Dissertatio philologica qua lumina Syriaca pro illustrando ebraismo sacro

21쪽

ta V vet' ampla inter gentes, et 'rim princeps inter stro. vinciis, Hos X, II. quod tamen aliorum ulterioridisquisitioni nunc relinquimus. s. XIX. Ah orthographia vertimus nos ad ETYMOLOGIAM, qUam pariter ex Syrismo, secundum partes orationis, Verba, Nomina et Particulas, illustraturi, ex ordine Orientalibus Grammaticis recepto, a Verbis merito initium facimus. considerando illorum Accidentia, quatenus ex Syriacis nostro iudicio aliquid capere possunt lucis. S. XX. Quod igitur ad sPECTEM Verborum, sunt illa vel primitiva vel riuativa. Et derivativis quidem qus risittera quoque, cum Nominibus inde deductis, accenseri debere, una cum derivationis et formationis modo, Praeses in Syriasmo pag. 32. 33. dilucide ostendit: ad colus instar Ebraica quadrilittera, eorumque originem , nunc declarabimus. Vt autem Syriaca, ita et Ebraica suadrilittera a trilitteris orta sunt, idque vel I per geminationem seu r petitionem unius alteri usu e litterae radicatis, v. g. a) T. et g. rhdiealis, iactare a iacere, sustentare a C sustinere, ut et , yxaltare citum esses b) I. radi eatis, volutare a voluere, excitare ab TV expergisci, uti exacerbare

a m pro di O omorum esse; c) I. et a. radicalis, IV vn decipere a VIR errare, 'DT desolare ab Tra nudare, ut , τυβ orum fumigare a Chald. N 22 exsinctum esse; d) 3. radicatis, viribus exhaustum asse ab languere , II by viuissimus a bse , ut citi Io cupiaene crdere ab Ebr. cuperer vel II) per adiectionem nouae alicuius litterae, idque I per pro hesin ab initio, ab V, in palatium, templum, ab posse et generatim ca-

22쪽

LUMINA SYRIACA

pacem esse, ut credidit ab secti stabili firmus; b et in

' D caeci ad , cyno istuc e , ab inusitato V lumine priuauit ab Arab. lucere, a quo apud Ebraeos superes lucerna , et I et delabrum,. ut Traim s ' O Gri aduersitus era, ab obuius, con-D i-fuit; C et in 'ID Usummo, a 'bveIDI, idem, D'' metr

eauitas. ab Arab. 'u' pro ranaeus fuit, Profundum petiit, geminata simul g. radicali, et pr. III et excusso, id est, Bu lania, unde hominum genus post aedificatam turrim Babylonicam quaquauersum excussum suit Gen. X, a. S. vi impleuit, a uiu idem, o ferture fecit, ab seruiuit ; d) P in Tl VP certavit, ferbuit, a rimet ar ere, I in disser sit, unde Ier. XXV, 3 .m Erer hae regam vos, a X u dissergere, ba n feram gressumve formaritit, a ba Va n luterpretari , ex lingua una in abieram transfundere, a Da funis iacere, transfundere: a per epenthesu, in medio vocum, a) in Uri et radicari, a Tir' arr radix, diripere , c VI 2I idem ; ut O abripuit, ab Ebr. a idem

Vce coctor fit ab Ebr. colligavus b) in Irim celeusina, ab

obsoleto 'I', Ar. sinum edidit, et exulaauit, malis laus Ab obsoleto D, unde apud Graecos superest , oh si, tum os ut - lauit, a Chald. I-d idem ; c) d in Dd 2 sis Dd ro ab inustato D D, unde superest 2 2-, et bet et aruum; sic in pt. 'V FUI Casluchaeus Gen. X, i . a n)2 , a quo nomen Iocim2 ibid v. i . inprimis si assumatur, quod SA M. BOCHAR Tusin suo Pho g. l. IV. c. g I. probabi se effecit, Cadmchaeos suisse Colachos, uti di stet, a tergo a dicit se s Q in VET D ramus a nullo

idem, et sceptrum a TtR idem, et in proprio putet ' pro

23쪽

PRO ILLUSTRANDO EDRAISMO SACRO. sinum Damascus 1 Pax. XVIII , s. 6. vlia filium ex Ebr. NdDidem, voluit ab idem; g) per parageten in vocum sine, eamque etsi N , V vel ri ut nulla iaculari, unde Gen. XXI, 16.

