장음표시 사용
21쪽
Ant. Massae Gallesidatis,rcbus emptis uenditis,conductis locatis. His alia quaedam postm,quasi eis similia, fucrunt a gregata,videlice ad similitudine societatis, iudicia familiae Herciscundae, e comuni diuidundo. ad similitudinem mandati,ncgociorum gestorum .ad similitudinem empti,d uenditi,illae quae praescriptis, ucrbis de aestimato,dc pcrmutatione compctui. N praetcrea commodati,d osti, praesciptis uobis de prccario,rci uxoriae actio.& dcmum titio haesom reditatis, ec actio exstipulatu pro rc uxoria..Hisse quasi fundamentis iactis , uideor mihi, dc ad illud quod petiisti facilius respondcre,dc praeterca multas quae circa hae dc de his fiunt dubitationcs,dissoluere posse. Et esset fottasse de quaesito satisfaselum,iis qui modo habeant quos prstcndant diisetorum autores non curant ex arte, ariet percauinsas,dc principia scire: m intelligeren bonae fidei additamcntu dictarum actionum formulis, quitatis gratia factum peream aurem aequitatem , d plicem trium.xii. tab. duritiam, atq; a critatem,
delinitam fuisse. Verum quia sicut in principio dixi ncqi te historiam petiisse arbitror, nec 'ego historiam sed quae sunt de ratione artis principia,
inucstiganda esse coesco,subiacetam postia, qualia haec quoq; iudicem . Interim autem dubitationcs alias diluam. Qua in rc quoniam contra r optas multorum opinioncs,non pauca dicenda sunt: dc si uideo fieri post ut inuidiam in me non modicam excitem: prosequar tamen,quando quidcin testis
22쪽
mihi sum,quia non ut antiquioribus aliquid destraham, quorum stura obseruatissimus : nci ut hinc mihi,uci lucrum,ues gloriam comparem, talia scribcre solco .sed simul ut honine transigantur si quae a negociis mihi supcr sunt horae:simul ut in t commune bonum aliquid conseram. 4 Primum igitur ex antedictis apparerc mihi ui/dctur,quid bonae taci nomen actionibus illis ado il, diderat,quid ucsignificarchatq; irem in aliis appeto latio strieti iuris.Nempe quia ut etiam Boetius exponati in his ita iudices dabantur,ut non X bo na fide,qui fuisset contrahcntium animus M tan' tum strietas inrer litigantcs paetioncs,stipulatio/
gna causa iusti erroris .in illis autem ita dabantur,
ut aequitatis ratio haberetur atq; ita ut contrahcnσtes inuicem se undiq; indomnos . praestarctit. 'ut prob.1 Ioe Apparet consequenter, quae nam csset interutrasq; actiones differentia, hoc quod hae bonae es It ilfidei dicerentur,illae stricti iuris, nempc illud dum bi domu.g.i. taxa quod amplior crat,vel strictior iudicis saeuitas: ad quod cum Boe. supcrius citato facit.l. in actioni buς.β.plane.Tdc in sit. iur. θί l. ult. C. de, compens ' Ex quo N illud consequitur. Quod divcrsa ratione diccbatur.Contractus bonae fidei,diuersa iudicium bonae fidei. Siquidem in iudicio,nomen bonae fidei concernebat iurisdictionem iudi/
23쪽
Ant. Mata Gallesicantis,idq; intcrdum aliunde,quam ex cau se constractus,ut cae lutcla,& haereditatis petitionc in contractu ucro bonam duntaxat contrahentium fisdem,quae insuper non ita larga significatione in co'l.iii iii β. f. tractu, sicutis iudicio accipitur: . Nam in contra
