장음표시 사용
21쪽
tuum sit ' Cogita quid habueris cum nasceretis. io timem et stam, qua Uitae est ultima , in moriem metuit, quod Diviis, perdis idipsum.
Qui ita ortem ttinet, non lotuin non effugit mortem,
sed in iis cr hoc ipsum vitae quod datur, perdit. Nam
anxie vi vcre, non est vivere.
Si tibi pro meritis nemo re yondet amicus, L cusare Deum noli , sed te ipse foerce. Nihil est acerbius, quam amicus ingratus. Quod ta-1nen si acciderit, non est imputandum Deo, tanquam illius acciderit culpa. in potius teipsum coerce, ne denuo benefacias ingratis. Quidam enim, si benefacientibus fortuna non respondeat, superos inculant, dicentes eos non habere rationem rei te factorum, Cum ejus acciderit culpa, qui sine dele stu contulit
tibi quid desit , quasitis utere parce:
eturque, quod est, serves , semper tibi deesse putato. . Utere par δ. Modice, non profuse , quasi tis: id est, partis. Et ut serves. quod habes, semper imaginare tibi decsse, ut semper aliquid addas. Sera autem, ut inquit, Hesiodus , in fundo parcimonia cst. Fod praesare potes , ne bis promiseris vlli, e sis ventosud, dum vis urbantu haberi. Quod non pollis efficere , ne semel quidem est promittendum , ne temere facias. Porro quod praestare pollis, id iterum atque iterum promittere jactantiae est, non humanitatis. Molesta est verbosa promissio, molestior exprobratio
22쪽
verbis , nec corde est fidis aratem: i Tn quoquefac simile sic ars deludiIur arte. . . Erga cum, qui fuco utitur, tu item contra utere fuco. & juxta proverbium, Cretret a contra Cretensem. Sa tius est nonnunquam retinere simulatum amicum, quam reddere apertum inimicum. Id enim fiet, si ostenderis te sentire fucum . .
2 si homines blandos nimium sermone probare Fistula dulce canit ζυ obicrexn dum decipit anceps Semper suspecta sit tibi blandiloquentia. Nec testimes homines ex bonis distis, sed ex benefactis. Insidiatiit tibi quisquis admodum blandus est. Me mento sic capi, & illici aves, videlicet imitatione
vocis. Et assentatione maxima pars hominum capitur , dum adulator sese ad omnes assessius attempe
Si tibi sint nati, nec opes, tunc artibm illos Instrue , quo possint inopem defendere vitam Artem , ut habet proverbium , non solum quaevis terra , sed quaevis ctiam alit fortuna. Unde certi iasimum viaticum est ars, quae quocumque terrarum venias, defendit ab egestate. At nunc vulgus liberos, suos divitum aut principium ministerijs dedi. cat , ubi duo simul maxima discant mala , luxum, &otium. Porro , quod hic praecipit pauperibus esse faciendum, id ego suaserim divitibus 4uoque , veliberos suos jubeant artem aliquam discere: Hul geminum commodum consequantur. Prim, fri ma illa aetas artificio occupata , longe pa oribus
23쪽
aa CATONIs inficietur vitiis. Dein cle li fortuna abstulerit opes,
I Oia erit, cur vel mendicent, vel ad i ordidas, aut scedas artes adigantur, puta turpe nainisterium, aut
uviis scarum , quod earum es viis putato.
bac tibi nec par tu , nec avarm habeberis vlli. Q iod vitiguus magni facit, tu contemne. Quod vulgus negligit, tu magni facito. Ita fiet, ut nec tibi sis parcus. Audebis enim uti, quae non magni facis. Neque cuiquam videaris avaru S , cum non expetes avide , neque letuabis attente, quae cupiunt illi. Vulgus plurimi facit divitias , minimi facit probitatem, &eruditionem. Tu inverte aestimationem. Res autem cuique tales sunt, qualis est de his opinio. Vulgus lautam rem putat pavonem , aut rhombum .' tu contra vilem rem putato , & putarem esse lautissimam ovum gallinae recens: lactucana pullum gallinaceum. Ita nee tibi videris sordibus, cum habeas tanta tuo judicio , nec aliorum expetes lautitias, qtiae tibi viles
Uuae cu*are fles, ea tu ne feceris ipse: Turpe es doctori , cum culpa redarguit ipsum. Turpe est committere te , quod doces alios non esse committendum. Vita turpis abrogat auctoritatem docenti.
diustum est petiso, vel quaa videatur honesium. Nam nullum est peterς id, quod possit jure negari.
