장음표시 사용
11쪽
nos homines quippiam esse album, ver n1:grum,uel dulce, vel amarum & quaecuque alia huiusce generis sunt.Sed re vera omnia unu sunt & nihil: na & ille hoc loqui tur modo ,qui atomos Vnu appellat, vacuu sautem nihil. Itaq; atomi omnes, quae exigua quaedam corpuscula sunt, omni pro fas qualitate vacant. Vacuu vero spatium quoddam est,in quo ea omnia corpuscula sursum atq; deorsuna agitata, perpetua mo I 'tione,quandoq; simul secundum aliquem
modum complicantur,nonnunquam mutua inter sese collisione resiliunt: quo fit
postea ut ex huiusmodi eorum conuentu,& mutuae concretiones fiant, atq; iterum ys secretiones,Vnde voluit ipse,cum aliorum omnium, tum nostrum quoque ipsoru coagmentari corpora, atq; eorum cum affectus tum sensius. Statuut autem prima haec
corpora impatibilia esse. Sed nonnulli de inde ex ipsis,ut Epicuret,ea prae duritie infringi non posse autumant,alii, qui magis Leucippo addicti sunt, in exilitatem reserunt, quὁd nullam admittat sectione. Negat praeterea quoquo modo ea posse qua- 2spiam ex his alteratiossius alterari, quas tamen caeteri fere omnes fatetur, vel ab ipsissensibus edocti. Quippe qui nolint eorum quicqua calefieri aut refrigerari, pariterqι
12쪽
nee humectari vel siccari,atque adeo lon ge etia minus nigrescere,aut albescere : vn tandem colendant nullamprorsus ex ulla
mutatione qualitatem suscipere posse.Ius re ergo illis eoirarius est Hippocrates dia ait:Nunquam hominem doliturum, si hi esset illius natura. Quum mehercule necesse sit, ut id quod doleat, duabus his praeditatum sit facultatibus, porro ut sit cum sen- o sus,tu alterationis capax. Quia si ab omni penitus sit alteratione alienum eundem omnino statum, quem a principio sortitum est, perpetuis seruabit: at eundem id quod dolet minime seruat Quod si trasmutetur etiam,in quem tamen modum lapiades & ligna, quae quidem, & calefiunt, Serefrigerantur, & scindutur,sed nulla sit illis innata vis sentiendi: nihil propterea magis affectiones,si quς in eo gignantur,senis ψ tire poterit,quam lapides sentiant.Quum igitur utrunque horum in 1llis istorum elea mentis desideretur nam neque eam nat ram consecuta sunt eiuscemodi indiuidua corpuscula,ut vel alterari, vel sentire possint)Rex his atomis, vel quapiam alia simili ac uniformi natura essemus concre ti,non utique doleremus,dolemus autem. Quare iam manifestum est, quod nequaquam simus ex ulla simpliei uniformiqucta iudi
13쪽
substantia constituti. Haec est huiusce ra tionis summa quς ut est admodum his qui in logica disciplina exercitati sunt, aperta: ita propositum etia hoc sere modo concludit ea quonia ii qui talia introduculeis stmenta,non modo sunt disciplinae dissere di rudes,& praeterea contentiosi, verum Asibi malo fore existimant, si vel in melius
sentetiam mutauerint:comunem hanc rationem particularibus aliquibus exeplisit Ioilis exponamus.Nimirum si quis cutem acu tenuissima pungat, dolebit animat,acus ve ovel unam latum attinget atomum, vel duas,vel etia plures.Sed ponamus primu unam tetigisse, at nulla atomus est peum rustrabilis, sensus ve capax, non igitur ab acu quicquam patietur,neque etiam si pateretur : illatam noxam propterea sentiret.
