장음표시 사용
41쪽
dicare loquax, dum vis urbanin haberi. In foro locus est eloquentiae, in cubiculo lilentii: in colivi vijs alternis, ac moderaris sermonibus uti convenit, ijsque venustis, & amoenis. Quidam, cluni humanitatem assictant, loquacitate molesti iunt reliquis convivis , quibus non relinquunt loquenditu irata noli tu verba timere: Nam Iacrymis struit insidias, dum foemina plorat. Uxores lacrymas habent in promptu : liis expugnant viros. Admonet igitur , ne quid commoveamur hujusmodi lacrymis. Fingunt enim eas saepenumero, quo viros suos fallant: velut cum simulant se commoveri zelotypia , ut suum adulterium dissimillent, aut iratas se fingunt ei, quem affictum amant. Pro noli tu, legendum arbitror, nolito. Utere quaesitis: sed ne videaris abuti. sui flua consimunt, eum deris, aliena sequuntur U tere , quae parasti, non abutere , ne profusis bonis tuis cogaris , vel imprudenter rogare aliena , vel serviliter ex alietio vivere , vel periculose furari
Fac tibi proponas, mortem non esse timendam: bona si non est, sinis tamen illa malorum est. Mors vel ob hoc timenda non est, quod sinis est omnium hujus vitae malorum. t Uxoris linguam si rugis, ferre memento: Namque malum est, nil velle pati, nce posse tacere
Ia amicis laviuscula quaedat' vixia serenda sunt, si
42쪽
LIBER III. 4Ialioqui probi fuerint: velunt in uxore, si paulo sit loquacior, aut lingitae procacioris, serendum est, si alioqui pudica est, & fiugi. hoc cl , suo fungens ossicio. Maxime quod linguae morbus ei texui peculiaris est. Malus est is , qui nihil viiij ferre pote si in alijs, praesertim cum res facilis fit tacere: sic enim uxor desinet obgannire, si nihil respondeas, quemadmodum solitus cst Socrate S Dilige non agra caros pietate Piarenim: Nec matrem Ufendm, dum vis boniu e e parenti. Pietas, amor, & cultus est erga parentes , patriam, Deum , & si quis loco parentiam cst Quidam veluti legibus coaeti colunt parentes, non ex animo. Di te parentes caros pietate non agra , id est , non coacta, ne lite gravatim , sed prompte, & alacriter. Et si qisii inciderit disti dij inter parentes, ita alteri obsequariS, ut alteram non offendas , sed pietas tua careat omni molestia.
43쪽
Hac pracepta tibi semper relegenda memento, Invenies ais quid, in quo te viare Magistro. Et hoc pic cena iii in cit quarti libri. Si vis esse liber a. Omnibus umis, & nullius mali tibi conicius vivere, haec temper habeas prae inanibus. In quibus invenies,
in quo te ipIb Magiitro possis uti , hoc est, ut i plere ga S, ac lii odereri S vitam tuam, adjutus his prae cepit S.
Deffice disit ira , si οὐ animo esse bearin:
qui sufficiunt , mendicant semper avari. Non iubet abiicere divitias, sed non magni facere. Etenim qui has Itilpiciunt, hoc est , mirantur, ac D agni faciunt, dum non audent uti quae possident, &ieni per aliquid accumulant, semper mendicant: hoc est , egens Ium. Commoda niatura nullo tibi tempore deerunt, δι content in eo fueris , quod postulat νμου.
Si metiaris lumptus vlii. hoc est, necessitate, non ambitione, neque valuptate, nunquam tibi deerunt commoditate S naturae , qtiae pauci S contenta est, cum c pii litates ina nensium dc siderent. Cn;n sis incauim, nec rem ratione gubernes, 'A o I fortunam , qua non eri , H cere caecam. Si res male tibi tu ceclunt tuapte lae gligentia, ne eonferas culpam ita fortunam , ut illam caecam appelles,
cuili tu ipse magis partitia prospexeris. Potest accipibaharia ita, que non est, id est , quae nulla est. Fingunt enim uarii tales hanc deam, cum nulla sit. Aut , qu non est, subandi, caca. Dili- .
44쪽
Tilige denariam , sed parce dilige formam,
nemo sandius, nec honerim captat habere. Amale pectini alii ad viuua , prudenti S eli: amare ut forma pascat oculos, avari ac dementis. Denarium volatu omnes , formam soli mali captant. Cum fueris locuplρου , corpud curare νn me vist Eger dιυes habet nummos , sed non habet imum. Cum agitur de corporis valetudine , ne tum parce, divitiis tuis. Etenim qui inorbo non succurrit, ne minuat pecuniam, is habct quidem nummos, ac seipsum non habet, cum male valeat. Mavult nummos esse
salvos, quam seipsunt: & illis frui, quam seipso. Fortasse pro legendum se. Verbera cum tuleris, disicens aliquando, Magistri
Fer patris imperium , cum verbis exit in iram. Vapulasti , puer , a praeceptore cum discas litteras. Multo magis ferre convenit, cum pater te verbis objurgat. Tulisti litteratoris tyrannidem imi h saevio rem, seras , di patris imperium , qui ctiam cum irasicitur, tamen a verberibus temperat. Res age, qua prosunt , rursem vitare memento In quibu/ error ineri , nec stes est certa laboris.
