장음표시 사용
11쪽
Per I usiri, atque Hesentissimo DOMINO
Reverendissimi, Serenissimi Ducis Regentis, tesNici Holsatiae Consiliario Intimo, ratus
Camerae, Supremoque Aulae instro ut d . Praefecto in Tritto de Reinbeck S c.
MOTORI suo summacum observantia aetatem
12쪽
tissime , quamprimunt exiguae hae pagellae
v suae tenuitatis oblite meum detrectantes imperiunt privatis parietibus ultra contineri dedignarentur, sed felicium librorum more in publicum affectarent iter mihi Patronum iis circumspicienti, sub cujus umbra latentes si non invenirent gratiam veniam saltem improsperi conatus impetrarent, statim Tuae dignitatis
illustri atque excelso loco sitae splendor eximius oculis observabatur, ,elut faustum affulgebatidus longum tamen' difficile, quid Tuo deberetur fastigio, meae
conveniret infantiae, seria aestimatione perpendenti cum
dissidentia ac dmiditate intercessit certamen, diuque aemultum consilii incertus haesitavi, num satis ex decoro foret tantum Nomen quale Tuum, quod exteriri indigenae non minus ac ipsius virtutis consecrant, in frontispicio collocare, praesagiente initi animos futurum ut&temeritatis de impudentiae reprehensionem incurrerem temeritatis,quod sortiam ingenii mei immaturum&Gratiis minus propitii susceptum Orbis literati judiciis e ponere ausus essem, impudentiae vero, quod densam m. ligisnem aestusquam Cimmerias tenebras, quibus involutius est , Tuo adoptivo ac mutuatitio lumine discutere non fuissem verecundatus. Nec etiam pudorem tam audaci conatui intercedentem unquam dimisissem aut rationibus in contrarium allatis passus es expugnari, ni summa Tua humanitas ac singularisb nevolentia omnium sermone vulgata, ore celebrata cumctantem excitasset, ac dissidenti persuasis et, nonpeccat
13쪽
rum me in Tuam Amplitudinem, si quaedam dudum animum maxima admiratione implevit, eam propius nunc tenui quidem at sincero tamen devoti pectori argumento venerarer, summamque meam in 1 observantiam cultum hac occasione publice profiterer. Quis enim tamias, tamque eximias, tamque illustri Theatro spectatas virtutes, quas ipse Serenissumius Princeps dum agnovit, dum in altissimo honoris gradu collocavit, non modo,
quid ipse de Te senserit, patefecisse ac declarasse, sed qualem honorem ab iis, quos fata sceptro suo submiserunt, exhiberi vellet, praescripsisse videtur, non debita veneratione prosequeretur liuem non tot excellentes ingenii ac naturae dotes , qua universo, qua patet, orbi Christiano approbasti, quas tot illustrassimi Regum , ac Principum Legati suspexerunt, in cultum Tui pertraherent, in admirationem raperent Quis non ingentia merita quibus non modo patriam sessi regiones longo ii
tervallo disiunctas tibi reddidisti obstrictas,quorum memoriam omnes excipient anni, nec ulla unquam delebit oblivio, non grata mente recolenda,in quantum virium permittit tenuitas, omni laudis praeconio celebranda existimare: Quis reliqua bona ac decora, qua re naturain fortuna tam larga manu in e contulerunt, ut non liberales sed prodiga videri posiint, contempletur,qui non eas agnoscat praerogativa , quae Virum administrandae
reip. natum omnibus numeris absolvunt. Si enim natalium spectantur ornamenta, generis nobilitas aliquam parere potest commendationem, illustris Tua prosapia, nunc quod Te tulit, multo illustrior, ea vetustate pro cellit,ut non annos. Iustra, sed integra numeret secula, (3 an
14쪽
annales Cimbricos aut aequet, aut excedat, iisque temporibus floruisse censenda sit, quibus Septentrionis hentes tardius mansiuefactaea ad humanitatis gerim traductae
