장음표시 사용
421쪽
ponit Habitum principiorum tamquam id, quo intellectus conclusiones intelligit, in eo activitatem recognoscae, deliine clarius ex prolata concludit arr.3'.q. t. Habitur attine, quae tus est semperpromptisudinem , O expeditionem poni in ineundo actum Immo ponendum habitum , secundum id ,
quod persectionis dicit , in Deo asserit ibidem responsio. Murtium in Devno essetis similae,quam si e quia m odia iratisse actus ηουι, ager e baserpermo dum eliciti. O ii respicis μα---Amisi euiiraiai, in praeerin id, a quo elicitur, quia barit μι--- rationem ρο- ιentis,inquantum sini πι--principium elicisndininciis. D, O rationem bisus, in quantum sigηi Murvi dispositis in illo ad expediu eliciendum. Quicquid vero de Habitu prin-eipiorum, idem dicendum erit omnino de assensu praemissarum,qui est ipsius Habitus veluti essectus
Explicatur. Habitus principiorum , qui natuAIIter habetur, lassensus praemissarum, qui est veluti talis habitus ese
sectus, se habent ad eliciendam conclusi viein in genere causa
Est Henrici bicumque dicit ex principij concIusiones eliciari. I. q. s. ad sextum argumentum. Addiscens cognitionem conclusionum . Asturi secundum actum ex notitia principiorum praeredeme, ni qua latet secundum polemiam. Et eodem art. I. q. . ad primum. Respectu hi actus , maximὸ Γ- i ii, qui es scire ea, quspou principioinon es repriὸμμη naturalis,sed rationalis, quia sire, conclusiones non contiuis homini, niWvia,aιionaiis inquisitionis, O multuatim is,quam Metram luat hemis tertissum Iuminum veri iu-
422쪽
nisectiva potentia operaiti , ut est ratio ipsa non oseratu nisinquirendo, O inue ligando illa, quae sunt pos principia, ducturationis, ct haec e I sua operatio νima, quam satim facit co- gnitis principis per intellectum, art. r. q. Lo ad tertium In sellectus habens abi m Itirartiae satim potes procedere in actum considerationis per intelligibilia, quae sunt intra Et post pauca Intellectus eget aliquo principio sciιηιiali supe
poοlo ad sciendum, o intelligendum veritatem in re, deri. IV. Ratio diu rrendo acquiri sibi ex notitia principiorum notitiam conclusonum, di per hoc etiam habitum eorum, quod facilipotra Ie homo , cum vult, conuertere super eas intelligenda , . Sq. Ia .ad quartum Anima humana. In principiνιι potentia habet habitus conclusionum.
Probatur ratione sic. Quae se tenent ex parte potentiae acti. uae ii operando, ainiue concurrunt, sed assensus, siue habitus primorum principiorum se tenent ex parte ipsius potentiς intellcctualis discursiuae ergo actiu concurrui cadificetum co-gnitionis conclusionum.
Ad primam obiectionem cum dicitur. MDUus praemi a rura, ct assensus co retusonis, est em numero assensus. Dicendum. Non bene assii mari potest, esse unicum ait ensum , potest enim concipi assensius principiorum , ut praecise ad ipsa principia terminatus ' sic non est idem . numero assensus, ut dicitur in argumento , sed duplex ; unus quidem, qui est respectu principiorum i altius . vero respectu conclusio. num , sic dicebat Henr art. r. quaest Io ad primum cita dissens propνie dictus debet abere aliquid de notitia quod verum es , quia debet habere nolisiam principio
νι---liam conclusionis , cuius vari notitia ut . Et in hoc sensi dicitur assensus principiorum is ipsorum habitus esse effectio concurrens ad conclusionis assiensum habendum Concedi tamen potest, quandoque esse unieum aDiensum qualido scilicet coactu uo consideratur ex principijs
423쪽
dependens qua ratione dicitur potentia visiva serri in eolo. res, in lucem simul cum tamen lux sit ratio videndi colores. Quod idem de intellectu assirmat. Henr. art. l. q. l. Gando intellectus ini illo niuersali ab rapto naturam , ct causam rei cognoscit, O veritatem idet. Tunc enim unicus est alius,
quo quid sertur in conclusiones AE principia , ut ad piam conducentia . Voluntas ipsa hoc idem habet, ut si conssidere. rur receptu finis voliti eodem actu velit ipsum di media, sed si consideretur in ordine ad aliquid , quod est medium , sed non appetitur in old me ad aliud, illud non diuersificat appetitum voluntatis, ut suo loco explicandum relinquitur. Ad formam itaque argumenti negatur minor, sit attendatur assensus praemissarum praecise sumptarum modo dicto. Ad secundam cum dicitur. Cognitio principiorum, is assensus praemissarum est quid imperfectum, o non potes esse causa
ecIιua illiu Eerserii, ad quod tendit Diccndum , quod si consideretur, Notitia principiorum esse quid impei Letum adhuc tamen non impediretur activitas ipsius circa conclusionis assensu na, quia non est in conueniens , quod causa situ.
