Prosperi Alpini Marosticensis ... De balsamo dialogus. In quo verissima balsami plantae, opobalsami, carpobalsami, & xilobalsami cognitio plerisque antiquorum atque iuniorum medicorum occulta nunc elucescit

발행: 1591년

분량: 85페이지

출처: archive.org

분류: 약학

51쪽

leuitate eius varias aetates iacere alias dictum est , quando opobaliamum recenter eductum per quinquenium turbidum maneat, a quo uapore clarci cre incipit, per decenniumque iere ipsum clara ili muta ac tram uina plendet cere obteruatur pollea iunci cens turbidum rursum vadit Astipite etiam latim cXccptuni tenui sit inuincti, paulo l. poli parum crai cscit,ac luchinc citia bo dixit, ulceptum in conchis coagulari, pcraetoque quinquennio, quod tempus pueri in datur, purgatur,

tacem a in tundum vasis deponit tenuissimum lint,&totidem geminatis peractis anni scia ciccn a. um crassusque est, quo annotius . Odor non minu ci la-por, in rccentillimo validi simus cii, in medio tempote odor fit luauior , thus ac terebinthum redoles cuin mauiori tamen odoris tragrantia,saporcii subamarus ac is atque ad ringens. Dcinum in cnio omnia haec maxime remilla percipiuntur. Hincque Plinium deceptum suille arbitror , qui putauerit optimi huius succi lachrymam tricando percipi odoratam. Si quidem opobabsamum senioselummodo conscellina in odoratum ii , ut tunc solum frictione dignoto qucat in principio ctiam hic succus leutili miricli, quiquam maxima dissicultate in aqua, vel alio liquore inli illatus considat , sed continuo in aquae silpcrhcicua cratiar, cito et cum aqua dii luitur: annis vero consiticiacia medio ic habet in mdo, se laetasq; colorescius inaniin No cratici cit, quo intvi subito in aquam proiectus considat, a dissimcq sui sum in aquae superficie feratur, dimollimcq ac ta utilia

mecum caditioluatur . Harcque etsi non ita coturnia a oratione, tamen ad tuarum dissicultatum cxplicario alem accommodata satis clic Abdella noster iudicabit.

52쪽

ce opobal in scribentes, aut loquentes ab his si senserint, rem prorsus ignorent, ex quibus Plinium e varijs coloribus, ac siil, stantij in opobalsam inspectis, varias eiusce succi disserentias vel species facientcm errasse clarissime patet diserat enim ille Lachrynaae probatio, ut sit pinguis, tenuis, ac modice ruffa, Rin fricando odorata , secundus candidus colos peior uiridis, crassusque pellimus niger. Nemo Aegyptiorum, uel Arabum album opobalsamum nisi a borc recentissime stillatum uidit , qtii tamen color quam paucissimis diebus uancscit, atq; ut dictum est,

in olei colorem uertitur,atque ab eo colore in aureum,& deniq; in melicum obscuriorem Nigrum vero nunquam ab aliquo nostrorum, vel Arabum victum est, neq; auclitum Nili fortasse produceretur nouisssime ab Occidentalibus Indij delatum, a quibusdam pro legitimo opobalsamo ut superius quoq; meminimuS, receptum. Quod tamen falsum esse plane constat, cum ij, qui eius historiam scripsere assii ment illum succum improprie Opobalsamum vocatum in Occide talibus Indijs ex procera ac magna arbore nasci, qua quid cita magnitudi ne, figura, ramis, solijs, fructibus a vera baliam arbore longissime differt. Quod ijs, qui Vtramq; norunt a borem non erit dissicile suadere. ALPIN. Simeon Scithus confirmare& ipse videtur optinati opobalsam si re

centissime a stipite distillatu album colorem habere,nec non, Strabo qui opobalsamum lacti similem es e scribit. Sed quamquam huiusce succi albus color pauculis

dici, usa stillatione evanescat, atque in alium colorem mutetur, nihilominus, quod non paucis valde admi randum videbitur, opobalsamum oleos a colore inspectum, in aqua vel lacte stillatum album rursum videri

