장음표시 사용
52쪽
praeclam aut boribus scripta sunt,artificij non uulgaris tari tuni,sed etiam latentis ratio est habenda. quandoquidem sepe it, ut quaedam deficiant, quae iam redundent. Hoc igitur a nobis quos in praesientis libri obsieruandum erit. Verisin ne illotis munib.rem tantamus, ad duo summa capita ista reuoiates, nimirum ad reique tractatur m docetur essentiΞ,
libri, deinde uero ad nomeninum siue insicriptionem, quae prae manibus habemus, tum ' G A L A N1. Galeni hune esse librum, ostendit tum fir siue ordo, artificiosa uidelicet di positio cuivi prit Aristotelem siolus fere Galenus
leni dogmatibus consientiens. o re nihil momenti fert. nam cum ordo definitiuus,quo hie utitur,breuitatem amet,non potuit Asiaticum siuum characterem siequi: quo tantopere delectatur,ut etiam, ubi breuissimus esse uult plus quam par sit proliam fiat. rsi ex materia que tracta
IΑ Τ P i K Η, uidelicet τ m. Breuiipima insicriptio per adiectivum sit, quod praesiupponit substantiarem. Est autem legitima criptio, ut ex
quinto de Sanitate tuenda colligitur. Arabes Μεκ Aχνω uocant, magna ortois ratione, sed uitiosa er inepta copositione. Verum quia Ars ea collectio praeceptorum uariorum ad eundem finem tendentium, ideo bo ' liber iste, in quo totam artem medicam per conclusiones tra-Jit, Artis medicinalis nomen meruit. Respeis tr aliorum libro rum, qui de materia medita ab eodem aut bore scripti sunt,ut quem inter se mutuo ordinem habeant, qui prιore, poste
riore loco legendi sint, sciamus. Vide epilogu huius libri. In praesentia satis sit scire,me Per se, quatenus docetur.Doctrinae ueluti effectus est ipsa scientia. scire eis, per causam cognostere. Inter causas Cresse ctus prius est et posteri': quom habitudo est ordo, ueluti anima,
Lordo enim libri huius alias s Partem artis. De quorum numero er Atyositione. ut dixi, Galenus in epilogo huius libri ex prostflbugit. Possunt autem ad compositigi ordi iis regu Definitruo: At medicinalis. cum ergo totum artem complictatur,per
se *la absque aliorum libroru conis nexione legi potest. Itaque Crine moriae eorum qui iam didicerunt eruit, Cr fagoges loco esse potest ij, qui siub docto praeceptore
discere cupiunt. singulus istius partes per ικιάκνου
Us plenior declaratio eorum petatur, quae in hoe libro breuiter di . da sunt. circumstiti s deducitur. digo librubue
Logicus,qui ex rei μllas natura depromitur. ordo ergo hic est m in ipso prooemio
Galenuς declara er nos hi Tractationis generase, ii distositione indicabimus.
53쪽
ra artifices, Rhetor prae Apta secuti. Itaque Am Medici- 'tium totam hae libro complicti uestet Gilenus breuiter er copendisse,priminstituti sivi rationem indicare uoluit, deinde Mamodsi siue ordinem mare P R O Og Μ iv Μ hie habemm,ut uoemi Rhetore ς , quod a nutare externa sumitur,sed ab ipso ordime Definitivo, qui uelut anima est artis Mediee in hoe Miem libro traditae,
quatenus docetur. caeterum ut apere.
tim intelligeretur, opus quoque fisit aliorum ordinum naturam declarare. Sie Aristoteles in prooemio pisβιο- perspicue tamen. Ei bis solvi locus, ex omnibus Gilenter Aristotelis scriptis de Ordiscnobis construatus est. Itus tit ad rem accedamus, Galenus in hoc prooemio capta
docere uelit, declarat. Qui do Q. cet, docet ordine siquo. mare'
in docilitate i ta fiunt duo per pendenta. Nempe 'Personae, tum Zoeentis tum dipentis. Quae in utro με
istorum requirantur, ea tap. octavo, de constitutione artis,petatur.