Imra 'vit et 2, sicut iaculantes arcu, mrimetra prostrauit se a ni M

humilis fuit, Ier. XV, Io. pro 's'RU vel 'etes pra mole Eicens mihi, (PsaL XX, a. pinguia habeat , 1 Sam. XXVIII, I s. VN 'N' et vocavi, et Prou. XXIV, Id. Vim agnosce, aliorsunt

v v et v lv v et

spectare videntur et in Nomine i Dbri vel ,2bri, unde PLmiseri P L X 8. Io. forte et in N Vn lorica Ex. XXVIII,

3 a. c. XXXIX, 2 s. vii apud Syros ML Ebraeorum N vel V quiescenti respondens, in Publicaui , mutauit,

obfusauit, a lxilitteris , et , idem significan

tibus.

patione Qv AL ITATIS Verba vel regularia sunt, ves irrem Uria: et haec I. guttur aliis, a. quiescentia , s. defectius, d. geminat De irregularibu3 obseruamus: a) ea formas suas interdum permutare , significatu manente vel eodem vel saltem cognato , ut d N

am m

esse desit, da pro Urs imminutus est; 'd' et Vin addidit; N et

, et, seu et beta secuit circumci cet. Quod Ebraicae eum Syriaca lingua commune est, doeentibus id exemplis, quae Praeses in Syriasmo attulit pia 3β. V. b, verba mediae rad. pro diuerso significatu diuersam subire flexionem et formam. Nam v. g. integra TV, T V, 3m, TV, PT, I mi et mur sunt ah sic re, cingere, is ste vere, excoctare, cim v re, laxum esse, et vocine

24쪽

LVMINA SYRIACA

rari; at eadem desectiva seu quiescentia Trrn , ,sT, 'ITV, V n, et VIara, sunt candidum esse, testari, Octare, euigilare, temestiue vere , odorari et fasitum esse et quae significationes etsi in quibusdam adfines sint, tamen differunt. Idem sit apud Sy-

liquatus fuit. S. XXII. Quod ad Co NivGAT 1ONEs, significatio illaru m apud Ebraeos subinde specialior ex Syriasmo illustrari potest. Prima illarum ci in Praeterito triplicem formam habet, I. ecbUR, 3. bER: quarum haec rarior , illa frequentior, ista usitatissima est. Ac media quidem forma bras significatio ne vix alia

gaudet, quam intransitiva et quasi passiua, ita ut Graecorum Latinorumque Verbis siue Passivis siue Mediis Deponentibusue respondeat, et ex activo et passivo velut mixtum quid notet: idque I. GENERATIM, Vt TUN reum esse vel seri, Tinua sere,, υτε υναθm, adolescere, munum esse, vel seri,pIn adhaerere, vel Zoaecistat pinguescere, uret recet , 'Vla purum esse vel fieri , , Irrv haereditare, κληeoγομ Σομ, idio induere, indui, indutum esse, ἐνυδυακεP- , Plenum esse

δέθη, et * sanctum esse vel fieri, aevi sectarum , sciscitari,

25쪽

PRO ILLUSTRANDO EBRAISMO SACRO. a 3

II sp sici ATIM, idque I ad notandum corporum decrementa, debilitatem, priuationem, , ut UIN cessare, ηαυεθ , et ali quando ex versione etaerum c. meεθo tolli, IRI consenescere, ηαλ-έ-

QSemreΣ , inimicari. Obstat obseruationi nostrae exemplum(ut putamus) vnteum IXI caedere, excidere, quod mere transitivum est, ae adeo exceptioni adscribatur per nos licet: nisi id malis cum Latino lignari, quod sub Passi ui forma deponens est, conferre. Interim firmat obseruationem c sensus non Arabicae so-lti m linguae, (de qua tamen in praesenti non agimus verum etiam Syriacae. Praeter exempla a Praeside in Syriasmo p. 3 s. satura lance adlata, huc pertinent grauiaeam esse vel seri,

in genua procumbere, in is exarescere, disere , doctum esse, praestare, maiorem esse vel fieri, sedere, vesci,

esse, scendere, petere, 'pinguem e se, ete conualescere, cet.

s. XXIII.

26쪽

a LUMINA SYRIACA

S. XXIII,

Altera Coniugationum N bal, quae ordinarie Verba Passi.va ex prima Ioil dueit , contra ex Histhu aliquando Passiua Verbasormat: v. g. IIII, cum effectu, ccutum esse, ex TIII mois cautum faceres Leu. IV, Iq. VT et, non cognitum, sed notum D n fuerit, per alios, puta, coli. v. 23. 28. ubi pro eo

est, ubN VIJn JN s notum quis fecerit ei; saluari, ex T arripi saluare; Deut. XXXIII, 2'. mr ' mentiri (i. e. adulari) cogentur, eae mi Tn mentiri fecit; reta percuti, ex rara stercuteres, enosci, ab aegrum eres Est. XLIV, 2I. N, ne fas obdi. esset (i. e. ne inducam ab aliis ad obliuiscensem mei, ab ira ob Loisi fecit di, EZecb. XIV, l. T. J m et di, V mouebor ad restondendum ei, ab muri od resso enaeum moveres Ex. XXII, V. 2 met accedere fiet, siu e caeducetur, ex cae cere s non, mo- seri, velut ex Ralym mouere, sed, traue ictari, ex Hiph. V aviqs. demouere, i. e. traliquit res iurare, qs. hyreiuram so obstris hi, ab et et diri adiurares et a Sam. XXII, et . Psal. XVIII, s. petam non, audientur, sed, dicto nuclientes fient, ab ri Joarin audi

