장음표시 사용
391쪽
Notandum primo Omnia citr-ἔ--- '
distinctionem art. I.q. r. Aliquia, eri innatum sidquffuses m naturaliter,cte. Nam illa est vera, propria
acquisitio, qui per industriam propriam habetui et Otact
rationem, siue rationales potentias dicitur homo perue d
392쪽
orum imiliteraequisitusinoednam siler Namsi dieitur acquiri,dicitur solum ratione potentiae , in qua est intelle otius ad ipsum recipiendam , de qua Henr ibidem dixerat
Hae igitur notitia in potentia sola nobis innata es. Appellando ergo acquisitum omne superueniens ei, quod innasum es,omnis notitia in habitu omnis notiιia in actu acquisita est ι anaobrem cum quaeritur an prima principia sint nobis natiiraliter nota, sic , intelligendum, ut non accipiatur Isnaturaliter, ut contradistinguitura quocumque acquisito,sed acquisito proprie suinpto quatenus per rationalem vim aliquid natura superadditur, nimirum habitus rationali inuesu.
Notandum secundo Circa primi orumi incipiorum cogniationem diuersimode sese habere virtutes intellectivas nania
Deus benedictus sine omni discursu unico simplici intuta iomnia intelligit ut Henta assirmat arti I.q. ra. Deus sientiamo notitiam omnem des , O rebus risebabo absque quisitionea rebusscitis, o rivique omni conuersioneisuper eas, o absque omnia orsuvi uno in aliud, sed uno septies in tuis in se ipso querimo, O imu omnia muscit Asia, io intellectualla tanto sita tectis intelligunt,quantolam pilismo intellectilio viciniora, ct ideo Angeli cognoscunt quidem hoc post hoc, non tamen unum ex altero , quod argui ducti sum, ita fatetur ibidem Henr Angelisis gula sia primo im re uigunt, notamen norimui imiai simplici ingrula iri M.
genaeo sicuimuifacit sed unum post Miserum, secundum quod ver res e comaerrant, Sed homines habenis et dilaursum intelis
393쪽
intelligere Conclusiones ex principis , eum inteIIIgant unum ex altero. Homo autem cum Min ultimo ordine intelligentiaram pos primum, qui non babe aliquam notitiam bi inuaram, nio in potenιiasolam primo sibi naturaliter acquirit notitiam priacapiorum incomplexorumsubesse incompietissimo confuse magis. Et ratio huius est,qui semper debet procedere i magis notis nobis ad ea,qu sunt secundum naturam no tiora, mi intelligendis etiam primis principijs unus homo magis altero sine tamen discursu ' dicitur ea penetrare, quatenus est unus plus alio ingenii subtilitate praeditus, ita Henritestatur. Secundum quod homo magis es dispositu in lumine naturalis intellectus, ct ingenν subtilitate,tanto perfectius rima principia tam complexa, quam incomplexa ab initio eonci. pis, omne tamen generaliter ab initio, ea sub esse eonfuso concipiunt, iret unus magι diuincte, O minus consurὸ quam alter Illud tamen maxime censeo notatu dignum,talem maiorem svel minorem principiorum notitiam, non solum ex parte ipsorum intelligentium esse desumendam , sed etiam ex parte sorum principiorum quorum unum est magis altero cognoscibile. Ita docet Henr art-a q.6 Patet ducurrendo per 'Uula, qualiter non omnιa aquὰ certιtudinaliter nata funt sciri,seae quadam cernus, quadam minui cert8 . Exemplificat autem de materia, materialibus, quae sunt minus certe cognoscibilia, quam abstracta a materia Demonstrationis mathematica suntia primo ordine certitudinis, o demonstrationes,murales δε-quuntur eas , Emiserum inter mathematica tanto maiori certi,
rudine nata sunt stiri, quanto magi sunt abstracta.
Concluse, Principiorum notitia est in nobis a
' Explicatur. Homo habet a natura inditam potentiam eo Aa snuiuam
394쪽
gnitivam primotum principiorom, ex quibus cognitis habet, sibi habitum scientia comparare,deducem scilice: trum.
indagatione conclusiones . Esi Henrici art. r.q. r. ad primum. Principia per primo , O immediate covoscuntur non per alia, quia non hasn n norase, art. ἔ.q. q. ad tertium Inuuectus operatur in natur
non ut de eodem art. r.q.ro Sun prima eusit habitam se. Draliter in quolibet genere entium. Et ex professo art. r. q. r.
