장음표시 사용
2쪽
Ino vendibili, quod aiunt, Amice Lector, hedeia suspensa non est opus: Quare non debes expectare ut multa dicam vel in hujus tractatus Pathologici commendati . nem, vel in laudem Authoris. Istum lege,& hunc luge, quem mors praematura bo i litterato paucos ante mens in Suecia eripuit. Serenissima Suecorum Regina, summi Parentis non minorFilia, quae tribus Coronis sui stemmatis quartam jamdiu adjecit longe augustiorem, stupendae cruditionis, profundae sapientiar, &liberalitatis ni nificarin eruditos, cujusvis conditionis, Nobilissimum Cartesium humanissime ad se
invitaverat, visis ipsius scriptis Philosophicis cedro dignis,&illecta, ut aiunt, hujus ipsius Tractatus de Affectibus lectione& admiratione. Sed vix in Sueciam pedem intulerat, cum repentino morbo correptus, ex hac statione
emigravit. Quanti cum vivum fecisset sapientissima Rogina, armata Pallas Gotthicae gentis, etiam suis Iachrymis, audito mortis ejus nuntio, testata dicitur. Tantae Reginae de hoc viro judicium sufficit cluendo quicquid olim aemulorum quorundam zelus ac servor illi voluerat adspergere. Eorum nomo est cui tam pretiose unquam parentabitur. Nec potuit non placere summi s Principibus , qui talibus adversariis displicuerat. Ea sors est Virtutis & Eruditionis, ut illas non minus invidia comitcturquam fumus ignem. Quicunque semotis affectibus ejus Opera legerit, fatebitur, illum magnam lucem Philosophi- η a cis
3쪽
AD LECTOREM.cis Disciplinis intulisse, etsi ejus placita non admiserint, quibus post fruges repertas glande adhuc vesci volupe . est. Hic ipse tractatus Pathologicus satis osten dit, iacui minus illium in Mic ocosmi cognitione, quam in Macrocosmi contemplatione profecisse. In nullius manus v niet, etsi diversa sentiat, ut semper licuit inter bonos, quin ejus acumen, solertiam, perspis uitatem, ac subtilitatem miretur, & quod tam commode ad solam rationis facem in istius naturalis automati motus omnes inquirero potuerit. Considerat enim hominem Philosophicb more, nec penetrat in nativam illius corruptionem, horum m tuum anomalorum & cccentricorum in nobis foecundiLsimam matrem, quae Theologi e cst disquisitionis. mireris vero, Emmole quod styli, quo nostra lingua usus est, nitorem Latino sermone assequi non potuerim.
Debuisset ipse intespres fuisse suorum conceptuum. Satis mihi fuit,eos quam potui fidei issime exprimere; quod dum facio, elegantiae obliviscor. Et ausim sanc dicere, illos non potuisse ab alio quam ab homine Gallo satis feliciter e primi. Id me movit ut cum nomen o Iuum Latinius sorte posset usurpari, maluerim tamen Pessionum vocem retiqere , quo Authoris ipsius principiis magis inliser rem. Nec initio aliis quam mihi soli hanc Metaphrasim adornabam , sed postea viri magni, quorum authoritatem refugere religio mihi fuisset, authores fuerunt ut cam Typothetae permitterem. Et adject Epistolas Editioni Gallicae praefigas a Viro illo Doctissimo qui eam procuraverat. Fruere igitur nostra hac qualicunque opella, Amice Leector, & ex illa disce Assectibus tuis moderari.
4쪽
4, Ostq; im hic liber ad me missus suisset a Domino Caietesio, cum I libertate eum typis mandandi, & ipsi addendi quam luberet
Praefationem , mihi proposui, nullam aliam adjicere, quam easdem litteras quas antehac ad ipsum dedi, u id ab ipso obtinerem, quia continent plurima, de quibus publicum praemoneri , illius interesse existimo.