De quibus dubites, ea ne feceris. Age illa ex quibus cesta speratur utilitas. Rursus in qi tibiis falli posses,& incertum est profutura ne sint, an nocitura , ab ijs
abstine 4 S. 'Quod donare potes gratis concide roganti:
P am recte feci e bonis, in parte lucrorum est. Dona libenter si quid potes. Nam lucrum est, non
45쪽
dam nil ira quod contuleris in bonos in beneficiu danado accepit, qui digno dedit. Redit cnim cum scaenore, quod probo viro beneflceris.
tibi suspecti est, confestim discute quid sit:
Namque selent primo quae sunt nes lecta, nocere. Qitae suspicione in habent niali , ea noli negligere, sed stati in examina , & cxquire cur ii modi sint. Nam initiis facile me deberis , ii quid modi sit e at neglecta crescunt , ac maxime laedunt pi , ii ex Veluti si suspicaberis amicum alieniore e te in te animo,
noli sic ligere , quid sibi velit, scit excute unde huc natum iit. Et si quid cst , statim occurre naicenti
Chm te detineat Veneris damnosa voluptaου, Indulgere gula noli, qua ventris amica erip. Cave , ne duplices morbum tuum : unus enim Vtcumque fertur, duo simul serri non positant. Amare damnosa res, da nano a gula. Q ad si pariter viroqii elaboras malo; luperest, ut mox ad egestatem redigaris. Gulam vocat studium exquisiicrum cibo lim , eamque dicit ventris amicam , quod per eam venter saginatur. res& fama decrescit. Chm tibi phoponas animalia clincta timere, Unum hominem tibi praecipio pitu esse timendum. Cum tua i ponte putes omne et feras esse timendas, meo praecepto vn una animal maginae timebis, nempe hominem. Nam nulla bellua magis homini nocet, quam laomo homini.
cis tabi pra balida fuerint in corpore vires,
46쪽
LIBER IV. hyFac μ'as, se tu poteris vir fortis haberi.
si natura dedit vires corporis, non statim vir fortis eris, nisi adjunxeris ingeni j vim, hoc est, sapientiam, qua corporis robore recte utaris. uxilium a notis petito, si forte laborvi: Nec quisquam melior medicus, qaam Idus amiciti Corporis morbos aperis medico. Animi morbos aperi fideli amico. Ille pharmacis sanat, hic verbis. Aliter. Si quid morbi inciderit, magis amicum accerse, quam medicum. Clim sis ipse nocens, moritur cur victima pro te' Stultitia est morte alterius I ferare sit lutem. veteres credebant expiari sceli is commissum mactata pecude, quae nihil commiserat, & pro alieno peccata innocens dabat poenas, cum is, qui peccavit, potius mactari debuerit, quam victima. Sulte autem sperabant alienam mortem sibi saltili fore, cum sua quem que mala de suo clependere oporteat. Ciam tibi, vel serium, vel sidi qttaris amicum, Non tibi fortuna est hominis, sed vita petenda. Amicus, quem velis adjutagere, non te istimanduς est sciasti, sed ex moribus. Idem oportet fieri in uxori
Uiere quaesitis opibus . fuge nomen aυari. Uuid tibi divitia proseunt, si pauper abundies' Frustra parasti divitias, si partis uti non audes, & inter magnas opes vivis inops. Nihil enim refert habere, si quae habes , nihilo plus tibi prosunt, quam ea qu
47쪽
Si fismsm θνvare cupis, dum vivis, hone Iam, Fac fugias animo , sunt mala gaudia vita. Si cupis honestam lucri famam, noli amare voluptates inhonestas, nempe gulae, Iibidinis, & sit misium. cum sapias animo, noli irridere sene etam: quicumque senex. sensus puerilis in illo est. Cima per aetate iri vigeat ingenium tuum , & animi vis, noli deridere sene flutem, quae minus animo valeat. Desipiscit enim omnis senex, N ad puerilem stultitiam redit. Atatis igitur vitium serendum, non
ridendum est. Disce aliquid: nam cum Abirio fortuna recedit, Ars remanet, vitamque hominis non deserit unqua. Opes saepenumero subito fortina a eripit homini, ve luti incendio, furto, bello, naufragio; vertim ars eripi non potest. Haec itaque certissima possessio est, quae seinper. & ubiqile te possit alere. Perkyicio tecum tacitin, quia quisique D quatur: Sermo, hominum more3, est celat, est indicat idem. Nulla res magis arguit, & aperit vitam, & ingenium hominis, qii m illius oratio. Hoc est certissinitim animi speculum Igitur si vis hominem , cujusmodi sit, cognoscere, perpende tecum qualis sit illius oratio. Sermo indicat mores hominis , si loquatur ex animo , & celat idem , si vel taceas, vel dissimulanter loquariS. Exerce studium , quamvis perceperis artem: Ut cura ingenium, sic es manus ad uvat usium.
