장음표시 사용
301쪽
rem tantum non semper secum habitare voluit, ordiu.hus numeris virtututu divitem , inagisque suo merito, quam fortunae beneficio magnum; cullus prius coluilio, Quam minoris Scipionis Imperio est delera Carthago.' ,. R ARVM specimen honoris a Scipione quo
Nalica oboritia r Ejus ciamque manibus , & penati nondum quaestorii, senariis Pytim Apollinis moture, iPessinunte accersitam deam excipi voluit: quia eodem oraculo praeceptum erat, ut haec nim ora Main Deum a sanctissimo viro prautarentur. Ex ha totos mos, constitue omnes currus triti mphales,nihil tamen morem
Scipiones commemoranda. IEmilianum enim populus ex candidato tedilitatis , consulem fecit. Quod fieri oportere exercitus senatum literis admonuit. Ita nescias Otruin illi plus decoris patrum coustri prorum auctoritas. an militum colafilium adjecerit: toga enim Scipio nem dueem adversus Poenos creavit, arIua poposcerunt.
Eundemque. cum quaestoriis comitiis suffragator Q. Pa. hii Maximi fratris filii, in campum descendiiset, conlου- Iem iterum reduxit. Eidem senatus bH sime latete piovia. ciam : prius Africam, deinde Hispaniam dedit. Atque h. ec neque civi, neque senatori ambitioso: quemadmodum non solum vitae ejus severissimus cursus, sed euain mors elai idestinis illata insidiis declaravit. Quodve Valerium duinus rebus inlanibus ali. Darii er atque cIVes speciosum reddiderunt. Illi cum quodam Gallo cominus pugnanti corvum propugnatorem L, ii ei sentes : hi tertium ela vigellinum annum ingitiis,onsulatimi largiri: quorum alterum decus vetustat on sinis ac optimi ominis: gens Corvini amplexa cogno meu usurpat et alterum summo subj ungitur ornamento, tam celeritate, quam principio consulatus gloria
AT ne . quidem Scaevolae, quem L. Crassus ia inii ilatu colleuam habuiti gloria parum illustris: init Δ sum tam fili, ,δc tam fortiter obtinuit ; ut seuat Heluceps in eam provinciam ituris magistratiburi exem-
Dotem C. Marii consulatus ac duo amplissimi triumpNAI eostum enim usque gaudio exultavit. Qui eum apNumesit iam sub eo duce stipendia equestria mereret, &go to inter cenam quidam Scipionem Interrogasset , i' ci illi accidauer,quemnam resipi aeque magnum bari
302쪽
tdra esset. Imperator ipsum respiciens infra se cubantem,vel hune,dixit Quo augurio perfectissima virtus.
maximam orientem virtutem, videritne certius, an em-cacius accenderit, perpendi vix potest. Illa nimirum C da millimis , speciosissimas tota in urbe Mario futuras a cena5 OmInara et t. Postquam eni in Cimbros ab eo dei letos initio noctis nuntius pervenit, nerno fuit, qui non illi tanquain diis immortalibus, apud sacra mensae suaelibaverit. 8. I A M quaeqn Cn. Pompeium Sc ampla dc nova coligelia sunt, hinc alsensione fauoris, illinc fremitu invidiae literarum monumentis obstrepuntiar. Eques Romanus 3 Proconsule in Hispaniam adversus Sertorium, pari imperio cinii Pio Metello principe civitatis naidiis est. nondum ullum honorem auspicatus bis triumphavit: initia magilitatum a suinino imperio cepit: tertium consulatuni decreto senatus solus gessit: de Mithridate, i de Tigrane, de multis praeterea regibus, gentibus, Pluri' i mrique civitatibus, dc praedouibus unum duxit triumphum. 9. ineliam Catulum pop. Rom. voce sua tantum non ad lidera usque evexit. Nam cum ab eo pro Rotiris linei rogaretur, ii in uno PomPejo magno omnia r sonere perseverasset, absumpto illo subiti casus in curisii, in quo spem et set habiturus; siunnao cori sensu acclamavit, In te. Vim honorati judicii admirabilem. Si quidem Ma num Pompojum cum omnibus ornamentis, quae retuli,duarum syllabarum spatio iiiclusum Catulo
sia pecunia revertentis appulsus ad urbet, vi fleri me inorabilis: cui navi egredienti consules, di ceteri magi, stratus, Jc universiis S. P. R. ossicii gratia p.risto fuit. 'on quod magnu pondu auii Sc argent;i sed quod M. Caconem classis illa lucolumein advexerat, laetatus. I. SED nescio au praecipuum sit L. Martii imisitati decoris exemplum, quem equitem Romanum duciraei cilcis P. dc Cn. Scipionum interitu, victoriaque Asidi ubalis lacerati , ducem legerunt: quo rethi ore salus eorum in ultimas angustias deducta, nullum mbitioni locum relinquebat.