t in ae

re facere. Eodem modo Syrorum Coniugatio labere, quae Ebrai- eae Niphataeespondet, nPu semper ex prima, sed ex quarta Aphes, quae Himilicae Lbrae'Rm uva et , passiuam significationem ha bet. Exempla dedit Praese' in Syriasmo p. 3 6. et p. 13 o. f. VI. quibus illustrandis se uentia addimus loca ex Versione N. T. SPriaea: Matth. II, 12, et ostera rem est, non eae nais vicit,

27쪽

PRO ILLUSTRANDO EBRAISMO SACRO. a s

ex audire fecit di, Matth. IV, I a. non, ferfectus est, ex N a finiit , sed, troilitas est, ex tradidit. S. XXIV. Porro Verba Neutra Ebraeis aliquando pro Pa in venire, probant exempla: ut Deut. XXII, 3. Ter ac vetNR RVN quao periit(pro, amuso ab eos Hos. XIV, et . sicut furens 'Net ira I amdens (i. e. ardere factus, siuesucce o stiliores Ex. XXX, ga. super carnem hominu TDv N, nou desuet, i. e. non essundetur; Gen. L, et S. et iacui: (pro repositis es) in arca; Ex. XXXII, et g. et exiit spro, essectu virum hicce; plane ut Prou. XXIV, g. Ed, et pro ibit (essicietur aur fabro vas, coli. Esa. LIV. 16. exire scientem ( i. e. Qicientem) Os ad opus suum. Item Deut. XIV, 22. feminis tui, Tmori Naevi exeuntisci. e. quod essertur iu urum, coli. e. XXVIII, 38. semen multumri mn N X P esseres in agrum; Zach. XIV, a. NXI et exibit (non ex se et sua sponte, sed coacta; i. e. abducetur dimidia pars orbiae in captiuitatems c. XI, 2. aesentat: (i. e. caesa s. deiecta es) ssis

arduas Egech. XXVI, II. statuae tuae Dalidae in terram vi P issem dent , i. e. dei tentur; I Sam. XIV, 3 S. m et moriendo moris tur , pro, occidendo occidetur, quomodo et v. si . alibi que saepe

Ios. VII, d. et fugerunt, i. fugere coacti L. fugati sunt; Esa. X, 3 . saltus Libani per potentem ME ' cadet, i. e. caedetur ; Leu. II, 1 a. ad altare non adsen ut, i. e. a senis e sent seu erentur; et Reg. III, 2 o. ni VI cum c enceret (i. e. erretur munus; Iob. V, 26. m TZ sicut o milit (i. e. cueritur aceruus fru menti tempore suo; Dan. XI, 3 I. Te et brachia(agmina militaria di ab illa stabunt, i. e. consituentur; Gen. XXIII, D II. et O.

28쪽

LVMINA SYRIA CA

IT. sto. DI et stetit, i. e. re actus seu confirmatus est c. XLIII, I S. urgentum II I quod reuertit (i. e. resilutum est in saccos nostros,

coli. v. Ia ubi id efferebatur in HophaI 2 n resilutum; et Coli. I, i s. I R rectum esse, i. e. rectificari seu emendari. Idem apud Syros obtinere, Praeses in Syriasmo p. I 28. R. pluribus demonstrauit exemplis, quibus nunc addimus haecce : Matth. XII, as . . Oh Ut solitorium erit pro desolabitur, de aegraq; Leu. X, I g. non ingreditur, ex Ebr. N non ictatum es s Matth.

g. XXVI

E contrario Verba Ebraeorum Passa pro activu, ac adeo deponentialiter, aliquando veniunt; per activa saltem reddi possunt, utut passionem forte inuoluant. Pertinent huc Participium Paule ut Cant. III , 8. et V 'IVN tenentes gladium, quasi tenerefocti, id est, instructi gladio s et ' N aegrotans, incurabilis, quasce ritudinem patiens, seu aegritudine cdfectus ; Neh. IV, I 2. Guisque gladium suum erant et UNAE (i. e. ligatum habentes, seu ligau rant super lumbos suos; Ese. XXVI, 3. Psal. CXII, . met 2 consilens, qs. fretus, nixis , et ut Latini quoque dicunt, confisus; Psal.CIII, Id. recordans, seu qs. pas ue, recordatis, in memoriam

rei ex se ipso ductus; Num. XXXII, I . V Uri festinclutes, qs. cita, expediti; Neh. X, a. Urerin V subsignantes, proprie si gnatos, i. e. quorum subscripta erant nomina et adiecta sigilla; sorte 's' auceps, qs. in iose intentus auibus serisue capiendis, Ier. V, 26. Psal. XCI, 3. et Prou. VI, s. idem quod a v tendens laqueos

