Philosophia Maignani scholastica sive in formam concinniorem et auctiorem scholasticam digesta & coordinata. Complectens ex opinionibus veteris ac recentioris philosophiæ notabiliores disquisitiones, quæ ad usum scholæ pro juventute instituenda desid

2쪽

AC REVERENDISSIMO

D. DOMINO IULIO

DE MAS CARON

EPISCOPO AC COMITI AGINNENSI,

REGI A SECRETIORIBUS CONSILIIS, ET ORDINARAE' A CONCIONIBUS

FELICITATEM.

Raesidentiae mea fuit P R A, s U LILLUSTRISSIME ) potentis

patrocinis Tua tutelam ambire et Tua

fuit Humanitatis humilem incii mei clientelam non abnegare. Tuae, inquam, Humanitatis id fuit, qua ne Tibi ipsi mim inseras, Uferre caeteris opem implorati praesidii eoarctaris. Quamquam nee Humanitati Tua fanas , si patia-:ur Te ab omnibus faede conveniri abunde , ut

is loquar , participari et ipsa sollicitat , offert ,

3쪽

EPISTOLA.

spondet spem plurimam omnis postulationis ultro exaudiendae. Tam felix hac in parte sui , qui mix Philosophiae meae praeoptavi Aurboritatis Tuae pro ipsa de certatura sensionem : in ecce jam quasi anticipato

gerebas Personam Mecoenatis eam amantissime complexuri. Sed quam felicior i qui quotquot ambitiosa

omnι requisitions Mecaenates occurrere potuissent, tot in Te uno collectos comperi.

Si assectare potui Nisilem et Ades ex nobilissima oriundus stirpe , quae ex Lusitano, germinans ιn Sco fiam Galbamque ramos uberes profudit in bis Regnis providit Uiros Fortes , in Bellicosos Duces , qui in delendis hostibus , in arcιbus expugnandis , ιn tueudis eastris pro facra Religione ac Pace Terra marique feliciter ac generose praevaluerunt. Si conferre me motui ad Eruditum r annon in Te

splendet omnigena eruditio, oe sime fastu ad fastigium

summum perducta. Nec mirum , bonas cmnes inrtes

habuisti collactaneas , ne dicam Tibi ab ornatissimo O in Republica Literaria florentissimo Patre inge-mtas , quas acquirere non debueris , sed prι movere. ut si malui ad Virum mere pium eonfugera et iuprospectu est Pietas , quae ab annis tenelia adolescentia Tua mire quιdem enituit , sed quid proficeret max babuit, qu a praeceps increπιι , dum spem om-sem Mundanam sprevit , Hustiis . honoribus maledixit , rectasinu facri oratoriam Instituti latere Goluit. aeuin or latuisset, nisi eam Doctrina or EA-

4쪽

quentia inito conjurationis faedere prodidissent non Tibi uni , sed omnibus ac in primis uni alterique aequisitionis Tua Populo profuturam. Eadem rursus proditrices. 3nsontes heu quoties binmitibus Pietatis Tuae latibulis graves insiHas paraverunι l sed ad propulsandam omnem spiratus infanais jactantiam invocasti Dominum oe dixisti , Mitte

illam sapientiam ) de caelis sanctis tuis & a sede

Magnitudinis tuae , ut mecum sit & mecum laboret. Hae tecum fuit I baec Tecum laboravit ' in omnιhus ἰhaee uatιvam humilis ae bona indolis propensionem Iustinuit, mentis perspicaciam auxit, roboravit oris facundiam ac perpotivit.

Hae ima est . Praestantissime Praesul, quae Tecum in Regio frequentissimae Aula funestu detonuit in

emicuit ita fortiter ut quocunque melles, corda omnium inclinares , ita suaviter ut nulla rabi contra. Naretur moluntatum rebellio. Hae laudabilem Tuamae Tibi singularem loquendi praeticentiam sic tempera

bat , ut mιrarentur omne1. Te nec tacendum quicquam audere , nec audendum tacere. Haec mores Principum

Procerumque Regnι ita ιngemose pingebat, ita evan tetice arguebat , ita fructuose reformabat , ut per annos multos noluerit Rex consuetu es Aubeas ab alio pingi , argui , reformari. Et ut selexander otim

Edicto vetuit nequis se praeter Apellem pingerer, sic Regi SapientiFmo mifum est per Liaeetm Ariem tus uadragesima Sacrarum concionum flaiua

5쪽

. EPIS TOL A. cbroianis i Principis e Pem Aulicorumque Chri s

tianorum a Te e Formari e adeone ut nemo unquam fuit Apelle Praestantior, qui multus pingeret , ita n mιnem no erat, qui mores humanos aut nobilita δε- ριngeret aut se Nerius reformaret. duocιrca non hoc mereor ne ultra tentatis metas prosiliam , Ied illud contra , ne infra meritatem suu am. Te Tua , Te ventura omnis mirabitur aetas.

