장음표시 사용
321쪽
amstatem redactos,navibus Rhstraverunt, ut earum earinis ac pondere elisi, inusitata ratione morus barbaram feri, talem satiarent: tetro facinore pollutis elambiis ipsi
a. E O R V Μ dux Annibal, cujus majore ex pane
virtus saevitia constabat, in flumine Vergello corporibus Romanis ponte facto,exercitum traduxit: ut terrestrium Carthaginiensitim copiarum aeque scelestiam egressiim terra, quam maritimarum Neptuutis experiretur. Idem captivos nostros oneribus & itinere fessos insima pedum parte succisa relinquebat. Quos vero in castra perduxerat , paria sere amis Si propinquorum jungens, ferro decernere cogebat: neque ante sanguine explebatur, qu m ad unum victorem omnes' redegisset. Iulio e
go i Ilum odio,verumtamen tardo supplicio senatu Pru siς regi factum supplicem ad voluntariam mortem compulit.. 3. ΤAM hercIe,quam Mithridatem regem, qui una epistola octoginta millia civium Romanorum in A, sia per urbes negotiandi gratia dispersa, interemit: tantaeque provinciae hospiralta deos, inji isto,sed non inulto
cxxiore respersit. Quoniam cum maximo cruciatu,vene no repugnantem spiritum suram tandem succumbere coegit. Simulque piacula crucibus illis dedit, quibus ambcos suos auctore Gauro spadone libidinosus obsequio, scelestus imperio affecerat.
. NUM ULI EINTHIS Diopiridis filiae
Thraciae regis etsi minus admirabile crudelitatem tentis ipsius feritas , narrandam tamen rabies saevitiae sach: cui neque vivos homines medios secare, neque parentes liberorum vesci corporibus nefas fuit. s. I T E R U M PtoIemaeus Physcon emergit,Paulo ante libidinosae amentiae teterrim hin exemplum: idein ditiam inter praecipua crudelitatis indicia referendus. Quid enim hoc facto truculentius filium sutim nomine Menephitem, quem ex Cleopatra eadem sorore & uxore
sustulerat, liberalis formae, optimaeque spei puerum in conspectu suo occidi jussit protinusqne caput ejus de Pedes praecisos, dc manus in clita chlamyde operios pro munere natalitio matri mi sit. Perinde quasi ipse cladis
quam inserebat, expers,ac noti infelicior, quod in communi orbitate Cleopatram miserabilem, cunctis se invisum redderet. Adeo caeco furore stimana quaeque effemvescit crudeIitas,cum munimentii ex se ipsa capit. Nam cum animadverterer, quanto sui odio patria teneretur, timori remedium stetere petivit: quoque tutius plebe tru
322쪽
CAP. IL DE. CRUDELITATE. 27 et
Igni eircumdedit, omnesque qui in eo erant, partim se ro,partim flamma necavit. 6. O C Η v S autem , qui postea Darius appellatus est,sanctissimo Periis jurejurando obstrictus,ne quem ex conjuratione quae septem Magos m eo oppretierat, aut veneno, aut ferro , aut ut Ia vi, aut inopia aliment rem uicaret; crudeliorem mortis rationem e cogitavit, qua onerosos sibi, non perrupto religionis vinculo tolleret. Septum enim aliis parietibus locum cinere complevit, suppositoque tigno prominente, benigne cibo, re potione exceptos in eo collocabar; e quo somno sopiri, in illam insidiosam congeriem decidebant. 7. APERTIOR & tetrior alterius Ochi cogu mine Artaxerxis crudelitas, qui Ocham sororem , atque eandem socrinn, vivam capite defodit: & patruum cumeentum amplius filiis ac nepotibus vacua area delliti tum, jacialis confixit; nulla injuria lacessitus , sed quodia his maximam apud Persas Probitatis & fortitudinis laudem consistere videbat.' 3. CONS IM ILI genere aemulationis instincta, civitas Atheniensium, indigno gloriae suae decreto reginensium juveni uti pollices absiniit; ut classe potens P pulus in certamen maritimarum virium secum descendere nequiret. Non agnosco Athenas timori remedium a crudelitate mutuante. s. SIE V VS etiam ille aenei tauri inventor, qu in fi subditis ignibus, longo & abdito cruciatu, mugi tu sonante seiritu edere cogebantur, ne ejulatus e rum humanae lono vocis expressi,Phalaridis inrauni misericordiam impIorare pollent. Quain, quia calainitosis deelse voluit, reterrimurn artis suae opus primus auiDX inclusus merito auspicatus est. ro. A T ne Etrusci quidem parum seroees in pomna excogitanda: qui vivorum corpora cadaveribus adversa adversis alligata atque constricta , ita ut fingula membrorum partes stigulis ellant accommodata , t bescere simul patiebantur: Amari vitae pariter ac mortis
ii. SICUT illi Barbari, quos ferunt mactatarum pecndu intestinis, & visceribus egellis, homines inserere,ita ut capitibus tantummodo emineat,atq; Hrdii lius poenae sufficiant, cibo di potione infelicem sipiritum Prorogaret donec intus putrefacti. Ianiatui sint anim tibiis, quae tabidis corporibus innasci solent. Quer mur nunc cum Datura rerum, quod nos multis Sc up ris adversae valetudinis incommodis obnoxios esse
voluerit : habiti que caelestis roboris humanae Com, ditio i
323쪽
ditioni denegatum moleste feramut cum tot cruciatna et vicarit;
sihi ne tipsa mortalitas impulsit crudelitatis excogita, . verit.