L I. ctu sufficit dolum,dc fraudem abcsse,in iudicio auuii squi .atcm bonae fides,etiam ii quod ipsius res de qua con tialiter.f. se tractum cst uiti uel aliundc proucniat, damnum utrF p. i. compcmari dobet Praeterca ut inferius appare' bit talis actionum bo. fidei, dc stricti iuris diuisio, licci a Tribuniano ucrbo rclicta , re uera sublata caecum contractuum differcnria necessatia sit, ecremaneat. Itaq; ad quaesitum gl.inst.de actio. β. actionum .dum quanit, cur ibi posuerit Imp. diui γ' tionem actionum,ec non contractuum , ultra id . quod in tractatu de actionibus non conueniebat redire ad materiam cotractuum prius eXpositam. Praeterea,dici potcst,quia non candcm habet in coς' ' tractibus,quam in actionibus,bona fides significa tionem. t Manifestum etiam fit illud de quo du 6bitant gl. dc Doc.in .d. q.actionii. Si diuisio actio, num in stricti iuris,lc bo.fidci .sit bene,atq; ex prς. ceptis dialecticis posita,& ducta de substantiali dif
dentur,ec qui propterea diuisionem reprehendunt, quod non confici ex oppositis substantialibus spe cicbus:cum bonae fidei non ius strictum sed mala fides, ut ipsi aiunt opponatur, ec qui disendunt eam tanquam re iubstantia constantem, quod est
24쪽
omnino falsum. Nam esse bonae fidei uel stricli iuris, cst ipsis actionibus posterius , re consequens, quod praesupponit actionem quamlibet existcre, addit aurem qualitatem,seu notam,& insigne quoddam,qualis est in re qualibct cxcessus qui esti bonitate rei adiunctus .ucluti si dixcris pocma quod 'Lubi aut a libo dc bonum pocma. . huiusmodi autem re' nemo dixerit esse specie disserente. Praeterea utral I.legatis.=.orpcr idem fiunt,dc sunt circa idem,nempe fidom ma naticibus delam,per quam,&de qua fiunt ipsa iudicia,quod si let iii rer cucniret,s cssciat oppositae sp cs. Ex quo,& il lud quod obitcr dicunt non osse mala fidci actiones,qucmadmodum sit intelligendum, cloeminari potest Nam si tantum de nomine id intellexerint, tolerari porest:alioqui magnum est erratum, cum non solum,quae bonae fidei sunt,sed cunctae personales,cx contractibus proficiscentcs,ob malam, fiadem,& de mala fide sint. Vt prob. multis legi . Vs e δ. ti
dicia de fide mala,tutes madati.&c. Accidit quod 'sMo . non omnibus bonae fidei actionibus cadem conis petunt natura,sed multae inter cas sunt disicrcntiae ueluti est illa notissima,quod quaedam dolum mn to secula. q.i. tum abcsk:quaedam dolum 5c culpam, quaedam creςmst l. etiam exactam diligentiam adhiberi uelint . . butfactus.. Qi od simili aer accidit, oc in iis quae sunt strieti de reg.iuris. iuris. . Non sunt autem in substantia cadcm, qui ' si ςe
per ex cadcin causa cum bonae fidei actionibuS uerbo. oblig.
25쪽
Ant.Massae Gallesiique.de fur. ec quae stricti i uris sunt oriuntur. . at oppostorum tib is ei QPBQsitd sunt causae quemadmodum Meffectus
oppositi. 'Nccuidctrir propter hoc reprcipoli Tribunianus,quas posuerit ineptam diui in fioncm,cum ctiam apud ipsos dialecticos,& Philosophos,riclinconuenies,nclinusitatus sit is mos diis,dividendi subicctum per accidentia qualis estoc illa,tcstamentorum .in scriptis,dc sine scripti'dcilla conccpti,oblati,cxhibiti,& non exhibiti furti, qua formae seu modi sunt actionis furti: sicuti &ill quod iussu. dcinrcmucr .dc peculio Sc. quae ut ait Placentinus modi sunt actionis, de nego cio,quod cum co,qui est in aliena porestate,gestum csse dicitur,non species diuersae.' Sed inest error fortasse alius,quamobrem ui S detur Tribunianus reprehendi posse,nisiexcusan'dus essct,quod uir graecus,no ita exactam habrat Romanarum antiquitatum notitiam. Qi3aquam si ut spero persectum opus emisero .no diffido mcdemonstraturuim,Sc in ipsius Iustiniani a Tri buniano ut acccpimus dictatis,&in aliis Codi cis lecibus ac Pontificiis ctiam dccretalibus. mul tos 5c graucs inessc crrorcs nec solum ex ignora tionc proprietatis linguae latinae, dc rituum Rom. quod tolerabilibus esset sed quia multa simi le' ges & dccrctalcs huiusmodi carcntcs rationc prin 'cipii,ac neq; temporibus,nci locis accommoda μtar.factum ut puto, quia plerunt dictandis legi inbus Principcs praeponere solent uiros, uel parum doctos
