Valerii Maximi Dictorum factorumque memorabilium libri 9

발행: 1625년

분량: 371페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

291쪽

dictu, qui cum interrogaretnr, quidnam esset in dicendo enicacissimum,re*qndit. ἡ υποκρισις. Iterum deinde x tertio interpel latus idem dixit,pene totum se illi dedere confitendo.Recte itasve reschines ,eum propter judicia Iem ignominiam, relictis Athenis , Rhoduin pestifer,adique ibi rogatu civitatis suam prius in Ctesiphontem,cleinde Demosthenis pro eodem orationem clarissima lastravissima voce recitasset; admirantibus cunctis utrique columinis eloquantiam, sed aliqnanto magis Demosthenis: Quid si, inquit, ipsiim audiisetis i tantus orator,& modo tam insestns adversarius se inimici vim, ardo remite dicendi suspexit 3 ut se scripturum ejus parum idoneum lectorem esse diceret: expertus acerrimum incuIorum vigorem, terribile vultus pondus, accommoda tum singulis verbis sonum vocis, e cacissimos corporis motus .Ergo etsi operi illius adjici nihil potest; tamen in Demosthene magna pars Demosthenis abest i quod legi rur potius quam audItur.

DE EFFECTI B. ARTIUM. RARIS. Apud Romanos, a Pictura pelta 9 Pu

r siue D pρφ. - . ut In a Vuleano Alcameni ax ARYOtigia C. Sulpieii 4 Veneste Praxitelis. Gasii. . y Neptuno Euphranor .a Arusticina Spurina, ε Agamemnone Tim.'

quid afferre voIuptatis: Protinusque dc quam utiliter excogitatae sint,patebit: & memoratu dignae res tu, eido in loco reponentur, de labor in iis edendis suo fructa non carebit. i. SuLPICII GaIli maximum in omni genere Iiterarum recipiendo stirdium plurimum reipulaticae pro luit.Nam cum L.Paulli bellum adversum regem Persen feretis, legatus esset,ac serena nocte subito luna desecis et: eoque veluti diro quod a motio perterritus exercitus nolles,

292쪽

voster. manus cum hoste conserendi fiduciam amisisset rde caeli ratione, Sc sidertim natura peritissime disputar do, alacrem eum in aciem misit.ltaque illi inclytae Paublianae victoriar liberales artes Galli aditum dederunte niani fi ille metum nostrorum mIlitum vicisset,impei turyomantis vincere hostes nou potuisset.

monitis effeacior Rientia apparuit,quam urbo Romana volnisset, praedixerat enim C. Caesari, ut Proximos 3 odies quasi fatales caveret, quorum ultimus erat Idus Martiae. Eo cum forte mane uterque in domum Calvini Domitii ad officium convenisset.Caesar Spurinae, Fcquid scis inquit Idus Martiat jam venisse λ de is; Ecquid scis illas nondum praeteriisset Abjecerat alter timorem , tam nam exacto ten re suspecto, alter ne extremam quiem ejus partem periculo vacuam esse arbitratus est. Utinam aruspicem potius augurium, quam Patriae Pareu tem securitas fefellisset.

r. SED ut alienigena scrutemur, cum obscurato repente sole inusitatis perisse tenebris Athenae se liciti,dine agerentur , interitu sibi caelesti denuntiatione poris tendi credentes ; Pericles processit in medium, de quae a praeceptore suo Anaxagora pertinentia ad solis At ltina cursum acceperat,disseruir: nec ulterius trepidare cives suos vano metu passus est.

a. QV ANTUM porro dignitatis a rege Alex-2ndro tributum arti millimamus; qui se & pingi ab uno Apelle,& fingi a Lysippo tantummodo voluiti

nis mauibus fabricatus. Praeter cetera enim perfecti m. mae ariis in eo praecurrentia indicia, etiam illud mirantur; quod stat dissimulatae claudicationis sub veste levi. ter vestigium repraesentans, ut non tanquam exprobratum vitium , ita tamen certam Propriamque dea uotam decore significam.

