Epistolae medicinales in quibus multa recentiorum errata, & antiquorum decreta referantur

51쪽

Benitus,nonis Senensis filius,praeceptor olim is mdicina meus, illorum pace dixeriso dicora in ritu, nostra state facilὸ princeps nihil unquam coeles, ob renavit ed quoties o fio urgebat, in ipsis foti iuri j

congregibuε Cp purgationem, ex uenae sectioitem iiii perabat: unde euenit, ut cum praestantis cuiusdam vi curationi una cton Hierondimo Manfredo, Dolothsui temporis imosissimo Bononiae praeesset, mi irres simul er purrandi necessitas, σ&mirari Atus, Dolo Preclamante e aegrotanti mortem mmmntelotione ad Beniij imperium exhibiti, inlim; egraui morbo conualuisse. Quod si manis Platon docenti coelum inspiciendum,quam Hippocrati putii pienti pharmacu eodem die in ualde acutis morbis latia dum turgent,creditum uisset,'rtasses uitam prisillesinisset,quam coelum conitinctionem. RectAsa medici er sibi er aegrotu consulunt,si quoties νι dum uidetκr,lotium num,quam astrum inicient σvenari pulsationem potito quam Ibstar ob t nablint conflarationem. Sed uide quomodo ab illi tari mensura non Laconica modo, sed cr Asiat orecussi. Fim igitur sedero, i monuero potusse Grplura, Cr haec ipsa locupletius atque comptius ti m si afferre,Sed, quod dixi ab initioiaee ad illi qi asiacunque sunt,non ueluti rem tanto lectre, tam te puto,dignam es ceu pignus quoddam bovi internos amicitiae: non aliud ex his quaerens

52쪽

his antiquori dicorin SacasM ab eo quod note uoce pari ,ut feri solet Muid Qxccharum uoca ubparadoxori dogmatis impellio admirari uisus es, e r in contrariam abire sentenaei .Quare domum reuersim, qssia rationes quae me

gerent prae temporis antistia in medium aperre adm non potuerum, operae precium me bcturum pistris si eas co iurem, Cr capita in scriptis durem, go mentem meam locupletius posses inspicere,er turim protiore animo in risignificire. Ad instruendami uir nouam hane opinionem, imprimis statuendum,prnam, quasipue res sit , quam nunc passim ex Gr- ημα ant.Deinde ostendendi quae de Sacatam ab antiquis fiuit dim,ei minime conuenire.Rest Occhur dim, tantopere nunc mensis expedita, si prouerbit abierit: non esis esse quae et cchiu

53쪽

plisia bene cotrita expressus,cilare ignis plos stiba lue exmctus,mu las, m defaticis,in etucciam into mGω er duris eradens,q nid plus coctionis de ltionisque tolerauerit. Ex diuersa ratem humsai viii destatione Cr coectura oonunIt, uarios ei perfissionis πιιmeros adscribi,ut quoddam summir dicatur crpe sessissi in sine nomen in o acripiens . quia si lcet ad finem bonitatis peruenerit,candore,dum, Muitiae praedpuum. Abud infimina huic penitus contretarum intι ,hμmidum,nigritans,insusuri er feeitellianormae dehonis uocatui .inter duo hec extrem, duo quoque sunt media: alterum infimo promta secundae,reliquumst i ,tertiae d coctionis nossi tum. Planta a qud exprimitur,bgniectis latis propriis tmne feritur,exteriore quidem specie arundini mus

istis,interiore substantia ualde dissimilis. Pulposse cinis est,grauis, Pis, G sucii plena,quuarado e mirario At Icuis,dura,vacud.Et ppterea milio polligitico qd maica uocat, uiuum lini milis. Haec dera charo nostro a Sitas Cr Lusitanis cognoui. Quae anilliquis de Saccbaroborιbetibus cocinῆt,age perscra mur Dioscorides,Galenus,Plinius specie mellis pisto res,de eo inter mella loq*utur,messis materia ei e Gtur omnes: a quo tilium diiserre uidetur tucchurim rvia,quam plata disteri ab aqua, forinus qua ibi

scribunt,minimὀhuici stro congruit. Gumium ei

trado candidum i Plinio ad Mibus Irasile dicis πο

54쪽

Siciliar Iudi appellant,mellis coagulum est,sole cogeoltc ertentes ad mellis dulcedinem. Quod ita etiant te Liba feri certiis est: si Sacchiar adproximsi

ebulis, candidi dragile. Nostrum pri quamco Mur,colore potius nigricas er subrufum, quam ωndid inuenies nec delibus fragile,sed perfudia, non per ientium attritionem degluti iid . Efficiensitastri primim,informa, ipsa plantae ecudura artistae alore ignis concoquens Cy' defecis: Cr demu in huc, sim uid in metae forma in ligneis quibus a vocum lis deducens. Illud noctis prio frenue agglutinat,dehinc superueniens solis calor obdurat. Nostru platae pulpa in adlis ex cunariae insulis c5tinet,effine tantum ut diximu)ar dissiliatis. Catam oerte plant si Dioras corides er Plinius cognouissent, arumdines putasse fens, 5 erant filentio praeterituri,stbi multiplices arsidiniι species enumerant: sed sicuti Ammaticaestodi ratae uri dinis, ita er disicis huius seorsum mentione

