장음표시 사용
301쪽
Li s ga s eu Nous. Q venire. Id autem vel ex locis caussatuA licebit cognoscere,nempe demonstratoriis suasoriis,& judicialibus. Quod gemis ferme sunt tituli apud
Valer. Max.&nonnulli apud Plin. Ceterum quae extra vitiorum ac virtutum genera sumuntur . partim pertinent ad exempla,partim ad locos com nianes. Priores generis ferme sunt huiusmodi: In
signis longaevitas, vivida senectus , senilis juventa, insignis felicitas, insigitis memoria, subita rerum
commutatio, subita mors, mors spontanea, mors
prodigiose, partus prodigiosi, insignis eIoquentia, insignis opulentia. Ex humili genere clari, vafricies ingenii, insigne corporis robur, insignis forma, egregium ingenium in deformi corpore , atque id genus innumera alia. Quorum singulis oportebit subjicere, quae cum his pugnant, quaeque eum his habent amnitatem: ut, insigni eloquentiae opponitur insignis infantia.Finitima sunt, vocalitas, felici'tas in gesticulando, histrionica, & si quae sunt hi
Fusmodi. Posterioris autem generis sunt istiusmo' di: plurimum interest quibus studiis puer assuescas
magni reseri, quibus cum vivas r suum cuique pulchrum, facilis offensa,reconciliatio dissicilis. tutissmum est nulli credere, ama tanquam Osurus , o deris tanquam amaturus. Bis dat,qui cito dat: for' lunam sui cuique mores parant s& lentae regum
irae: dc periculosa principum amicitia ἐν & dulce in-- expertis belIum : ac infida societas regni:& optimii senectae viatiem, eruditio. Sed quid ego haec re censere pergo eum sint sexcenta milliaὶ Ergo ex his ea sunt deligenda, quae videbuntur ad dicendum maxime commoda. Ad hunc gregem pertinentci illa comparativa: coelibatus n. felicior, an con
302쪽
sex, DE Copi A RE R. tutium vita privata,an secus3potior monaret democratiaZ vira studiosorum, an ideolarur autem ex superioribus, si quae sunt quae vir vitio videbuntur esse confinia, ea licebit ilo subjicere: ut illa: bis dat qui diro dandc nirius constat, quam quod precibus emitur: ineficium dando accepit, qui digno dedit: itam perit, quam quod consertur in ingrat&, beneficii gratiam perdidit, quisquis cris. Vii. Haec atque huiusmodi ad liberalitati Ium referri possunt. Verum ne indigesta r.. turba pariat confusionem , profuerit titulos, latius patent, in aliquot secare partes. Libetatis titulum ut exempli caussa loquamur,itabit partiti s subieceris.Beneficium proidarum: Beneficium aptum Beneficium digno.; indigno collatum. Beneficium exprobratum M neficium mutuum :& siqua iudicabuntur magis idonea. Nam nos indicandi gratia duntaxPOn,mus. Ergo posteaquam tibi titulos coris,quisierunt satis, eosque in ordinem, quemles digesseris . deinde singulis suas partes subitris:rursum partibus addideris locos communi e sententias,iam quicquid usquam obvirn ullis auctoribus.praecipue si sit insignius suo loco annotabis siue erat Fabula, sive aposive exemplum, si vincasus novus, sive linterve lepide, aut alioqui mire dictum, sive parce sive metaphora, a ut parabola. Atque ad eum modum pariter fiet, ut re altius ins deant animo, legeris & assuescas uti lectionis opibus. Stinqui plurima tenean r,velut in mundo reposta
indicendo Aribesdoque mire sint inopes. ac nudi
303쪽
L i B E R S E cu N D u s. . 27 Postremo utcunque postulat occasio, ad manum Crit dicendi supellex, certis veluti nidis constitutis. rade , quae voles , petas. Porro nulla disciplinatam te mota est a Rhetorica, unde non facias io' cos tuos locupletiores. Nam a Mathematicis,quae remotillimae videantur, sumuntur similitudines.