qvasi spirante in templo Gnidiorum collocavit, propter pulchritudinem operis a libidinoso cuju4da complexu parum tutam. Quo excusabilior est error eqni, qui visa pictura equar hinnitum edere coactus est: dc canum laistratus aspectu picti cania incitatus: tauriisqne ad amore dc concubitu ameae vaccae Syracusis nimς seni uindinis irritamento eompulsus. Quid enim vacua rationis ani

inalia arte decepta miremur, cum ramissis facillegam

293쪽

cupiditatem muti lapidis lineamentis excitatam videa, musis. CETERUM natura quemadmodum enim lmero aemu Iam virium suarum artem elIe patitur: ita aliquando irritam fesso labore dimittit: quod summi a riscis Euphranoris manus senserunt. Nam cum Athenis xa deos pingeret, Neptuni imaginem quam poterat excellentissimis majestiuis colouibus compIexus est, perinde ac Iovis aliquanto augustiorein repraesematu rus.Sed omni impetu cogirationis in superiori opere absumpto , posteriores ejus conatus assurgere quo tende' hant,nequiverunt. s. QV ID ille alter seque nobilis pictor, luctuo sum immolatae Iphigeniat sacrificium referens,cum Cal. lchanta tristem, maelium Vlyssein, clamautem Ajacem, lamentantem Menelaum circa aram Italuisset; caput δgamemnonis involvendo, nonne summi moeroris acer hi ratem, arte exprimi non polle confessus est y Itaque pictura ejus, aruspicis,amicoriim, & fratris lacrymisma det, patris fletum spectantis affectui festimaudum reli. quit. . AT QV E ut ejusdem studii adjiciam exemplum : Praecipuae artis pictor equum ab exercitatione venientei nodo nou vivum, labore industriae suae comprehenderat e cujus naribus spumas adjicere cupiens, tantus artifex in tam parvula materia multum ac diu frustra terrebatur. Indignatione deinde accensus, spongiam omni b. Imbutam coloribus forte iuxta se politam apprehendit, dc vel uti corrupturus opus suum, tabulae illi siti mam fortuna ad insas equi nares dilectam disi, derium pictoris coegit explere. ItRue quod adumbrare non valuat; casus imitatus est.

CAPUT XII. OPTIMIS ARTIvM MAGISTRI CONCEDENDUM ESSE.Ut factum apud

Romano S.

Apud exteros

t Euelidἱ io geometsima Philoni in arebitecta a 3 ia esii in pictura. SVAE autem artis unumquemque Se actorem, 2 disputatorem optimum esse ne dubitemus, pausi exemplis admoueamna.

294쪽

et. Q. Scaevola legum clarissim in & eertissimis vctra, quotiescunque de jure Praediatorio consiliebatur,aclFurium dc Caesellium , quia hiuc scientiae dediti erant, consultores rejiciebat. Qito quidem facto moderationem magis suam commendabat, quam auctoritatem minuebat et ab his id negotium aptius explicari polle confitendo,qui suotidiano ejus iasti callebant. Sapiemissimi igitur artis Hiae profestores sunt, a quibus de propria si dia verecunde ,δc aliena callide aestimantis.

haec cogitatio atrigit: qui conductores sacrae arcis de modo de forma rius secum ferinoitem conferre conatos, ad Euclidem Geometram ire jussit, scientiae ejus cedens, imo professioni. a. GLORIANTUR Athenae armamentario suo , nec fine causa: est enim illud opus N impensa de elegantia visendum : Cujus architectum Philonem ira lacu le rationem institiitionis suae in theatro reddidimu constat , ut disertissimus populus non minorem laudem eloquentiae ejus,quam arti tribuerat. 3. MIRIFICE 3c ille artifex , qui in opere momoneri se 1 sutore de crepida. Sc ansulis pallias: de crureatu disputare incipiente, supra planta ascendere vetuit.

DE s E NEC TvT E MEMORABILI. In Romani S.

ies cor.

s Mulieνibus Livia, re rentia, oe Clodia. In externis.

norum rege.

SE NEC Tvs quoque ad ultimum sui finem prois V Vin in hoc eodem opere,inter exempla industria ira aliquot

295쪽

aliquot claris viris conspecta est, separatum tamen diPropriiam titulum habeat: ne, cui deorum immortalium pracipua indulgentia adfuit, ei nostra ornata mentio de nulla existimetur .Et fimul spe diuturnioris vitae,quana3minicula qiraedam dentur : quibus instilens, alacrio rem se respectu vetustae felicitatis facere quis possit: tranquillitatemque seculi nostri, qua nulla unquam bea tior fuit, subinde fiducia confirmet. salutaris principio in columitatem , ad longi minos humanae conditiovis ter mitio, prorogaudo. I. M. Valerius Corvus centesimum annum comple vit: cujus inter Primum & sextum coiisulatum quadra, ginta septem anni intercessierunt i suffecitque integris vi. xibus corporis non soluin speciosissimis reipublicae mi. nilteriis , sed etiam exacti lumae agrorum suorum cultu, rae, Sc civis & patrisfamilias optabile exemplum. a. C v I V S vitae spatium aequavit Metellus, quar. eoque anno post coiisularia imperia, senex admodum

Pont. , T. creatus , tutelam caeremoniarum per duosila viginti annos, neque ore in votis nuncupandis hin

stante , neque in sacrificiis faciendis tremula nullugessit. . 3. intem Fabius Max. duobus Sc sexaginta all.

nis auguratus sacerdoti una sustinuit, robusta jam aetate id adeptus: quae utraque tempora si in unum coisse an tur, facile secuit modum expleverint.