tribuissent, illud supra arundinis fere fultu ri India,

felicique Arabia,in monte Libano coagulatum inueta

ritur.Nostrum gulae proceribus breussissimas dapes mi ii strat. Illud ad medicinae tantim us in teste Plinio, iis it,bonum uentri er stomacho existens, ut scribit

Dioscorides. Nostrum pectori potius quam stomacho vi te experimurricum nauseoni , teste etiam Aiacen

55쪽

ro tertio,excitet Illud nosticulo ficut mel seribit Paulas, stram silm no minorem Dum mel facit Quaesiuera sint,quis ambigat res esse diuersas, cfoma, nuteria efficiente,loco, uiribws longe euaritis

Si quis uero a me petat furebam illud antiquom ire dico an in tot- perieritis si adhuc hi usu iis,

quaenam res sit, Respondebo,rationi soni uiceri,qum res mera natura fuerit, nullis cultu art n ge esideras,quod extet adhuc , Ur ad eam rem qua n&c Iranna uocant referatur. Quod si quis adhuc perrat quaerere quo niuis ea res quae nunc Manna dicitur, ab

antiquis fuerit appellata,dicam: Si nulla in eius apodWntiquos mentio, se inter mella,mouet me primu Steni autoritas Imbro de escis, mel roris,uel mel aeris spra plantas dicens coagulari: σ Plinius libro decimo

exto capi. octauo oscribens: Robora erut O' u cli inesta, ut autor est Hesiodus, constitque rores melleos e celo,ut diximu cadetes,non alijs magis infiderestondibus. Confimat Sudus, licet in nomine mi collenia mel lac reuocans.Mannis porru π Sminarius rite osterit eoru cocinnitas: qua de hoc datiqui,de illa certe Arabes reliquere. mut inter ineros Avicenna cap. ultimo libri secundi. etsi baim Abhusar,sic enim ipse loquitur, esse Manna scribens,tadentem seupra rem quam uocat adfinor milem sali: qua fortesimilitudine interia Sacchara ab eo sald- nominatur. Praecipue libro quarto cupiaster, c*dnguae: sibi tenere in ore docet salem in ,

56쪽

succlara: quonia utrius ueluti diuerse rei seorsim

minit dicet libro secundo, ut AEquando in alijs sola let,utraque eodein capite confudisse uideatur. credia ierim ergo ego itiquu istud Saccharu pam a uocata e Manna disrre, σ utruque inter mellis gerie reprehenii solumque proprie Succham dicedum. Ex india aliquando,uel fuci Arabia portatum,uocatum canit , quia nimia solis excandescentia multu obduruerat, ii portari hoc tepore: quonia ex nostro exeddam quater uel quιq ies excocto,lucelli maior recor aruiendi gratia, seplasiarq Veneti rem similem facereti cerunt. Arundines quoque ipsi immittentes, super ius rideri possit conglobatum, G gausapis inuoluetes,ut naui ex orietatibM regionibus inuecti; putetur. candω igitur naturale antiquis Saccharu nominatu, i nuncupata nunc Manna differre non uidetur,nisi stac upra alias plantas, Cr aliqua do supra petras uarijs in regionisss,etiam ri Italia reperitur. Illud tum infelici Arabia cir India in arundinibus, inaioribo frustis, maiorique duritia ob uehementiores solis rata Eos,aptior que ad id tolerandu arundinum folia, a glator. Vnde etiam sitis non aeque ut Manna aluum taut quando Cr inter uocatas Nannas,eae magis Mure aluum uidentur, quae sint liquabiliores. Si uerodibisc interrogauerit quipiam, restrium hoc quccharim quo nomine antiqui appellarint dicam nulla eius JPapAd antiquos medicos,Dod me legisse: in irae,mbriensio citi. Medicos dico ιntiquos quonia mediis

