In "Artem medicinalem" Galeni, tabulae et commentarii: per Theodorum Zvinggerum,... Ex quibus medici, longae artis, compendium: Philosophi, cognitionem naturae in corpore humano, tanquam in microcosmo: Logici denique, artificiosam ordinis definitivi

발행: 1561년

분량: 162페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

71쪽

absoluitur to. tia, quatenus m. Sic ergo

considereminidorum tum rutis Acultatis siubnexuit,quod generatio illoru ex fuliginosio excremmio esset. Et se tacitό lavit, eosdem laeos diuersio

restrH. Excrementa enim cor pomis pili sunt, non partes,clim. adhereant quidem eorpori,erusiae praestent corpori, uitata men communi cum toto non 'umtur. Neoru capillosumasteris est loci er temporis. Nos Me pro signorum interi gentia confideremus circa capistos quaedam Locus, cutis ui delucet, quae fili, nes suscipit, eas sconcoquit, ut propitu generandis a piae evadant: ad 4bidiis temperie, q i

nes, uel eas coercet Crincrassat. In cu te ergo obferueings Mea

traiione Accidentia, ortiun uidelicete illorum Ercasium, uel ecle rem uel turdum. Sub casu autemereuluitium naturalem defluuium praeternatura comprehendimus. Ad bee igitur accidentia is conferunt partim Frigida, alimentum non probὀHumida immoderate, medius obstruit, ut nequeant f ligines penetrare. Tu restrΜoritiem Sicca immoderate, er Dura, dia omnino transitum βιliginibuι intercludit, quia eotrahitur,aut eerte medim Aiscunt er aperti manent, ut omnis fuligo in bι litum evaporet.

Ampli. Pili generantur crassi, praestrita si materiae substavita Flexi, generunt co

b piros cristos.

Deficiens, per aetatent, ut in caluitio senum. Bona.

ians, uel

'Calor excitus linligines uel ualidus uel debilis. Virtus expul trix integra aut . a. gssam habent uim capit immutandu, quoniam uel eausas ipsas, uestatim alterant. Proinde si Paquae α capistis sumuntur non usque adeo siunt ceria partim quid eiusdem effectus diuersae esse ρυμ tωψ partim quia etiam univi tantis eduse effictum exterius incidentia possunt immutare. Mi rei exemplum Gilm colore capiorum cerebri bene constituti afri.

72쪽

Multa in corpore humido π ealido. mare alam capisti multi. arantitate, quoniam uel est

l Pauca, quia uel calor uel humidita Materia, est L

proprii dicta, siue in eapite generem siue aliunde aut actis aut ab aliqua parte H Crassa erimpuris. Subest hu- caput euaporet. Differt au- l mor multMcras m terre m, cui proportione reloib

i Qualitate stu modo l

i substantis. Est enim uel

Tenuis O pura. Purioressimi humores,er ealar mitis,

2 Narerra illorum talis est,quod ab Qeiente calore in massa anguinis βι-llo excitatunque ad euita a uirtute expultrice propulsa ex ambiente sti .hido in capissos densatur,tum ornatus' gratia,tum etiam destnsionis,anatura restituta signa igitur depromimGω-

μιιιιionis ipsius cerebri a capistorum CPlana. Ous esse potest uel materia lental G siequax,propter caloris imbecillitarent,l uri uirtutis expultricis strenuus er contiol num motus, uel ratis pori recti CT aperti. spa. 9 est uel matertiadum,ut uir L anmctgue obliqui. Bile Flaui.

Materiam, capisti a ' Pituita Albi Oeest imbumo es,ὸ quibus ele a LSanguine Rabri. atur Agilo. m luria enim ista l Composita. Sis infinitis modis popvel est funt tingi capisti. Nam er humores .i v xij fiunt, ex sexcentis modis com L misceri possunt. r Vindus, in Aliginem si cunque ascerinstar carbonum deurit. Nare Nigri gene i rantur e pisti ratione scientis, . t Di ratione materiae staui uel

i rem,qui imprimit qus i m in calida cerebri temperie Ga . litatem suam passo. la

parte ergo,in qui cc pisti generantur,caloria uel est Debilis,qui Materiam etadam relinquit,nee *liginem adurit, qualiscunque ea sit. Unde stoquenter putrescit, reanosgene rat.' in stigido cerebro Gat docet

