장음표시 사용
11쪽
πkomereato iacent i a ratA, ea philosophicae , hoc
es,planae, dilucidae, in ab ineptiis alienae,orationis commoditas, ea cum sobrietate subtilitas, ea denique iudicii elegantia, firmitas, ut quod Theodorus Tragoedus diligenter cauebat,ne ante se quisquam prodiret in cenam, extimescendum huIc -μο non sit . Verum haec tu melius, velpotius omnium optime iudicabis, Uir excellentissime, qui summam liberalis omnis doctrinae laudem eruditor 1. m consensu es consecutus s quique purioris philosophiae propugnator, ac Vindex acerrimus, Hypocraticam,in Galenicam medicin am ex ea, tamquam e fonte, derivatam, noxiis nouatorum herbis, qua euellendis, qua
exurendis, inprisinam restituis dignitatem. Auae quiadem me causa in primis est adhortata, ut cum illustri ali-ctii miro is esset ex con uetudine liber nnucupandus, posse,imum idoneus visus sis, in cuius patrocinio,atq;auctoritate conquiesceret . . unus praeterea ad te mittere Nolui; si maximis tuis in me beneficiis conferatur,. leue illud quidem,sed tamen sue auiris nobilitatem, siue offerenris animum perpendas pero, non ingratum; mi quando gratiam referre aliter non licet,habere certe me, non tam
tu,qui pro tua humanitate, ac tiberalitate nihil in dando beneficio,nisi ossWium,spectas, quam ceteri omnes intest gerent,meamque ego in te obseruatiam publice te sicareri Uale. Tatauit, Mense Maio, in i XCVL
12쪽
quae in his tribus libris de rerum naturae principijs continentur.
Quae in primo libro continentur. rem NM Rincipiorum naturalium tractandorum nec itas, Uni o vi m ea esse posit , aut debeat sendi .en principiorum naturalium viso natura sit,. - Ea si ad quem explicare attineas, Dismum ne an turalem, se virum Naturalis omnia declaret. Cap. II. Principiorum genera, eorum 1, partitionis ab Aristotele facta EL Aquisitio,ac veterum de eis siententia. Cap. III. 6ί 1 o qua rerum natur rincipia sint, Platonisi; se Aristetissenientis de eis diri serio. Cap. IIII. 8Diuersae de rerum naturalium materia opiniones. Cap. V. II Materiam primamnusium eorum corporum esse, qua veteres eam saluerunt. Cas..VI. I Materiam primam corpus nullo modo esse, nec corporis formam sub antiaegenere sibi coguam habere. Cap. VII. a SRationum,materiam corpus esse, aut corporis forma bi comam habere, concludentis lutio. Cap. VIII. ax In materi rima amescorpus ea non est,nec corForis formam habet, dimensiones tamen interminatas inesse. Cap. IX. 2 3Materiamprimam naturas formarum omnium exserum esse, omniumque capacem. Cap. X. 2
Materiam accidens non esse oed μυfantiam, seam qui empotenti quamquam actu esse aliquo modo dicitur. Cap.XI. 26 Rumadmodum materiapotenti P eademq; actu, ac rationum,
13쪽
Dubitationum ,seu rationum, potentiam in materiae sentia non
esse ostenditatium ssolutio. Cap. XIIII. 33Materiam primam, cum ratione, se emias potentia sit, hocati jdproprie non esse. Cap. XV. 3ytauedam de materiae potentia dubitationes, se quomodo apriVMilone di serat, eaq; in illius ratione posita fit, non aut priuatis, haec vero principium non illa, or omnino quid priuatio. p. XVI. , 3 6 Priarario quomodo non ens per sit, ct intereat smatorii eq; accidat, uo eius forma quodammodo dicatur. Cap. XVII. 38 A mam ν dogmorationis principiumpisse, rei genitae ex accidenti priuatiosis, nec tamen causa. Cap. xVIII. OFormarum appetitus quemadmodum in materia insit, es aliquot
contra eum distration p. XIX. . qa
Formarum appetitu qui tu materia inest, amplior explicatio, es rationumqti contra eum alia aesunt; olutio. Cap. XI. Aliora de cati P curformam materia appetat,sintentiae, es quemadmodum eius appetitus a potentia disserat. Cap. I. AE 6
Materiam primam nec gigni,nec genitam esse nec interire, aut imterituram,rationibus naturalibus sendi, et re vera a Deo opisce creata. Cap. XXII. q8 bitationes contra materiae primae aetereitatem, earumq; flumines similiter se ratiouum, quibus itemitas ouidens monstrata
es. Cap. XIIII. Sa Matreiam primam imposibilem esse, licet pati ei attribuatur, M. Ferum in quibus est perpes nonis et omnino interitus, atq; etiam ψ raser sit causa. Cap. XXIIII. Materiam primam unam numero esse, non solum priuatiue,sed etiam At loquuntur positive, contra Averroissententiam. i Cap. XXV. 1 6 Materis uui sposuisa virum numeralis sit an enti tantum Ononyma,materiam item genu nerspeciem esse, licet o specie, segenerem adlisi possit. Cap. XXVI. 38Materia rimam dapi citer agnosci, neutra tamen o per se. p XXVII4 6i Quae
14쪽
Qiue iii secundo libro . DE natu, siforma disserendam esse, O quae δε ea quasiones
explicandae. Cap. I. , f. 6 Naturalem formam, ut arist. tradidi ab antiam esse, non να- litatem au aliud sui in veteres censeuerunt. Cap.2I. 6 Sinutis , quibus format se Notiam no G se ea ex vexeram, tentia collectum est ianio. Cap. LII. . . 69Formam emelechia eu actum e Geumque plicemor omniscopositionis inusis etiam stis corporibus expertem. C. iij. T IDubitationes quaedam deformae, tum in simpticibus tum in mistis corporibus plicitat earumq;solutiones. Cap. V. ' 7
Forma quemadmodum vere se proprie sub antios prima et ab
Ars eo nominetur. p. VI. 76 Formam nataralem,cum tu materias Ner ino,quomodo tameus arabilem aliquando Aris Meles dixerit. Cap. VII. 77Formam suae rerum naturae commune principium cs, uua ero in materia est,nones e. , i Cap. VIII. 79Formarum naturalium origo, o quonam modo in materia cum antea Non essint, me incipiant. Cap. IX. 8o Non omnes formas e materia eodem modo educi,nec omnes in materia rimam proxime recipi. Cisp. X. 8 Rerum natu Him externa principia quae Ges qus aec essecim te principio veterumsententiae. CV, G. , 86 Aristotclem, qua Platone ph ce magis se rectius de rerum gene
Recte ne a Platone inuectassit exemplaris causia, o reperam, atq; iniuria ab Arip. refutata, an contra. Cap. XIII. y Rem naturaliam quis sinis, anq; a Platove, o Arist. recte tradisus se ab eorum utro rectius,ct magis aces te explicatus. p. XIIII. 9γQus in tertio libro.QVae de natura tractanda sint, se quemadmodum eam esse,
notumsi nec monarari vorteat. Cas. I. f. Ioa
15쪽
INDE Y CAPITUM. v is nuturis,ac diuerse de ea tentis, ac earum, o Ha oris maxime disputatio. Cap. II. Ios, Naturae vim se sentiam ab Aristotele recte traditam, se explicatam. Cap. III. IOR Casiam in naturalibus rebus,contra aliquorum sententia numerari, naturamque intrast habere. Cap. IIII. II a rura definitionem animae convuere, eamque naturam quandamperfectiorem esse. Cap. V. II Anuaturae definitio ab Aris.tradita eius vim, se rationem explicet, anq;fueriti Logismo sense. Cap. VI. II8 Natura descriptio quemadmodum se habeat, seius diuersi modi , usignificationes. Cap. VII. I 2o
Naturam vicaeterorum motuum, ita se generationis effientem causam esse,quamquam non eius rei,in quaprimu ines,quemadmodum istorum. Cap. VIII. I 2 3Naturam inrebus Pendissetertem,seprouidam esse,ea ; ordinat squam optimaspotestgeuerare. Cap. IX. 126 Naturam nihil case, 6 ortuito procreare. Cap. x. I 28 uemadmodum case, se inordinate natura agere interdum via
deatur, cum tamen non agat. Cap. XI. Ias
omodo natura alicuius gratia agat, Aummod ordine, cum meutis, orationis sit expers. Cap. XII. I 3 Naturam cur diuinam eme Arsocel negauerit, demoniamq; vocaverit. Cap. XIII. 13a
Naturam tempore,ac dignitate, stupefectione arte priorem esse. cap. XIIII. δῖε diuomodo se quae artes naturam imitentur, quave ratione viri sim ars se natura se erant. Cap. XV. I 37 se secandum naturam, praeter, aut contra,quae supra , aut ps nuturam dicantur me. Cap. XVI. IA Eorum,quae secundums f praeter naturam se haben se fuisaei eranti . condisiones eu tu diuersae. . XVII. Iqq
16쪽
Principiorum naturalium tractandorum necessitas, ermetrum ea esse posit, aut debeat osendi. Cap. LE rebus naturalibus, earumq; principijs & causis disserere, quaestionesquς
omnes, & controuensias , quae decis existunt, expendere, & quae ab alijstum veteribus,tum recentiorib is Plione potissimum & Aristotele) dicisdem tradita sunt, di s qui rem,quocoon semel sumus polliciti,instituimus. Nam liorum Philosophorum dogmata, quemadmodum quide intelligi oporteret,quaeve corii esset inter se aut consensio, aut distensio, alibi separatim, quam maxime fieri a nobis potuit accurate,explicauimus. Sed quae corum dogmatum essct veritas,& vini corum rectius sensisset, & naturae magis consentanee, an etiam utroque alius quispiam,&omnino quid in eis statuendum, minime disquisii uimus eqsiod quidem nunc facere propositum est. A principijs autem, Arisb ipso magisti o,exordiendum. Nam ut in caeteris