26쪽
doctos,uel qui existiment uere atq; absolute id lcgis haberc uigorem,quodcunq; Principi placuerismagis quam quod ex iusti principio ducatur. Scd de his,& an tiusmodi contra ration positas leges mutari expediret non est hic dis serendi locus,tantum indicarc id uolui, ne alias mihi nimis attribucrc uiderer, qui Tribunianu incntissimum uirum notare audeam, quod nec sponte facto,sed dum serio agimus diccndu est pro ucritate quicquid sentimus, ad proposio tum igitur rescundo arbitror rcete reprehendi posse Tribunianum qui diuisioncm allam dine V
rcntiae Iam tum antiquatae non amplius noem
sariam,& cam sine praefationc, uel admoniti nc aliqua posuit,idi praeter mor suum,nam alibi solet de his admoncrc,ut ubi. ne quid antiquitatis ignoretur,ponit illam testamentorum calatis comitiis,& procincti,olim dis crentiam, εc ubi differentiam lcgatorum per uindicatio nem,per damnationem,sinendi modo,& per prsccptionem recenset:admonet tamen illam prese in dcsuctudinem abiisl hanc Principum co stitutionibus esse sublatam, id unam omnibus legatis remansisse naturam . Abolitam aut iam tum fuisse dictam actionum disicrentiam,uidctur negare non posse, quando constat GD sevissc causas propter quas erat introducta .
Sublatis nanq; per Constantinum Brmulis, εο per Theod. oc Valentin .actionum impctratio
27쪽
ob pluris minoris ue pctitioncm,tum po ri ' r. Dini. non ,tum per ipsum Iustinianu,remoto. Por
ta dinmier liter ut inserius dicam, quod
ubactit actor,stu obligationis,&rri qua de ac itur natura,sui uc aduersatii facto,seu alia probabili causa ccrtum exprimere non ualcat,admiti latur incata petiti omnel id ueniat in iudiciti, de quo actum sit inter contrahentcs, id aut actum esse intelligatur,quodcunq; ad naturam contractus pertineat. imo ea de quibus nemactum sit iaci cogitatum. . Sim; ampliatis Gnibus arcissimi auris illius uoborum cortice coclusi, temporatam undiq; aspcritate. l.xii.mb.
non uidetur superesse aliquid bonae fidei iudisciorum praecipuum.. Nam quod attinet ad alia,quae tanqua praecipuabo .fi.aetionum doct. tradunt,si per singula discurramus, uidcbimus eos longe aberrasse a veritate. Causam uero erroris laisse non recta
suppositioncm, qua credidcrunt eunde esse bo. n. sigmficatum in iudiciis ficu actionibus,aren in Contractibus,quin imo. Quod est absurdius)adcin includicium bo.fi. de contractum bo.fi. Ergo cum Tribunianus unam tantummodo posuerit differentiam,cx bo.fi.qualitate accidet a uadrilae quω in illis permitti uideaturiu/dici liboea potestis ex bono,&aequo aestimandi quantum actori restitui debeat.nostri doct. co
28쪽
plures alias enumerare uolentes,in primis una dicunt,uidesicci,quod in cotractibus bo .fi. si dolus intcrvcniat,& dct causam c6tractui,tunc cotractus est ipso iure nullus,& habctur pro infecto I IE1cSi mras contractus ualci, licet copetat dcc t tum dc dolo actio,iu doli exceptio, de qua nos ubi tractabimus principia contra cluu,latius disscrcmus,quatitum aute attinci ad pranciis institutum,ca α Pct.bcllap. ec alii qua plurcs non absurde improba runt. dckndcnis res neq; ctiam bo.fi.contractum ipso iure nullucsse:per Isi dolo. . dcrcssin. lacnd. N ego alia ratione ostedcrc soleo uana cilc,argumeto regulta. Nihil interest ipso iure aliquid fiat,uci or ceptionis. ad quod licci r pondcre posscnt,sicut alias in simili respondent,quod nihil intortile, intelligendii si quoad effictu intentionis consseqvcndae,suc illam consequatur quis ipso iure, siue o cxccptionis .sed quoad obseruationem iudicialem,& quoad originem multum interest, eo quia dum ipso iure aliquid no consisti tunc postquam de illo Iudici costat, is iudex potest