il l tia, Ser. Paterculi filia, Q. Fulvii Flacci uxor, adjicitur. . et dilae cum senatus Iibris sibullinis per decemviros inspectis censuisset, ut Veneris Verticordiae simulachrum
consecraretur,quo racilius virginum inulierumque men
tes a libidine ad Pudicitiam couvenerentur ι & ex R a omni,
303쪽
omnibus matronis centiam,ex centum autem decem se
reductae; de fanistissima femina judicium facerent, cua ctis castitate praelata est.
x. CAETERVM quia sine ulla distilutione Rωmanae majestatis extra quoque insignia respici poliunt, ad ea transgrediamur. Pythagorae tauta veneratio ab auditoribus tributa est; ut quae ab eo acceperant,in disputationem deducere nefas existimarent: Quinetiam in terpellati ad reddendam caussam ; hoc solum respoude, baut, Ipsum dixi ste. Magnus honos,sed schola tentu. lla urbium suffragiis tributa est. Enixo Crotoniatae studio ab eo petierunt ut senatum ipsorum, qui mille hominum numero constabat,consiliis suis lati pateretur. Op Ieiuissimaque civitas tam frequenter venerati post moditem domum , Cereris sacrarium secit: quantumque illa urbs viguit, Se dea in hominis memoria,& homo in deae religione cultus est. a. G o R G IN vero Leontini studiis literaru aeta. tis suae cucietos praestantis, adeo ut Primus in conventu Poscere, qua de re quisque audire vellet, ausus fit, uni-Versa Graecia in templo Delphici Apollinis stamam se lido ex auro posuit ; cum ceterorum ad id tempus au ratas collocasset. 3. EADEM gens summo consensit ad Amphia raum decorandum incubuit; locum in quo humatus est, in formam conditioneinque templi redigendo, atque ia-de.oracula capi instituencio. Cujus cineres idem honoris posIident,quod Pythicae Cortinaliquod aheno Dodonae, quod Hammonis sonti datur. . PHERENICES quoque non vulgaris M-nos,cui soli omnium Dinstarum gymnico spemculo imteresse permisIum est a cum ad Olympia filium Eucle certamen ingressurum adduxisse Olympionice patre ge Mira, Datribus eandem palmam assecutis latera ejua sua'
304쪽
CAPPT I. BE LvxvRIA Exempla Romana sunt
iare aliquanto faciIius est, quam vitare, operi nostro inseratur: Non quidem ut ullum honorem reincipiat; sed ut seipsam recognoscens ad monitentiam impelli possit. Iungatur illi libido: quoniam ex iisdem vitiorum principiis oriturr neque aut a reprehensione, aut ab emendatione separentur gemino mentis errore
t. C. Sergius Orata pensIta balnea primus,facere instititit: quae impensa levibus initiis coepta ad suspensa calidae aquae tantum uota aequora penetravit. Idem vIdelicet, ue gulam Neptuni arbitrio subjectam haberet, peculiaria sibi maria excogitavit, aestuariis in tercipiendo fluctiis, pisciumque diversos greges separatos molibus includendo , ut nulla tam saeva tempestas incideret, qua non Oratae mensae varietate ferculorum abundarent. Radificiis etiam spatiosis , 8t excelsis desidi ta ad id tempus ora Lucrini lacus pressit, quo rece liore usu conchyliorum frueretur rubi dum se publi- .cae aquae cupidius immergit , cum Considio publicano judicium nactus est : in quo L. Crassiis adversus illum sinuam agens, errare amicum suum Considium dixit,
305쪽
quod putaret oratam remotum a lacu , caritumarostreis: nanque ea, si inde petere non licuisset, in tegulis
a. H v I C nimirum magis AE pus tragicus in admptiovem dare filium suum , quam bonorum sitorum has
redem relinquere debuit: non solum perditae, sed etiam furios e luxuriae juvenem. Quem constat cautu commen. dabitus aviculas immanibus emptas preciis, in cena proficedulis ponere, acetoque lictitaras magna' summa u laiones potionibus aspergere solitum s amplissimum pDtι imonium, tanquam amaram aliquam sarcitiam, quam celerrime abjicere cupien reni: Quorum alterius senis, alterius adolescentis sectam secuti plurimi, longius manus porrexerunt. Neque enim ullum finitur vitium ibi,