17쪽
ita & hac in re ratione magis, & via, quam Plato ingressi igcst. Quippe qui naturalem scientiam tradere cum instituis set, a primis rerum in iiijs exorsus per summa & siinplicissi
ina corpora ad postrema,& maximo composita disputationem omnem perduxit; Cum Imato de uniuersa natura in Timaeo dissereris, mundi ante omnia ortum nullis aut nons itis coiistitutis principij euali cauerit. Quamquam, cum clunicia orum,.si lianti inq; nfym generatio iem tradere propositisset, tum demum eorum principia explicanda, & sta tuenda existi pruniit . Causiae quidem generantis, & opificis Dei, atque cxemplaris in ipso mundi ortu explicando meationem fecit scd primar. r.erum omnium materiae oblitus via detur , quam post misi sui procreationem explicare aggressus es . Nec tamen inficiamuraliquam eius ordinis rationem afferri posse, quam etiam Plato ipse quoquo modo attigerit. Sed quaecunque illa sit,cum mundum ex materia, non ex nihilo, ut nostra urit religio, procreati erit,& ex inordinato,ac tumultuate in ordinem ac statum redegerit . de ipsa in primis materia dissere su esse, & quid,qualisve ea esset constituendum videbatur. Quod veteres omnes Physici praestitcrimi, principio constituto, ex quo uniue umhoc,ac quicquid est,& oculis spectatur extitisset . Nec vero aut ab eis, aut ab Aristotele, aut citam ab ipso tandem Platone temere hose& absq; ratione factum est. Quis enim ignorat rei cuius suo principia anto omnia cognoscenda quibus non cognitis,& qu ar,& cuiusmodi sint,haud perspectineolum,quae ex eis existunt,agnoscini I possit ξ Hinc rerum omnium, quas nosse expetimus, causam semper inquirimus, earum cognitionem nunquam adeptos nos rati,donec causam accurate noueri mus. Quod etiam magister noster Aristo t. multis in locis nos docuit. De principijs igitur anteoninia ahendum, &quar" sint, quaeve eorum vi , & natura, tum communiter, tum separatim quodque disquirendum . Nec vero dubium esse debet quin rem mnaturalium aliqua sint ex quibus prituum ortiuntur,& co
18쪽
stant principia. Quomodo enim, nisi aliqua sint, aut cor, poratae essent,aut orirentur Θ Nam quicquid corpus est, concretum est,idque ex his,quae principia dicuntur. Quod etiam oritur, physicorum omnium decreto,eX aliquo oritur,quod initium primum appellatur. Atque haec omnis fere demonstratio est,qua principium,aut principia esse potest ostendi,quamquam Plato,& Aristo t.veteresq ue omnes adeo perspectum principia esse videntur censuissp ut nul lam penitus requireret demonstrationem: quae causa suit; vi cum de eis dissenserin quaestione an illa essent, quae om nium primum expendi solet,quod eis constare praetermissa,ad corum multitudinem, & naturam inuestigadam pro tinus se contulerint. . Quod apud Aristot. maxime licet intueri, cum alijs in loci tum in Auscultatio itis naturalis Libro primo: Nam quod in eius libri progressu duobus primum contrarijs inuentis principijs, tertij, videlicet mattateriar, necessitatem e contrariorum illorum mutua mutatione scrutatus est,non id quidem ad id pertinet, ut rerum naturae principia aliqua est e monstraretur, sed ut duo sola in rerum ortu,mqtationeq; omni fallismo esse, fertiumq; subiectum requiri intelligoemus Citrii autem hoc eonsiim .se hi, quos commemoram, osophi videantu Theophrastus tamen e corporummaturalium concretione, cuius de monstrationis antea memittimus,ea monstrauit, quod videlicet concreta res omnis ex elementis, ac principijs constet. Atque hoc est, quod ab Aristo t. positum, naturalium sitorum initio ille ostendio non autem res naturae concrctas est rivi Simon Portius,illustris alioqui,& doctus Philosophus censuit . Hoc enim ut perspecto,& euidenti ad id monstrandum est usus. Posteriores item Peripatetici hoc de principijs monstrari posse innes fere censuerunt. Sed