Ut evanescunt disciplinae, nisi exercitatione confir
48쪽
mes, sic artificium opere confirmandum erit, ne excidat. . Multum ne cures Denturi tempora fati: Icon timet is mortem, p/iscit contemnere vitam. Si vis liber esse a metu mortis, disce vitam non magni facere. Et quemadmodum elegantet docet Aristoteles: Nullius rei jucunda fruitio est, nisi quam aliquomodo contempseri y.
misce , sed a doctis, indoctos ipse doceto:
Propaganda et enim rerum doctrina bonarum.
Disce non , quovis , sed ab his qui possitnt docere. Rursum quod ab alijs didiceris, id alijs imperti. Utilium enim rerum scientia non est praemenda, sed petnianus tradenda.
Hoe bibe, quod pusis , si tu vis vivere sanm:
Morbi causa mati est homini quandoque volvtas. Ne hiberis supra vires. Brevis enim illa bibendi voluptas saepenumero conciliat homini molestum, &diuturnam morbum. Laudaris quodcumque palam, quodcumque probariGHoe viae ne russiti levitatis erimina damneου. Levis, & inconstans videberis , si quod aliquando coram multis laudaris, idem postea damnes. Quod si mutasti sententiam , fac sileas. Fortasse pro vide, legendum est fuge. Crimine, id est, suspicione, & cum vituperio. Tranquillis rebuου , qua seunt adversa caveto: Rursu in adversis, melius sperare memento. Ne securus sis cum fortuna tranquilla est, sed tem- Pestatem
49쪽
pestatena cave. Rurium cum fortuna saevit , animum sustine , spe melioris fortunae, quae successura sit. In secundis rebus timenda sunt adversa, ne sis supinus. In adversis speranda sunt laetiora , ne defietas
Disicere ne cessci, cura sapientia crescit: ra dinir longo pras denua temporis usu.Juxta Solonis sententiam; oportet senescere sempet aliquid ac discentes. Nam rara, hoc est singulatis, &eximia prudentia, contingit ou, ut est, diutina experientia aetatis. Quamquam mihi magis probatur, hic ut sit sensus. Semper disce , studio crescit sapientia. Nam pauei sunt, qui prudentes evadundexperientia rerum, vel quia paucis contingit diu vivere, vel quia complures stultitiam non exuunt hac via. Cottiissima ac brevi stima ad sapientiam via est dotctrina. Parce laudator nam cytiem tu saepe probabis, Una dies, qualis fuerit, monstrabit, amicus. Ne laudes amicum c Sisius, cujus non feceris periculum : siqi iidem ille saepius abs te laudatus, viro aliquo die de clatabit alium fuisse se, quam tu praedica
Ne pudeat, nescieris , te velle doceri: Scire aliquid iam en, pudor est nil discere velle. . Quidam stulto quodam pudore malunt semper nescire , quam semel discere : cum scire pulchrum
sit, & pudendum nihil velle discere. Ergo honestum
50쪽
LITER' IV. scum Venere, ct Baccho lis est, ct juncta voluptas. uod lautum est, animo complectere, sed fuge lito 'Excerpe quod inest boni: fuge quod adjunctum est
mali. Exhilarat potatio , discutit curas , utere hac commoditate, sed rursus ebrietas incitat ad jurgia;hoe cave. Item Ventis delethat, sed habet scia jurgia. Amaigit ir absque disti dijs.
memissos animos ac tacitos vitare memento:
sua flumen placidum est ,s san latet aItius undar Tristes ac tacitos vita , videntur enim aliquid magiii mali moliri. Qii emadmodum cavendum est flumen ea parte, qua tranquillum est. Nana illud profundissimum esse solet. Ita Caesar magis me iubeat Brutuni.& Cassium , pallidos ac tacitos , quam Antonstri
cum tibi diffliceat rerum fortuna tuarum, iterim Jectes, quod sis discrimine peior.
Qhioties tardet te tuae sortis, confer eam cum alioruni fortuna, & videbis te nihilo peiorem, hoc est insethciorem multiς. Od potes, id tenta e nam littus earpere remo; i Tutius ese multo, quam velum tendere in altum. Aggredere tuta magis quam magna. Tutius entia, est navigare juxta littus , & remis uti, quam passis vel periclitari in siluctibus. Nec enim omnibus faveniventi fortunae. Contra hominem justum prave contendere noli: Semper enim Deus inluHas ulciscitur iras.