mentalis effective concurrat , raniensit suo effectu ignobi. lior, di impet sectior, sicut de arte ait Henr arta I. q. 6. In o-
ni actione, in qua ars communica natura, non operatur ars δε-
cut agens principale, sed solum cui adminiculans , ct coadiuuans naturam , unde medius dicitur miniser naturae. Et tamen' constat artem esse respectu naturae quid impersectius, ignobilius. Attamen facilius dici potest notitiam principiorum esse quid in se persectissimum ordinari autem per accidens ad conclusiones ab ipsis educibiles per discursiuam inuestigationem. Quod enim ordinatur ad aliud , non ut persi. ciatur ab illo sed ut illud perficiat, dicendum est aliquid in se persectum existens in potentia activa, ut haber Henr. art. 3 I. Quanto aliquid magis perfectum ea secundum formam o e entiam in actu primo, tanto magis ei conuenis operari. Fosere Digitias by Corale
424쪽
agere in actu secundo, O esse principium acituum . Vbi loquitur Henr de agente principali,4 primo uesbene potest suo mock ad proximum agens extendi. Ad formam itaque argumenti neganda est minor. Ad tertiam obiectionem cum dicitur. Principiorum notι-siam esse medium adcogηoscendas conclariones. Dinendum non omne medium esse activitate carens, praecipue si sermo sit de medio, quod non est ita ordinatum ad terminum, ut ab ulo suum esse trahat, accipiat. Principia, irae mi M praeco gnosci debent reduplicatiue ad conclusiones eliciendas,cum tamen secundum se iam sint in habitu naturaliter comparato, in quo principia distincte, conclusiones vero confuse cognoscuntur, decundum hunc modum , aliquo pacto dicitur talis notitia principiorum ad conclusionis notitiam esse medium, bene ait Henr ait. I. quaest. 12. ad quartum. In principi=s in potentia habet habitus conclusionum. Ad formam itaque argumenti, Distinguitur maior, concedendo allam e aliquibus me dij non deiaca. nibus AR m
425쪽
P rum definisi propostitis uis per se noω, qua spcuius praeicatum est in ratione subie, dii, si bona M.