Materiam subiectam,de qui ereis stituit. Ars tota medita,non esiqua tantem artis particula
m nec electuumonem habet, necntificam,sed hi j storicam tantumco itione parit:qua. improprie tan
me illo doctrina nulla esst,nisti equi . potest, cir Perilia quaedam seu cun iis B, vo . Nostrabee non est institu
ti: nam optimus Medicus philosoptat quoque esse debet,
G in Remonstratio. ne optime uersatas
Bene rentiam, ex suis laboribus, quod uniuesm Meycinum triplici ordiaee rem
plera sit. De uiuo quidem in boe libro, Herophilios er Erasistrataeos quosdam imitatu . Resolutivo uero,in libro de costitutione artisner nullu3 ante GAenum hoc ordine usus est,is mediet na uidelicet docendarnam ante Gilenum Aristotelis ordine resolutivo activam philosophiam tradidit. compositivo denis ordine Medirimam posse ex siuis libris reliquis constitui,hoe in loco monet, er nos Epilogo huius libri ostendemu3. Instruiunt enim cisquit Ges.) fripliei ordini: Miscum dimodice sint scripti, ex illis artis praecepta Meuiter in Arte medicinater in libro de constitutione artis tradita possunt declararipossunt deinde,si omnes congercntur, iuxta ordi
nis compossitivi seriem disponi. Ordine no prime apprehesioni ea si undae, quiti ab uniuersui definiti L ne ad particulares causas progredimus. - - CDocentis, praesta Personarum. mem modsi l memoria.
prioris Arist. neglexit,ώρ. ρικοεμ . Itaque ratione i Discentis , pra- L stat compenso.
Tempore, quis prius finis crest orcognoscietur, qvim tota desinitio. Attentionem, ex dignitate ordinis D mitiui. confert enim si tuo bis enim omni, bus praestater tempo ne, Cr dignitate si
54쪽
R T E MM. EDIC. G AtDisiuncta er separata, uel reipsi,
i uel certe cogitatione ιntelliguntur. Principia autem funi caulae. Vt is tur duo fiunt in causis .extrema, ita quoque duo ordines . causae enitis
aliae sunts ordinem habens ueluti animam, per qμam animatur, est, V nomen obtinet,ut Doctrina proprie dici possit. De qua nos hoe in loco. Ut ergo est, ita ab Asina differt: ut autem i
intelligimus proprie sumpta pro dispo
sitione generali totim aris quὶ Zibo sitio quomodo ab dist istrat in commentario proprib explicabimiti; aeterum ordo est Habitudo prioris adpulerim, eausarum uideli cet ad effectus,principioru ad ea quae a principijs funi orta: ita quidem ut in omni ordine Pgrediamur a incipijς ad ea quae sunt ortu a principi f.Uerum
quia principia non eodem modo con sideruntur deo etiam ordines sunt ua- ribus Gai bli docet Nos adflntes sin gula re cemus Principia ergo artiuadesectire progrediemur. Ordo ergo dicitur conipositivus, Cr propter imitationem naturae in compositione rerum, Naturaita. Externae, sinu praecipue, delati siciens. Finis enim in se causas reliquas complectitur,s' ut intentione primm est in artifice , in opere uero ultiminia cognoscentibius primm sese inter omnes causas offert. Quia si ergo cognitionis nostrae primum obtectum siequamur,a sne exordιemur,m ex tuo reliquas eausas deducemus, deinde defectu progrediemur. Resolutivus ordo dicitur, quia incipit a fine, eundems resoluit: σquia constituit artes ex silio fundamento praecipuo,ex
ine uidelicet, conititutivus dici posset: denique inuentioni confert, non illi quae siensis fit. sed qua intellectui orditur autea posteriori id est a causa ultima, non ut quidam opinantur ab effectit.
L iuiestigat, Gul. hie declarat. Demilio uel est
potivi oritur quam D sinitio. Nomen autem habet, quia desiniens accident ια omnia perpendendo μν fid odiscurrit: er proinde etiam Notionalis uocatur, quia rem per notas describit , hon an
55쪽
contextus, Graecis dici potest. continet ergo totam artem meditam, lordine definitivo traditum. Obsiersu de porro sunt paries ipsim ordius, linta duas tota tractatio Mingui dein lbet, secundum uerae lagicae praecepta.