Quod inhone iam est, a nemine petendum est. Nullus enim debet cuiquam in re turpi mortem gerere. Rut
24쪽
bςtur , jure negari potest. Ergo non a quovis pecas, sed ab eo, cujus ossicium est prRstare , quod petis:
neque quidvji, sed quod cum bonest te ςonjunctum est. Nam id petitui iliquando , bc ab his qui non
Obent. Igmum tibi nolito praeponere notis: cognita judicio constant , incognita caseu. Ne facile commutes nota sum ignoti , puta amicum, vel rem, vel vitae genus. Notis enim Gimmodius uteris, de quibus judicare potes. Quae si bona runt, rectius uteris: sint mala, facilus tolerabi se Quandoquidem juxta Punudum , Nola mala , mala non sunt: ignota vero cujusmodi sutur sint, incertum est. Fit autem saepenumero, ut quae in exPetendo putaris prima, in experiundo re pucates.
Cum dubia incertis υνrsetuν vita periclis, pro luero tibi pone diem quicum e la hora . Planudes Graecus legit incertis, ut tint duae dictiones. Cum igitur vita per se incerta , versetur in periculis incertis, unumquemque vita diem in lucro deputa, unusquisque enim diei poterat esse ultimus, do incertum erat an tibi contingeret. Ergo in toς vitae periculis quicumque dies non eripitur, is in lucro est imputandus. Uuicumque labor- , quicumque soli citus es, & augeris hujus vitae malis. Tametsi, ut dixi, non ignoro Planu dem sectis exposuisse. Sed non est sententia illum per omnia sequi. Nam, mihi magis Prpbatur, ut legamus inpertis unxca dictionu, ad hunc
25쪽
modii ni v , fita dubia versetur, id est iactetur suereriis periculis, id est , calibus. Nam peticula hoc milius a nobis vitari possunt, quod incerta sunt. Vitasti naufragium, non vitasti ruinam: vitam' beIlum, incidis in latrones: vitasti pestem , morderis a vipera. Mille periculis obnoxia est hominis vita , atque his quidem incertis, & ob id inevitabilibus. Vincere cum possis, interdum cede sodali:
Obye 7Mio quoniam , dulces Oiηcuntur amici.
Nihil hoc di Melio elegantius fingi potuit. Obsecundandum aliquoties amicis , & de tuo jure concedendum. Si quidem ba facilitas , ac morigeratio retinet amicos in amicitia. Contra quidam dum obstinate rixantur de lana captina, malunt amicitiam rescinde re, quam ulla in re obsequi animo amici. Ne dubites, eum magna petaι, impendere parva His ei enim rebus conjungit gratia caros. Amicitia.constat offici js mutuis ; & juxta proverbium, manus manum sticat. Gratiam hic vocat deam
benevolentiae.. Litem inferre cave , ctim quo tibi gratia iuncta eis.
Ira odium generat, concordia nutrit amorem.
Cavendum est , ne per inimicitiam lis indicat cum amico , propterea quod ex jurgio resident in animis vestigia quaedam, quς benevolentiam vertunt aliquoties in odium. Et non optime coire solet semel recissa concordia. Ergo morositas omnis, R asperitas debet abesse ab amicitia. Servorum ob culpam, cum te dolor urget in iram;
26쪽
Ne punias servum, aut discipitium, quandiu senseris te ira conmurtum. Pessimus en ina auctor rerum gerendarum ita, i ed prius tem pres animo tuo, ut sedata iracundia , vel ignoicas, ves mitius punias. Ita Philo-s,plius Midam: Punirem te , inquit ut irates'is. Et Plato sublato in servum baculo , rogatus quid ageret. Eeo , linquit, castigo hunc intempera tein, seipsum significans ira concitum. superare pot&, interdum vince ferendo: ε uaxima enim morum semper patientia viritu. Maximi animi est , cum postis vincere, pati tamen vevincaris, & negligere adversiarium. Hac virtute intei; mortales non est alia praestantior. Conserva potius, sunt jam parta labore: cum labor in damno est, eressit mortalis eges,. F acilius, ac tutius est servare quod tuo labore quae fi- tum esti quam sarcire quod profusione diminueris, ac detriveris. Clim enim laboratur integrare, facile de fenditur inopia. Veruna cum laboratur in damno sardciendo increscit, & obruit nos egestas. Dis silis interdum notis, caris , os amicis, Cum fis ris felix, simper tibi proximuι esto. cum tu felix. hoc est, lauta fortuna, em interdunt dapsitas, id est, liberalis notis, earis,in amicis: tiotis, ut vicinis : caris, uiros diligis: amicis, ut cognatis. , Semper tibi proximus e . Iiuerdum in illos sis beneficus, in te se inper. Et ita amicis sis amicus, Vt tibi
27쪽
TEsturi sifriὸ velis cognosiere cultus, ingilium legito : quod si mage nosse labor
Berbarum vires , Mater tibi carmine dicet. Ei Romana cupis, ct punica nostere bella, Lucanum quarns , qui Martis pratia dicet. Si quid amare libet, Dei diseere amare legendo,Nasionem petito ; sin autem cura tibi hac eLE, Ut sapiens vivas, audi quo discere possis.