Quandoquidem cum sphaera undique sui simili
C mq ve tetragono qu9cunque cadat, paIiterqVa tuor angulis nixo confertur sapiens, suis opibus fel, A, nec aliunde pendens, dc quaecunque incideritim tunae procella. sua virtute firmus, & immobilis: -
at ne dicam interim, quod Theologi mysteriorum
CDai rationem frequenter a Mathematicis petunt, P Dpter arcanam quandam rerum ac numerorum
AEnalogiam. Nam aphyncis non solum parabolae, Verum etiam exempla qUaedam petuntur. Parabola fuerit, si dicas: Quemadmodum fulmen summos montes frequentissime ferit : ita summa potestas gravissimis casibus est obnoxia. Item, quemadmo dum fulmen aes liquefacit,intacta cera,ita principii xanimus in rebelles &obsistentes saevire debet, in Caeteros uti clementia. Exemplo fuerint elephanti, Pudore in abdito coeuntes, siquis etiam in coniuga' is modestiam, ac voluptotis dissi mulationem 'desideret. Et Delphini scelus adultos diutius comi tantes,nec sinentes parvulos suos ingredi,nis grandior aliquis ceu paedagogus asst,& custos: si quis admoneat quata cura servari,atque institui debeat a parentibus prima illa &lublica puerorum aetas, Itaq, studiosus ille velut apicula diliges, per omnes auctor u hortos volitabit flosculis omnibus adsultabit, undique succi nonnihil colligens,quod in suum
304쪽
soecunditas. ut omnia decerpi non possint: certe praecipua deliget,&ad operis sui structuram aceom. modabit. Srint autem quae eadem non solum ad divessos, verum ad contrarios usus quadrare p0s
sint, eoque diversis annotanda locis: quod genus si de insanabili cupi ditate hominis avari agas, recte accommodabis Charybdis fabulam. Rursum, si deiaexplebili ventris ingluvie, aut libidine mulieris
inexhausta,nimirum conveniet ea 4em. Item Apo-
Ioetus JEiopi de hirco, ac vulpe simul in puteum descendentibus, quadrabit vel in prospiciemiam, qua fit, ut non aggrediare negotium, nisi prius apud te perpenderis , qua ratione queas explicare, vel infitium amicorum genus, qui cum videanxur
amici commodis considere, maxime tamen agunt suum negotium : Praeterea ex morte Socrati non
solum dueitur exempIum. mollem non esse formidandam viro bono, cum ille tam alaeri vultu cicutam biberii r verum etiam virtutem invidiae obnoxiam . neque satis tutam esse in turba mala 'rum. Ruisum inutile: vel potius perniciosum esse philosophiae stumum, nisi te ad mores com . munes deflexeris. Iamque hoc ipsum factum rea hi potest de in Iaudem Socratis & m vituperium Laudandus enim qui nulla sua culpa, sed sola invrdia damnatusaam fortiter mortem neglexir: vituperandus, qui inutili philosophiae studio : negIGctuque morum communium, amicis acerbissimul iactum, uxori, liberisque calamitatem . sibi exilueum conciliarit, eum alii soleant utiles esse patriae, suis praesidio simus. & ornamento, eoque vereia-prentes esse.res ictis aliquando tetricis it Iis sapien-t,ae decεetis, vulgi studiis δέ opinionibus aceo -' . min
305쪽
modare sese, temporique quod ajunt,servire. Jam si partes exempli cireumspicias, quot locos licebiveliceret Accusatus per invidiam ab Anyto,& Melito
perditissimis civibus .Locus communis est: Veritas odium parit. Item alter.Insignis virtus conciliat. invidiam. Rursum alius; apud judices plerumque plus valet nobilitatis ratio, quam respectus hone sti. Rursum alius, nihil impudentius opulentia, si eum improbis moribus copuletur. Quid enim absurdius, quam omni facinore dedecorosos Socratem in ius voeare ρ Rursum alius locus: Non qui diset cuivis decorum est. Eoque Socrates noriabiecit sese ad judicum pedes r neque enim conve niebat, ut qui per omnem vitam docuerit, mortem non esse formidandam, nisi turpis esset, eum nunc veluti ob mortis metum abiecte supplicem esse. Quae eadem caussa commovit, ut aeque iudicium declinaret, neque in media caussa exilium eligeret, neque postremo,cum liceret, e carcere vellet effu gere,ne ipse a seipso discrepare videretur. Atque haec quidem una pars est. Deinde cum moriturus tam otiose, tamque placide disputat, cum non alio vultu cicutam bibit , quam quo vinum soler, cum mox moriturus iocatur in Phoedonem , ad- . monens ut gaIlum persolvat Asculapio:Locus est. Mortem etiam optabilem esse iis, qui sibi vitae integre actae conscii sunt:Rursum alter locuse, cujus modi fuerit hominis vita, id in morte potissimum app.rere.Rursum, eonstantis suique perpetuo similis exemplum est. Etenim eujusmodi fuerat in Ο-mni vita Soeratis vultus, oratioque, talis erat, dc morituro. Tertia pars est:dum in carcere agitS 'crates,interim nusquamAlcibiades,nusquam Ag