Itaque in ordine definitim diis funi
Secunda, est explicatio singularum paritum de nitio
erresolution ,er diuisionem, Er explaustionem, . exposi- litonem definitionis lieebit Q pellare. metanti est momenti, ut interdum ex hae sola doni tiuus ordo nomen habeat, er d milionis dissolutio appelletur.
praecipit, ut in distissiore argu mento a generaliis ereo 2 sis ad particularia ex distinctae progrediamur, ideirco in hoe auos libro duplex est definitio--nu medici explicatio. Altera Particularis, a seeundo capite usque ad finem libri ubi quidem illud obseruandum est, Barbaros librum hune in tres diuisisse, pro uarque definitionis
particulis,quas explicat: in primo corpora,insecundo signa, tertio eausus. Verum cum ordo definitum breuis te delectetur,no erat opus hae diuilione noua,
praesertim eum sit praeter G leni instituisi. Diuisio enim quae fit per libros. Mι σα*DAM, uel elegantis, uel se is edusa instiἰ- . Hic autem in tanta bre-e nee prolixitas taedium, nee membrorum distantia obseu ritatem parere potuit e neque' etiam lite Deum habet.
Porro sectio quae sit per libros,
dispositionem ordinis compla ctitur ut plurimurqReper capi i di Utionem Methoditque percontextus aut paragraphos, partes Methodi renitiis ιlis quidem, sed nim
ρeuti,neglecta diuisione per l,
bros, secundum eapita diuide mu3,paulo aliter quam Leonice nus,ne dum nimissi diuidere eupimus, more imperiti eoqui mem bra dilaniamus. Explicat ergo
capite xii. usque ad cap. xxx H. miseeundus est liber, iuxta
56쪽
MUM. GENERALIS EXPLIcATIO PA iarium totius definitionis.
Genus, ueluti materiam munem , in qua medicinam multis alijs multatibus co it,videlicet quod sit scientia improprie tamen Cr eom sumpto voeabula ut ex ε. Ethicorum
mμ,scientia quae habitus di inteilectus nori aequisitus intellectws er intellectae rei
eae iratio,ut definitis nem proponat, deinde explicet. Prιmiam ergo in hoc eapite, nullis
findamentis laisu, de sinitionem proponit, Esse fetetiam salubrin, Primo declarat uis uotabulorum in desinuione positor v. Pro quora intelligentia illud est notandu,
quod definitio ἡσιώ bis omnes causas comprehen
i ii yma tantussu sied inis modis hee uariat,pro Proprie, pro cognitione eonclusionum per suus causas O principia, necessaria, aeterna,
habitus est Pru rursivi alia cognitio est medicina scien ita esse dicitur, Actiua scilicet ut in primo eapite de constitutione
logicum desivit, quaesie parat inta, cinam a reliquκ artibus. Est autem duplex digerentia:astera suntlfura medicine βrma,quod βι salubriu, teria subiecta, qu)d sit corporum, signoru et causarum. Forma posita, ponitur Cr materia. uare in desinitione sitis habuit,*rmale tantum differentiΞψignare, perquῆ differtetidaph tologia naturalis philosophi Philosophu enim βrmam hic considerat uelut aeeidens tarporis: subiectat operetur. Proposita ergo differentia ista Jrmali, Galenus
L e siderat tum ' Nominavi definitione posita quid sibi
uelint, salubre, Insul ubre, et Neutru.-ὐχ My isa νοσῶδερ ea dicuntur, quae quomodoli.