alij a Diuino & primo, alij a Naturali philosopho. Porphyrius quidem a Diuino, bimplicius auton a Naturali cum eorum naturae duntaxat explicandae munus in Diuiuum retulisset. In quam sententiam eo ductus cili, quod omnes A et pro-
19쪽
propemodum physici veteres haec rerum naturae principis inuestigarunt , & Aristot. materiam, & formam principia esse demonstrauit. Quae cum monstrasset materiam dei node proportione quadam agnosci dixerit, primo nimirum philosopho eam, quae &cuiusmodi sit, ostendente, Foramam item virum una sit, an multae, & quae sit, Mimae philosophiae munus csse statuerc; Sed quamquam Naturalis phi bi pirus principia esse quoquo modo potest monstrare,ve
luti cx rcrum procreatione, dc mutatione, aut eX concre
tio risi manaturatisi haec est demonstratio, in eo tamen docendo deceptus Si inplicius videtur. Etenim priores illi, Saveteres physici, quae & quot essent naturae initia inuestig runt,quod Aristoto etiam praestitit; Cum unum principium sormam esse, reliquum materiam tradidit,cui priuatio pro tertio esset adiuncta. Quod a pia etiam iSimplicius veritate veluti cogente confessus est, cum illud Aristoto cesse est principium unum ess aut plura,interpretaretur. Cu enim causam redderet cur quaestionem an essent principia , Arissol. 1 inermisisset, ac Porphyrium refutasset , qui primo philosoplio id muneris tribuebat, ideopraetermissam subiccit,. quod principia eue omnes unanimi consensu posuis sent,id tantum scrutato , quae & quot essent;. non in om nibus autem rebus inquiri an sint, sed in his solis in quibuς id controuersum est, veluti de inani. Principiorum autem vim & naturam explicandi cuiusnam si munus, Natur iis, an Diuin, postea dicetur. Et hare de his,quae Theophrastus , Graeciq; alij de principiorum demonstratione tradi derunt. Ex nostris autem Io. Gandauensis diligens Aristo
telis naturaliumque omnium dogmatum scrutator aliter sensit .. Nam cum tripleχ naturalium principiorum genus ex Averro e secisset,eaque omni ademonstrare censuisset,aIr quorum ex eis dumonstrationem naturali tribuit, aliorum
primo philos pho Quaedam igitur principia doctrinam
20쪽
rmn naturalium sensilia accidentia, quae in earum cognitionem nos ducunt, neque tamen ut illae sint eficiunt. In altero genere materia, & sortassis primus mouens, quibus reS naturales constant quidem, sed tamen eorum beneficio non agnosci tur, ut doctrina, principia dici non possint. Nam doctrinae initi una ab his, quae nobis cognita sunt, & ficillime apprehenduntur,ducendu Aristotele quinto Metaph. docente,qui optimum doctrinae initium ait esse,unde quis facillime possit addiscere. Eius autem generis materia
non esse,nec primum mouentem , in quorum habenda cognitione maxima est dissicultas.Textio principiorum gen re tormas ait comprehendi, quippe per eas corpora et se, &innotescere . Cum liscita habeatat, secundum genuS a naturali demonstrari, reliqua, si opus sit, a primo pili losopho Sed nec Averroissentcntiam recte videtur explicare, nec si secundum genus a Naturali possit clcmonstrari, tertium ab eo debet remouere.Nam Averroes duplex tantuin principiorum genus fecit,cognitionis videlicet,seu doctrinae solius,& cognitionis simul, & ella, quam partitionem a Simplicio in pius attine naturalis auscultationis desumpsit . Nulla item ratio potior est,cur materiam, qua ux Brmam, quae alterum prisciphisi .est, Natura is debeat, aut possit
monstrare; Cum Hemm fmrma ex operatione, Ut mat ria ex mutationa innotescat. Atque si materia monstrata est,eo quod contrarios subiectum aliquod esse oporteat,formam etiam monstratam dicemus, eX principiorum contrarietate, is Me nullorum est, nisi sormae,&priuati inis. Quia S illud minus recte,materiam principium cognitionis non esse. Nam si de principijs antea digerendum Aristoteles docuit, quod ex eorum cognitione rerum naturalium scientia dependea deque lus principij quce in re insunt, cuiusmodi materia cit, loquebatur, quomodo cognitionis, seu doctriine principium materia non erit Θ Sed hoc sorte dictum est, quod eius generis principia, propositiones csse primas, seu ut dicunt,complexa statueret. Nam & bimplicius talia