306쪽
a 4. D E Cor IAR En thon,nusquam Phaedrus:sed Crito, Phaedon, Sinis,as. Atque hic locus est: In periculis demum appa pre qui sint veri amici Nam vulgares illi sibi tum co-sulunt,cum in officiis communibus adsunt. Quadita pars est , cum amicis de-animae immortalitate multa di sputat , uxorem ac liberos , cum pri camandasset, dimittit. Loeus est: Philosophum teri . ter tangi oporterσvulgaribus aflectibus, id quod mire congruit cum doctrina Christi. Quinta pρrs est: Statim a morte Socratis versus est in acculato, res populi furor Socrati desiderato auremosita statua.Locus erit Vulgus temero odisse, cunane. Rursum alius : Virtutem praesentem pdimus,su latam ex Oculis, quaerimus invidi. Rursi ali Fucatam gloriam una cum vita perare , spfendorem a morte maxime inclarescere. Hipe arbitror liquere,in quos uius idem exemplum post sit laccommodari Similiter in parabola fiet 4- ut in navigat mne, quod similia duci poterunt' Ut ἡptimum gubernatorem tempestas, ita optimum Imperatorem adoris res declarant. lieni, t MΘ1 in clavum eommittit amicis Iisno,..sed navig-di periirssimo : ita nemo Reipubl. gubernacula mandabit ei, cui studeat maxime, sed quem me judicarit idoneum .dist sum quemadmoduni ventis nimium secundis nautae vela conprahunt: cum parum prosperi sunt eum latius pandunt sinus. Ita cum res vehementer succedunt. temperam. dus est animus,ne insolaseat, contra cum inimica est fortuna. tumfortitudrne, ae spe secuturae se sica talis, dilatan ius zaefulciendus. Item,quoties. C. ctum eursum per tempestatem tenere non licetx tua liq uis obliquis flexibus,eo nihilo secius,quo per-
307쪽
Venire velimus, contendere opoitebit. Item, quinties artem vincit tempestatis impotentia: tum an Coram iaciunt nautae, velis collectis : Ita vesani eriti multitudini nonnunquam cedendum est, do nec oratione tractabilis esse incipiat. Item, que agmodum nauta non semper eodem modo tenet velum, verum nunc tollit in altum, nunc contra
hir, nunc in hoc latus, nune in illud transfert, utcunque ventorum ratio postulat: Ita sapiens non in omni loco, omnique tempore, dc negotio si milivitae tenore debet uti, sed vultu, orationem,mores, praesentibus rebus accommodare. Item: sicut in
magnis tem pestatibus peritissimi nautae, vel ab imperito nonnunquam admoneri sese pati utur, quod aliis alia soleant in his casibus in mentem venire: Ita bonus rex in magnis Reipub. periculis, nullius consilium audire gravabitur.' Item, ut minimo periculo navigatur eo gubernatore, qui maximis sit iactatus pericvlis: Ita tutissimus est civitatis status eo principe, qui gravissimis casibus sit exercitatus. Item, ut, qui clavum regit. non satis arbi
tratur se suo fungi officio, nisi elicumactis oculis. quid euique faciendum sit, admonuerit: ita principam non agit, nisi qui magistratuum etiam inseriorum officia moderatur, ac praestat. Item,quem
admodum in saviat nauta, si propter odium aliquo rum,quos navi vehi t navi m perire sinat, qua perdi ta nec ipse possit esse incolumis : ita fanae mentis' non sit, qui ob factiones , patriae incolumitatem non tueatur, quae nisi sit incolumis, nec ipse incolumis esse possit. Item, ut non nisi saevissimis tempestatibus sacram ancoram nautae iacere sis
lent: ita non est nisi in gravissimis periculis,ac re
308쪽
bus prope desperatis, ad extrema remessia vera ire dum. Sed nae ego ineptus, qui ista persequar, cum jam videas aliquot similitudinum millia hinc sumi posse. Nonnunquam eadem quoque eollationis pars ad diversa trahitur: quod genns sit: si lunae crebras mutationes, vel ad fortunae vices accommodes vel ad humanae vitae instabiI ratem, veIad GLtorum in constantiam. Quin eadem quoque seu tentia varios in usus deflectitur, utri eundus comes ly via pro vehicuIo est. Iucundior est vita. si non solus agas, sed cum lapidis , ac festi urs amicis .