bet sanitatem habent,uel perbe, ut corpora: uel per accidens, quia aut indicant,ut signi; aut efficiunt, ut cause. uero Cr de eorporibus tantum proprie dicuntur e actu uel sanitate uel aegritudinem pos imam, pelicua esse oporteat, Galenta omnia comprehedere uolens,salubrium, salubrium et neutroru scientiam esse dixit, uel ora tantum,sed figna qMos er ρ ρ nee salubria nec sunt,sed per accidens tan causas quae
que causae tales dicuntur, lueo nimi re Irme ait GisI si loco
de nitione substituasi oris . hoc est, perinde esse, iue solum siubnis 'tim corpus ponas, siue etiam signa er
57쪽
ARTEM EDIC. GALENI. Secundo sibilationes Mouies.sis etiam Aristoteles sepe proposit prim*m Ni Migra, Visa deinde omnes quUiones Alumeonsuevit. Mandoquidem multa que eomode alioqui tractari no potςra't, Him rq di bitando affini possunt nubitatio,is .is, sam ex Menone platonu uter in prooemio primi Posteriora Aristotelei 44μmpsi Jς Ri ςtru medici a seretia est salubfia. ius ub iuri. neutrorum, corporum,signorum ausarum. Non omitium, quia ilia μη μmςxφmp it4 SQ qμο ηd tantum, Memmimp Oct .s istientia,neque uniuersatu. Qigiderum' est qualium.Qgini dicat: Omhi ζήqμαμ μεria si tit, insalubria era,eutris,dis isd upraptor has qualitates dicantur qualia medica ars suo ambitu comprehendit,oe Μς ις- tag gnoscit,si non actu saltem potentia quusi sensiui obiicerentur,eorum eognitionem haberet. Naturam igitur qualem, hoc est,q alitqtς hής imbμtum nouit,quamuis indiuiduis baqualitatibia praedita singula non norit, neque enim in omnibws exerceri potest Mς μtim s 'o salarebod ii re prie dicta, ut in libris Methodi medendi definit, . μία bari δε, tu primo e per e,ut sint ueluti 'mae accidentales, eum l dum quas stubiectum er nomen Cresentiam habet. sie
υ. b, .set ira dicμMur proprie salubria, alabria cir neutra. , primo enumerat, er
tria numero costituit,compora,signa,causas. Salu
lubritatem, insalubri tatem, o neutralita- formam absioluul.Nain raediem istorum acet, densiuui merito eρ M 'humanum confideras. Omne porro uceidens
affectiones, quatenus in siubiectis diuersimo- particularium declara' tione patebit. Ηιe in uniuersum diuidit,
Per aliud. er per fAE uel salubres uel insalubres. accidens, relectu corporis. Per sie nee usalubria nee insalu Indicant asctiones istas in αννο stria, sed quia uel re latentes. D tomata, quia ac cidunt:uerum quid indicant, di eum-C UM oυμ λθ Mid est, quatenus nedicina est siclinii .se prioressiunt eause, deinde corpora qualitatibu3 seu Jrmissu suo secundo eonfertistita, ueluti effectis, tandem di tomata uetuiti signa. inter se, eum de isti analogice titum, non κατὰ θ -λόγ ν id est,qualenta Me icina non tantu suniuoce, lectionesu scientia propter uniuersalia praecepta sed etiam est Actiua, eris istae praedicatur: prius i opus pyogreditur Adtones ble voeat sic primum iri oecurru corseitie et de uno quam l pus usecti , deinde .ctio per signa eognoscitur,tandem era de altero. Consideranise inquiruntur. Quem ordinem in hoc libro struat,ut insinuet, e eia tur uel uelutienchiridion practicum. Ex hoc loco breuistime tota duco
i fultationum meticinalium deduci potest.
LVt plura mini, semper. Simpli
58쪽
ARTEM M. E D I C. G A L E N l. - Exquisita, ita ut melior darι er inueniri queat,optima temperies, optima commensuratio.' Naturalis iuea proinde aptum natum es insita cir computata' degere. Dicuntur ergo corpori. Dicutur ibine remora salubria sim, . plicii r salubria ςiplieiter ersemper. Actu Salubria, γα s. is, ex siet lia, nullius non datur,sed cogitatio nitatem habent in toto alieristi externi adin-ine ueluti regula Pobcliti et ingulis partibu ,boiluento. Definiuntur comprehenduntur. nam uidelitet tempe lex optima agendi portesiimurium, σbο-itentia, er potentiaqnam elao sitionem ora pos resistendi cau- Non exquisita , sedeanicar σm vir lsis extudinis ualid Ili partibus rectum uni - ma. Nes uidetur subnem. utitur aut e Gai. Medici cotemplatio- eoiunctione, quoniaminem cadere, nisi qua ad salubritatem conritenus stituendam omnia triari istis praescribit. Salu- requiruntur. Diuidun ibrius ergo barur tur rursus a medico, Mu lo. qui sanitatem constras resistendi cau- Non exquisita , sed