Probatur ratione sic. De fiderium sciendi sundatur in aliqua notitia naturali sed hetesnon est nisi in potentia circa primata principia ergo cum homo naturaliter desideret scire, talem . Baturalem priocipiorum notitiam patent item habet primam obiectio iem cum dicitur. Principia Quoscuntur in qDisionem iremisiorum termini autem cognoscunturn naturalimcindagatio . cendum utique principia praesupponere terminorum suorrum notitiam, ita tamen, ut nonsitierminorum notitia, nisi per simplicem appraehensionen . quamobrem Henriaillam vocat cognitionem etiam naturalem binarum, qgemadmodum est ipla notitia principiorum, ita
395쪽
praeerixs notitiam priuoipiorum, neque secundum actum, que secundum habitum; sed ipsa naturalite es acquisita, o eam solum pracedit notitia potentialis innata. Cognitio teris minorum, licet ex parte intelligentis dicatur ad cognitionem principiorum raesupponi, attamen secundum se non est disseis rensa principiorum notitia in nobis innata. Ad sormam ita inque argumenti negatur maior determinis principioruit,
de acquisitione proprie L. Ad secundam eum dicitur. Principia cognoscibilia esse per
experientiam ergo per indagationem naturalem. Dicendum , non dici circa principia scientiarum prima ,dari experientiam,cua experientia non sit nisi circa singularia, ut Henr ar l. r. qcia .latetur Experientia, qua tons iit in singularibus , in quorum notitia non consistis ars aut sientia , Artifex enima uniuersale, O casiam cognosci , Expertus autem nUci 1 igu. tare tantum, O causam ignorat. Ad formam itaque arSumenti negatur minor. Ad tertiam cum dicitur .lέοιιιia priκeip ηνtim non esiaΤua tis in omnibus ergo non e ita natura. Dicen uiti Rational posse consideraci, vel ratione spe cari utas itur in argumen to ex Henr art. .q. . aditimum , . sic bene dicitur non
suscipere magis, minus, si verbratione. Indiutaui ait Hennibidem Deum Ieteneat ex parte corporis, materia hoc mois in indiuiduo rationale bene potessuscipere magis, e minus,secundum quod unus homo ex parte organorum sensitiuorum magis es aptus ad intelligendum , Oratioci-xavdum, quam alter. Adde etiam inter ipsa
intelligibilia aliqua esse magis, vel minus talia, ut in notabili di-bum est.
396쪽
et Arione sua cum corpore,sed ex corporis umbratione impediri Het sirerum , ct ea tradere obliuioni , ---- , O actum sciena in particulari , retinendo tamen habitus mora soria
persorio sera i in aeue Min s binisum, uequam in Dra mira Μυη - , biores, quod e qua ς π misissetur m ognita,quam cognostantur noua lianem. ibidem , qui Platonis opinionem ab errore re care conatus ad bonum sensum illam trahit. ideo subiungit ciream
nouem autem Platovis c uia non usquequaque errabat, circ. Et rationem recidit quale Plato errauerit dicens Poluit aut corpora Dixi e sepia νatas in unione corporum obUmbra
iuuias, , notitia verita ιi AEucera, quam ab initio impedit omino. Est autem Aristotelis positio, quod ea, quae a nobis primo intelliguntur partim sunt in anima naturaliter,in par. tim peractionem extrinserant, ut ibidem refert Hent. Et opinio media Aristotelis, qua ponit omnes forma huiusmodi esse in materia, O subiecto, basiure animia intra . uatura , pinnim ob extrinseca actione partim ab intra ponebat Ari te-
397쪽
aliquid primum scire IIo, o non quarere ea , cum quaretur ab eo de eis, di diaborum Wiηcipiorum notitiam comparauit, a Metaph Dorum loco Ianua in Domi, quam nutas ignorat qui ad intrandum Domum tendit, quia per illam ingreditu homo ad Nnoscendum seretiora Domus, qua ignorat, ut vero doceat Henr quaenam sint illa,quae debet unusquisque addiscens praestire, ut ex ipsorum praecognitione deueniat ad cognitionem occultorum adducit ea suae marie, quae iusius per Philosophum traduntur aua auiem Tisiptitiis circa prin-eipia debea praecognoscere, nec quarere ea cum addiscit, PhιIoasophus, determina primo pone de dignitate enim denis ponere,quia est,idei certam inhaerentiam pradicati adsubiectum, O stimi ibi dignitalem pro quolibet principio complexo, quod non es conciu o in scientia. De conclus one autem,cuius scientiam gurit,debet habere duplicem notitiam,vnam quoad partes, qua sunt incomplexa cilicet subiectum paysio , alteram quoad inhaerentiam passionis in subiecto. De subiecto autem oportet praecog nescere quid es, quod dicitur per nomen , Emiliter es non nexi emi--Euali exierius, sedsi res nonatura aliqua alicuius praedicamenti. De passione aurem vom iet praecognoscere quide I, quod per nomen dicitur ιantum, nous en, quia ories, quod quari:ur scire de ea, c.