73쪽

'phantasiae nussu bie per se ba Iudicii promptitudo er sura

citas adest, maximὸ si tenvitas situlantiae accedat. Adest quo Memoriae marti iniuria per se a calore injirri potest, sed tumum merito siecundara qua litatum,moritiei sciliceι er du

orum. Sic ergo Sensus omnes fiunt alae -rroborat spiritM

menta tantam eognoscitur: haec autem generantur a concoctri- ω, expelluntur ab expultrice. ro ner palatum Onares .ca lidum ergo cerebrum habet ex Mulia, si inuictus ration pecce aut uaporibM ex transiereus repleatur: siunt tomen aliqua ex parte con

'Somnus est breuis π non profundus, quisci lor siccat humidum, quod prima est causa fom inaturalis, sicut secundaria eausa est rigiditas. Externa. Facile repletur calidiore aere,eibo,potu,drom tibus, multos magis si una iungatur humiditas. Habet enim meatus amplos, qui bri recipit. Quaproptὸν o frequenter siere nutat, propiis uapores mordicantes. conseruatur a similibus moderaia calida, σeontrarijs moderate frigida .Laeditur i. vehementer calidis eν frigitis: Externo,4 magniluilae ct figura.' A quibus tamen signa nonsiuditi uri a compositioni migis, qμam Temperaturae attestantur. Nisi forte quis per decidens ex bona compositione etiatemperaturam bonam costigat, quoniam temperatura prioν est eompositione, Erproinde si uir no praeualuit. etiam in altero uisti vi fuisse uerisimili

Capiti adnatis.vide in Aq. signum

74쪽

CVenae rapitis,inaxm; spontus er oculorum. In talido cerebro sunt lata ordinple, uti calor dilatat,muxtae si iuncta sit humiditas. Licet enim ab hepate oriantur,tamen . qualitate cerebri per quod transeunt alterantur,cir proinde ister adnataς partes referri possint. er uertice validius pulsant, id quod ex leui quavis alteratio iesum obeunt. Quorum id

Interius, Arteriae, in tempoNerui tum motivi quam sensitivi, qui ualidi s σpromptius L Exterius, tu Prima Ad tactum calida est. Cutis ipsa. Duplex illius est qualitas in cerebro calido tempe

Lorta . primis. Facies rubet. Capilli. oriuntur esto propter copiosam *liginem a valido calore excitatum: eito etiam cadunt, quia ab*mitur materia a calore. Figura sint crispi, tum quia fuligo ualde siue, resubstantia fiunt erosi mrobusti ab umpto humidoXolar is pueris substa uus, propto pituitae mixtionem cum bili: dum deinde bile, sensim nigricant. Qilod si v hementi cular mendatur, etiam in primo ortu habent nigros caprilos. sdem desium tur βntibM. Gabreuitatis euu

sa , tum quodno ex omnibMc mode dedu-νali tractatione tit De promutur

'In cerebro er propter cerebrum . sic Iudi cium est hebes er tardum. Obstinatio quoqueer constantia in opinionibM. , A cerebro erextris rerebrum. sensitius σ

motiua uis torpet, quia calore excitante σ

quodammodo uiuificante destituitur. Naturalis per excrementa cognoscitur. Itaque in propres meatibuseerebri multu fiunt excrementa, quia frigiditas non potuit concoque re alimentum persecte,ideo per accidens multitudo adest excremento rum, propter humiditatem nimiam: per se uero sunt eruda, ex caloris a defectu. cruda autem esse cognoscuntur,quia siquida, inaequalia luida. Interna. somnolentiores fiunt quodammodo non absolute: quia pri ma causa somni eas natural ima est humiditas, steunduria uerὁ frigiditas. Et nisi humiditas accesserit, somnia siunt quieta, minime turbulenta. calor enim excitat imagines, humidum turbat, frigus abolet.

. Externo. cur 4 Magnitudine er Figura non sumat signa temperaturiesupra indicaui

ita ut uictum effugiant. Interius: nempe ad Arterijs quietis nee uehementer pulsantibus.l Neruis, tum mollibus tum duris, torpidis er inertibus. Prima, quae ad tactum frigida aut certe non ualde tali

Cutis qualitate ac LExterius,tan

Capillis. Tai de oriuntur i orti tamen permanent diutius. Figura plana eam recta. substantia stabiles, uerum tenues,quia male nutriuntur. Colore ru fo,propter materie stigiditatem. Creatores debilitatem Oritar enim coloru rasas ex miscella pituite copiosioris cum mediocri bile.

75쪽

'Internis. sis is phantasia adest

: i euebri Nicu sussitatar tum i Capite. Abreptios militici adsit eum sic Externis. yentum perliseitasi

quibu3 humiditas uesde offici mi trus quoque promptae ,non tamen durabilis,quia exsecat. Naturalibus. Excrementa aut mala, cui Internis. somm parcior, uigiliae stes en tiores qpam in ealido cerebro.