Ter qua semotum vitys traducitur avum.
Ergo ades, ct qua si sapientia, disice legendo. INTERPRETATIO. Hoc est , ex alijs poetis alia licebit cognoscere
Uirgilius in libris Georgicon docet Agriculturam , Macer tradit vires herbarum : quamquam alius qui solam suit hic Macer, quam is quem hab Iuli , ni falloi, Lucan us narrat Rinnanorusi
28쪽
LIBER II. et e vilia bella: ubi legendum arbitror civica pro Punicia. Nihil ei a iiii de Pu uicis billis lcgitur scripsisse Lucanum. Ovs hu, tiadit alte in amandi , & in Eligi j docte inibi, S. Quod si cupis artum , oc rationem S eqt e bea et ille vivundi cognoscepe , hunc librum te' O IS te cic celaic non vulg res artes , di iri g)s, sed quo pacto vit8m exigas, icino tam , id est, liberam, ecinini intelli a v vij S. Si poto, ignotis etiam pro desse memento. I iitim regno es , meritis acquirere Amicos. Non solum in amicos Cpoitet ei se beneficu in , ve
sum ignoti quoque conciliandi sunt , ac devinciendi beneficentia, si modo possis prodes . V tilius enim est quam plurimos amicos parare meritis, id est, bonefactis, quam parere regnum. Regnum enim eripi potest , amici succurrunt ejecto , & firmiores sunt quos ben cficio adjunxeris, quam quos potestate pre
Mitte arcana Dei coeumque inquirere quid st. Cum sis mortalis , qua fiunt mortalia cura. 'Juxta Socratis sententiam , siupra nos, nihil admos. Admonet, ut omiss0 studio naturalis Philoso- ph ae, ea curemus, quae ad vitam humanam pertinent: hoc est , ad mores componendos , & animum misis purgandum affectibus. Linque metum lethi, nam stulti an est, empore in
omni . Dum mortem methis , a miri s gaudia vitae. i
29쪽
arbitror legendunt amittere. Qui mortis metu semper anxius vivit, stultὰ facit. Primum enim non vitat
id, quod timet. Deinde si quid habet haec vita jucunditatis, eam sitio vitio perdit. Iraim de re incerta contendere noli: Impedir ira animum, ne possiti cernere verum. Pyrrhus admonere solitus est tyrones, ne irascerentur: at multo magis oportet cavere iracundiam eos qui
disputant. Melius enim judicat qui vaeat hac Contra, ira obstat animi judicio. inac siumptum propere, cum ras desiderat ipsa. iandum etenim es aliquid, cum te ira posula
Equidem opinor prompte legendum , pro propcre. Sumptum , qui necessario faciendus est, libenter, &prompte facito , ne videaris gravatim facere. Nam aliquid omnino insumendum est, non passi in , sed quoties tempus, aut causa postulat, hoc est, in nuptijs, in festis , item in amicOS. Uuod nimium est, fugito; paroo gaudere memento Tuta mage est puppis, modico quae flumine fertur. Humilis fortuna tutior est , quam excelsa : ut navis tutior, quae in parvo est flumine, quam quae in pelagi fluctibus natat. V d p ident, socios prudens celare memento. Ne plures culpent id, quod tibi di fluet Oni. Ne indicaveris amicis, aut ne commitas testibus aliis. cujus te facti pudeat: ne plures reprehendant si scie
rim id quod 1ni tibi dis licet, si splus tibi conscius
30쪽
LIBER De ' 2ssueris, hoc est, si quod peccas, pecces absque arbutris. Nec hanc sententiam intellexit Graecus Planu-
putes pravos homines peccata lucrari. Tempora bin peccata latent, et tempore parent. Ne putes noccntes Lacrari, hoc est, impune auferre sua peccata. Laiciat quidem , sed ad tempus : postea parent, id est, manifestantur. Tempus enim, & celat,& aperit omnia. Parent autem dictum est pro appa
Corporis exigui vires contemnere noli: Conssilio potui, ciιi vim nat Ara negabit. Noli contemnere inimicum , licet iit pusillo corporire. Nam is p e quod corporis viribus de traictum est; natura addit ingenii viribus. Quamquam haec sententia latius patet: nempe hominem non esse aesti mandum proceritate, robordque corporis, sed animo potiuS. uem sileris non esse patrem tibi, tempore cede. Victorem 2 Oicto sit perari saepe videmus. Si senseris tibi rem esse cum potentiore, cede ad tempus , & sine penes illum esse victoriam. Nam incidit
saepenumero Opportunitas, ut mutatis vicibus rerum,'
vincat qui vidius fuerat; & superior sit, qui fuerit inferior. Convenit cum illo: Vir fugiens, deni is pug Quidam stulta pertinacia statim , aut vincere
Volunt, aut pessundari. Dersum notum noli contendere verbis: