장음표시 사용
2쪽
, ILLUSTRISSIMO AC REVERENDIsSIMO
Ingularis humanitas , qua me sem-
ctio Formigarae , me impulit ut mea Tibi signis- eari curarem desideria bost Elementorum Logicae ac Metapbsicae volumen , quod Geologiam eontinet Naturalem, in Tuo nomine emittendi: illa non minor , qua meis satisfacere istis Te paratum esse
3쪽
benigne respondisti, Deit ut non paeniteat eonsilii
mei . Quamvis enim meminissem Te multam operam sub doctissmo nosrae 'aetatis Pbilosophiae ae Matbeseis Pro 1pore Rogero Bus mictio S. I. in bis d iplinis posuisse praeelarum eximii in ii dem progreUtis specimen in Romano Deaeo dedisse publica disputatione , qua discillimas hujus facultatis quaesiones adversus intricatissmas adversariorum dispultates miri e expositituit tamen verebar ne ab bisee sudiis prorsus avocassent gravissima Reipublic munera, quae pos id tempus Te semper di- sinuerunt. Nam olim quatuor ipsos annos amplif- um Protegati munus Bononiae munimentissme sustinuissi maximo omnium plausu , qui senis prudentiam in adolescente admirabantiar, eo praesertim non brevi tempore, cum absente ob comitia Legato, solus babenas moderabaris : nunc vero Te pluribus abbino annis oecupatissmum habent tres morae Congregationes ; prima Sacrae Confultae, in qua illusiremi Ponentis Personam sussinens, cum uno ex Purpura
tis Patribus , qui praees , aliis lectissmis Viris
4쪽
innumerabiles easque majoris momenti totius Ecclesiasticae ditionis eatissas dijudicas ; altera recenter instituta a Regnante Summo Pontifice CLE MENTE XIII., qui amplissmum Quinqueviratum ex tribus Cardinalibus S ex duobus Praesulibus, in qu rum numero Te delegit, coalitum revisioni erimi- malium processuum desinavit; tertia Sacrorum Rituum , cui cum Te Sapientissimus Pontifex adferiapsit, non minorem esse deelaravit suam de Tua Iuris Eeelsassici seientia existimationem , quam de Tua Ciuilis atque Politiei deerararat, eum duabus aliis adjunxit. Sed cum rescripseris Te, quamquam librorum qui emittuntur in lucem , inseriptionem repudiare sis solitur , tamen in meo quem obtuleram, a Tua veteri consuetisdine velle discedere, satis fecissi perspicuum inter tot ae tantas in regendis populis, S in jure dicundo oecupationes numerga Pbilosophiam ergaque illos qui eam profitentur , studium non deferbuisse: immo Te esse unum ex iis summis Viris, qui aut cum Cicerone de L
gibus eumque doctissmis bujus temporis Iuris peritis
5쪽
regendorum populorum mentiam S juris prineipia ab ipsa et reeonditiori Pbilosophia esse petenda δε-
cernunt ; aut cum Platone in optimo Reipublieae saeti conssiluendo illud constipiunt celebre votum ς utinam aut, Philosephic regnarent , aut Reges philois, pharentur. Uuamobrem mibi summopere gratulor, quod Tibi boρ inseribere volumen statuerim, certus fore ut S peramanter accipias, Os Tua maxima auctoritate magnum illi apud omnes favorem eou-Alies . Nee tamen ad Tuam gratiam aucupandamnarum virtutum laudes bio persequar, uti mos es ;
non sinit quod per litteras signimassi de Tua volun-
tute ab hae consuetudine nimis aliena ob singula- 'rem modessiam, quae Tibi eommunis es cum tota Tua Gente, quae illam semper conjunxit cum maximis divitiis S summis bonoribus, illo etiam re-eenti Intimi Consiliarii , quo Ausus Tiss IMA RO
eoravit. Vertim illud saltem silentio praeterire non possum, si principibus placuissse Viris maxima laus es, Te profecto hanc ema cumulatissime consecutum,
6쪽
eui sapiens S ivssus sapientum Virorum resima
tor Pontifex tot optimae suae erga Te voluntatis te- simonia praebuit in gravissimis muneribus Tibi plures ante annos committendis, S in bonori eniij sima Abbatia paulo ante eoneedenda ; ut una sit omnium vox Te ad majora reservari, S fore ut in Republiea cirissiana principem locum obtineas. Quod ut faxit Deus, votis omnibus precor. Interea
librum , quem offero, S auctorem Tibi addictissi
7쪽
2uid . z . potest esse tam apertum tamque perspicuum, cum caelum suspeximus caelestiaque contemplati sumus, quam esse aliquod Numen praestantissimae mentis , quo
8쪽
Uo potissimum sunt ex quibus apparet maxima
non solum utilitas , verum etiam neeessitas Naturalis Theologiae , quam nunc exponere aggredior . Primum in eo positum est, quod sine e pnitione Dei eiusque attributorum di ratione, qua in aliis substantiis operatur , persectam & abs
tutam, quantum ab humana mente quit obtineri, rerum quae ad animas & corpora pertinent, cognitionem comparare non possumus. Nam ultimae rerum omnium rationes, in
quibus unis animus sciendi cupidus conquiescere potest, S ad quas cum pervenit, se ad ipsa veritatis cubilia pervenisse & ultra nequire procedere putat, ab alio nullo peti queunt nisi ab Ente a se, quod cum sit primum omnium & ab aeterno semper exstiterit , sui di eorum quae in ipsum conveniunt , rationem in aliis non habet,
rationem vero ipsum in se continet eorum, quae aliquando coeperunt exstare , quod attinet ad creationem conservationemque tum substantiae , tum virium, unde perpetuae in hac universitate obsedivatae muta tiones exsistunt. Hac de caussa in his conscribendis voluminibus amplexati methodum , quae vult ut ea praemittantur
per quae cetera intelligimus ac demonstramus , multa in Logicis primum, & deinceps in ontologicis de me a se disputavimus, ut nobis aqua non haereret in iis definiendis quae ad animas & ad corpora atque ad eorum pertinent operationes. Et sane si quis animo recolat, quae in antegressis libris sunt disputata, manu qu, si tanget, nullis sere quaestionibus ibidem tractatis ultimam sine e gnitione Dei manum imponi potuisse. Id quod usuvenit eum iaomni systemate , tum vero maxime in meo, in quo claris atque perspicuis, ut mihi quidem videtur , rationibus confirmato, eum creatae substantiae aliae in aliis tamquam effectrices caussae nihil essicere possint, ad Dei creantis & conservantis actionem est prox,
me confugiendum in explicandis mutationibus , quae tum a comi unctione inter animam & corpus, tum a mutua corporum coli,
sone & attractione proficisci observamus. Alterum eorum , quae utilitatem necessitatemque hujus partis Philosophiae sub oculos ponunt, ab illo petitur malesano genere Philosophorum, quibus Europa nunc istet, qui vel Deum exsistere aut negant aut saltem T. IV. b d
9쪽
dubitant, suaque dubitandi momenta publicae luci committere non verentur, vel verbis admittentes re tollunt, dum impia de Supremo Numine sentiunt, & sibi adumbratam quamdam δc inanem , non expressam Sc solida in Dei speciem comminiscuntur . Inter quos mihi omnium perniciosissimus esse videtur celebris Baetius, qui etsi Deum qualem convenit, & qualem Christiani venerantur, 1e tueri pluribus sui Dictionarii locis profiteatur, tamen totis ivisibus in id incubuit, ut suaderet contraria dogmata firmis non minus, atque perspicuis & insolubilibus rationibus uti , atque ad id Qersuadendum opus alio non esse statuit, quam objectorum adversus
Dei exsistentiam 3c attributa conversione in argumenta , quibus contrariae sententiae pro demonstrandis enuntiationibus positae com firmentur. Cum enim in paribus contrariarum rationum momentis non sit major ratio cur alterutris potius mens assentiri debeat,
inde consequeretur justam cuique esse caussam dubitandi de praecipuis Theologiae capitibus , nec ullum esse reliquum modum asisensum pro iis, quae verae sunt, extorquendi. Nam quod ait Baelius in lubsidium rationis venire fidem , cujus est triumphus ut
assensum extorqueat etiam ad versias clarissimas rationes, ut vidimus 3. 236. num. 3. Log. tantum abest, ut faciat ad rem, ut po- Iius eidem quam maxime adversetur . Prius enim mylieria Fidei rationibus naturalibus evidenter credibilia fiunt, quam iisdem mens