R parte negativa arguitur primo Illa dicenda est propositio habere praedicatum in
ratione subiecti , quae, cum sit per se nota est nobis naturaliter insertat sed nulla propositio estic se nota,nec habens praedicatu de ratione subiecti:ergo,&c Maior est certa ex Henr. art. 2 a,q. a. Coguitio essendi Deum, mes omnino nobis nisurariliter inserιa, edi Iecutruum bat nomest omnino per se nota . Miuno vero probatur I nam secundum naturalem praedicandi modum, debet semper magis commune prςdicari de minum communi e Henri art. I. q. a.ad nonum proprretate pradicationis magis commune babet prarieari de minus pommuni Quod autem excedit,non est de ratione eius, quod exceditur, ut patet in definitionibus, quae, cum neque excedant, neque
excedantur a definito, dicuntur explicare ipsius quid ita remis ex Henr art. q. quaest. De uiseu sermo quiritalista essentia. Secundo arguitur Si bene esset definita propositio per se, tune deberet omnibus aequξ esse nota; At nulla propositio eiu hominibus omnibus aequό nota: ergo neque erit bene desinuta. mor patet, nam veritas non aeque certitudinaliter ab omnibus cognoscitur , ex Hem arr.a. q. . um nonsun omi
426쪽
nes homines apti aque certituatnaliter oculo carnis videre UuRhiis, sic nec omnes aequaliter apti sunt intialectu intelligere intelligibile . Maior vero pi Obatur de pum digestatibus, de quibus ait Henr. art. 14. q. 2 Apud omnes notum es perfectὸ ex
lini terminis,desubircto, e praedicato a talibus propositionibus Tertio arguitur. Inter propositiones per se notas, illa praecipu esset Deus ea,sed haec non habet praedicatum de ratione
subiecti ergo liqW a sopositio per senora non bene defi-
suis. Maior est ciniim an iter accepta Minor vero est Henta arta
dici perse notis Noonam primo demonstrationein debere iteressuibli inprebri iussiis, quae dicantur esse de omni, per se , distinguendo de omni prioristicd, posteriotistice primo modo est, quando est propositio niuersalis , quae Mbet simu grsu ex partu sit,iecti , st. Atiniis hi is, quia prioristice non attenditust u
indieauit ei Iesus de duobus pomis, quod esse pulchrius , ex quibus oportet, quod actio concludens satim sequatur. Quod idem ad alium propositum supra attulimus ut vero Philolo phus praemissas per se notas afferret, attulit quatuor modosqicendi per se, quorum primus est, quando praedicatum essen. ualiter dicitur de subiecto, ut homo est Animal seeundus quando subiectum est de definitione praedicati, ut linea est re, et , aut curua ., cisti duo modi vocantur ab Aristotele modi
P isti Medicandi, Witius mota dicitur per se existendi, t
427쪽
Petrus dicitur in tertio modo perseitatis, quia est per se exi. stens, quartus modus est, quando peν, dicit causam es fici eis. tem, ut si dicatur, interfectus inter ijt; nam piopterea, quia intersectus est,intellit,in non est accidens, quod interfectum interierit; dicet dicatur iste modus praedicandi per accidens ratione praedicationis ta,men non est per accidens ratione caut salitatis. Notandum secundo . Propositionem esse per se notam diastinguia propositione, quae dicitur per se cognoscibilis, ut notat Henr art. a a. q. a. Propter veritatem ergo ex parte rei nunquam propo tio dicenda eu per se nota,sed solum per se coguo sibitis,quantumcumque praedicarum eone datur in raIlonesubiecti, sed solum propter euidentem notitiam veritatis ex parte appraebendenιis, idem propte euidentiam, quam facit tua propositio, de se e re distinctὰ indieaud ex sola significatione evidenti terminorum, praedieatum includi in subiecto. Quod quidem appraehendens, vel consideratur quo ad homines vulgarcs, vel quoad homines scientificos, quaedam enim
propositiones sunt omnibus olla ino notae, quia illarum termini ab omni bli S cognoscuntur, de aliae reperiuntur, quesibium viris Doctis,in Sapientibus dicuntur cognitar, quae Omnia habet Henr. eodem art. 22.q. a. Sι omnibus perfectd notum fruomodo de subiem, O praedicato quid si, quod signi fetu per