. I A Μ de Μ. Perperna quid Ioquar qui omes

bus , quos in senatu consul rogaverat superstes suiM se I tem quoque tantummodo, quos censor collega L. PH. ippi legerat, e patribus coni criptis reliquos vidit ; toto ordine amplissimo diuturnior.

tum numerum annorum orbatus luminibus exegit, nisi

ira tuor filios, Sc quinque filias,plurimas clientelas,remenique publicam hoc casu gravatus fortissime rexit set. utilitetia in fessus jam vivendo, lectica se tu Curiam de ferri jussit, ut cum Pyrrho deformem pacem fieri prinhiberet. Hunc caecum aliquis nominet, a quo patria quod honestum erat, per te parum cernens, coacta est pervideret

nus Iongum in compIuribus apparuit ; quarum aliquas michiin retulisse me satis erit. Nam & Livia Rutilii se Primum dc nonagesimum , & Terentia Cicerotiis , ter Iium Sc celitefimum , & Clodia Alifilii quindecim filiis ante amissis, quiuiumdecimvin dc centelinuam explevit

EXTER.

296쪽

CAP. XIII. DE SENE T. ME HOR. Ex TERNA.

r. IV N G AM his duos reges, quorum diuturnitas populo Romano fuit utilinima. Siciliae rector

Hiero ad nonagesimum anuum pervenit. Μallanisa Nu- diar rex hunc modum excessit, regni Oacium sexa- 'plata annis emensus. vel ante omnes homines robore te.

nectae admirabilis. Constat eum , quemadmodum Cicero resert libro quem De senectute scripsit , nulIO uim quam imbre, nullo frigore , ut caput suum veste tegeret adduci potuisse. Eundem serum aliqvot horis in eodem vestigio perstare solitum, non ante moto Pede, quam consimili labore juvenes fatigasset: Ac si quid agere as- fidentem oporteret, toto die saepenumero nullam in partem converso corpore in solio durat se. Ille vero etiam exercitus equo insidens, noctem diei Plerunque jungendo duxit : nihilque omnino ex iis operibus , quae ad Iescens sustinere assueverat,quum illam senectitiem agmret, omisit. Veneris etiam usu ita semper viguit, ut post sextum de octogesimum annum filium generarit, cui Hethymnato nomen fuit. Terram quoque, quam vastam di desertam acceperat, perpetuo culturae studio frugile. ram reliquir.

a. G OR GI A S etiam Leontinus Isocratis , recomplurium inagni ingenii virorum eraeceptor, sua sera tentia felicissimus. Nam cum centesimum de septimum Feret annum, interrogatus quapropter tamdiu vellet invita remanere: Quia nihildu3 ut, habeo,q od Senectutem meam accusem. Quid isto tractu aeratig aut loli. gius, aut beatius Iam alterum seculum ingressus, neque in hoc querelam ullam iuvenit, neque in illo te

liquit. 3. BIENNIo minor xenophilus Chalcidensis

'rhagoricus, sed felicitate non inferior. Siquidem cur ait Ariltoxenus musicust omnis humani incommodi e pers, in summo perfectissimae splendore doctrinae e liuidis eli.

ARGANTHONIVS autem Gaditanus

tamdiu regnavit , quamdiu etiam ad satietatem vixisse Munde foreti octoginta enim annis patriam suam rexit , cum ad imperium quadragiora annos natus accesisset: cujus rei certi sunt auctores. Afimus etiam Pollio non minima pars Rom. styli, in tertio historiaru suarum libro centum illu de triginta annos explesse commem rat : Se ipse nervosae vivacitatis haud parvu exemplum. s. Η v I v S Resis coiisummatiouem annorum minus admirabilem faciunc AEaiope4: quos Herodotus

