Aristotelis Stagiritae Moralia Nichomachia cum Eustratij Aspasij, Michaelis Ephesij, nonnullorumque aliorum Graecorum explanationibus, nuper a Ioanne Bernardo Feliciano Latinitate donata

581쪽

LIBRUM DECIMUM.14Tgatione curari pol.Haec igitur ubi ex libris medicorum legerit quispia 5c modos curatiota diligenter explicatos animaduerterit si experientia adiunxerit, quid sibi in ea re faciendulit, postea ignorat: anc Eq3 est quam curationem aegrotati adhibere debeat: vena ne secanda,an sudor excitandus,an purgatione aliqua soluenda aluus sit ait qui ratione re cognitio, nem experimeto comprobauit: is stlatim ad agendum instruetus eu: quidq; tuitae iacienda sibi sit,quid non faciendum, in promptu habet. ocirca haec morborum re curationum distinctio Oc explicatio expertis ec scientibus sane utilis est: iis vero qui tantunaodo libros

legerunt inutilis evadit.

Fortasse igitur legum quom & rerum publicaru collectiones iis qui cono

templari possunt,& iudicare quidnam re , aut cotra sese habeat,aut qualia qualibus coueniat,utiles eissent.at qui sine habitu talia pertractat, iis iudicare quide recte non licer,nisi fortuito. perspicaciores in ad ea sorsitaneisceretur.

eniadmodum in medicina,ita ec in legibus-rebus publicis res sese habet.collectio enim harum pertractatio peritioribus ec iis qui visum iudicandi rectene an male scri/ptae sint,ex ipsa experientia acquisiverunt,utilis eita inutilis vero illis, qui rerum ciuiliu era Perientia prorsus carent. ne. hi iudicare recte de huiusmodi rebus pol sunt,nisi sorte qua/ dam: non siccus videlicet u thesaurorum inuentio contingit. lCum ital antiquiores negoctu de legulatione impervestigatum praetero . i 0 misci int: melius sortas Ie est,ut nos ipsi tu consideremus: atl omnino de repu blica: ut pro uiribus philosephia quae ad humanas res specitat, perficiatur.

inroiuam, iiiquit,qui ante si uere de legibus&rebus publicis,optimis videlicet,dicere praetermiserunt: oportet ut nos ipsi de his conlideremus. Ne lue dicit Aristoteles neminem esse qui ante se vel leges instituerit,uel de rebus publicis conscripserit: multi. n.suerunt, . quos in libris rerum publicarum refert:quin oc Plato ipse de huitismodi rebus multa tradiscit.sed quod inquit,huiusmodi est: quoiuam nemo ex iis qui ante nos fuerunt, exacte haec explicauit: sed omnes verae re optimae reipublicae,aaturam ignorarunt renitendum nobis est,ut diligentius & melius rem absoluamus. Adiunxit autem/sortas te propterea q, noda,o respublicas oc leges a Platone ec aliis traditas erroribus multis resertas esse ostendit: id quod in libris de republica postea facturus est.Atque omnino, inquit danda est operari quid lit respublica ec uno ne an multis modis appelletur,accuratiusexplicemus: ut quanta in me est,ad virest meas spectat,humana haec atoe activa philos hia re sapientia quae impersecta hucust a prioribus philosophis relicta est, persectionem consequatur suam.

uocirca primum siquida ueteribus redie dictu est,id conabimur recensere: deinde ex colle stis rebus publicis,quaenam sint ea considerabimus,quae

ciuitates,& singulas respublicas 8c corrumpunt & conteruat: quas* ob cauosas aliae bene aliae econtrario administrentur. Vide quo modo tractationi huic de virtutibus,cosideratio de rebus publicis annexa sit.' quae. n.illa tradat oc doceat, hic praemonstrat, ac praefigurat: & finem praesentis operis prin lcipium illius facit. Ira in re etia viri huius philosophica probitas oc modestia alumaduere tenda est.non.ndixit, primum siquid, prauere maledictum fuerit castigabimus: sed siquid

recte, idc6memorabimus,at* dmittemus: ostendens se non ex inuidia aut nimio sui ut, idio,sed veritatis seruandae attinueniendae causa quae non recte dicta suerint,redarguturu. loportet,inquit,ea quae ab antiquioribus dicta sunt de rebus publicis colligere,atq; ita ani . lmaduertere quaenam sint,quae Unaqua ex ipsis vel labefactant,vel seruant. ostendet. n. ει ι mul ac ad Platonis respublicas considerandas venerit,nonnulla, quae ille quasi conservatris lcia ciuitatum tradidit, eiusmodi esse ut perniciem potius ciuitatibus, i salutem afferat . Tu, o inquit, quaenam recte aut male administrentur respubli caesionsiderandum. - .

His . n.consideratis quaena optima respublica sit,& quo modo unaquael instituta, quibus* legibus 8c moribus utens: magis perspicere poterimus. , . Sumpto igitur hinc initio dicamus.

582쪽

s 3 EusTRATII IN M o R A L. ARIST. LIB. X.

Quae iram ex ea, quam dixit, consideratione utilitas eueniat,declarat . Inde enim quaenam optima respublica sit, gnoscemus: oc quo modo unaquaecra instituta, id est quo mo, do popularis resipub. instituta, quibus p legibus 5c moribus,id est consuetudinibus utens, optima erit. Sicut enim in rerum publicarum libris docebit,multa popularium rerum pu/hlicarum genera sunt,ex quibus deteriora alia,alia meliora habetur. ualibus igitur legio hus utens optimasiat,arque indissolubilis,perspiciemus. quo modo item regnum admini stratum in perpetuum sit duraturum: necnon vel optimatum,vel censorum gubernatio resctissime constituta eiIecenseatur: ex hac consideratione nobis innotescet. At phae quide etiam in decimum hunc librum commentatiuncuts pro viribus meis ita ad finem perdueis iam sunt. Siquis autem meliora his di praestantiora asserre potest, is,6 Domine, ct omniunostrum onisex, qui ob inexplicabilem tuam erga humanum genus benignitatem,pro no/his cruciasgi voluisti,mihi oc amicus optimus,ae ma ster venerabili ilimus habeatur: ita ut illius scripta in perpetuum studiosis ec piis ingeniis, mea haec Vulcano committem. da esse non negem. DECIMI LIBRI FINIS.

- ae4tabe de fghi Elmno pq rstv xy et aabbeedde e aggith ii kh II mm omnes sunt quaterniones prster II ae mm terniones. Veneti js apud haeredes Lucaeantonii Iuniae Florentini, Μ D X L I, mense nouembri.

583쪽

ERRA TORVM QVAE INTER EXCUDENDUM

584쪽

I. . - . v.