primis iterariim radiis illucescentibus culturam animorupristina feritate morum exuta admiserunt, fervoremque Martium, quo olim extra sedes suas delatae, per Galli am ac Italiam vietricia circumferentes arma Ausoniae genti innotuerant, temperamento Musarum ac ruditanis mulceri ac leniri passae sunt Sed haec avorum ac proavorum claritas, etsi multis non partem, sed summam Ti,
tulit origine ponentibus ad gloriam ablande suffcit, in
Titis tamen a ibris minimum occupat locumri tantum
enim abest, ut a majoribus uis omni decore affluentibus ad Te ornandum quicquam haurias, ut etiam in Teiit, quod ad illos redundet, ne quicquam iis proprio censu
dives debeas imputare, nisi quod eorum nobilitas stimulos ibi tantum admoverit, ac incitamentum fuerit ad eas artes persequendas, quibus ea in Te clarius eniteret, xa posteros nova decoris specie ornata transmitter tur. Cum autem nullae artes majori ac splendidiori oran amento illustrareri quasi coronare possint, quae nascem di sorte obtigit nobilitatem, praeter literarum scientiam Sc rei militaris praestantiam, quae primo heroum sive togatorum sive fiagatorum nomina e tabula plebis eruerunt, iisque in publica luce collocatis tiaras, paludamenta circumposiverunt: non sine divini Numinis consilio ac felicissimo Holsati fato factum est , ut iis potissimum sintdiis animum consecraris, iisque artibus percolueris;
quibus utrumque tempus reip. recte administrari potest, quae non modo civitates condere, sed: conditas conser-
15쪽
vare, salubrihus legibus teniperare, omnibus bonis cir mulare docent, ac ut in pace florent, sic nec in bello. soleseunt, sine qCarnm ope ac auxilio nullum imperium in eodem diu perstabit astigio, nec ipsa arma satis felic, te traei antur. Iibus gradibus cum eo ascendisses, ut mortalitati durum onus imposuisse videreris tuo exemplo comprobans , nihil generoso peistori ad summam erudiationis arcem contendenti esse invium , nec quicquam a natura tam alte constitutum,quo non humana industria queat enitio reliquis praeterea virtutibus in eam, quam nunc cum admiratione omnium sustinem personam cadentibus
ita emineres , ut qualem alii supremi Ministri imaginem
operose effgiant, di viri sapientes in suis commendant striptis, in Te vivis coloribus felicissime expressom liceret
intueri, lauream quolibet triumpho ampliorem Serenissimi principis judicio consecutus es, qui tantas dotes publico Orbis comodo impendendas arbitratus in amplissimu totius Europae Theatrum Te produXit ut tanto sub Hercule partem laborti susciperes, gubernaculis admovit iis temporibus quamagnumVirum ut desiderabant ita ostendere poterant Hunc nactus campu,in quo virtus Tua usiu&conte-tudine confirmata Xcurreret, hanc Tuis cogitationibus aestudiis dignissimam sortitus provinciam agem Te praestiatisti patri ut omnium expectationem non modo abunde impleres sed Juperares omniumque vota longe praegredereris, deque Te vere a mari queat, Tuamltogam quam multorum heroum bellica laude florentium sagum longe fuisse feliciorem Ut enim illa, quae quotidiana fiunt inpatriam beneficia, tacitus praetermittam, quod mirmfusitatum est, attingam quis est,qui nesciat, antas post supre
16쪽
mum Numen d Serenissimum Principem, Tibi requos tam praeclari operis habuisti socios , debeat gratias;
quorum opera, industria consiliis,laboribus curis,uigiliis ac studiis effectum est, ut feralis illa aedira tempestas,quae ante triennium ipsi imminens ferrum ac flammam, vastitatem atque exitium minabatur, quae totum Septentrionem maximus involvisset tumultibus, ac summa imis miscuisset,in nos non detonuerit,sed a Cimbriae agris atque urbibus feliciter depulsa aliis gentibus incubuerit , eamque insolita quaedam ac diu frustra exoptata serenitas e
ceperit, ipso Parnassi nostri Phoebo, quem infausta Eclipsi
ereptum omnium vota ac desideria vocabant, post nubsia laetum vultum iterum exerente ac orbibus suis restit to novam caliganti Cimbriae reddente lucem; qui quot tunc temporis extinxit seces, quot gladios condidit, quot
Marte perituras a morte retraXit catervaS, tot coronas,
statuas, arcus trophaea aetriumphos meruisse censendus est. Nec minus Tibi, quem Magnus Patriae Pater, Primceps semper Augustus suorum operum aeternitate dignissimorum adsumpsit Ministrum, eo nomine Holsaria sed tetur obnoxiam, quod ista Diva, quae olivam manibus gerit, illa omnium bonorum foecunda genitrix felici amajsta transactione, qua Patriae Parentum animi in aeternae amicitiae foedus coaluerunt, nobis restituta, atque e coelo in has terras descendens non velut hospitium ad breve tempus commorandi caussa sit ingressa, sed sedem atque domicilium hic fixisse videatur , nec tanti motus , qui multas Europae provincia tam immaniter concusserunt,
ut DEUM e machina expectent, nostram quietem
17쪽
turbare, aut otium excutere potuerint qua praesentis temporis felicitate erecta etiam de futuro bene omin tu certati, praecipiens fore, ut eadem tranquIllitatis aura in posterum sibi adspirante non minus pacis genti I tibus, quam bellica fortitudine exteris nationibus Palmam praeripiat, atque gemina hac gloria toti terrarum Orbi inclarescat. Sed nec animus est,nec aequitas
Permittit, vastissimum tuarum virtutum omnem lau-
Iem excedentium campum in elici stylo ac exili sermone ingredi quas immortalitati jam dudum consecratas X aeternitatis inscribere, posteris commendare atque imitanda proponere historiri labor erit; quae ubi ad nostra pervenerit tempora, Te rerum Cimbric rum haud minimam partem semper deprehendet. Iblud ootius meum fuisset curare , ut politior metegamriori scripto tantae auctoritati litare , comptius meae
qualiscunque diligentiae specimen Tin oculis o ret
re Excellentissimo Tuo nomine ornare potuissem. ad cuius magnitudinem tum demum fortassis litissent attemperatae, pagellae, si nihil nisi quod ingenio perii
ctum industria elaboratum,arte limatum ac publico profuturum in medium protulissent. Verum ut novo vere nemo eos expectat seu quibus autumnus se comendat,
flavescentis ac falcem vocantis messis aspectus nonnisii adulta testate mortales oblectat sic etiam a Iuvene ea non exigitur ingenii perfectio ac Iudicii maturitas, quae virili aetati reservata est,&ut plurimum cani demum e Oillis venerationem ac dignitatem parit. Itaque, quamquam insentiae meae optime mihi eram consevisu nec
enim mihi ipsi vana credulitate blandiebar nihil'
18쪽
men propterea a Te fastidii aut perfunctori affectus poeteram vereri, quem ut generosis mentibus solenne est, saltem praeciaram voluntatem agniturum tenui huic cultui, qui Tibi exhibetur,benevola interpretatione digia tionem additurum sperabam Quamobrem ingenti beneficio me ornatum putabo, si Vir Pe illustris atqueExcellentissime operam meam ac studium non omnino spreveris, sed hoc obsequii mei, quod fasto specimen serena fronte exceperis, nec quod sub Tui Excellentissimi Nominis Umbra ac tutela publicam lucem aspiciat, fueris dedignatus. De quo cum singularis Tua humanitas me non sinae dubitare, hac spe retus DEUM Ter Optimum Maximum supplex veneror , ut qui Tantum patriae ac Musis destinavit Patronum , is muneri suo acheneficio favere , perennitatem addere , omnia Tua facta ac consilia eodem prosperitatictenore rite moderari ac secundare, Teque nobile tali depositum, rennaturae uae gloriae deamplissimae provincia diu sinperstitem , ac inter alia Hol aliae Ornamenta ac columbra omnium felicitati alvum florentem ac felicem velit conservare Sic vovet, sic animitus precatur
19쪽
Praefatio ad Lectorem Tsi in amplissimo totius terraru in Orbis
Theatro, in magna mundi, quem cernimus, universitate, in patentissima mortalium sede atque domicilio, quod undique immensus purissimi aetheris ambitus claudit, quocunque oculos convertimus, omnium sensuum praestantissimum atque principem visum tot innumerae rerum pulcherrimarum species feriunt, tam illustris quotidie naturae opes suas explicantis panditur scena, tot si coelum suspicimus, Solis Lunae ac reliquorum siderum sine ulla erratione in hac lublimi atque illultri arce
decurrentium, si vero in terram obtutum defigimus, novarum sorinarum perpetuis elementorum pugnis se mutuo expellantium sibiq;
invicem succedentium sese objiciunt spectacula, ut nemo sit, quem sua incuriositas aut stupor non plane infra hominem abiecit .ad brutorum leges damnavit, qui non tot miraculorum ictibus pulsatus, tot imaginum ac simulacrorum aspectu obstupefactus, majus aliquid subesse, quam prima fronte credidis et, suspicetur, qui non excellentissimi cujusdam artificis manum in praeclaris hisce ope libus
agnoscat, vide voto pectore adoretri majus tamen firmamentum ac robur his divinae sapientiae rudimentis accedere , hanc exiguo tantum fulgore emicantem veritatem sole meridiano clarius elucescere, ac longe uberiorem hos scintillantes radios spargere lucem experietur, quicunque non tenui hoc initio contentus in limine atque vestiuulo subsistit, sed coeptum iter strenue persequens in ipsa latentis
naturae adyta penetrat, rerum quas cernimus genium ac indolem paulo accuratius excutiens adspirante divinae gratiae aura eo tandem provehitur, qui locus etsi multis dissicultatibus circumseptus non ta-
20쪽
mon invius enseti debet ut non infirmatae probabili eonjectura,
sed certis notis ac indiciis fallere neiciis mundim omnium, quae in eo continentur, in existendo novitate deprehensa atque explorata creationem hoc quasi parit, visum tamen transmittente involutam
detegat atque his vestigiis facili deinde negotio ad Creatorem deo dueatur, his gradibus altius enitens ad ipsum Ter Optimum Mario
mum sine baομαχίa tamen ascendat. Damnanda enim prorsus atoque ad Orcum ableganda est pessima illorum sententia, qui rectae rationi indicentes bellum turpique ac infami Athei sim latam fenestram, bipatentes quasi vaIvas aperientes, Philosophorum nomine plane indigni, eo vesaniae processerunt, eo impietatis sunt prolapsi,
ut non modo mundum hunc a nullo temporis exordio duxisse in iotium somniarent, se xillum plane a nulla superiori ausa in exisistendo dependentem fingerent, nullam proinde creationem, nullam conservationem agnoscentes, quem autem nec enim penitus istaeum omnibus hominibus communis, naturae altissimis infixa radicia bos ad Numen aliquod venerandum propensio post rationis usum, citra tamen longi discursus ambages suam exserens vim potuit evelli Deum machinae huic praeficiebant , in condendo orbe nihil aliud, quam quod consulas Cinter se permistas rudis materiae partes discrevi fieti certo ordine quamque in suis collocasset sedibus, prae. stitisse arbitrarentur. In quem impurum gregem multi tam veterum quam recentiorum Philosophorum Magnum Aristotelem, Phi.losophorum ante signanum a Coryphaeum , Peripateticae scholae in agens decus ac ornamentum rejicere non dubitant licet fidissimi ipsius satellites ac defensores, ut Magistrum ab hac ignominiae nota uindi centri omnem moveant lapidem pro ipsius existimatione tuenda quasi pro aris atque iocis decertantes. Nec minus a regia cxta ipse dii veritati via immane quantum defleetebant, qui licet longe modestiores illam materiae primae uti omnium rerum, quae mundi appellatione comprehenduntur , esse tenuitatem, ut sibi relictae neutiquam ad actualem ut Metapitysici loqui amant , existentiam assurgere potuerint , non negarent: nihilominus tamen, nescio quos dere afflati, quibus praestigiis occineat illas a supremo Numine prooduetas