Passionibus q

nurrueinera iuriae a ortis eelerior quam hi frigidis,quia ad Aliginem generandam qualitaς commoda est siccitasvito tamen calvescunt,

propter materiae defectum.color ab actisis pendet. 'Capite. Ab Internis. Sie phantis' sicili reeipit spectes, eri κώμαρ , id est docilitatem parit. In memoria quoque si humiditas i gatur duritiei, efficit bo nam er firmam sin mollitiei,clieit obtutam quia nequeunt rectό imprimi imaginti σIabilem. I dieio nil constri. Externis. sensa turbulenti, Motus tardus p dem, tamen durabilis,praesertim si caliditas accest Naturalibus. Excrementa multa sunt, Nectar i Irequentes 'Internis. Somni multi aque pro*ndi. Somnia turbulents. CCutis qualitat non prima, sed quod ad tactum siue lentior appareia sed exterim:tum AE t Capillis, quoniam paueiores μηρ quaevi hi sieta temperie. Figura pu therserises μή substantia. color a qualitatibuι primis pendet. Ortus tardior, L nisi calor simul sit iunctia: ealuitium nullum,nunquam enim muterio deficit.

76쪽

periebus, per sua signa dignoscendis. phantasia merito latis eris

, . tas, praesertim si tenuitus βιηutiam, Interiai I mtur,ut supra ingener m Mois noe

l Memoria si . Ut mollities,optima eriti constitutio:sin durities,disticilis quidem

L receptiosed pertinax conferratio. compos ITA Hiempe .ries rerebri cognituβcilis est,

si simplici si signa inuisem copules. Ita ut quo euidentiora suerint alterius qualitatis segna, eo maiorem istius sim esse colligamu3sn equassa, aequa- es quos exuperantias. Promo de cum magnopere referat fel, re utra qualitas uineat, ideo nos Gal. in compositis quoque temperaturis exercere uoluit, er primum signa cerebri cA

LIDI sicci affert.

χια sumuntur tum it Externis. A calidis uehemeter utatur. Ab humidis iuuauris Venis, ratione caliditatis lata esse debebant, a Mestate tametit coercentur. Proinde minores sunt quim in simpliciter calido cereis i bfo, maiores quam in simpliciter Irmido. Interius. J Arterijs,quae eo uehementius pulsant, quanto calor a siceitae metu Nempe 'erit intensu. Neruis feni tuis, ut utpote mores cir bumitiores egregiὁ δ babentel Mosiui uero, si adurim sicciores, etsi ualidi sint tamen diu motura

m l CPrima. Tangenti calor acris erinor nisi eri CCutis qua-l Orta ὀ primis. Facies bene colorata usique ad aeta lii te vel 1 tem consistenti minus tamen quam inealida AExterius, plicite quia humiditas debita non adest. tum a i Capillis morum ortus celerrimus:caluitium cito superuenit. sub

l stantia fiunt eroi,solidier plane rigidi. Figura crDicolore nigri, L propter adustionem si linis. Internis: J Iudicio vegetis,natione caliditatis, exprompto, nisi bllmiditast nimirum a maior turbet imagines. Anima- Memoria bona, si eum duritia iungatur:sin eum mollitis,ut librustum sicile recipriua scite quoque amittit.

Aelio . t Externis. Sensibus non satis uigent, propter bumiditatem nimiam. Suni tamennibws,uel l ad motum agile excitanteealor e, humiditate subinde puente. Capite Naturalibus. Excrementa multa,ratione humiditatis,cocta tamen mediocriter: non abali ab aliquo mento tantam sed etiam quia caput sua caliditate ab instrio=ibus materia copiosam attrahitis Internis. Non possunt diu uigilare, causa humidi. cum obdormierint, uigraui somno v tat Viri ' psimuntur, nec multbpUexcitantur,propter calorem. Somnia habent turbulenta, cum Q. Passio, . torquidem imagines excitet,bumiditas uero easdem confundat atque turbet. libustum' Externis. Facile a calidis, maxime uero ab humectantibus offenduntur. Itaque in Aquilone optime se habent,pe'meueia in Austra: replentur enim capita, ercatarrbos patiuntur. At que adeo sternutationes habent frequenti ac Venis. Iadgnae cocliciuntur oculorum uena quiι humidum abundaLquod a talore diu ' Claterius. tatur er extenditur. ι

l Nempe a Arteriis amplis er large frientibus. Cipi l l Neruois genere ualido. tiadna l . CPrima, qui ad tactum calida humecta persentitis sis, siue Cutis quatitate 1 Orta a primis. Rubicunda apparet facies, ex ri iniquo color bonus sut ii j Capilli ,qμit rii Mnasiuntur quam is calida uel sicca temperatura simpliciter, quia humi

ditas nimia impedit ortum fuliginis; tardi s quoque eandem ob causam caluescunt pigurare

L elutropter humiditatem. Color subflauus,quia calor nequit omnino exurere βιliginem.