suum praebeat assensum , ejusdemque fidei nimium interest perspicuum sacere ea quae credenda proponit, cum naturalis rationis
principiis nequaquam pugnare . Qua de re vide sis Crousatium in libro inscripto, Examen is Drrhou me antaen o moderne Hagae 1733. pari. 3. se l. 4. 3c alibi , & Auctorem libri ex anglica linguam in gallicam translati, inscriptique, De la certitude des cou- istances humaines , Ou Examen Philosophique det die emes prerogiriυes de Ia Rason Cr de Ia Fol. A Lonori II I. , 3 ut drac de re toto in opusculo & praesertim cap. 19. accurate disserit. Quae cum ita sint, mihi hare duo potissimum proposui in Naturalis Theolo. giae quaestionibus exponendis; primum ut ea constituerem, ex quibus ultimae apparerent rationes eorum , quae in animas R in corpora, atque in eorum mutationes convenirent, & praesertim ut planum sacerem quaenam proxime a solo Deo per creationem conservationemque proficiscuntur, & quaenam proxime a rebus creatis, remote vero ab ipsemet Creatore ; ex quo discrimine multa
rum alioquin inexplicabilium quaestionum pendere solutionem animadverti: alterum ut objectis impiorum , dc Baelii praesertim qui
10쪽
tela iisdem aut suppeditavit, aut vehementius contorsiti, pro virili parte satisfacerem , illudque docerem nihil ab hominibus allatum fui sie , quod summa Theologiae capita labefactet. Quamvis cautem multi, inter quo: non ultimum obtinet locum Crouutius in citato opere sermae majoris, Baelii aliorumque Scepticorum dis scultatibus satisfacere conati sint ; me non arroganter facturum tarbitror, si amrmem mihi tam beato. esse licuisse ,,ut in quam lplunibus veras simul & evidentes, coatraquam alii fecerint, solu-itiones pmberem, non quidem ob ingenii praeliantiam quo me minus valere sentio & profiteor, sed propter mei circae continuum, circa substantias earumque vires systematis, quod sorte fortuna sum ampi atus, quod sua veluti sponte me sensim manu quasi duxit ad latentes aut neglectas veritates , ex quibus unis perspicua dis ificultatum omnium solutio repeti posset. Id quod constat ex mu . tis, quae in tribus superioribus voluminibus disputavi,. 3 lupuleam lius constabit ex iis, quae in praesenti sum disputaturus - iSed haec universe dicta sufficiant ', nunc pro mea consuetudine. in summam redigere aggredior , quae hic tractatae sunt . Theol igiam Naturalem duas in partes distribuo , in quarum primR db isputo det attributis Dei absoluti , in altera de relati visi l Quonianui Vero partim in Logica , partim in Ontologia iam ostendimus ex stare Ens a se, & ex notione Entig a se perspicue t collegimus. plurra ipsius attributa, & praesertim infinitam ejusilem persemone iac distinctionem ab animis atque a corporibus, capite primo par ris primae occurrimus iis quae contradicuntur , & potissimuM Sp, nota rationibus , atque ex nostri; principiis, quibus ipsam quoque
substantia in extensam carere evine imus partibus reipsa distinctis , & intestino motui obnoxiam esse nequire , perspicue conficimus prorsus abhorrere a vero auctoris systema , in quo una tantum ponitur in univerio extensa substantia , in qua sint plures iique contrarii modi, quales in animi; atque in corporibus observantur. Cum autem ex altera parte perspicuis rationibus in Ontologia docuerimus unum tantum exstare Ens a se , nullamque partem ab eodem posse: decerpi , indeque e Videnter intulerimus corpora Manimas ab ente' a se ex nihilo debuisse creari οῦ 3c ex altera hic adversus Baelium aliosque planum fecerimus cum nullo, evidenti principio pugnare transitum a non ente ad Ens virtute infinita entis a se, praesertim cum in rebus creandis nihil sit veri emis. cujus sinite in ente a se non, repetiatur sed solum snt aliquae: ne- g tiones, quae tamquam relationes proxime creandae non sunt , sed