ubi oritur. Inde ab Oceas i littoribus attracti pisces,im dein saeculinis ostreae. Arte censibusque edendi atqlle bibendi voluptas reperta est. 3. V R B I autem nostrae secundi belli Punici finis,& Philippus rex macedoniae devictus , licentioris vitae fiduciam dedit . utio tempore matronae Brutorum do mum ausa suiu ob;idere , qui abrorationi legis Oppia intercedere parati erant, quam feminae tolli cupieoant: quia his nec veste varii coloris uti , nec auri plus semun cia habere, nec juncto vehiculo propius Urbem mille palliis, nisi sacrificii gratia vehi permittebat. Et quidem obtinuerunt ut jus per continuos viginti annos serva tum aboleretur. Non enim Providerunt seculi illius ubri, ad quein cultum tenderet insoliti coetus pectinax ltim diram , aut quo se usque effusura esset Iegum victrix audacia. Qiiod si animi muliebris apparatus intueri ρο- tu illant , quibus quotidie aliquid novitatis sumptuotius adjectuin est ; in ipso introitu ruenti luxuriae obstitis
. SED quid ego de feminis ulterius loquor quas& imbecillitas mentis, de graviorum operum negata sisectatio omne studi tun ad curiosiorem sui cultum hor' tatur couferre ; cum temporum si periorum & noiniuis& animi excellentes viros, in hoc priscae continentiae ignotum diverticulum prolapsos videam. Idque jurgio ipsorum Pateat. Cn. Domitius L. Crasso collegae sto altercatioue orta objecit quod columnas Humettias in porticu domu, buberor. uem continuo Crassus, quanti ipse doinu su/maestimarer, interrogavit. Arquetit respondit sexagie st' stertior anto ergo eam, inquit,minoris fore existim s decem arbusculaς iuda succidero λ Ipse tricies sester'zio, Rit Domitius. Tunc Crassius: Vter igitur luxurios'test p
306쪽
CAP. I. DE LUXURIA ET L IBI D. απν
εsty Epone, qui decem columna3 centum millibus numinum emi; an m qui decem ai bustularum umbram triacies sellemum summa compensas i sermonem oblitum Pyrrhi,isiuncinorem Annibalis,jamqtie transmarinorum stipendiorum abundantia oscitantem: aliquanto tamen insequentium seculonim aedificiis & nemoribus anguis stibiem. Quoniam inchoaram a se lauriciam posteris re- Iinquese , quam a r j Ori bus accepIam couistientiain re
s. QVID enim sibi voluit princeps suorum temporum Metellus Pius, tunc cum in Hispania adventus istos ab hospitibus aris & thure excipi patiebatur l cum Attalicis aulaeis contectos parietes laeto animo intueb tur scum immanibus epulis apparati ssimos interponi Iudos sinebat cum palmata veste couvivia celebrabar, demissasque lacunaribus aureas coronas velut caelesti capiti recipiebati Et ubi ista tuon in Graecia, neque in Asia; quarum luxuria severitas ipsa corrumpi poterat: sed in horrida 8c bellicosa provincia, cum praesertii nacerrimus hostἱs Sertorius, Romanoru exercituum ocii Ios Lusitanius telis perstringeret: Adeo illi patris sui Numidica castra exciderant. Patet igitur, quam celeri transitu Iuxvria affluxerit,Nam cujus adolelcentia pris
cos inores vidit, senectus novos orsa est.
6. CONSIMILIS mutatio in domo Curionum extitit Siquidem forum nostrum Sc patris gravis. fimum supercilium, dc filii sexcenties sestertium aeris alieni aspexit, contra bim famosa injuria nobilium juvenum. Itaque eodem tempore , dc in iisdem penatibus diversa secula habit runt, frugalislarum alterum, ait rum nequissimum. 7. P. alitem Clodii judicium quanta luxuria dc Iibidine abundavit i in quo ut evidenter incesti crimine
notens reus absolveretur, noctes matronarum , dc ado
lescentium nobilium magna summa emptae mercedis loco judicibus erogatae sunt. Quo in flagitio tam tetro, tamque multiplici, nescias primum quem detestere, an ut istud corruptelae genus excogitavit, an qui sitam pu-icitiam seqilestrem perjurii fieri passi sunt, an qui religionem stupro permutarunt.