Mihigratulabm quod te viderem Lutetiae speriori hae aestate, quia putabam, te eo venisse commorandi gratia, o quia, cum ibi facilius quam alibi posses ea consequi experiment Pibus testatus fueras te egere ad ultimam manum imponendam tractatibus quos promisistipublico dem datam liberaturus eis; n6que illos brevi miseros. Verum hanc mihi iatitiam Hemisi cum reversus es in Hollaudiam , Nuptisum quin tibi dicam, me actuc tibi iratum esse, eo quod nolueris ante disessum tuum mihi copiam facere tractatus de Passionibus, quem a te composit m au i. Adde, quod, animum reflectendo ad verba quη legi in Praefatione quae junctafuerat ante biennium versoni Gallicae Principiorum tu rum, quibuWpost uamsuccincte loquutus fueras de partibus Phialosiophia quae adhuc reperiri debent , θntequam praecipui θυσ
5쪽
DUus eo igi possint , dixeraου, te non adeo viribus tuis . dissidere ut non ausis suscipere explicationem cunctarum , si commoditate*i haberes experimenta sectendcquae rcquiruntur ad comprobandas tuas ratiocinationes Addis, ad id opus esse maximis sumptibus, quibus privatus, ut tu, par esse non posset, nisi a publico juvaretur. Sed cum non videas te debere illam opem expectare, putare, tibi acquiescendum deinceps in studiis privatis, pro instructio ne tua speciali , & posteritatem te excusaturam si in posterum nullos pro ea amplius labores suscipias. Hereor ne mrevera velis' invidere publico residuum tuarum inventionum,norique nihil unquam a te habituros, spatiamur te animo tuo o
sequi. apropter decrevi te paululum hae e soti et exare, seme ulcisci ob denegatum tuum tractatum de Pesssionibus, tibi emprorando libere negligentiam, se alios defectus quosjudico imp dbe puminus explices talentum tuum quantum possesse tenoris. Et revera non possum credere aliunde quam a negligentiarum se quod parum cures prodesse reliquu hominibus, i roficisci, quod non pergas in tua Physica. Eis enim optime concipiam , -- possibile esse ut eam perficiγου, nisi habeas plurima experimenta, , haec debere sumptibus publicis fieri, eo quod adipsum iturum imborum utilitas redibit, nec bona privata ei reis ficiant , At tmmen vix crediarim, id te remorari, quia facillime as iis qui statuunt de bonis publicis ,posses obtinere quicquidis eum finem ut re posses, si dignareris i rem exponera uti es, e prout posses facile, modo vel s. Sed vitae nus quod emper egisti, adeo fuit
huic consilio contrarium, ut credendum relinqui , te etiam nosie alienam opem admittere, es tibi inerretur: interea putaου, post ritatem te excusaturam quo diro ipsa nolis amplius laborare, eo
quod supponis, Eum 'em tibi ese necessariam, obtinere quam nonpossis. φώmihi argumentum praebet cogitandi , non flum te nimis negligentem esse, verum forte etiam non sat anisi Bibi suppetere aia Perandum complementum eorum qua expectant a
6쪽
A D D. C I R T E S I U M. u qui tu ripta legerunt,o nihilominus satis tibi manitatis β-peresse adpersuadendumposieris, te is culpa non fuisse, sed tuam
virtutem Mon agnitam ut oportebat , o denegata tibi esse sub dia in tuis constitiis. In quo istaeo tua ambitioni fieri satu ; qu niam qui visurisiunt tuascripta juricabunt, ex eo quod in lucem dedisti ante duodecim annos, te jam reperisse H tempore id
omne quod huc in me a t. prodiit; ct quod tibisuperes inveniem dum quoad Physicam, minus di esse esse eo quod jam explicassi: ita ut potuisses exinde nobis tradere quicquid expectari ρου aratiocinatione humana, quoad me irinam'alios usu hujus τώ tae,si commodDatem habuisses experimenta ad id regusta faciendi , quin imo proculdubio eoru am magnam te reperisse partem , sed justam indignationem ex ingrato hominum animo te impediavisse, quominus inventa ua cum illis communicares. Atque se putas. te deinceps quiescendo tantum pesse acquirere celebritatis, arsi multum laborares , imo forte aliquid amplius, cum ut pluriamum bonum quo pessidetur minoris fit. eo quod optatur , aut amissum desideratur: sed tibi volo eripere hanc rationem fama ab que merito consequendae. Et quamvis non dubitem , te scire
qui facto quinuisset,s voluisses iuvari a publico, volo ta en hisi dissicribere, imo curabo hanc epistolam imprimi , ne ignoram iam praetexere poling, aut te super hoc saeculum excusare, s inρο- serum nobissatisfacere neglexeris. Scias igitur velim, non suis eremi aliquid a publico eonsequaris , id risu er obirer inpraefatione cujusdam librisubinvitica se, non disendo expresse, te id ex ptareo expectare, nec explicando γtiones qua frob re possunt mustum te id mereri , sed etiam maxime Re alicae interesse ut id tibi concedatur , cst inde maximam utilitatem experii ri debere. Ita vulgo obtinet, omnes qui sibi imaginantur, se aliquid via