53쪽

o idem etiam facete aurcum, melicum. Perpetu O-que verum opobalsamum cuiuscumque coloris sit in atra, vel lacte stillatum, ac liquatum album spectabit irr. Hinc a Dioscorides doctissime disit Quin etiam svn cerus m aqua, aut lacte cclcrrime liquatur, chlorcque a lar est. Nunquam quisquam opobaliamum, illi non album, album cilc iudicarit, quod tamen vel urnille cX- perientia docebit, si inquam quis sinci lillatum in Gqua, liqua i , ac coagulari, plum etenim liquatum lupra quam ita album reddit ut, ut uix ab aqua distinguatur, sed paululo momento in ca coagulatur, cique in star tella albae incumbere & in ea supernatare cernitur, manifestiorq; cius albus color iet, si coagulatum stillo quopiam ab aqua eximatur, aut extrahatur. At cur caealbo tam cito in alium colorem mutatur BD E L. An quod laci ci illiusce coli is stibilantia mollis, ac tenui lima, quam cito cibi uitur ac dissipatur, uel quia non iunicius calor piau.ilious in cum lucchi magcndo ipsum turbauit idem in Zcbctobseruatur, cic nimi time testibus extractus lacte colore inficitur, pauloq;cbullire incipicias uirescit, tandcm subnigrescit. ALPIN. Recte sunt a te hactenus cλplicata,&cnarrata Omnia: Nunc igitur ego idcinate

feri cupio, pro indagandis, ac docendis notis vel signis, quibus ue

tur.

54쪽

D E BALSA MODI NOTIS, VIBUS VERUM

opobal mum a non vero, Syncerrem

ab adulterato tutis cognoscitur,ac di cernitur. V. V.

I notis quisque probe ac exactissime verum

hunc succum, a non vero, legitimum ab adulterato dignoscet, neque ab aliquo ita facile decipi poterit, etenim succus is qui nondum ad senium, inclinare caeperit, colore albo conspicituri quod rarissime, non nisi dum ipsum e stipite stilia lat vel recentissime eductum videre contingit vel viri dis est, oleosus subturbidus oleoque substantiavi colore valde similis, vel aureus fulgentissimus tenuissimus, atq, clarissimus. Qui sane omnes has notas habebit , vehe mentis ei it odoris, quo magis etiam recens est acutioris, ter binthum cum alio suaviori odore redolentis,giatissimusq; olfactuic iit. Gustu etiam subamarus, adstringens modice mordens percipietur, ita uis, diluiq; facilis, quae nota, eo instillato in aqua vel lacte dis noscetur, ita uis enim extabit, te nihil sub aqua morabitur, vel parum, quasi continuo supra eam sursum assurget. In qua cito diluitur , et liquatur, nil unctuosi retinens,vc oleo si tena , siue lentore aliquo praeditus est hisq; omnibus notis verum s lacerumq; opobalsamum seni pei omnibus appa ibit ALPIN. possitne quis aliquod factitium oleum ita simile opobalsamo parare,ut eo multos decipiat ABDEL. Sine dubio , cum Gal. suo tempore etiam ipsum usque adeo adulterari dixerit, ut uix

55쪽

adulteratum cognosceretur. Veruntamen quod adulteratur, necesse est, ut aliquo liquore vel oleo vel un-

cntoxitietur. Dioscorides dixit opobalsamum vitiali polle dimiti, rei ibinthi, cypti, lanitici balanii i unguento,&susino, metopio, melle, cypriaque ora liquida . crapio his addidit Olcum Osaccum, nyrti num S de alcaiana, quod cypium appcllant . 'linius ex eminibus eri balsami, qua vocant ali ballamum, cxtrahi simile olcum allerit, qua via multic ipsis latim exprimunt uero opobalsamo admodum simile quod tamen ab co diicernitur amarior sapore, odorcque pobalcaini longe obscuriore Prodit cliam p. um adulte rari posse olco rolacco cyperino, clathis ino, balanino, terebinthino, myrtino resina, galbano, c a cypria quae lanceadcin existunt, litorii nuperrime Dioscoridciti lub nomine unguciato itim meministe, dicit. mist.

Sedior litan melius ipse dixi lici Olcis, quam ungiaciatis adulterari poste,quod ille succus tenuis pcrinil a cilcusit, minimeque crassus nisi lenio fuerit consectus . Hi si itur opobalsamum vitiari potest, cuius malificium lacile dcprchenditur, oleoque adulteratum trifariam de te itur , atque in primis, quod digitis contrcchatum nullo lentore,uci viscositate adhocat, quando, crus balsami succus ciatore, ac viscositate quapiam non carere a nobis alias dictum sit, a multisque ex antiquis scripto ii bus confirmatum, oleo siquid cin rcsnarum omnium tu nacitalcm abigi omnibus inaniresium cst. In aqua praetcrea instillatum supra cius super rici in Olbiculoru os nati cxpandi immo no tum ignorat. Quod sync crum opobalsamum non accre policrius doccbitur. I inimi in panno olio iniceio macula clinquitiar, lucr dissicia aulcitur,4 quotidi ctiam masi maiorem in i cu