Gemellus Tribunicitis viator ingenui sanguinis,sed odicii intra servilem habitum deformis, Metello Scipioni consuli, ac tribunis plebis magno cum rubore civitatis Comparavit.Lupanari enim domi suae in tituto Muciam& Fulviam Nun a patre,tum a viro utrauque abductam, dc uobilem puerum Saturniuum in eo Prosti aut . P-
307쪽
biosae patientiae corpora, ludibrio temulentae libidia
futura ζ etpulas consulibus dc tribunis nou GIebrandas, sed vindicandas.
s. PRAECI P UE vero Catilinae libido stet
sta : Nam vesano amore Aureliae Orestit Iae correpriis, cum unum impedimentum videret,qtio minus nuptiis imeter se jungerentur,filium suum, quem Sc soIum, di aetate jam puberem habebat, veneno lustulit: protinisque ex rogo ejus maritalem facem accendit, ac novae maritae orbitatem suam Ioco muneris erogavit. Eodem deinde animo civem se gerens, quo patrem egerat: filii pariter maiubus, Sc nefarie attentatae patriae Poenas dedit.
x. . A T Campana luxuria perquam utiIis civitati
nostrae fuit. Ii ictum enim armis Annibalem illecebrissus complexa, vincendum Romano militi tribuit. Illa vigilantissimi ducem, illa exercitum acerrimum dapbbus largis, abundanti vino , unguentorum fragranIia, Veneris usu lasciviore, ad somnum & delitias evocavit. Ac tum demum fracta de contusa Punica feritas est, cum Seplasia ei ac Albana , castra eje coeperunt. Quid ergo his vitiis foedius, quid etiam damnosius,quibus vi tus alteri trir, victoriae languescunt, sopita gloria in i Lamiam convertitur, animique pariter Sc corporis vires
expugnanturi Adeo ut nescias ab hostibusne, an ab illis capi perniciosius habendum sit. a. QV m etiam UOIsiniensium urbem gravibus xerubescenδis cladibus implicarunt. Erat opulenta , eraImoribus Oc legibus ornata. Etruriae Caput habebatur: sed poitquam luxuria prolapsa est , in profundum inj xianum turpitudinis decimi, ut servorum se insolentissimae dominationi subjiceret. Qiu primum admodum
pauci senatorium ordinem intrare ausi, mox universam remptiblicam occupaverunt. Testamenta ad arbitrium suum scribi jubebant: convivia, coetusque ingenuorum fieri vetabant: filias dominorum iu matrimonium d cebant. Postremo lege sanxerunt, ut stupra sua in viditis pariter ac nuptis impunita essent: ac nequa virgo inU nuo nuberet, cujus castitatem nou ante ex numero ipso nun aliquis delibasset. 3. AGE, Xerxes opum regiarum ostentatione exi inia , eo usque inxuria gaudebat, ut edicto praemium ei propouerer , uui novum Voluptatis genus reperisser. Quanta,dum deliciis nimiis carpimr,amplissimi imperii illa evasit.
308쪽
ANTIOCHVS quoque Syriae rex nihilci contii emtoris exempli: Cujus caecim dc amentem luxuriam exercitus imitatus , magna ex parte aure 3 Clavras erepidis subjectos habuit et argenteaque vata ad usum caling comparavit: dc tabemacula textilibus si illis adornata statuit. Avaro potius hosti praeda optabilis,quam ulla ad vincendum strenuo mora. '. y. ΙΑ Μ Ptolemaeus rex accessione vitiorum sit rum vixit: ideoque Physcon appellatus est. Cujus -- Ditia quid nequitas i sororem natu majorem communi fratri nuptam sibi nubere coegit.Postea deinde filia ejus per vim stuprata , ipsam dum iit ἰ ut vacuum locum uv. ptiis puellae faceret. s. CONSENTANEUS igitur regibus si is gentis AEgyptiae populus di qui ductu ArcheIai adversita A. Gabinium moenibus urbis egressus . cum caltra vallo atque fossa cingere juberetur: universus succlamavit, ut id opus publica Meunia faciendum Iocaretur. Quapropter desiliis tam enerves animi, spiritum exercitus no stri sustinere nou potuerunt r. SED tamen effeminatior muItitudo Cypriora qui reginas suas mulierum corporibus vel ut gradiabus constructis, qno mollius vestigia pedum ponerent, currus conscendere aequo animo sustinebant. Viris enim, si modo viri erant,vita inrere, quam tam delicato imP xio obtemperare satius fuit.
x L .fomelii Susiae diu. a s rii cos. 7. 3 L. Iuuii 4 MMarii meei. Externorum. a carthaginiensium. a Annibalis Poeni. a Miri datis regis.