consuetudinem habeas. Rui sum, semper bonus aliquis liber circumferendus, cuius lectione taedium discutias. Item, si te laetus animus comitetur, & bone sibi consciusaiulla pars vitae sen traedium. Hic optimus est viae eomes si laeta narrat. Sin rurpi iumrachorum memoriam tibi refricet, taedio enecat. E dem est proverbiorum de apophthegmatum ratio, quorum usum ostendimusin principio collectane-Drum proverbialium. Proinde quaedam erunt eadediversis asscribenda loets.aur annotanda certe. Nasat erit aliquando ibus significaste verbis, assor ptis auctorum locis unde peti possunt; praesertim si
raucis evom non queant, Sed iam, quo res exemplo magis fiat per spieua, sit ritulus inconstantia aut morum inaequat itas: experiamurque quod res ad hunc conferri possint: Primum e poetarum fabulis, petam Mercurium, varias sormas sumeresb. Illum,ut est vafer Deus nunc apud stiperos, nune apud inferos nunc apud nortales agentem, variis
etiam sungentem psficiis: nunc Ganymedis agem sem partes porrigendo Iovi pocular nunc nuncia perscientemnunc animas ded ucentem ad Charom .
309쪽
eem; nunc negotiatoribus,ac patronis operam dantem,nunc cithara utente nunc virga galero etiambicolore: Postremo, variis gaudentem cognomini bus.Ea sunt apud Aristophanem in Pluto: dicitur e
ruminum prefectus. pud Hom. & Hesiod. λάκτι- eos,αργειφοντης, i qui animas deducit, Argisida. Dicitur & Cyllenius & h ήνιοςi. valde utilis. Peta vertumnum deum cui inde etiam nomen, quod subinde vertat formam:Petam Proteunti omnia vertentem sese in miraeuia rerum e PetamEmpusam ex Aristophanis ranis, id est. dein mons s genus,identidem alia, atque alia specie sese osserentis: Item Morphea, quoscunque velit vultus indisere lituim Item Circen, veneficiis ac magica virga homines in varias serarum formas vertemum. Nam improbi secum non constant, sed diversis agitanrur affectibus. Petam καίρουν, i. oecasio. ne volubilem deum nunquam sui similem:&-ie similem, si videbitur. Ramnusiam:Petam Jovem onuncaquilam, nune crinum, nunc taurum,nunc aureum imbrem factu e Praeterea Chimaeram capite leo s.vetre virgineo, cauda draconis: Ac vari um illud portentum , quod fingit Horatius in ipsa statim fronte artis poeticae: Adducam de Ianum bifrontem,& triformem Gerionem, & Bacchum, cui poetae tribuunt ευηΘειαν, hoc est morum leniis' etatem ae saei Iitatem; ae talem in Ranis fingit Ari- stophanes. Et siqua sunt alia apud illos, quae prodi- giosae varietatis imaginem habent: Adduram & Vissem. quamlibet pro tempore personam gerentem: Vnde & πολυτροπὸν, i. moribus versatilem
310쪽
' II E cop1A RE R. statim in operis initio vocat Homerus et Dei Phy sicis petam lunae similitudinem, nunquamdem vultu nobis redeuntis,nunc semiplenae, plenae, nunc emorientis, nune renascenti S, pallentis, nunc rubentis, nunc albicantis , nantecedentis Solem, nunc a tergo sequentis tam si inititudinem coeli, verni, aut autumia
nunc nubili, nunc sereni, nunc tranquilli , nventis commoti. Petam collationem maris asstdith vicibus aestuariis decurrentis, ac recurrenti S Praeci pue Euripi mira celeritate septies die , ac nocte ἡE- ciprocantis Z Addam Polypum i euius mutabilitas etiam proverbio locum lecit: Addam Chamaele' nem colorem subinde mutantem : Item panthe 1am, ac pardum vers coloribus maculis variegatum : aut si quod est Miud animal hujusmodi : Ι-tem Anguillam lubricam : Adiungam pueritiae in
horas mutatum ingenium : Adjiciam mulieris peculiarem inconstantiam; vulgus levi mymen IO mob; le : Praeterea argesti vivi miram mobilit tem : Arundinem ad omnem auram facile mobi' Iem Folior in arentium, plumae ramentaeque levitatem: Cerae flexibilem, ae mollem naturam. Somniorum inconstantiam Rotae 'olubilitatem Adducam laminavi . quae summis turrium , ac templorum fastigiis solet imponi, quo ventum circumactu suo indicet. Adducam bilibrem, facili momento huc atque illuc vergentem: Adducam opus Vermiculatum , versicoloribus tessellis miram Varietatem ostentans. Quaedam etiam ingenio finguntur: Veluti si quis comparet incon stanti. hominia animum , nunc hoc nune illud