a scribit

297쪽

scribit centesimum M vigem in annum transgredi. Et Indi,de quibus Clelias ide in tradit. Et Epimenides cno sius; quem Theopompus dicit septem oc quinquaginta dc centum aunos vixilla. - s6 . HELLANCHVS vero ait , quosdam ex diligente Epiorum , quae pars est AEtoliae, ducenos explere annos , eiqne sirbscribit Damasthes hoc amplius adfr. malis, Litorium qiiendam ex his maximarum Virium, naturaeque Praecipuae , trecentemnum annum cuilla Ialle. . ALEXANDER vero in eo volumine, quod de Illyrico tractu composuit, assiimat Dauthona quea dam ad quingentesimum usque annum nulla e3 pane. senescentem processisse. Sed multo liberalius Xenophon εujus περὶ πλύς legirur; Insulae enim Lachmiorum re. t i nem octingeutis vitae annis donavit. Ac ne pater diu lParum benigne acceptus videretur , ei quoque sexcentoramguavit annos.

In Romanis. In eXternis.

x P. frieano ma)ore. a Them Istocle Ash a D. Bruto Gassarco. e . . 3 cn. Pompeio Magno . a Alexandra Idagno. 4.Sulla Felice. 3 Aristotele Stagirite. 3 Equire quodam. Passania Macedone. 6 c. Fabio Pictore. 3 Hero strato. GLORIA autem unde oriatur, aut cuius fit habi,

tus , aud qua ratione debeat comparasi , & an me lius a virtute ac velnti non necessaria , negligaturἰ viderint ii, quorum in contemplandis huiusmodi rebsis cura teritur; quibusque illa quae prudenter animadve verun acimae contiSit eloqui. Ego in hoc opere iactuantiores, & auctoribus facta sita reddere conreunt , quanta cupiditaS ejus esse soleat, propriis exemplis de

monitrare conabor.

x. SUPERIOR Africanus Ennii poetae essi emin inquiunentis Corneliae gentis eo Ilocari voluit, quod ingenio ejus opera sua illustrata sudicaret. Non quidem ignarus quandui Romauum imperium floreret,& Afuca Italiae pedibus esset subjecta , totiusque terrarum orbis suminum columesa arx Capitolina possideret; eorum e 'i . tingui

298쪽

litigni memoriam non posse: Si tamen literarum quoque lumeu illis accessisset, magni aestimans. Vir Homerico, quam rudi atque impolito praeconio dignior. a. SIMILITER honoratus antinus erga poetam Accium D.Bruti suis temporibus clari ducis extitit: cujus familiari cultu, & prompta laudatione delectatus ejus versibus templorum aditus , quae ex manubiis consecraverat, adorna Vit.

3. NE Pompejus quidem Magnus ab hoc affectu ploriae aversus: qui Theophanem MityIen aeuin script

rem rerum sitarum In concione militiim civitate donavit.beneficium per se amplum, accurata etiam Jc testata oratione prosecutiis: Quo effectum est,ut ne sitias dubitaret quin referret politas gratiam . quam inchoaret. . L. autem Sulla, etsi ad neminem scriptorem animum direxit; tamen Iugurtha 1 Boccho rege ad Marium perducti totam sibi laudem tam cupide asseruit tili annulo, quo signatorio utebatur , insculptam illam traditionem haberet: Et quan iis postea l ue minimum quidem gloriae vestigium coiitempsit.. s. ATQUE ut imperatoribus gloriosum militis spiritum subnectam ; Scipionem dona nil litaria iis qui

strenuant operam ediderant, dividentem, T. Labienus ut forti equiti aureas armillas tribueret, admonuit: Eoque negante se id facturilm, ne castrensis honos in eo . qui paullo ante servisset, violaretur , ipse ex praeda Gallica aurum equiti largitus est. Nec tacite id Scipio tulit: nam niti, Habebis inqiiit, donum viri divitis. Quod ubi ille accepit , piojecto ante pedes Labieni auro , vultum demisit. idem ut audiit Scipionem dicentem, Imperator te argenteis armillis donat : alacer gaudio abiit. Nulla est ergo tanta humilitas , quae dulcedine gloria 'hon tangatur.

6. ILLA vero Sc jam a claris viris interdiam ex L humillimis rebiis tita est. Nam quid sibi voluit C. Fabius ii obilissimus civis i qui cum in aede Salutis, quam C. Iunius Bubulcus dedicaverat, parieres PinxisIet, nomen his suum iu scripsit. Id enim demuna orname uri s mi liae consulatibus, Sc sacerdotiis, 3r triumphis celeberrimae deerat. . Caeteritin sordido studio deditum inste-Rium,qualemcumque illum laborem siluin illemici obliterari noluit. Videlicet Phidiae sectitus eTemplum , qui clypeo Minervae efiigiem suam inclusi: qua convitisa, tota operis colligario solvemur.