57쪽

os qui post sale tum e eo est crebra mensio,pra eratim Punicis. Parronisque uersus rimitur illi,qui bi de hisce eannis loqui uidentur: Indica non magna nimis arbore crescitari nilo, Istius e sentis premitur radicibus humor, Dulcia cui nequemni succo contendore mera. Et Solinus in India nasci quodam ait cannas e quorum radicibus ad suavitat mellis succus etiam expriratur. Onan qu non ex radicibuη, sed ex ipsis arantinaceis medullis, quas in s Mellis Siculi uocant, noastrum hoc Saccharsi exprimitur. Quod forte ideo fit, quoniam rariosus adsequentem foeturam pGrcitur. Nam ex utrisque mel fieri Strabo coni orat: sed σStatius quodam Ioco nostris Rucchar asnoMFemdetur cribens: Et quas praecoquit Aebusita cannas. Fuit tamen hic Dioscoride Cr Plinio iuniori cui dilutem res in taeda uideatur, de re tam nobili antiquos

medicos non scripsisse, consideret quam multi sint nostro aeno preciosissima, antiquitati penitus ignoti .uta

parum multa. Haec sint quae ad hospiti reuerso Gelame a mea bibliosea,pro dogmatis propositi de ii s ne scribenda occurrere. Q ae si a te probata furarint,in Iucem prodire non formidabunt. Sin miras, in tenebris perpetuo latitabunt.Vale, Viennae Pannonis ex hostilio nostro,quinto nonas sextiles. M. TREPISTOLA TERTIA.

58쪽

interdis celso,nemori plata isque Graecis,quor i in rijs suaru commentation vlocis meminit Galerim, eam scorporis Guitatem fgni iis cui, in qua cibus recipitur,er prim conco tio celebratur . Galeno autem ersutis qui post Aristotelis etatem ad Galani usque tempora scripserint,ineatim illim iudiciuit, qui iuces er os lienti larii interiacet, per quem cibos Cr potus ad superius memoratum inanitatelli,cui committiam ,deglutiedo deducitur. Quem meatum Aristoteleser ueteres Graeci omnes ια γαι ν, latini glila,Arabes er nostrates,ab- imitatores merim nuncup .llere. Nec defuerunt ex antiquioribm qui ipsius uenistriculi os,stomachim qgoque nuncupasserint.Ns merarito igitur reprehendi debet, quisquis cibum istomacho concoqui asseruerit: scuti nes qui per stomadmuel appetetiam iteri dixerit,uel deglutionem. Qui ueriro stomachum non cibi, sed spiritus gratia factum putat s meo iudicio excusari nullo modo potes, quoniaer antiquorum autoritate, cir rei inius e dentia covincitur. Nam ut medicos praetermittam qui ad unum in hoc conuenimit, ut duis esse in collos mittas ueluati caliduciata ditant: alterum , per quom stiriti s

59쪽

de is tur,pari guttur siue asperam arteria: Ahervi per quam cibi s Cr potus, qκe 'ontacta Cr isopias

σ gulam nunc ant pridem enim er ab Aristotele, er a medicis explosa est istorum sentetia, qui per hielabrum, per illam potum transire credideriist Aristo telis ipsi' primo libro de animulum historialer artrariam,quae carti maest, σpriorem partem collioecupat,vocem transmitti ex halitum docet:Per posterriorem,quae spinae inlacet Cr ca rima est,cibum. Quam

sentetia libro tertio de partibus animalium fovi de clarauit sicet nonnulla uerba inibi legantur,quae si eo orstat considerentur,fusticione aliquam secere pose sint,is gulam instrumetum stiritus putauerit. Ea fuit huiusmodin cum intur instrumentum stirationi accou datum Iontudium habeat necesse it,gulam initros eruet trem haberi necesse est. Q tamen uerba, si totum caput levitur, eum sensum habere non pos sunt: fod ita audienda sunt, ut docere uoluerit per es Aristoteles,his animalibus gula inter os cir uentric iura ossatque ut sequens est,oblongam, quibiis gulatur adest,longum enim hoc necessario est gula no macessari),sed in multis non m disti, quibus uidelicet uentriculus ori proxime adhaeret: qme cum pulmonem habeant,guttureσ collo caret,ut g M omne piscit . Quibin ver)pulmo iis ercollum, Cr guttur adest,Pius non solam longa,sed er gutture longior . quonianetrieukου ad que tedit,ceu ignobusior, inferiore sese

phisone γ corde posse tu quihus esti per troueri

60쪽

sim meat septis, diste Etur: per pod transire

m oportet,si portare cibum ad uetriculum debet. ti set intur ex Aristitelis sententia gulam non stirim,sed escae uiam exi kre: cui er Galenus offluo libro de usu particularum capite primo, ubi utilitatem colli explicit,upertissime consentit. Quod euidentia quosi ius rei apertisseme demonstrat,nec tantia in homine ed in umersiis etia antimilibus, quae gulam habet. Eam enim est uidere non ad Iocas iritus,cor uideliceter pulmones, sed ultra κt superius dictum est) transeuersum septum in uentriculum desimere. Hec habui, do tissime caeli , quae in hac controuersia scriberem, non quidem ut te docerem, seus Mineruam, sed ut senitentium meum,quod optare uidebares,aperirem. Vale,

σ me quasi ueterno obsitum inter hos e Solas aliis quando si libus quo ombus euiua. Iterum ac se mapertae. dae Nonis Ianuarij. M. D. III. FINIS LIBRI SEcVNDI.