a Patriciorum. Iuventutis Romanae .s Exere itus 6 Plebis RoHI.
8 L. cornelii Sulla. Externorum.1 Alexandνi Magni.Σ Amilcaris Eaycha Per.
IR A quoque M odium in pectoriinis humanis ma
gnos fluctus excitano procursu celerior illa, BOcen di cupidine hoc pertinacius. Vterque consternatio itis Plenus affectus , ac nunquam siue tormento sui vim lentus et quia dolorem cum inferre vult, patitur, amara solicitudine , ne non colatingat ultio, anxius: Sed proprietatis eortam certi stimae sunt imagines; quas dii vitia clatis peIsonis, aut dristo aliquo , aut facto vehera tiore conspici voluerunt. i. CVM adversus Asdrubalem Livius saliuator hellum gesturus iarbe egrederetur , monente Fabio Ma ximo ne ante descenderet in aciem , quam hosti tun vi res animumque cognosset; Primam occasionem pugnan di non omissit rum se respondit. Iuterrogatusque ab eodem , quid ita rana festinanter manum conserere vel Iet: Ut quam celerrime cinquit aut gloriam ex hosti,tius victis, aut ex civibus prostratis gaudium capiam. Iru tunc atque virtus sermonem ejus inter se diviserunt: illa iiij ustae damnationis memor, haec triumphi gloriae intenta. Sed nescio an ejusdem fuerit hoc dicere, δc sic
a. ARDENTI S spiritiis virum, Se bellicis ope ribus assuerum , huc iracundiae stinaudi eserituUr C. au tem Figulum mansuetistianum, pacato auris civilis in dicio celeberrimum, prudentiae moderationisqlle immemorem reddiderunt. Consulatus enim repulsae dolore acceusus, eo quidem magis, quod illum bis patri suo da tum memiueraI. cum ad eum postero comitiorum die
324쪽
multi considendi caussa venissent, omnes dimisit: praeia satus, An vos contulere scitis, consulem facere nescitis ZDictum praviter,& merito, sed tamen aliquanto melius
non dictum. Nam quis populo Romano irasci sapienter potetit
3. ITA Qv E ne illi quidem probandi, quamvis
factum eorum nobilitatis si elidore Protectum sit: qui, quod Cn.Flavius humillimae quondam sortis praeturam
adeptus erat,omenti,an malos aureos sibimetiysis, di phaleras equis detractas abjecerunt, doloris impoteritiam tantum non luctusti profecto testati. ' . . TALIS arae notus aut singulorum, aut Pauco rinnadversus populum imi versum ἰ mu itudinis autem erga principes ac duces ejusmodi. Manlio TorqUato alimplissimam ἰχ stloriosissimam ex Latinis & Campanis victoriam in Urbem referenti, cum seniore, omnes laetitia ovante ς occurrerent; juniorum nemo obviam P ocessit:
quod filium adolascentem fortissime adversus imp rium suum proeliatuin , securi percussiliet. Miserti sunt aeqItalis ulmis aspere puniti: nec factum eorum defendo,sed irae vim indico , quae unius civitatis dc aetates dea flectus dividere valuir. :s. EADEM tantum potuit, ni universum populi Romani peditatum a Fabio consule ad hopimi, copias persequendas milium , cum & tuto & facile eas liceret delere: legis agrariae ab eo impeditae memoria immobilem retineret. Illa vero etiam Appio duci scujus pater, dum pro senatus amplitudine nititur, commoda plebis, acerrime impugnaverat infensum exercitum faciendo, . voluntasia fuga terga hosti, ne triumphum imperatori quaereret, dare coegit. Quoties ergo victoria'. victrix congratulationem ejus in Torquato spernendam,in Fabio pulcherrimam partem omittendam, in Appio aotam fugae postponendam credidit. 6. AGE, quam violenter se in pectore universi po. li R gessi eodem tempore, quo 1 udragiis ejus dedic tio aedis Mercurii Μ.Plaetorio primipili centurioni data est: praeteritis consulibus, Claudio quod obstitit et,qu minus aeri alieno sito succurreretur et . dc Servilio , quod susceptain caussam suam languido patrocinio protexisseti Negas efficacem elle iram, cujus hortam miles sum. ino imperio pretes alus est 7. NON quidem proculcavit tantum imperia: sed etiam gessit impotenter. Nam Q. Metellus cinia pioviu-ciam Hispaniam consul prius, deinde proconsuIe, pene icitam subegillet , postquam cogit ovili Pompe