externis ualid Diparum ab optimater eri. Neq; uidetur sublquisita deflectens. corpo dici cotemplatio-ira dicuntur salubria sim et cadere, nisi qua ipliciter oe multum. ne- tam sana degunt, sed plurimo tempore,Cr quo propinquiora sunt gen rationis principiys , is quos ualentin morbi . cis causis resistunt. - quatenus sanitas μήπ,mpr. Migςης quos ualentius morbi Diuolutio singularum partiemio aegritudo ra itentat orbκ ηψnos i eis causis resistunt. iarum desinitionis, n3 generalis S conitione intelligi eriper cotraria,etiam ius fit, sied distincta cir particularis, hoc eoprehendi post gradu qtiem scire ης Aduentilla, non abortu nature tulis, sed ὀin loco incipit.Dixerat indefinitioncisiunt simplices criquit, nisi qμ ηιμε sitieausis externis proueniens, quae isternas immu Medicinam esse frientiam salubrium, impermixtae βpii an in tκ ii t meitare mulierare posunt. At in ut principia hum alubriuer neutrorum. Verisquisima eorporibu iperamento cognoscat. salubritatis inconstantia sunt, ita quos dicunt μνβrmalis differentia absis materia susti vim Ge. Talem Proinde primo prαις isalubria non simpliciter,sita ut nunc, hoc est, quae recte intelligi nequit, a messico praeber diuisione hoe intrita βμη ngi rgis coniis pν enti tempore sana existunt, non optimum ti artifice sensato,ideo 'ma, ut ma loco Gal. Mi istuμtio ςorpo , em thabentia temperiem er eonyrmationem, sed boteris immersa concipitur, Gal. decla-ituit. ubi quidem de praeben perpessim nam tantum cir sibi propriam. Et haec sanό cor rure uult hoc est, non ut salubritas uellillud obseruau ὲ das, reXhnynti'spora sunt cirea quae medicis oecupatur, qu)ὸ insalubritas per sie consideratur,sed ut duci, salubritatE Hμso corpo mitivi opera maximό indigeant. Nam non sem in corporibus est,in causis ais signis. Men insalubritate' instituenta, qt o sese per , nee multum, sed nune tantum salubri tute Primum autem corpora tractat, tum esse extrema eonibritat istorμm μα stipuuntur, breui uidelicet tempore temptu enisi quia primo de corporibus V per se distraria, non seeus numerus est motus, hoe est sanitatis, per aetatiscuntur, tum quia ὀιανὸς de lux er tene deeursum seu decidentis. Primis autem corpora tractat, ii iesse extrema eonibritas istorμm uel quia primo de corporibus cir per se distraria, non secus
cuntur, tum quia 4ανὸς - ἄκτο ν λή-ide lux or tene γω, ut in primo cap. dixerat, a corpoibrae, quae ex fuiribus ineipiendum est, deinde ad signa natura nil habeter edusas transeundum reo maxime, mel sed pro ua
theorico hoc est, e praecepta ad usium corporibus me- i finem artis restris studet, enchiri'idium uidetur ad dion seripsit. Diuidit porr) corpora. mittere. Ita qui ilea ratione, qua sub Medici contempla idem, ut corporum. tionem eadunt nimirum quia salubria alia statuummsunt uel insalubria. Tria quippe sunt terna quid,proinde optimsi praestai fimum existit: lebritudo uer) er Actionum bonitas exte=nasiunt, Cruelat iudicia sanitatis aqua pro M. Siquidem sanitas risimilarium δεκρασία, in disimilariuς ista, et in utrarug, partium ρομανία cosistit. Verumeniduero corporu tractatio seu diuisio ra
diuersa est ab ea quam in insignis instituet. QAod quide optime notari de bet ne stophistae nobis imponant. reporum enim diuisio fecundum salubritatem ex insul fit uel iuris
disti omnia requira Maide laborat, sic p GHὰ Huia hh tiri, Misitetur,ad eande tollenignosticis relinquit. Porsidam eti unum salis insalubrit 1 ista uel eli
59쪽