77쪽

A cerebro er extra cerebrum. In iuuentute sest D er motus uigent,quis aetas adiuuat,sed prove L diente aetate marcescint. Naturalibus. Excrementa interdum muca, propter peritatem. non omnino nulla:interdum plurima,Pu moditas promouet,eaAeruda. are inequali sumtur sint iste, hi egit Gai no implici ec

ita . ted sibi propria. us, tum ' Externis. Minima ex causi figida capiuntur destinilambin, quas potentia resistendi erasis externis debilis ualde est.Iulldntur econtra a leuiter caleficientissim venis quae nul in oeulis const,iciuntu Interius, J Artex is,quarum motus noli percipitur. idelicet i l Neruis inualidis per sie, nisi quantum iumenilis talor iros fir

hut ostendunt.

Orta a primis si mereolor mustellavi. Capillis, qui tarde oriuntur:nec calvescunt, nisi siccitas maiori e- . rustigiastute,ita ut materia deficia tunc enim parum calui fiunt. nempe 4 η Substantia fiunt tenues,quia male nutriuntur.colore rusti,quia matet in pituitosa praedominatur edissicito canesicunt, ιι iam material quamuis pauca a debili calore nequit gubernari proinde putre L mi. Figura recti Phantasta, quae ratione humiditassi AH is in ectebro Iudicio,quod propter'giditatem tardusere ropterem hebes,eo, magis ga humiditas turbat in gines. Animalio rςhrμ ης ς ' Memoria, ratione humiditatis uel Atiis ' bia. siue iis 3 rtripit, cum duritie coniuncta, uelArileamu

l albus uel 'A cerebro Er extra cerebrum. Senses minime uegeti, er motrus iba L Naturalibus. Excrementis redundantis sinternis. omm mitecapiuntur,eo, pro*ndo eruaui.Somnia aut nubLPasilani h ,-cipia stiriathaiae repletioni habentobnoxium:quare ostii L uisendia cir grauedinibus ficile capiuntur.' Inte,sus. Venis,qM m aliqμα saltem conlpictuntur,merito humidiatis, etsi exile nempe 4 Hrterqs,qκarum motus nullus est. Neruis, qvi debiles Diit ex malidi iis i s Frigida orbumem tangenti an reti Cute, que quidem

Exterius 1 Decolor

uidelisti a Mr i 'mo proμeniunt:e prouenerint,nunque ratant.nUni V l va tenues inflexiles. Figura planae colore albo,magis minus,pro uaria pro Ad L portione bimiditatis erealam debilis,quem Frigiditatem indici Mocarat.

78쪽

cAPvT IV. DE sIGNis Di AGNOsricis ocVLORUM TEMPER IEI inaequalis,di idcirco insalubris simpliciter, id est,ex sui natura: quamuis,ut nunc, respectu corporis cui connata est,falubris uideri possit.Tractat au tem illa generaliter, non particulariter aut distincte.

Sensitim. Qive in ocilis duplax est,ratione duplierum neruorum: altera quidem communis, sicilicet siensivi id et de quambitiinpraesentis,sed iusti inpagiombvit 'Anim,' ire seu σν ra Meropropria, uidendi scilicet, ipsa nimirum ui Ommdu , Π u-temperaturam oculorum

trouersantur. Motus .

Astendi L uclest i Mediocris, indicat temper

Actio ues 's L turam mediocrem s Nulla, vitaliZaerfice vim sicca tantam temperis.

Nani orta a principφ π π S. - . ditestantur naturefluo- Emediocria, ποιcant temperaturam medioerem. rum principioruma

cum diligentia possunt V gm d

gnosti possint. Fonte, i L Mityuum4ηfimo iam an Edicta omisit. igitur norum temp. laei dis stu insalubris deserunt paulo λβ Externo tibiri signorum capitu a 'tquia ena natura partu 4 rasiumuntur diuer- ὸ calor protru magis tamen humidam, ersequacem mat i ' riam. Et hi propinqua exquisiue cernuntiouia costallinus hul Locus: ὀ mor Acile ab externo lumine itastratur: remota obtu quia quem restras disipantur radi .l tur Situs o-'bulorum uel Humilis er pro*ndus, propter temperaturam stigida mersiccam, magis tamen siceum, quia propter siccitatem non potuerunt oculi longiuspromitti.Remota cernunt exquisite, propinqua obtuse.