jum consulem inlinicem suum successorem labi mittu
325쪽
omnes qui modo militiam suam voluerens finiri,dimissu commeatu S petemibus,neque caussis excultis, neque coa stituto tempore, dedit: Horrea custodibus remotis oror' trina rapinae praebuit:arcus,saeitrasque Cretensium flamet,atque in amnem abjici jussit: elephantis cibatia dari ivetuir; inhibus factis iit cupiditati suae indulfit, ita mugnifice gestarum rerum gloriam corrupit: meritumqde . honorem, triumphi hostium, quam irae , fortior victor,
g. Q v I D SoIIa,dum huic vitio obtemperat,son ne multo alieno fRnguine profuso. ad ultimum dc sui erogauii Puteolis enim ardens indignatione,quod Granius princePs ejus coloniae pecu uiam a decurionibus ad refectionem Capitolii promittam cunctantius daret;ani, mi concitatione nimia, atque immoderato vocis i mpe- convulso pectore, spiritum cruore ac minis mistume vomuit. Nec senio jam Drolapsus , utpote sexagesimum ingrediens annum; sed alita miseriis rei p.in poteritia furens. Igitur in dubio est,Sullane prior,an iracundia bubiae fit extincta.
Nunc ab ignotis exempla petere invat, sed maximis viris exprobrare vitia sua verecundiae est : caererom icum propo fili sdes excellentissima quaeque comple cti moneat, voluntas operi cedat; diun praeclara Ii henter probando , necellaria narrandi constientia noli i
duin caelo deripuit. Nam ouid obstit re, quo mini sill ali reeret,nisi Lysimachus leoni objectiis, di Clytsta trajectus, & Callisthenes mori ju in quia: mas victorias totidem amicorum injimis caedibu4
Romanum Amilcaris odium Quamor enim :μη tatis filios intuens ,ejusdem numeri catulos i η ζ iperniciem imperii nostri alere se oraedicaba DigtrimesIta,quae ita exitium Patriae suae,ut eveu Ir, ouu
' Ε o vis v s Annibal mali re adeo patris veta
eia subsecamis est ut eo exercitimi in Hispanimi tri 'suro in ob id sacrificante, Iovem annorum Ienens juraret: se,cum primum per aetaete Potitisset, aximum hostem Pop. Rom. futurum ; ut pertinacissim
o recibus instante belli commilitium expx ex*- d
326쪽
c A P. III. DE IRA ET ODIO. a s
fenificare cupiens quanto inter se odio Carthago de Roma dissiderent ; inflicto in terram pede, suscitatoque pulvere.tunc inter eas fore finem belli dixit,cum alterutra vibs in habitum pulveris esset redacta. . I N puerili pectore non tantiam vis odii potuit sed in muliebri quoque aeque multum valuit. Nauqua Semiramis Assyriorum regina, cum ei circa cultum capitis sui occupatae nunciatum esset, Babylon .m defeciΩse; altera parie crinium adhuc soluta, protinus ad eam expugnandam cucurrite Nec prius decorem capillorum in ordinem, quam tari m urbem in potestatem suam redegit. Quocirca statua ejus Babylone pusta est illo habitu , quo ad ultionem exigendam celeritare praeci pitu
dagatrix Iucrorum,mani fuitae praedae avidissima v rago . nec habendi Duini felixi di cupiditate qua rendi nuserrima. i. CVM admodum locupleti L. Minucio Basilo falsum testamentum quidam in Graecia subjecissent,ejus denique confirmandi gratia , potentissimos civitatis clinillae viros M. Crassum & insortensium,quibus Minucius ignotus fuerat, tabulis haeredes inseruerunt .uuanquam evideus fraus erat,tamen uterque pecuniae cupidus, facinoris alieni munus non repudiavit. Quantam eulpam quam I mirer retulit Lumina curiae ornamenta fori,quodices s vindicare debebant, inhonelli lucri captura iuviatari,auctoritatibus suis texerunt. 