re , tantum id strepitum excitare , cse tanta cum importunitate
petere quod pertendunt , ae tantum promittere ultra id μο possum , ut eum quis non loquitur de si nisi modeste, o nihil a qu 'am peris , nec quidpiam fidenter. promitti, puriunque docu
7쪽
E PIs TOLA mentum aliunde edat suarum virium . nusia ejus habeatur ratis, nee de im cogitetur. ne dices , indolem tuam te ad aliquid pestendum non ferre uenec adloquendum de te ipso magnifice, quia alterum videtur a j Dorem auimum notare, alterum superbiorem: sed pertendo, hanc indolem eqse corrigendam, ceu natam potius ex errore or
becillitate quam ex honesto pudore o modesta. Nam quod πι- tinet petitiones, Harumsolarum pudere Met qua ex propria --nant indigentia, se apud eos sunt a quibus ne ι es aliquid exigere. Sed tantum abes urearum pudere oporteat, qua tenduntia utilitatem is emolumentum eorum ad quos fiant, ut e contrario gloria inde quari possis , praesertim ubi jam ipsis ea data iquae pretiosiverant quo erituri Magnifice vero siquid e ipse,
tum demum superbia est admodum rid cula carpenda , cum quis de se ipse Di jactat. Im, vanitas est contemnenda, etiam cum vera dicuntur, ubiper ostentationem id fit, nulli ad quemquam inde redeunte e lumento: sed cum in tali unt, ut ali
rum intest ea scire, certum es taceri nonposse nisper humilitatem vitiosam, quae ρecies est ignavia dr imbecialitatis. Multum autem interes publici, uta praemoneri de is quae inscientiis reperisti, ut inde judicans quid in istis adfue pessis reperire, inciaretur ad id omne conferendum quod poterit sui te jumet, tanquam ad opus cujus scopus est commune bonum omnium hominum. Et eis quae jam dedisti, nimirum veritares magni momen
ii quo explicuisti in tuis scriptis, incomparabiliter pretio sup
rant quicquidposses ad eam rem puero. Dicere quoque potes, tua operastis loqui, nec opus esse ut aian promissas jactantias. quae cum snt ordinariae circumforaneis is aeruscatoribus fui decipere volunt, videntur minime conmenire viro honesto qui solam Veritatem sectatur. Verum non idcirco illi ea
pendi , quod res quas dicunt i magna dr bonae, sed tantum quod falsae sint, nec eas probareptibsint. Cum illae quas pertendo te debere de te disere, tam 'veront cor tam evidenter probata per serripta
8쪽
'Ao D. C A α T E S I U M. Ita tua, ut omnes decori regula ilia permittant de istis denter Α- qui, er ex charitate ad id tenearis, quoniam aliorum interes eas
Dire. Es enim tua scripta satis loquantur, resectu eorum qui ea examinant diligenter , ct intelligerepossunt , at tamen id non se
fit ad scopum quem tibi velim propositum esse; quoniam singuli
ea legere nequeunt, nec facile vacare ii qui rempublicam adminis stram. Evenit forte ut qui ea legerint apud ipsis de Egis quand que meminerint e verum quicquid istis dicatur, cum sciant te pammum repitum de te excitare, cr nimia sit ilia modesta quam per servasti, cum de te ipso loqueris, inde fit ut animum ad ilia non multum refectant. Imo quiasaepe apud illis adhibentu ermones exquistissimi, ad laudandos eos qui nonnis valde med cres sunt,nusiam causam habent sumendi laudes immensas, quae tibi des runtur ab istis qui te norunt, pro veritatibus admodum certis i econtrario cum quis de se loquitur , Hr antranda se extraordinaria sibi tribuit, auditur attentius; praesertims Ursit praeclaro loco nam tus, is quem scitur non. ejus esse indolis aut genii ut a Drtam a gat. Et quoniam se ridiculum praebereis tali Occa ne speia licis loquutionibus uteretur, ejus verba sumuntur utisnant, drqui ea credere nolunt, saltem feruntur Iaa vel curiositate vel amulatione ad examinandum an verorat. Idcirco cum certissimum fit, er publici intersit scire, nusium unquam praeter te exti,tisse in mundo cujus saltem scripta habeamus qui retexerit vera Principia, est cognoverit prim, causas omnium quae in natura producuntur Et postquamam redideris rationem ex his Primcipiis omnium quae apparent, sir observantur stequentius in πιι do, olummodo egere te observationibus sterialioribus ad reperiem
dum eodem modo rationes omnium quae hominibus in hac vita utilia essepossunt, o ita nobis suppe Dandamperfectissimam noti