Hinc ex quo sic honorabilis & gloriosus faetus ea ιn conspectu RPPs , evasis, Hleotas in ei comparuisti dignissimus , cur Populorum suorum salutem crederet. Hi Fopuli sunt, lilii strissime Praesul, Tutellensis , ω Aginnensis : ille prιmos reti Tui aestus persensit ,

, utere .' par apud utrumque suis sollicitudo Ecclesiarum . Wrequιeta a Ieras Tua in ita constans ac perurgens, ut ab utroque merueris iocara Pater pauperum , maerentium consolator , Magister omnium ac Defensor. Sed erat Populus,sie prior impar dilatati mo corvi Tuo : pauca , qua habuit , mafa implesti oleo benedictionis r at ubι δε- , fecerunt , stetit oleum. Posterior se , ad quem ab is sens in nihιl tale cogitans , ordinatione DιNina , Principis jussu , plaudente Eccles id translatus es , plura habuit quae osserret:-bis rursus caepit oleum siue

H : bis iterato exarsit generosus reti praeconceptι ιν - , cuι pracurrebant convertenda multa hominum

iba caligines cir foeditates coismisticas asiue nec

6쪽

EPISTOLA.

Hos omnes , ut breus dixerim , in micryι verbo con ici ii exemplo , quia apud eos Evangelium

Tuum non fuit in sermone tantum, sed & in virtute,& in spiritu semis , S in plenitudine multa : ita

ut jam non oves inter Lupos misere con ivant , IsdLupis in Oves fanae commutatis Tuus mirum in modum Grex e vaserit numerosior , σ in unanimitate tam efflorescente eompositus , ut ambigatur an major

fiducia , gloriatio, superabundantia gaudii sit Passe

toras apud Gregem , an Gregis apud Pastorem : an Grex Pastori , an Pastor Greo sit carior ae pretiosior. At quam in primis Minni , ubi Tua sedet Au- tboritas , carum ac prauosum sit nomen Tuum , non dico : dixerim tamen praeclara ac Lura Urbis illius , quae de murorum suorum antiquitate , de irriguitate tractuum in situum moenitate, de suorum Incolarum

nobilitate ac menustate cum ommbus jure contenderet,

Proceres in cives umversor in Te esse propensi mol

aenam eorum esse iocem erumpentem continuo in applau-

jus , iubιlationes ac deprecationes assiduas pro diutu nitate Tua regiminis. Tum ut obm Tolosates , jamsunt

anni plusquam quadringenti, in Antistite suo Hugone gloriabantur, sic Amnenses msuo Julio ejusdem Gentis oe cognominis fere superb/μηt suspicientes sapientiam Tanti Antenati in Tanto Abnepote glorio Asime

consummatam.

Hanc gratulatoriam et ocem attollunt quotquot sunt

7쪽

. EPISTOLA. ' . ex clero in Claustro : is tum maxime, qui in utroque aut pietate florent, aut eruditione clarent. aeuamvis

enim in omues prium Tuum effuderis: at istos quae Tua est spirituum discretio) si utari tum magnificentιa, tum honorificentia perfrinxisti. 4uoniam vero Te Usum audeo dicere profuisse videras, Amantissime praesul, erga Famaliam nostram Amnensem , quin simul erem

nostram Promineiam Mimmitanam Aquitanicam, haee in apertissimam gratitudinis ac remerentia signisi- eationem Tibi se ex toto totam consignam it, . nunc in effaeto isto Oratore Tuo percuperet ora centum Ciceroniane loquentia, quamquam orsa adhuc essent imparia ponderι tam immensae Tua beneficentia fustinendo. Haec quoque sunt incentima, qua me perurgebant ad devovendam Authoritati Tua insistendam ad pedes Gen tintiae Tuae Turris omni armaturae fortium praevalentis Philosophiam bane P. Maenam in ususScholasticos a me explanatam e jamque omnino confido ut qualemcunque illius fortunam defendere non dedigneris. Vale ossicios, ae vere operarie Pastor, oe vive diu ad decus Gallia ad utilitatem Gregis Tui, in ad voluptat/m omnium,

qui Tua merita norunt ac complectuntur. Haec in omnia

bona apprecaIur ex animo demississi mo .