56쪽

liam expanditur, quod non fit in syncero opobalsamo. His igitur notis opobal arnum oleo vitiatum cui i pate re poterit. His etiam comperietur xitium, si unguenta

ijsdem oleis composita misceantur, , sed hoc amplius ijs

aderit, quod in opobalsam parui temporis spatio infim do vasis unguenta fidere nuceuein. Cura vero mistum comprehendetur turbido colore nunquam clar scentes. Melieitiam inscctum dulcis sapor detegit , atq; ad ipsum , ut Plinius quoque testatur, muscas allici et Resina adulteratum in carbones instillatum nigriorcssam mam edit. Syncerum vero his notis innotescet , numq;pi ter ea signi, irce illum iuxta uarias aetates prasefer re diximus , haec etiam addidimus scilicet pra terquam quod sit validi odoris in aqua etiam stillatum, tametsi paruissima sit gutta, supra totam aquae superfici Cmc3 pandi iamque liquatum totam supernatare, ac obtege re, atque in ipsa tiam cito coagulari, laicttisq; colorem

adipisci ac non minus ex ipsa coagulatum totum stillo quopiam excipi , ac aufert, quodq; susum in laneam,

sicin cam,ut oleum non inficit, quanquam ei ad han eat. Lacq coagulat, etsi non ita ut coagulum facit, quia lacnon perfecte coagulat , quinimo cum ipsi coagulatur. ALPl N. Multo plura , quam tu de synceri opobalsami, vitiati notis complexus es, apud multin leguntur. Dioscorides siquidem harc utiq; nobis prodiderat Suo. probatio est, ut sit reccns validi doris, Syncerus, non ad acorem vergens, dilui facilis, ruis adstringens, ac modice mordens gustu . Et ubi ea a quibus opobal samum potest adulterari meminerat, haec subiunxit. Namque merus in laneam uestem susus neque maculam facii, neque si cluatur notam relinquit. Vitiatus auteni' inha rct, lac instinatus coagulat, quod adulteratur

57쪽

non essicit. Quin etiam syncerus in aqua, aut lacte cci' lenime liquatur, colorcque lactescit, itiatus vero Olci' modo innatat, se conuoluens, aut in iellae modum du- sundens, syncerus sciaelccias cras lescit. Dcici Giq; cd- ditur. Hallucinantur, qui aqua concretum pcitum

S ad ima sidere,arbitrantur, postea distipatum supci na- tare. Et Plinius ait syncerum inhaei cicci c. in tepida' aqua his auream coagulari: ad ima sidae, lac coagulare, di in vestem maculam non iaccre. Et Aui nas: lac coa utare, aquaeq; ipsu in misceli, di in ipsa dcnsari . nsatum 4 conteruari, atq; goisypio re plum ablui posse Serapio eadem a Dioicorid iam recitata, de ipso nobis prodidit Simeon vero bellius haec & ple cci psit At vero nonnulli hac ratione probant, quod leno, rum eo inunctum ignique ad motum incandescat id , quod&oleo camphura , alijsque dictis Olcis accidit , , Alii quod in aquam datum minime supernaici, sed sta istini fundum petat, vere hoc quidem, editum quando ,

haec duo concurrunt, vidclicet serrum candeat,&in a,

qua facile subsidat deco statim arripe Est enim legiti Gnium vi non factitium Scire autem procrea Oportet, di, ouod dum recciis est Min proprio vigore super aquam , atat actum ita probatur Linteo in eo irrigat acto , ne sublato a linteo totum recedit, non Olorem, sed , odoris dunt: at suavitatem illi relinquens. Haec Omnia, di, ac interse admodum diue acum apud hos grauiminos Diania niti scriptores legerim, atq; pobalsamum,quod tu vere syncerum a firmas apud me sit, non omniaque ab his scriptoribus de eo perdocta, reprchesentet, qui nimo aliqua sint, quibus ipsum plane non respondere ideatur quanquam enim ipsum recens sit, minimcopad .llum acorem vergori,validui odoris, oleos colo ri ,

58쪽

ris,turbidum in primis eius annis obseruatum,mo clarum,aureum subamarum, adstringens, Minodice momdens gustu in , tenax, leue, dilui tacite, lac I coagulet, linteum non inficiat, atque, ut ait Avicenas aqua e tiam stillatum, liceatur, in ipsaque coaguletur, supramque aquam coagulatum enatet,atque coitiam serrum, ut Sethus ipsum hac experientia cognoscendum voluit: in unctum probe in ignem positum candeat. Tamen, quod apud omnes praedictos antiquos scriptores affirmatur, quippe ipsum, lane.e, vesti instillatum aqua ablutum omnino ab ea abigi posse, nihilque ei adhaerrere, nunquam potui obseruare.Nullum enim reperitur opobalsamum qGnstillatum in pannum ei aliquatenus noad haereat e X quo ego etiam puto,nullum verum opobalsanium eam experientiam facere posse, quando ipsum, ut in alijs omnibus resinis obseruatur cum succus res nostis sit, interre si uasq; possit sine errore recenseri visco statis ac lentoris non sit expers. Ex quibus valde tum de huius succi signo, ab antiquis fere omnibus animaduerso dubius, an anceps Cupioque tuam hac in