. EXTERNA, e

299쪽

piebatur, Themistoclis ardorem esset aemularus: Plem feriait ilimulis virtutum agitatum , & ob id noctes in quietas exigentem, quaerentibus, quid ita eo tempore in publico versaretur respondiisse: Quia me trophaea Mil etiadis de somno excitant. Marathon nimirum animum ejus , & Artetnisium , Sc Salamis nava Iis gloriae fertilia Domina illustianda tacitis facibus incitabant. Idem theatrum petens, cum interrogaretur, cujus vox auditu illi futura esset grarissima, dixi tr Eius 1 quo artes meae canentur DPtime. Dulcedinem gloriae, pene adjeci, glo riosam la. I A M Alexandri pectus insatiabile laudis, qui

Anaxarcho comiti suo ex auctoritate Democriti praece Ptoris innumerabiles mundos esse referenti, Heu me, in

quir, miserunὲ ; quod ue uno quidem adhue potitus sumi Angusta homini possessio gloriae fuit , quae deor omnium domicilio susticit. 3. REGIS & juvenis flagranti minae enpiditatis finii lem Aristotelis in capesIenda laude sitim subuectam. Is nanqile Τheodecti discipulo oratoriae artis libros, quos ederet, donaverat : molesteque postea ferens titulum eorum sic alii cessisse; proprio volumine qui biusdam rebus insistens, pIanius sibi de his in Theodectis libris dictum esse adjecit. Nisi me tantae & tam late patenti scientiae verecundia teneret, dicerem dignum philoso phurn, cujus stabiliendi mores, altioris animi philosopho traderentur. Cceterum gloria ne ab his quidem qui contemptum ejus introducere conantur,negligitur:quo niam quidem ipsis voluminibus nomina sua diligenter adjiciunr; ut quod professione elevant, usurpatione me moriae consequantur. Sed qualiscunque horum dissima, latio proposito illorum longe tolerabilior est, qui duae modo aeternam memoriam assequantur, etiam taleribus innotescere non dubitarunt. . QUO RV Μ e numero ninio an in primis Pausanias debeat referri r Nam dum Hermocratem per contatus esset, quonam modo subito clarus posset eva

dere : atque is respondisset, si illustrem virum aliquem occidisset futurum ut gloria ejus ad ipsiun redundaret: eontinuo Philippiam interemit. Et quidem quod petie rat, affecutus est:tam enim se parricidio,quam Philippia virtute notum posteris reddidit. s. ILLA vero gIoriae eupiditas sacrileg/: iuventus est enim qui Dianae Ephesiae templum in

cendere vellet , 4it opere pulcherrimo consumpto, uo' me ia ejus per totum terrarum orbem dissereretur. Quem

quidem mentis furorem eculeo impositus detexit.

300쪽

es At bene consuluerant Ephesii , decreto memoriam i terrimi hominis abolendo et nisi Theopompi magna facundiae iuginium in historiis eum suis comprehem diisera

QUAE CUIQUE MAGNI sIC A

. A N D I D I S autem animis voluptatem prae-huerim in conspicuo posita , quae cuique magnifica merito contigerunt et Quia aeque praemio- . nim virtus, atque honorum contemplatio judicanda est ; ipsa natura inobis alacritatem subministraute, elim honorem indiastrie appeti, & exolvi grate vi- 'demus. verum etsi mens noc loco protinus ad Augustam domum beneficentissimum de honoratissimum templum omni irnpetu fertur, melius cohibebitur et quoniam eui ascensus in coelum patet, quamvis maxima, debito tamen minora sunt, quae in terris trNriuntura x. SUPERIORI ADieano tonsulatus citerior legitimo tempore datus est. .Cui quae tu vita praecipua assignara sunt, & longum est referre , quia multat cnon necessarium, quia majore ex parte jam relata sunt. Itaque quod hodieque eximium, capiti adjiciam. Imaginem in cella Iovis opl. max. politam babet; quaeqnolle cunque. funus aliquod Corneliae genti cel brandum est, Inde petitur, unique illi it star atrii Capitolium est. is. ΤΑΜ herete,quam Curia superiori Catoni .vn. de emies illius ad ejusdem generis ossicia expromitur. Gratum ordinem, qui utilissimum reipublicae sectar

SEARCH

MENU NAVIGATION