretur, mu lit diuqsse ante fores retentus, comiti suo, Patienter hoc ferendum est, ait r forsitan enim dc nos cum in gradu dignitatis nostrae essemus aliquid tale fecimus. Qua tranquillitate consilii, ipse sibi condirionem exilii ps cidiorem reddidit. . THRASYBVLVS etiam hoc loci apprehendendus est; qui populum Atheniensem 3o tyraΠ-norum saevitia sicles suas relinquere coactum, disperusamque Jc vagam vitam miserabiliter exigentem, animis pariter atq; armis confirmatum, in patriam reduxit. Iasgnein deinde restitutione libertatis victoriam clariorem aliquanto moderationis laude fecit .Plebei enim scitimi interposuit, nequa praeteritarum rerum memio fieret : haec oblivio, quam Athenienses vincant, concussum dc labentem civitatis statum,in pristinam habitum revocavit.
s. NON minoris admirationis illud: Stasppus
Tegeates, hortantibus amicis ut gravem in administratione reipublicae aemulum , sed alioqui probum dc o natum virum, qualibet ratione vel tolleret vel stin, moveret, negavit se focturum , ne quem in tutela patriae bonus civis locum obtineret, malus & improbus Uccdparet e seque potius vehementi adversario urigeri, quam patriam egregio advυcato carere praeopta.
6. PITTACI quoque moderatione pectus timnructum , qui Alcaeum poetam, Sc amaritudine odii, dc viribus ingenii adversus se pertiliacissime risum , tvrannHem 1 civibus delatam adeptus,tantummodo quid in opprimendo posset admonuit. . Η VIVS viri mentio subjicit ut de septem sapientium moderatione referam. A piscatoribus ita Ulesia regione verriculum trahentibus, quidam latium eintrat: Extracta deinde magni ponderis aurea mensa Delphica,
129쪽
DeIphica, orta controversia est: illis piscium se eapin ram vendidissie assirmantibus, hoc fortunam tractus se emisse dicente ; Qtia conditione propter noVitatem rei, re magnitudinem pecuniae, ad universum ejus civita tis populum delata,placuit Apollinem Delphicum con siiii, cuinam adjudicari mensa deberet. Deus respon' dit illi elle dandam, qui sapientia ceteros praestareties verbis: oς πιοίη παντων ποοῦτο , τουτω ι de ' αν D. Tum Milesii consensu TaIeti mensam dederunt; ille eessit eam Bianti, Bias Pittaco , is protinus alii; dei cepsque per omnium septem sapientium orbaen, ad ultimum, aa solonem pervenit : Qui & titulum ainplissi mae Lapientiae, Sc praemium ad ipsum Apollinem transhulit. 8. A T QUIN Theopompo quoque Spartanorum regi moderationis testimonium reddamus: cum primu institutis et ut Ephori Lacedaeinone erearentur, ita is turi regiae Potestati oppositi, quemadmodum Romae conssilari imperio trib. pl. sunt objecti: arque illi uxor dixisset, id egisse illum, ut filiis minorem potestatem re' linqueret r Relinquam, inquit, sed diuturniorem. Opti' ine quidem: ea enim demum tuta est potentia, quae vi xibus suis modum imponit. Theopompus igitur legiti mis regnum viuculis constringendo , quo Iougius a si centia retraxit, hoc propius ad benevolentiam civium
s. ANTIOCHUS autem a L. Scipione ultra
Taurum montem imperii finibus summotus, cum Asiam provinciam, vicinasque ei gentes amisisset: gratias age re pop. Rom. non dissimulanter tulit, quod nimis ma Lira procuratione liberatus, modicis regui terminis ute retur. Et sane nihil est tam praeclarum , aut lain mag'nificum, quod uou moderatioue temperari desideret.
130쪽
urata est, transgrediamur ad egregium humani i: RRilinii b 0dio ad gratiam deflexum ; de quidem eum laeto stylo prosequamur. Nam si placidum marem Ripem coelianaque ex nubilo seremina hilari aspectu se umiace mutatum, plurimum paudii
stvlius Lepidus bis consit, & Pontis x
a X. splendorique honorum par gravitate vitae , dimi r ac vehementes inimicitias cum Fulvio Flacco eius-
ah. lx Him illustre consiluini ignotum posterita illa namque et ii Neronis odio ardens in alia prodictus fuerat, testimonio ejus praci viae af-ia, . iis inen poliqllain eunt inde revocatum cives col-
. ' 'i.m consulatu dederunt, dc ingenii sui, quod , ἡ 'Dr injuriae,quam gravissimam accepes, si 'inoperavit: Ne si dissidente animo co-
nimi estirpare voluisset, pertinacem se eπ- .i do inimicum, malum consulem ageret . Quae qui- ἡ 'inelitis. a d tranquilliorem habitum inclinatio , in p rQ ac dissicili temporum articulo plurimum salutis ... qηρ Jialiae arrulit et quia pari virtutis imper rinlii, terribiles Poenicas vires contuderunt. 3 L A R V M etiam in Africano superiore a b g ό'O lepostarum inimicitiarum exemplum. Si- ἰς in ἀd cujus mensae sacra , od: o dissidentes velle 't,Rb ea dc amicitia Sc amnitate juneta discesse ima 'd Lontentus eni in Scipio auctore senatu, in Cal ito'0, lavis epulo cum Graccho concordiam communi
ἰὰ .asi hi 'm 'ioque ei Corneliam protinus ibi de-βς4 hujusce generis humanitas etiam in M. Cicero in 'praecipua apparuit. A. namque Gabinium reperGn μὴ Πἰ ni reum sumino Hidio defendit, qui eum in L UDm D tu suo Vrbe expulerat. Idemque P. Vatinium dis Hi