Alustiissinae ac Revermisissima Dominationi Tuae

Talosa in conventa s. Rachi nuncupato hac die' . Aprisis. ι7OI. - ' . Addictissimus & obsequentissimus servus S elieast.

8쪽

PRAEFATIO

DE Philosophia in universum pauca dicam ,

quibus tantum obiter praemoneam quid addiscendum proponere sibi debeat qui Lquis ad illius studium serio se accingit. Siquidem licet apud omnes sit protinus in consesso Philosophiam aliud esse nihil, quam desiderium con

junctum cum exercitatione Sapientiae, adeo tamen

disparia sunt, quae singuli pro suo genio ad istam

Sapientiam pertinere arbitrantur, ut nihil tam ambiguum, quam Philosophiae nomen videatur. Hinc permulti non amplectuntur pro germana & utili

Philosophia, nisi illam quae passim inserit disiquisitiones ac demonstrationes Mathematicas et utc contra plurimi illam refugiunt & aspernantur, quae tota non est in subtilibus dissicultatum L gicalium jurgiis. Tum caeteris in ea non placent nisi abstractiores momenti Metaphysici contentioneS : aut ex adverso sola ac frequentissima rerum Physicarum experimenta. Tandem nec desunt, qui pro extraneis vel otiosis habeant contentiones omnes praeter Morales. Vere ac tuto lenties , sia studia Philosophica pertinere arbitreris selectam lx bis omnibus probe intellectis di idonee caela

9쪽

citatis congeriem et ex quibus utique prodeat utraque illa mentis ac voluntatis rectissma disipositio, in cujus sola fruitione splendet tota comparatae

Philosephiae dignitas. Ubi advertis repudiabiles

non esse ac multo minus inter studia Philosophica contemptibiles notitias saltem aliquas Mathematucas , ac in primis Geometricas, quae antiquis Philosophis ejus momenti elise videbantur , ut nec nisi per eas reputarent ad caeteras Philosophiae partes patere posse aditum : & revera quotquot sunt qui nec ipsa Matheseos rudimenta norunt,

quid nisi in plerisque rebus Physicis, ut iis quae

pertinent ad structuram continui , ad successionem motus, ad dispositionem systematis Mundani, &c. quid, inquam , nisi plane caecutiunt, & caecutiendo balbutiunt. Quare vehementer propendebam in hoc consilium, ut operi meo praefigerem initiationes saltem aliquas Geometricas, nec abstinuissem e sed dubitavi quin haec novitas absterreret multos . & a non pauciS referret commuta tam pro laude reprehensionem. Agedum consuc-tudini morem geram, & Philosophiam , ut fieri solet, quadripartiar in Logicam, . Metaphysicam, Physicam & Moralem e ita ut compareat quadruplex Philosophia Ratiocinii, Euris , Nostura σMorum, de dominatione sic accepta a ratiocinio, cujus leges edocet Logica i ab ente , cujus speculationes Metaphysica dirigit 3 a Natura, cujus

10쪽

Tet conditiores tum effectus , tum causas physica meditatur s & tandem a moribus, quorum in sormationi Moralis incumbit. Quia vero quaecunque in praemissis partibus Philosophiae sic divisiae tractantur , amnitatem multam habent cum rebus plerisque ad Deum Hominemque spectantibus, indesiimpta est occasio definiendi Philosophiam per notionem scientia rerum Divinarum in Humanarum ex principus Naturatibus partae. Et haec definitio illud equidem habet commodi, quod apertissime Philosophiam secernat a caeteris scientiis, quae non pcrtractant nisi res Divinas per principia Fidei : sed illud quoque habet incommodi, quod non sussicienter explicet quae & qualia sint objecta illatum Divina, tum Humana, de quibus in cursu Philosophico edisseritur et in quo utique nec nisi pauca ex Humanis, nec nisi ex Divinis pauciora admodum attinguntur. Verumtamen haec satis vel sola lectione ejusdem cursus Philosephici , quantumcunque apud varios Authores varii ac fere arbitrarii, dignoscuntur. De caetero circa partes,

ex quibus jam praenominatis Philosophia coalescit, nolo quicquam de dignitate aliarum prae aliis definire tantum dixerim eas, ut corporis membra juvant se invicem conseruntque singula quidquid habent virium ac pulchritudinis ad illius vigorem ac sor mam , sic inita ac conjurata societate concurrere ad accumulandam Philosophiae