Conclusio. Omnis noma cognitio fit ex prae
Explicatur. Omnis primo addiscens aliquid debet illud prius habere in potentia, debet praecognoscere scientiarum principia, habere praecognitas dignitates, subiectum , passionem, aliquo modo conclusionem Est Henr. an.r.q.ro. Philosophus attendens motum Discipuli in scientiam per Doctorem dicit in principio OAeriorum Zet omnis
398쪽
Probatur ratione lie . Nihil mouetur ad aliquid, nisi ha heat aliquid de eo, ad quod mouetur, Disceus mouetur ad Mentiam: ergo habet aliquid scientiae Ad primam obiectionem cum dicitur . Sensum sentireribiι praesentiendo ergo intellictus debet inusita re nibi minu Oendo Dicendum sensum, intellectiun,quoad aliqua omni Massimilari, quemadmodum quantum adii imam obieruperceptionediauit enimnon him intellectus sensui consesentiatur, sed Eliam ab ipso dependet, de illius sequitur opera' tionem, & sic ait Henti art. r. q.a In prima cogniti a se te .
sit quidem , quod verum est in re; sed non approenait veri etatem iudicando, hoe esse vetum , ut ibidem subiungit Henr.
ἐς ea τι verum hominem, .ertim ιj-m,st. tamennurius Vi eruatem apprHenric, ureognosci ι, propter quod αμ ρpaIes iuvicare quo In re meritate. Sed intellectus e coo- Nerio non solum cognoscit verum, sed etiam veritatem com
ponendo, diuidendo, ut ibidem habet Henr. Inteuectus veritatem non conpipit simplici intelligentia sed solum compositione Odivi ne, quod nullo pino potest sensu conuenire. In proposito non est comparandus sensui intellectus,si consideretur intellectus ante habitum Hear art. r. q. IO ad ter tium ait S comparetur intellectus ante babitum ad sensum.
399쪽
rom bondendum veritatem rei an bens, o ea, qua in ipsa latent v sun proprietates, accidentia contingentia , quod sensu non habe facere. In hoe non potest conuenire intelle4chis eum sensu, sensus enim non habet necessariam precognDitionem , qua indiget intellectus,qui est rationalis,d ideo sib- iungit Henricus. Hoc est nobilitauis, quam habet ista luctus supra Rusum, o ad hoc eger aliquo principio sientiati a 4m uultra dum veritatem in re, quali non indiget sensu ad δε- modo comprabendendum id , quia es ope cierenus
N. Ad formam itaque argumenti distinguitur maior coae' dendo illam in alimibus,non in omnibus , ut neque in W-Ad secundiun cum dicitur u . in purioisi ad hibis. ἀ- . Us iram tacendum iotentiam non esse carentiam omnis actui, sed solum illius, ad quem ordinatur,quan Ar em
dicit.Henr aritia .mii Materia propter potentiam, quam , Mi ad fimosino dicitur habere formam aliquam , neque de vlumia f. maiis tamen talis potentia non excludit actum entiri 'i,quem in materia recognoscit Henr.quodl. ιum est emo Dei. Et ad talem actum non dicitur materia esse in potentia Verum est, quod addiscens est in potentia ad seientiam conclusionum acquirendam sed habet aliquid prp.
cognitum, respectu cuius in potentia esie non dicitur, & ita ait Henr art. I. q. I o. Sciens autem in potentia , qui cum uis vadi ad actum considerandi, non dicitia addi ens , de paulo post Proprie sciens in potentia,qui en sciens in potentis,actui scilice contraria, quando vadi adscientiam , ex potensia ali ratur in actum per doctrinam. Ad sormam itaque argumet
ii Distinguitur maior, concedendo illam de scientia con clusionum, negando de praecognitis, principui .
400쪽
Diisne scientia. Dicendum bene ex Henr adducto in argumento, diei in eo sensu hominem addiscentem, nihil lii arsei. re;sed subiungit alium modum de discente proprie sempto,de tunc ait eodem art. r. q. Io. Disendulisur quod addissicere να- pri. sumptum oportet, quod inmotus, non ab ignorantia et fionis ad scientiam ed ab ignorantia dispositionis;Talis autem ignorantia ροm alipud'emia. 6 ideo oporae omnem no-
x parte negativa Arguitur primo Cogni liorit minorum inest nobis non a natura , sed est acquisita, at secundum Philosophum princtiva non cognoscuntur nisii in quantum cin
gnoscimus terminos:ergo cognitio principio rum non est nobis naturalis Minor est certa, ram intellectus prius concipit incomplexa ex Hennari. .q. . Mens primo naturaliter cognoseis terminor Maior etiam est euidens; nam termini cognoscuntur persi cies a rebus acceptas; unde intellectu, dicitur phantasmaruspeeii , a senas suum trahere cognitionem ex Henta arti t. q.i ad tertium.