Formam. De quibus in seq. ub signo

79쪽

Principes. Humor videlicet costarimis, in medio oculi sit vi, ut ex tutrus esset, Cr alare exterita illuminari possti lumen habens multum, quo illuminat albugineum, excitatM i lumine externo IIuitu animaduerti debis tuis A. pro uisionis nitura cognosteti, illud Ius ipsie totus uidendi organum eli, corpus partes habens uisioni Non principes,sed eo

adiuuantes.

s Paucas, uisio quos imbecia noctu prae Alte promineant, humor sisque ei, ut nus facile illustratur λ lumine externoritasqgia radi dissipantur. 'In profundo lateant,non potest eomaeo de costallinus humor ita irari: proride propinqua non cernunt, sta remota, quia ex pro trado emissi radi costinuitur er Vitreus, qui costastinum mutantem fovet σμ bμmido reficit.Itaque ii exiccetur, necesse est crastastinum tabestere.

rugas pupilia, ex prohibet subitum luminis occ Quantitate auia soportet es palicu tenu tu noner purum, ut bona uisio fac desediti. Si ergo peccet m que disipatur . Aci

duetitum,

'Cornea. que tegit pupillam oculi, perquam Detes ut es transimittuntur. Od si debito crinior Aerit, ionem hebetat in Pustulis er Albugini

bus apparet, item in cicatricibus. Vuea, cuius pari media Iris dicitur,frumen. . Mero Pupilla. itaque uel

Nerui optiei: uidestrunt*iritum σβcultatem uidendi ὀ eerebro,atque idcirco perstrati coniiciuntur fiosi ex omnibu3 nervis, quantum quidem sensim deprehendi potest. χω si ιν ν obstruuntur, Miso steri nequit. Spiritus a rerebro inmens,veluti organum or uehiculum illatis pro ximii. agi quidem tum qualitate tum . qualitate sim modo substatis uisioneni

Impurus, uidem acute procultantlim, non aute prope, quis θι ritus impuris iustaeis medio lon. ginquo quodammodo auensat . CPurus uident tantum tropin MLPaucos er Impurus, nee propinqua nec μ

tantia acute uident: sed longin t qua omnino non uidesit, propin L qga obtuse trahim.

80쪽

Temperaturam, ex mixti e qMutatum primarum ortam. minita autem oculi propria est frigiti erimmiti, si eum reliquis partibvi tonstraturisin per sie consideretur,temperatus oculus media habet temperiem, a qua deflectunt oculi intemperati, crapparent ad tactum

x sola temperie,std etiam ex compositione humorum et tuniearum proue

niti Est autem qua Istas impresse ala lis oeuli eolor d est,illius partu,quae bulbi eadore Cr*Frigidi rigidam. Molles,midam. A secundis qualitatibia signa sumst Galenus, quia euidentiks sensum mouent, - quam primae pusillae.Iurisiceam. J Concinna,sive naturalis, Oblonga scilicet, ut sensibilia que ad latera occurrunt promptius recipere possem. cuius quidem figurae causa est robur Iacultatis strinatricilita materis sequari inconcinna stue non naturalis, Rotunda scilicet, notat aut imbe cillitatem yrmatricis,aut materiae erullitiem ercontumacium.Praesierata lim si octionum imbecillitas adsit. Lumen aeui mest,albMineus Esiicientem causam, erinae , quod euocatur

lumine externo ut radios

Materiam subiectam,cor ' Musili. calidos reddit oculos. Paucum. eulos efficit. Lumen Aetleddit

Crassius

rus Lumen

disticulter

emittit. Multus. Nequit tu

men pene trare. Et hudenotat. teriae uari de ducuntur colo temperatur

oculi iudieant. GaIduo,sium-tem duobus colores rei ιqui dduci possunt. Glaucus. Indicaticulos siccos, ais 'tia calidos. Qu)dsi eerebrum auom tale est, sagacitas genis aderit, Crsensium dis mo- νιν finxerat ,que ingeni s pariter es: praeset. Irigidos . cernunt interdiu melius qsub noctem.Econ

AvRIVM: NARiv M. LINGUIT ET PALATI TEMPERAT vradem methois per sita signa dignosci possunt. Satis 'it satin uno fensorio, eo j praecipuo,nimirum

in oculis,nos exercuisse,praesertim eam reliqua sensioris parum admodum ad e rebri temperaturam indicandam conjerre uideantur.

SEARCH

MENU NAVIGATION