Quu enim ex his duobus imprimis prou niat, ut aliquid doleat, nepe, ut quod pati- bile est patiatur satque ut impressas affectiones persentiat, utriusque verδ istorum sint atomi expertes: profecto si aeus unam tantum atomum pupugeri nequaqua animal dolebit. Fingamus ergo non amplius unam, sed duas tetigisse. Atqui statim illa eadem quae nuper de una, de duabus etiam poterimus pronutiare.Nam si earum neutra ex acu fuerit vulnerata, aut si etiam Vul
14쪽
vulneretur,& nulla alioquin illis vulnus id sentiedi vis insitas qui pugitur omni prorsus sensu,atque dolore carebit. Quemadmodum enim nihil habet acus cur magis σ sentiatur, quum duobus impingitur ossi bus,aut duabus cartilaginibus, aut toti iadem etiam vel capillis: vel quibusque aliis particulis sensu vacuis, duo si quide capilis atqud sensu carent,ac unus rita etiam ut 0 equidem arbitror nihilo magis acus, quae
duobus illis indiuiduis corpusculis infigi tur,siue alterum quidem ipsorum sit sensu
praealtum t ullum excitabit dolorem. EG. dem vero sequentur incommoda, si tria di xerimus,uel quatuortetigisse,quippe quia nullam maiorem operam ad patiendi vel sentiendi rationem haec conferre possunt,
quam totidem calculi, vel lapides, vel villi q uum fieri nequeat, ut si quid ex impatibi-
φ libus & sensus expertibus coponatur :sensus particeps patibilequelande euadat, mirum etenim esset,si totum & pati,& sentire posset,cuiu& tamen pars nulla aut sentiret,aut pateretur.Quum enim duo sint in strumeta quibus huiuscemodi pronutiata inuenienda sunt,experietia,inqua & ratior neutralioru unquam ita illis inseruiet, ut aliquid sint reperturi coeretum ex his,quet
pariter iaspatibilia & sine sensu sint: quod ipsum
15쪽
ipsum deinde patibile sit,atq; sensus partia
ceps. Porro si mulios adamantes, aut alia quaevis corpora minus etiam ad patiedum idonea in aceruum coacta serire volueris: nunquam sane vel aceruo ex his eostituto splagam in fliges,aut illata ille sentiet, ne pe nec perpetuis etia seculis tale quippiam poterit unquam experietia reperiri.Atqui ostendimus paulo antea quod ratio quoque huie sentetiae m1nime consentiat.Iam in enim quis non admiretur si caro, dum pu gitur,dolet,cuius tamen nulla vel minima particula,aut perforatur,aut dolet3vel qui unqua ratio reperietur,quae hoc admittat
Imo hoc equide amrmauerim,quὁd qua δε rumlibet illae omnes atomi insitum haberent sensum,sed essent impatibiles atque
impenetrabiles ata, Vt tantum do ex mutuo earum coplexuearo gigneretur: nihil propterea magis impactam acum sentiret. φve enim si duos digitos simul iugas,qui tame sentitat facultate pollet,ac mox eo si dem disiungas, id absque ullo prorsus dolore feceris: ita etiam ut arbitror si acusatomos d1Gluat aut diuellat, modὁ ex is ulis nullam vulneret, nullum unqua in animante dolorem excitabit. Vel illi nobis hoc ostendant, quando ex mutua solumia modo aliquorum sentientium corporum
16쪽
LI 0 I. Ireommissione, ac eorudem dόinde separa tione ullus unqua subsequatur dolormun- quam prosecto tale quippia poterut ostendere si,quae euidelia sunt. sequi voluerint, v atque etia si rationernihil sane offendent,
quod hoc ipso minus fieri posse videatur.
Quum igitur tum ratio, tum experientia testetur quod quantulibet atomis sensum concesserimus eorum tamen separatio fieto absq; dolore sutura: qui fieri,quaeso, terit, ut si eas praeterea sensu orbatas ponamus, dolere possint Necesse enim est. vepauloante testati sumus duo hete simul eo currere,ut aliquid doleat,alteratio, inqua.& sensus,utroq; autem carent atomi. Rationi igitur consonu est, ut qua uis eorum alterum atomis concesseris: adhuc tamen
eas indolentia seruare.Etenim si eas impatibiles quide, sed sensus participes ponas:
χο nequaquam dolebunt:propterea quia non patietur. Quod si pati etiam,verum ita,ut sensus sint expertes: minime dolebul,qua minime sentiant: quu opus sit,ut iam diximus, corpus, quod dolituru sit,pati, atqueas affectione persentire. Quare fieri nequit, ut eorpus sacultate sentiedi praeditum, ex elementis ortum habeat, quae pariter impatinitia, sensusq; expertia sint, sed neque impatibilibus quide, verum sensu praedi-
17쪽