2. V E R V M aliquanto majores vires in QVCamoerhibuit; qui in Hispania M. Silium & A. Calpurnium occidendi tui gratia cum pustionibus deprehensos,quiti euagies sestertium ab illo, ab hoc sexagies pactus dimisit. Atqui ne dubites, si alterum tantum daretur, jtigu. tum quoque suum aequo animo illis fuitIe praebituriim. 3. C FET ER V M avaritia ante omnes L. Septimuleii praecordia polledii: , cum C. Gracchi fami liaris tulisset, caput ejus abicindere , dc per urbem S a pylo
327쪽
a s V A L E R. M A T. LIB. IX. pilo fixum ferre sustinuit; quia Opimius consul auro id
sh repensurum edixerat. Sum qui tradunt, liquato plumbo eum cavatam partem capitis, quo ponderosus
ei set. explet se. Fuerit ii Ie seditiosus, bono perierit exemplo r clietuis tamen scelesta fames in has usque j aemis iujurias esurire non debuit. EXTERNUM. ODIUM merita est Septimuleii avaritia; Ptolernaei autem regis Cypriorum, ri: ν prosequenda : Nam cum auxiis sordibus magnas ope, corripuiss et, propterque eas periturum se viderec; dc ideo omni pecunia imposita navibus , in altum processisset, ut classe perso rata suo arbitrio periret, Sc hostes praeda carereat; non sustinuit mergere auriami Sc argentum; sed futurum suae necis praemium domum revexit. Proculdubio hic
non Eossedit divitias, sed a divitiis posseisias est : tituloxex insulae, ataimo pecuniae miserabile mancipium. CAPUT V.
et M. Fulωii meri Cor. Externorum.
AT QVS ut sipeibia quoqne de impotentiam
consipicuo povantur, Μ.Fulvitis Iaccus consul, Μ. Plautit Hypsaei collega, cum perniciosis mas reipublicae leges Introduceret, de cIvitate ix de provocatione ad populum , eorum qui civit mutare voluissent g aegre compulsus est ux iRI 0 ii veniret. Deinde partim mouentI, partim oranti irim .i ut incepto desisteret, responsum non dedit. Tyraconsul spiritus haberetur, si adversus unum senathoc modo se gessiliet, quo Flaccus in totius ampli vi ordiciis contemnenda majestate versatus est, a. QUAE a Μ.quoque Druso trib. plebis per imm contumeliam vexata eli. Parvi enim habuit Philippum consulem, quia interfari concio nauteae μ'
328쪽
CAP. V. DE SUPER B. ET IMPOT. 1 ν
EXTERNA. et RATIS multa de nos ris , aliena nunc adiicino Alexandri regis virtus di felicitas tribus in
lentiae gradibus exultavit evidentissi s. Fallidio eniti Philipit, Iovem Hammonem patrem ast vit: taedio monim 'I cultus Macedonici , vestem & ΠHirtula Persica assumpse: spreto mortali habItu,divinum armillatus est Nee fuit ei Iudori, filium , civem , hominem dassimu
a. IA M Xerxes, cujus in nomine superbia Si amDotentia habitat, suo jure quam insolenter abiisus est unum Graeciae indicturus belliun , adhibitis Asiae principibus, Ne viderer,inquat, meo tantumni do usus con*Io, vos contraxi. Caetervin mementote PareΠdu imagis vobis esse, quam suadendum. Arroganter tiansi v ori repetere ei regiam contigisset. . tam detornabter victi, nescias utrum insolentius dictum, an impu
329쪽
cessit elatu , nec admisit Penquam civium, suorum is Dbricastris, nec responsum ulli, nisi per interpretem dedit. . , Maharbalem etiam aure tabema tum sumn clara umce assirmantem, prospexilia se quonam modo paucis in diebus Romae in Capitolio coenaret , aspernatus et t. et Adeo felicitatis de moderationis dividuum contuber. inium est. 'i: . INSOLENTI RI vero inter Carthaginien- .: sem Sc Campanum senatuinquasi aemulatio fuit. Ille t. enim separato a pIebe balneo lavabatur ; hic diver- shso foro utebatur r utiem morem Capuae aliquandiu ab mentum , C. quoque Gracchi oratione in Plautium Estrapta pateri .