re sententiam audire,ut in ea tandem acquiescam. ANDEL. Dignus es cum isto tuo scrupulo non paruar

prehensione, qui via signo magis quam pluribus

quibus tuu opobalsamum omnibus probe responderescis, fidere uolueris, quod neque verum signum huius succi dicendum esse puto, siquidem quo pacto hic su cus lentoris, ac viscositatis non expers, cum ipse nihil quidem aliud quam resina qua pia sit xlineo, vel laneo panno vel gossopi instillatum aliquantulum non ad haerebant. Etenim non modo succus iste tenax est sedrainuli quoque virides,si digitis contrectentur, eis proculdubio adhaercnt, quod non nos modo sed etiam aliquo.

59쪽

quos antiquorum nouisse certum est, nonne strabo dἰ-xiti. Eius corticem scindentes succum in vasis suscipiunt tenaci lacti per similem. Quid nonne Plinius notas synceri opobalsami docens dixis Succum ballami syncerum debere inhaerescere. At ne amplius rem Orci desiderium tuum, paucis de nota hac a Dioscoride proposita dicam, quid sciatiam. Puto enim syncerum opobalsamum non aliam ob causam , Dioscoridem, atque una cum coalios dixisse succum istum vestibus vel panno non adhaerere,nisi ut nos doce ciret mistum aliquo leo,vel quopiam unguento hinc deprehendi, quoniam, ut ego nuper etiam vos docui quod a plerisque oleo cotempore vitiaretur holeo vitiatum in pannuin inli illa. tum, laneumque praesertim,quod facilius sit adimaculandum,instar olei inficit, eiq; perpetuo non modo adhaeret,sed quotidie magis in eo recepta macula augetur ac dilatatur. At syncerum quamquam paululum panno etiam instillatum inhaereat, tamen ipsum ut oleum non inficit, neque maculami clinquit, quin imo secus

atque oleum panno ad harrcscens quotidie decrescit, i-quequo tandcm cmnino aliquo cmpore sponte dilioluatur,atque evanescat Quamobrem syncerti in opobalsamum panno quidem , at non Olci modo adlia ret,in

que aliquam maculam relinquit. Quod is p uobis meum opobalsamu in meam vestem instillatum os cilici Verum non debet hoc experiri in panni ijs,quos vos in Italia paratis, nosti is longe crassioribus, in quibus QNtasse cum olim vestri hi crassi panni lana parati ex Italia

huc non a portarentur, neq; nostri his,ut nunc faciunt, uterentur. Dioscorides in his periculum faciendum,

60쪽

xit,& in veste inaculas non faciat,non autem,' in Dio' scoride habetur, vesti non adhaereat. Verius fortasse

Sethus opobalsami cognitionem es hoc signo habenda tradidit, quod his verbis apud ipsum legitur Linteo in

eo irrigato, ac postea sublat alinteo totum recedit non colorem, sed odoris, duntaYat suavitatem relinquenS. Ceterum eX his, qvir ita diuerse de notis verum opobaliam una a falso dii tinguentibus,apud diuersos aistiquOS,scriptores leguntur, dubitandum non immerito Obis existimo, hosce aut horsis nunquam fortasse, neque viventem plantam spiam offendisse, neque multo minus svncerum eius succum inspexisse, cunctaque potius aliorum relatione, qua in vera obseruatione de eo

ab his prodita ni ille . ita de causa non ab antiquis scriptoribus , inter se de bal imi historia discordantibus veritas barc petenda esset, sed ab his populis, privier timque medicis qui loca in quo balsamum, omnium scruptorum consensu, vixit, perpetuo habitarunt,& lapisissime obseruarunt. His etenim iure merito de ipso fi mior fides habenda erit. Hi sunt Aegypt ij, atque Ara bes,qui omnes uno conssensu asserunt,hoc excepto opobalsamo, quod uos verum esse non creditis, nullum aliud usquam vel in toto Aegypto, vel in tota Arabia,

vel Syria, suille cognitum aut usitatum C triti S. ucrita.

tis clarii fimum accertissimum signum erit, aliud opobalsami genus ab hoc diuelso, apud Turcarum Regem ijs locis imperantem, atque apud plures Turcas,qui ua rijs temporibus his omnibus prinlictis locis, pi Pse

timq; Aegypto praefuerunt, nunquam suille repei tum, quin immo apud hos inuetum idem plancille cum nOsiro, atque nihil ab isto communiter reci plo, clinIU DC .. Rex cnim Turcarum lingulis annis a Sci is h. Uchae, aῆ-

SEARCH

MENU NAVIGATION