tis.Nam neq; hoc esse in dolore unqua poterit,quum non patiatur erit enim forsitan potestate sentiens, sed actu nuquam. Quemadmodum sane,& nostrum corpus videmus, 'uod quantumlibet manifesto setiam vim habeat sentiendi, attamen minime sentit,nisi ab aliquo prius patiatur. Vnge, & ex hac eadem ratione clare e tum sententia euertitur qui inter elemeta homoeomerias quasi similaritates dieas) io introducut. Quantas enim in his ipsorum elementis aliqua sint quae vimsenti edi lim. beant: tamenquu prorsis sint impatibilia . nescio quomodo sentiet corpus quatum libet sensu praeditum sit,quod semper furu Istram est extra .mnem patiendi oleasione. R eliquum igitur erit,ut senties corpus,vel
ex his sit quet pariter vim habeant sentiendi & patiedi vel ex his quae pati quide ponstat sed nullu deinde sensem habeat. Nos toautem mox perpendemus utrum horum verum sit. Porro aperte iam monstrauimus,quὁd nequeat corpus ullum visensi- trice donatum, ex elementis gigni simul. impatibilibus ,&sensu carentibus et sen - si quidem praeditis verum impatibilibus. Habent hoc nimirum ambae hae sectae commune,quδd elementa impatibilia sta
18쪽
L I A R R A NImpatibile: non erit etiam specie Vnu,nam neque longiori egemus demostratione ad ostendendu unum esse impatibile, quippσquia quotiescunque unum suerit elemen I tum:nihil praeterea reliquum erit in quod transmutaeri,nihil a quo pati possit. Quicquid enim transmutatur,m alterum quippiam transmutatur,& quod etiam patitur, ab altero patitur. Sed quomodo quaeso Q vnum deinde seruabitur3Probe ergo Hippocrates ratiocinatus est, non esst unum elementum: si res vlla sutura sit quae doleat,nihil enim erit ait ille) ex quo do- 'eat,si unum fuerit. Quδ fit deinde ut et
i menta omnino sint plura uno.Verum que ipsa numerum obtinuerint , hactenusinia compertum est. Quare id ipsum deincepx exquiramus. Sed fatius forsitas erit, de re liquis duabus sessis, quarum meminimus Q prius disserere:quibus commune erat,co pus,quod dolere posite, ex his primis elementis costituere,quae sint alterationi obnoxia.Εx diuisione enim reperies omnes
opinioes in quatuor redigi posse:ita ut pri-
ma ea siriquar ex sensu vacuis pariter & impatibilibus t altera; quae ex sensu quidems praeditis aedi patibilibus. Quete ambae in hoe cosentiunt,quod ex impatibilibus sta ruunt,atqui ostedimus quod hoc essemia
19쪽
nime possit, & proinde eas utrasq; missas Deimus. Vnde duae supererant:altera quae corpus senties ex primis elemetis facultate eum patiedi, tum sentiedi habetibus eon siluit:altera, quae ex patibilibus sed sensu sexpertibus: inter quas item ea est communio quod ambae ex patibilibus aiunt. Iam gitur inspiciamus, an harum sectaruim- possibilis sit altera: an potius aeque utraq;
aliquid proserat quod possibile sit, ut tame Iomox inquiramus,utra earu,prster id quod eam proferat sentetiam,quae sit possibilis veritate etiam maxime contineat. staq; si animu diligenter aduerteris, ambas inu&nies 1d,quod posiibile sit, proserre. Si naq; ipsas particulas explorare volueris, rationes examinare, eae, quae corporu sunt vim sentiendi habentium, omnes & patibiles sunt& sentiendi facultate praeditae, ut in came paulo antea exposuimus. Quod si prima respexeris elemeta, acile fieri poterit,ut quavis ea, nullu habere sensum sup ponatur,modo possint in se mutuo multifariam & agere & pati: aliquod inde multis intercedentibus particularibus altera hionibus, corpus sensu praeditu gignatur. Quotiescuuq; enim ex pluribus quippiam componitur, si ea quae in compositionem ventut,qualia sunt,talia ad extremu usque
20쪽
durauerint: nunquam id prosecto nouam ullam aduexitiamq; adipiscetur formam, quae in his no Praefueritie quibus costitu
batur. Quod si ea multifariam varientur,1 trasmutentur,& alterentur:poterit tunc in
eoposito aliquid suboriri,quod ab his,qus prius in primis illius esemetis reperiebantur,sit generis alterius.Sed erit forsita op rarpretiu,Vt perspicuitatis gratia, hac exe-39 ploratione explanemus, Aedes nimirum
quae ex lapidibus, lateribus, lignis, tegulisq; e5structet sunt:nihil esse adeptas dicimus, quod no eodem genere cotineretur, quo ea,quae illis praeerant, unde ipset fabri u catae sunt. Durities quippe illis uniuersis sigillatim aderat grauitasq; & magnitudo, praeterea figura, & color, quae omnia nee in ipso etia aedifieio desideratur.Nam duritie quide ac grauitate,coloreq; eunde O prorsus cum his habet e quibus constitutuest:neq; enim id molle est,quum tame illa dura fuerint:aut leue hoc illa vero grauia: aut hoc atrum,& illa cadida ed figura,&magnitudine ob id quidem habent aedes: H quia prius ea habebat, unde illae copositae
sunt. Verum non eande omnino, aut figuram, aut magnitudinem habet totu aedificium, quam partes id componetes habu runt. At neque hoc est id, quod quaerimus,