nomen, tu nouua propositio erit nota omnibus re se, O natur ιiιer Q, autem aliquibus θος non sit notum , ne illa erit per se nota illis. Primus modias eontingit in propositionibus maximis, v omne totum ei maius sua parte.Secundus modus contingi in propositionibus illis,in quibus non omnibus esinesum de subiecto, praedicato, licet propositio talis ex partesua not6s maia 4mseritate sua, tamen apua illos, qui ignorant, quod dici-rur pradicatum is sublesium, benὰ 'otest ea ignota sis enim musits sunt incognita principia propriascientiarum particularium I s tameniunt usi fima, o certi sιma niua veritate. . . Dud Oni-
428쪽
Explicatur . Propositisper se nota bene definitur Mic tua , i iod illi,civus pra: Maium est de alio , delim intelligitur in aliquo exqv auor miniis enditer sim Mo ipsisu non inordine a mali, etiam stomani quod de se essi, nostibilis. i Gni,' Ἀρ- o primo quantum quae se , inestiua , cum Radu
tum M itur insubiecto, te in. a. q. a. omnis uia propo-ιitiosi perse, O naturaliter nota, cuiuspraedicatum ιnia iituMiu rariones summa ιisue subiecti, va hic homo es animal, quia anima est de raιione, O significa trone hominie . . . Probatur ratione sic. illa proposui est. - qua non habet aliam propi, sitionem per quam manifestetur; sed propolitio, in qua praedicatum esu de ratione subiecti, non habe ealiam piopolirionem, per quam demonstretur ergo est per nota in consequenter allata ce finitio est optima PAd prim a obiectionem cum dicitur. Propositispe se ora dιbepesse nabisnMuraliter inserta. Dicendum ex cognitione terminorum nos deduci ad cognitionen ipsius propositionis per se notae, quae est cognitio utere naturalis, ut satis supra
iam explicat oua ij, ac debet prqposuio per se nota dici hi nobis natur luerinserta. Quod tamen potest doobus modis inussu pruno quidem,quatenusest inserta solum quo ad no thun genoricam secumio aurem quo us hieci st et ' lia Hent. - -q as queas de Deo Deum esse intimis intelligere α. ixi V. -- generali in ρο-πι- Dos istelutio ub
429쪽
fleatursu hoc nomine Deus, s hcet ut natura aliqua excelleσ-rissima. Et concludit propositionem harae Deus es esse per seia nobis insertam, si consideretur primo, non autem si ecundo modo; quia in particulari homo deficit in eius cognitione, ideo ait ibidem Henrieus. Solummodo de illa notitia essendi Deum in generali loquitur Damascenus,quando dicit illam nobis naturaliιer insertam esse. Doctrina tamen ista licet concludat de propositione Deus es. Non dixerim illam concludere uniuersaliter quantum ad omnes propositiones per se notas, de quibus alio modo res se habet, de praecipue de propositione omnibus eommuni, ut ait Henr. Ita una emeommunis , ut omnium si Ariminam.eluti anc proponas, raduobus aqua-libu aqualia auferas, qua relinquuntur aequalia sunt, nullus enim id intelligens negat. Ad formam itaque argumenti neganda simpliciter est minor Ad secundam obiectionem cum dicitur Debepentalis p oposito omnibus esse aquὸ nota. Dicendum si sermo sit de eodem principio ab omnibus cognoscibili, utique ratione suet cognoscibilitatis esse omnibus satae notum , de ita Henr in argu mento adductus de dignitaribit in is dicebat eas omnibus notas,quia secundum qua uicumqui ipsarum. Homo Gn. qui Henr. 9 Harim probat auditam propter euidentem inbs euis
ιιam praedicas insuriem. M os amataque argumenti nega
Ad tertiam cum dicitur. Propositionem hane Deus esὰ esse
perse noram ct tamen a tali de itione excludi. Dicendum propositionem , ut per se notam non admitti ab Hentae c. a.q. a. Patet quod i Ia propo Bio Deus est,n es omnino perse nota Nisi fortasse videatur hoc durius dictum , quia sumus a crepundijs assueti audire,quod Deus est,ut innuit Henr. Nιεsiste quatenus ex puerula assueti sumus homines audire conmen M, Deum . Et ratio est euidens, quam adducit in
430쪽
hoe nomine, Deus, O quomodo Amscatum radicati se sta habe ad subiectum k non omnes satim sciunt; immo nullus, quantum eRex puras naturalibui Ied e e magη investigaι sit. Ad sormam itaque argument , neg.itur maior. Quanto enim magis est in se cognolcibilis, tanto magis nostin intellactus propotationem huiusmodi sibi recognoscit igno.