filia, latebris suis extrahatur.Cujus esticacitumae.. vires laut mentiri,ac fallere t fructiu in aliquo admii scelere consistit: Tum certus, cum credulita' em nefariis vinculis eircumdedit: tantum incommodi humano generi afferens, quantum salutis bona fides Praestat. Habeat igitur non minus reprehensionis quam illa laudis conseqllitur. r. RoΜ ULo regnante Sp. Tarpeius arci prae' erat; cujus filiam viminem aquam sacris petitum extram uia esressalia, Tatius,ut armatos Sabinos in arcem secum reciperet,corrupit; mercedis nomine pactam quη in sinistris manibus gerebant. Erant autem his ar' miliae, M annuli magno ex pondere auri. Loco p titum agmen Sabinorum , puellam praemium flagit R'tem, armis Obrutam necavit: perinde qliasi promisi sum quod ea quoque laevis gestaverant soluetis. Abiit reprenensio : quia impia proditio Gleri poena vivebcata est. ra. SER. quoque Galba summae perfidiae: triui erum Lusitaruae civitatum convocato populo, tauqt m 4e
330쪽
CAP. VI. DE PERFIDIA. a stl de commodis ejus acturus, septem millia, in qnibus
flos iuventutis consistebat, electa, & armis e uia, partim trucidavit, partim vendidit.: Quo facinore maximam cladem barbarorum , magnitudine criminis
3. C N. autem Domitium summi generisi & m mi animi virum. nimiae gloriae cupidi ins perfidum exinistere coegit. Iratus namque Betulto regi Avernorum , quod cum suam , tum etiam Allobrogum gentem, se etiam tum iu provincia morante, ad-Fabii succeis ris ui dexteram confugere hortatus ellet: per colloqui fimulauonem accersituin, hospitioque exceptum vinxit, ac Romain nave deportandum curavit. Cujus factum sena ins neque probare potuit, neque rescindere voluit, ne remissus in patriam Betultus bellum renovaret. Igitur eum Albam custodiae catilla relegavit. q. VIRIATI etiam caedes duplicem perfidiae accusationem recepir et in amicis, quod eorum manibus interemptus est i in inservilio Caepione consule, quia is sceleris hujus auctor impunitate Promissa fuit: vinoriamque non meruit, sed emit.
x. VER VΜ nt ipsum fontem perfidiae contemplemur : Carthagiluenses Xantippum Lacedaem Dium culus optima opera primo Punico bello uti fumνant , & quo juvante Atilium Regulum ceperant ssimulat tes sese domum revehere, in alto merserunt. Quid tanto facinore petentes an ne victoriae eorum socius superet Iet Extat nihilominus, Sc quidem cum illorum opprobrio quem fine ulla gloriae lactura invi
a. ANNIBAL porto Nueermos hortatu tuo cum binis vestimentis urbem inexpu*nabilibus muris cinctam egressos, vapore dc fumo balaearum strangulando, di Acerranor vin senatiun eadem ratione extra moenia evocatum, in Profundum Pnteorum abjiciendo, nonne bellum adversus populum Romanum 3c It liam proselliis, adversus ipsam fidem acrius gestix, mer daciis di fallacia quasi praeclaris artibus gaudeast moevenit, ut alioqui insignem nominis sui memoriam relicturus, in dubio, ninorue, an pejor vis haberi debe.