cupiditati inhaerentirim oculorum,ac delicato cubtu assuente, per varios illecebrarum motus --
litantis animi et crudelitaria vero horridus habitus, trim
309쪽
as 8 VALER. MAX. LIB. VILI. t .
piebatur. Themistoclis ardorem aeter aemulatus: quem ferunt itintulis virtutum agitatum , Sc ob id noctes in-qNietas exigenrem, quaerentibus, quid ita eo tempore in PubIico versaretur respondille: Quia me trophaea Mil. tiadis de somno excitant. Marathon nimirum animum i ejus , Sc Artetnisium, ac Salamis navalis gloriae strialia nomina illustianda tacitis facibus incitabant. Idem theatrum petens, cum interrogaretur, cujus vox auditu illi futura esset grarissima, dixit: Eius 1 quo aries meae canentur optime. Dulcedinem gloriae, pene adjeci, glo riosam la. I AM Alexandri pectus insatiabile laudis, qui
Anaxarcho comiti suo ex auctoritate Democriti praece. Ploris innumerabiles mundos este referenti, Heu me, im
quit, miserum ; quod ue uno quidem adhuc potitus sumi Angusta homini possessio gloriae fuit , quae deo omnium domicilio suffcir. 3. R E GIS de iuvenis flagrantissimae cnpiditatissimilem Aristotelis in ea Dessenda laude fitim subnectam. Is nanque Theodecti discipulo oratoriae artis libros, quω ederet, donaverat: molesteque postea ferens tit limi eortim sic alii cessisse; proprio volumine quibusdam rebus insistens, planius sibi de his in Theodectis librisdictit messe adjecit. Ni fime tantae & tam late pateoruscientiae verecundia teneret, dicerem dignum philoso phnin, cujus stabiliendi mores, altioris animi plutoso pho traderentur. Caeterum gloria ne ab his quidem qui contemptum ejus introducere conantur negligitur:quo niam quidem ipsis voluminibus nomina sua diligenter adjiciunt; ut quod professione elevant, ulurpatione me moriae consequantur. Sed qualiscunque horum dissimn . Iatio proposito illorum longe tolerabilior est, qui dummodo aeternam memoriam assequautur, etiam sceleribus innotescere non dubitarunt.
4. QUO RVΜe uninero nestio an in primis Pausanias debeat referri r Nam dum Hermocratein per contatus esset, quonam modo subito clarus posset evadere : atque is respondisset, si illustrem virum aliquem occidisset futurum ut gloria ejus ad thsum redundaret. continuo Philippum interemit. Et quidem quod peti rat,assecutus est: tam enim se parricidio,quam Philippira virtute notum posteris reddidit. s. ILLA Nero gIoriae cupiditas sacrile M iuventus est enim qui Dianae Ephesiae templum imcendere veIIet , dat opere pulcherrimo consumpto , uo men ejus Per totum terrarum orbem disseremur. uum
quidem mentis furorem eculeo impositus detexix , At
310쪽
.CAP. XV. DIE CUI ME MAGNI. ass
At bene consuluerant Ephesii , decreto memoriam i terrimi hominis abolendo et nisi Theopompi magnae lacnndiae iugeuium in historiis eum suis comprehem diiseta
CA N D I D J S autem animis voluptatem Praeis
huerim in c spicuo pofita, quae cuique magnifica merito contigerunt et uitia aeque praemiorum virtus, atque honorum contemplatio judicanda est ; ipsa natura inobis alacritatem subministraute, elim honorem indit strie appeti, & exolvi grate videmus. Verum etsi mens noc loco protinus ad Augustam domum heneficentissimiam Se honoratismmum templum omni impetu fertur , melius cohibebitur et quoniam cui ascensus in coelum patet, quamvis maxima, debito tamen minora sunt, quae in terris tri.
t. SUPERIORI Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est. .Cui quae tu vira praecipua assignata sunt , & longum est referre , quia multa d& non necelsaritim, Onia majore ex parte jam relata sunt. Itaque quod hodaeque eximium, capiti adjiciam. imaginena in cella Iovis opl. max. positam babet; quaeqnotiracunquΝ fumas aliquod Corneliae genti cel brandum est, inde petitur, unique illi instar atrii Capitolium est. 3. ΤΑΜ hercle,quam Curia superiori Catoni. Vn. de effetes illius ad ejusdem generis ossicia expromitur. Gratum ordinem, qui . uuli manum reipublicae senat R a rem