29쪽

PRO ILLUSTRANDO EBRAISMO SACRO. a

laqueos Ps. CXXIV, . dummodo supponas radicem sub duplici forma, ac tuarum te ere Ps. CXLI, b. et qs. passiva seu intransitiva et se' insidiose Mentum esse seu insidiari Ier. L, et g. Item I Par. V, 18. et qui assueuerant, siue qui adsuefacti erant hesios 'VId , unde C 'D receilentes, de ueres , qs. remoti a debito obiecto et ingenio, Ier. II, et s. c. XVII, Is . et in D exusius, qs. remota a solo patrio, Esse. XLIX, 2I. nec non EZech. XXIII, 1 s. TT l et luxuriantes, qs. luxuriati seu Per Iuxuriem Protensi; Eet. XXI, 23. vel 28. et aer iurantes, qs. iuramento obstri. Etis Psal. XCII, I a P in e eruatoribus (h. e. Mimicis meis, dictis alias activa voce Psal. s. qs. insidioso vultu in me intentis: Iud. VIII, II. 2 b NI labitantes sqs. habitando fixi, angessene in teutorius Esa. LI, II. T DEJ-qs. hie-triata, ebrietatem pausias et ex mente A. G- Prou. XXVIII, I .

praue pro ' nu iniuste agens, qs. a iniuste Menaeum compositus; quin et Ier. XLVIII, dura fugiens, quod secundum Ohib legendum duri forma chaldaigante, fugatis, in fugam ccnuersus. Pertinet hoc quoque ety Paul analoga serma Adiectivi TRI: ut Vr 2 fga elapsis, ein gemychteter, et loquens, qs. Ioquutus, sub sorma alias

passiua, Prou. VI, I S. e. XII, I . e. XIV, s. a s. c. XIX, s. s. loco cuius et V et in regimine V ' dicitur Psal. XXVII, I a. item arae, defessus, egressus, a Par. XXXII, II. ferens, qs. oneratus Soph. I, II. 2 2 euasor, fuga ereptus, se PT CP-ctus, gealteri, cet. Eodem igitur modo et Syrorum Peu saepenumero capitur. Nam Praeter exempla a Praeside in Syriasmop. Ias. seq adducta, huc pertinent quae superaddimus: I Cor.

I, 18. b Vl pereuntes, q3. perditis Matth. IX, 2 . 222 dormiens,

30쪽

28 LUMINA SYRIACA

qs. somno obruta, soporatas Phil. IV, 13. iat, um sinu

cqs. potitus et instructus) robore, seu valeos Ast. IV, 3s . ..taavi' melaiocri id quo indigebat, qs. desituebatur, Luc. XXI, . ZOm omne quod possidens, seu ut hodierna phrasi iudiciali nobis uti liceat, quo possessionuic erors Phil. I, 23. siderans, qs. V sideris commotus siue incensus; et Gen. XLVII, I. habitantes,qs. domicilium nacti

f. XXVI.

sse et in Passiua Coniugatione Niphal efferuntur Ebraeis aliquando Verba, quae ex alio, et imprimis aliarum linguarum, comeipiendi modo activa sunt: idque I in denotandis animi vel corporis passionibus; ut EZech. IX, d. V N ingemiscere, et idem; et Sam. XII, IS. Iv N aegrotare, infirmaris Dan. VIII , ann na idem; Num. XII, II. stultum esse; Gen. VIII, 2. exspectare cum dolore; Gen. XXXI, 3 o. 'd22 ae derare, brVIa limpsere, I Sarn. VII, 2. Ita eiulare , rna poeuitere, Esa. XLIV, a r. ma obliuisci, Iud. XVIII, I. bulla perari, Prou XVIII, Is .

rebellim, s contumacem et inexpugnabilem esse , Deut. I, et . Pramurmurare et a) ubi actio editur ex aliorum ves ope, vel permissione, vel iussu; ut NT vult inuri, in piratum esse, et upeeestorum Detro etsi nusti creetoc etsi α iZ, Psalm. CIX, 23. Tibria coactum abire, Gen. XXXIII, . Ex. XIX, 2 a. c. XX, I S. et Ier. XXX, a I. ura am' altero vel iuuante, vel permittente, vel iubente, Ex. XXII, .m a adpropinquare ex impositione siue actoris siue iudicis, Esse. XIX, id V m errare, is errorem induci, errando Hreumagi: vel

3 alia quacunque de ratione, ut Gen. XXXIV, 1 o. Ios XXII, s. in Na