riam nasura omnium mineralium, virtutum omnium plantarum,
proprietatum animalium , in genere omnium quae inservirepo sunt Medicinae ct aliis nrtibus, Et denique, cum hae obsese tiones nonpossint omves feri brevissimo tempore a que maxi-κ ου mis
9쪽
EpIs TOLA. missumptibus, debere omnes populos terrae eo collimare, se alacriter conferre, tanquam in rem summi in orbe momenti, se quae ad
omnes escasse Oectat , id, inquam, cum certissimumst, septimi satis probari exsicriptis quae jam typis evulgasti, deberes id tam
clare dicere,qpromulgare tanta cum cura,intam expresse e Leere in omnibus titulis tuorum librorum , ut deinceps nemoposset
dari qui id nesciret: se ad minimum primo intuitu impellares multos ad examinandum quid de Ego sit, se, quo in id diligentius
incumberent , cr attentius legerent tua scripta , Identius
cognoscerent, te de rebus fassgloriatum non fuisse. Praesertim tria sunt quae optarim recte omnibus inculcares. Primum, infinita reperienda resare in Physica, quae admodum utilia vita esse possunt. Secundum , non sene causa inventionem
istarum rerum a te expectandam esse. Tertium , te eoplura reperire posse quo majorem commossitatem multorum experimento rum Giturus es. Refert, homines praemoneri de primo ε, quia ma
x apars eorum non putat aliquid posse insciens iis reperiri utilius eo quod ab antiquis repertum fuit , imo quia plures non concipiunt quid si P sea, vel cui rei inservire possit. Facile autem
esprobare, nimiam reverentiam qua ducimur erga antiquita rem, ejusmodi errorem esse qui multum ob t scientiarum inre mento. Nam videmus, populos rudes America , o plurimos quoque alios qui habitant in regionibus minus remotis, multo pauciores commoditates ad vitam habere quam nos: sunt tamen
origisis aeque antiquae, cir aequepossuntprofiteri, se acquiescere M sapientia forum Patrum, nec credere, quenquam posse aliquid melius docere eo quod jam notum cir factum fuit ab aevo inter se. Estque haec opinio adeo damnosa, ut donec exuatur, certum sit,nu iam novam cognitionem posse acquiri. Euin experientia consat, populos qui ea maxime imbutisunt, eo ipso rudiores dr ignoranti res permansisse. Et quia adhuestis frequens es inter nos, sincit probando, nondum nos omnia ire νυ repossumus. αuod etiam clare a modum probari potes ex plurimis inventionibuι
10쪽
AD D. CARTES 1 UM. utilissmis, ut sunt Umpyxidis nauticae, ses imprimendi tuli optisci, or similia, quae nonnisi ultimis seculis repertafuere, quamvuvideantur jam satis facilia iis qui ea norunt. Verum nihil es in
quo magis eluceat necessitin acquirendi novas notiones, quam in
eo quod Medisinam flectat. Eis enim non dubitetur, Deum imstruxisse hanc terram omnibus rebus quae necessariae sunt hominibus ad se in ista conservandos sanos is vegetos usque ad extremam senectam, nihilque sit optabilius in mundo cognitione harum rerum, adeo ut olim fuerispiacipuum studium Regum o sapientum: Experientia tamen demonstrat, nos ab uia tota adhue ita remotos esse, uisaepe lecto anamur parvis morbis quos pientiores Medio cognsere nonpo sunt, quosiqua nihil aliud quam exasse nisis remediis, cum eos deprigere conantur. In quo desectus artis ipserum necessitas ejus perficiendae tam evidenter apparet , ut iis qui non concipiunt quid' P seca sussciat dicere, eam eme fientiam quae docere debet rationem cognoscendi adeo exacte naturam hominis, θ' omnium quae ipse cedere possunt in alimentum aut remedium, ut per eam facile si illi omnia morborum g nera declinare. Nam ut taceam ejus alios usus, hi lus satis magni momenti est, ad obligandos stupidiores, ut faveant consiliis viri qui jam probavit per ea quae reperit , nonfrustra ab eo expectam ese quae adhuc invenienda resant in hac mentia. Vcrumpraecipuestri refert , te Eudete i probesse, ct ad id necesse est ut vim aliquam tibi facias, ct expiatas nimiam sitam modestiam quae te impedisit hue usque detect de aliis dicere id
quod teneris. Nolo idcirco te committere eum Doctis hujus sculi. Adplere que eorum quibus EDd nomen tribuitur, cujusmodisunt omnes isti qui colunt quas vulgo vocamus litterin humaniores, ct
omnes Iurisconsulti, non spectat id quod te dicere velim ; ut nec ad Theologos aut Medicos, nisi quatenus sunt Philosophi. Nam Theologia nulli modo pendet a Physica, nec etiam Medicina eo modo quo hodie exercetur a Doctioribus 9 Prudentioribus in ilia arte. Istis sui est sequi regulas aut axiomata qua longa experien ' η a tia