actorcm officio repellere nemine pctente, de si ultorius procedi processus est nullus,& sente tia,s feratur,nulla:ubi autom consisti sed potest excoptionc tolli,tunc nisi opponatur exceptio,iudicis procedat:αlicci in effectu reus no sit obligatus,propter exceptionem sibi cortent ,tas
men procellus ualet, M sententi's&de se ipso
29쪽
eonqueri debet, qui no opposuit exceptionem . . Ea lamcn responsio non tollerct argumentum: nam si ut omnes tenenoctiam ubi contractus bonae fidei,propter dolum est ipso iure nullus, illud proccdit dcinum,sita uelit dcc tus: ἐquomodo poterit ipso iuro nullitas operari nam uoluntas non potcrit sine hominis facto, iudici csse nota. in ergo necessario in iudicio dcclaranda,iacc larc aliud cst opponere nullitatis cxcesptionem. Sia dcinus eam disserentiam subsistere,necessc in utilem,quomodo non uiderunt,illa de contractibus esse, non de actionibus f ita quod neq; etiam contingore, uel exemplificari
potest in quibusdam bonae fidei iudiciis:scilicet ostendcnt potuisse dolum dcdisic causam constra stui,in iudiciis petitionis haercditatis, cominmuni diuidundo.familia: Hercisc. tutelae, negociorum gestorum Alteram subiungunt differetiam,quod in iudiciis bonae fidei iuretur in lite, eum in stricti iuris iudiciis regularitor non iuretur,ad quod citant. l. in actionibus .ff. dcin lit. iur. quo tamen ex loco,nihil minus quam quod ipsi volu argui potest. Inquit enim ibi Martianus,in actionibus in rcm,dc ad exhibendum, in bo .fi. iudicii 'in litem iuratur. oc Paulo post subdit. Plane interdum,d in actione stricti iudi
cii, in lirem iuratur, ueluti si promissor stichi moram fecerit,& stichus docesserit, quia iudex aestimare sine delatione iurisiurandi non potest,
30쪽
rem quae non extat. Ex quibus uerbis: iuncta .l. ii .eO.titu. idente apparet,quod cum causa defercndi iusiurancsum in litem, sit dissicultas aestimationis per iudicem faciendae, coniuncta dosiosa debitoris mora,id non est tantum iudicios rum bonae fidci,dc ex hoc quod bonae fidei sint, praxipuum uel proprium, magis quam alto'rum,ubi ex facti qualitate subsit causa defercndi iurisiurandi. CHis similes sunt omnes alae a doct. adnuo meratae differentiae, quas pariter similibus iam dictis rationibus facillimum est resutare . Sit autem summa haec. quod ex bo.fidei, & stricti
iuris Qualitate, nulla erat alia diuerentia . iusso uod exubcrantius,& laxius crat ollicium ius aicis in uno genere,quam in altero . Ogod nec
ignorauit Tribunianus, qui non aliam quam praxlictam tradidit dissercntiam licci in eo erraucri quod illam,uel extare adhuc putaui uel sublatam csic non admonuit. Sed dicet fortasse aliquis,hoc quod dic cose contrarium multis imibus,in quibus praeter illud unum a Tribuniano positum,alia plerassponuntur,ipsis bonae fidei iudaciis communia, ueluti est illud de in litem iurando . item quod usurae ueniant ex mora. - & ista,quod quatiti v mora g. in res sit in bonae fidei iudiciis, spectetur tempus 'm iudicatae, dc quod habetur.st. de Iudic. .m s.comia. omnibus bo. fidei iudicii cum nondum dies