ssinu vivitrum in det ibiu er pastoniti M. Sic paulo diter sui Frit tη, ψμMit in er ης traitatri significatio sumtaV. iam .s u. A iosiorum admittat: nam Medi mri tantum artis x est,sed retimi sensi nititμr rant μ' ιμι natura corpora perpendii ta nistis,sed etiam inquantum siensibus subiiciuntur.Quod cap. 3.ubι de aget , iocebimia . Semperiaisitur simpliciter neutrum. Nisi ebenientis causarum proeat arctieari ' ad
prioribuι ueluti copinitum Crmedium eo uuit,quo, magis ad alter si extremorum recesserit, eo m gis intra latitu dinem set sanitatu uel aegritudinis coprehenditur. Quod quide philalophi dari negant, quoniam sanitatem eraegritudinem 'rmesister considerant, quemad- num insiensili tilione hoe est, comm non percipiatur,sed a medico tanἘm, ex significiosis costitutionem n
sibili termino inter salιο insPubritatem, sed prodi uisibi quem terminumetiat actionum laesio non mam ἐβDe quo quidem infra cap. 3.critu. SupponamM itus,neuti e media inter sal. . . atque adeo participare utrocdeinde colligamus neutri coiportituanit, quia proμp. ponit ex protae deniιbM haec cognita esse, descrivιgit a tem neutrum hoc corpMEIultum dieitur simpliciter er multiauneutrum. Quod is pluribus aetatibM, non tu men in ommim,neutrum uiuit, nune quidem ad salubritatem.nune ueris ad ius lubritaten propiuε accedens. ut nunc mod quidem pro prie sub Medici contempla tionem cadit,ut illud uel praeseruet uel reficiat. Itaque a Gai in lib.ud Thra6bulum, atq; etia infra cap io. in fiagnu neutris, diuiditur in neu Eptrahim.Dicitur reutru Tralitus, quiati sexu est continuo, Ante morbum. Neutrit uis habitu decidet te. Qtiod quide praeseruatione opta habet,alioqui in morbori Post morbum. Neutram . nune in bubitu conualescentiae. Quod quidem si non
sua extrema, cum qui bia confertur. Ste Et-tur habet divisiones suas. mar m tamen
quaelibet ratisve essentiae siubdiuidi potest,
ut iam suprageneraliter indicatum est. Ex quibu/ quidem coplicationibsis duodecim species corporis neutri 'Diuersum est a suis extremis, er medium preeis e later salubritatem πinsalubritatem,eiusmodi tamen, quod non sit indivisibile,sed eum quadam latitudine: neque enim actiones habet aut euidenter laesias, ut insalubre, auit omnino integras ut salubre. Dicitur neutrum primi modi,stu pernegatio, nem ut sque extremister in ιempore praesentι tantum reperitura Medico testimonio sensin. mis emergit. Nasalubritas crin 'salubritas in cor 'Eodem, fune sicili
duo contraria, saltem' siunt in partibuε diuer sis. Proinde corpu3 dLlubre in teperi insalubre in coopositionciuel salubre in tempore activarum qualitatum, insat.
in potuis c uel in numero sal in bre,in situ insalubre. Partes diuersas quae intersie pMnare possent tum ratione
temperiti tum compositionis.Et quod in una parte decidit, mulint to magu in diuersis partibus cain
Diuerso. Dieitur neutrum ter ij generis iue per alterati particeps est, non in partibus tantum,ut neutru siecundi modi sed etia in toto. Nam P. G. in toto Socrates uiuit aestate salubriter, Deme insalubriteri adolesicens salubriter, senex insalubriter. Rursius sto
machoper Demem laborat, aestate bene se habet.
60쪽
III. SIGNORUM THEORIA GENERALI g. Quen secunda est pars explicationis particularis nostrae definitioniS.sLocum asctum, ueluti materi. siue subiectum quo salubritas ex ni alaba tas consi tu, Cr eorundem quoque accidentia seu θ tomata. Diuidi possint,l qtadu i indicent lectinem istius,uelpuriis.Vt iusti cap.f. declarabitur. Naturam. In- Praeteritam, An
quatenus a medico cognoscutum. Prorrhetics, quaret praedicunt ri
s si e v Nous liber Me in licipit, iuxta Barbarori diuiti senem. Post corporum iraeli
dit corpori, dicitur ut aegroti Di toma,in sano κὸς absolute: quatenus uero iudieat affectionem quam comissuridicitur ensifuene His praepuppositis, Meetamus ad theoriam signorum copendiosam, quantia is prae sentia lirabiti me a Galenotaplex instituitur.Altera quia-a:
Per a Ignam υ e quia co-eides boo uel mendant me est, ratio- dici simam, patientis, portuna; .er medier Uscantii line prae 4 Paruam, aegro