장음표시 사용
451쪽
haberet. VerUmtamen, quum post GALENUM plurimi in ea opinione essent , quod tertiana a bile, quotidiana vero a pituita suam ducat originem , Omnium quidem medicamentorum scopus erat, has corrigere evacuare &c. dubium tamen remansit semper, an medicamenta , quae Vel tantum bili, vel tantum pituitae, pro ea, quae pariter animis illorum insidebat, Opinione me derentur ; an haec , inquam , simul porrigenda ; an , quod prae placebat, diversiis tempo, ibus diversa curatio instituenda foret, atque hoc modo uno die uni, altero: altori obcurrStur. Postquam vero recentioribus his temporibus aliadonge de humoribus , alia de medicamentis docuerunt sida rerum experimenta, plurimae de his disceptationes conquieverunt sponte. Missis itaque his , breviter perfringam, quae ad curationem harum febrium pertinere videntur.
S. XXIlI. Febris est illud naturae instrumentum,nuo partes inpurae a puris secernuntur; k Medicussero naturae est minister, atque eius fere tantum aemulator, ut quae ista recte vi sua, haec ille arte moliri oleat; tandem Causa proxima S. 16. harum febrium estentor, & quaedam Viscostas arteriosi & nervosi liquini : naturae itaque hanc solvere , evacuare &c. conanti opitulantur praeprimis Medici, dum in stadio Ia. ,stequentius tamen 15. , utuntur diluentibus, yperien- ibus , salinis, nitro, stibio diaphoretico non abluto, artaro regenerato, sale ammoniaco, prirnellae , poly- hresto, nitro sti brato Sc., quae duo ultima prae aliisai hemitritaea Post BAUMV1υn commendat Trid.
452쪽
bris justo minor est, moderate aromaticis ex absynthio , centaureo minori &c.; in pituitosis utuntur fati. bus, ex quocunque conbusto Vegetante residuis; quae, conservationis causa fumo sulphuris , ut hic feri solet, mutata, in hoc forsan casu tutiora sunt: sic o. g. sale febrili dispensatorii &c., vel iisdem tacheniano more paratis; a quibus tamen, ut & aromaticis, si vel major febris inpetus , vel levis inflammationis metus subeat .ieligiose puto esse abstinendum. Ubi putredo metuitur , praestant roob sambuci, herberum, ribessiorum, cum nitro, sale polychresto, &c. Dum hepatis obstructi signa adsunt, decocta radi- cis graminis, cichorei &c. cum pauco sale polychresto & melle vim febris in solvendo juvabunt egregie.
f. XXIV. Si materia in primis viis turgeat, pro symptomatum diversitate vel vomitorium, vel purgans
exhibendum est eo tempore, quo operationem integram ante novum paroXysmum absolvere, quoqUe tur
hae, his remediis in corpore concitari solitae, ex SY. DBNHANI consilio , leni optato sedari valeant. s. XXV. Quod si tamen durante paroxySmo VO- mitus sponte oriatur, is aqua tepida, mUlla &c. promoveri commode poterit. HIPPOCRATES, qui naturae nisus acute adeo indagare noverat, hujus in semitertiana methodi utilitatem non ex hypothesi, sed vero effectuum exemplo conprobat; uxori ΤΗΕΟΤ1N1 in semitertiana anxietas & simul horror incipiente febre, &sitis: progrediente tempore incipiente febri calor ingens:
453쪽
gens r ubi aquam mulsam bibisset , & vomuisset , &horror & anxietas sanata sunt ; mali punici succum Postea accepit. in
XXVI. Vomitorium parari poterit ex Uecacuantia , Purgans V. g. ex cassa , tamarindis , &c. quae tam pulchre in semitertianae initiis profuisse, quotidiana experientia didicit Adrianus SP GELius , n ςX rheo, agarico, senna cte. . ' 'S. XXVII. In stadio S. XIV. conveniunt diluentia, idemulcentia , blande aperientia , e. g. decoctum hordei, : avenae, scorZOnerae , graminis , cichorei, taraxaei &c. Mitrosa, subacida; succus citri , roob sambuci , rib forum &C. f. XXVIII. In fine I. XV. si sudor prodeat, obdem qua sit critico ptisana, jusculis carnium cum succo zitri &c. materies subministratur.
f. XXIX. Quum diversa saepe symptomata S. VII. in hemitritaeis urgeant, his obcurrendum est propriis iquidem remediis; habita tamen semper ad primarii mo zi indolem ratione : si , e. g. deprehendatur is caloris gradus, qui in febri persecte continua venaesectionemtic. indicaret; nisi sanguinis rarefactio , plethora , in-rens capitis dolor &c. majoris periculi conmoneant,
tauto opus esse Uidetur, ne noceat.
454쪽
XXX. Cibo aeger utatur, qui neque incitet se-brim, & tamen longum ejus spatium sustineat. ob Ηumidum in febribus prodesse vietum II1PPoc RATEs
monuit; in acutis enim febribus, quas & in semitertiana saepe evenire idem testatur, plerumque dabat hordeaceam ptisanam , ejus succum , vel cremorem. cq Alii ex avena, ex mica panis & aqua &c. similia levis nutrimenti genera pro diversa duratione , Vehementia morbi, regione, anni tempore, aegri aetate, temperie & consuetudine varia, jam majori, jam minori nutriendi vi pollentia, parca copia exhibent; eo tamen,
bi a decedente potius febre, quam reliquiae ab incipiente eXcipiantur. Reliquarum rerum non naturalium usus sit moderatus, in statu S. XIV. quies, calor temperatus 2 C. f. XXXI. Si vero febris vel sponte sua, vel medicamentis similibus cessisset; alimentis eupeptis paullo liberius esset indulgendum ; remediis intelim roborantibus & p tu simili firmandum corpus, atque dein aliquoties , si res exigeret, per alVum Purgandum. XXXII. Febris III. IV. quum plerumque sit alatumnalis, vehemens, si neque sponte , neque dictis his remediis , rite licet usurpatis , conquiescat , sed contra provectior aegri aetas , profusi sudores , subita debilitas, aliave perniciosa symptomata , non nisi cum
455쪽
febri auferenda, p riculum minentur; cortice peruui3no inducias inpetrare, vel febrim piorsus pellere, tutum haud minus ac necessarium est. XXXIII. Innoxium enim ex sua indole hoc esse remedium , facile persuadebar , postquam unicam aegram quinque circiter libras repetitis dosibus bono cum effectu adsumere vidissem. Nec requiritur , ut sensibilis quaedam evacuatio felicem ejus usum sequatur semper ; neque facta talis evacuatio recidivam semper, ut voluerunt, praecavet. Sic vidi ante paucas septinianas juvenem ab adsumto corticis pulvere valide purgatum , & simul a pertinaci satis febri liberatum; quae post leviores in rebus non naturalibus errores bis denuo recruduit, sed & bis, dato vomitorio, continuo quievit. S. XXXIV. Bona si de ecquidem fateor, me, quem GALEN Us descripsit , S. IV. hemitritaeon distincte nunquam potuisse observare. Eum dem tamen inter alias pertinaces febres cortici perlaviano cessisse apud VAATIs LAVIENfEs lego similis forsan casus est, qui
in constitutione labacens ci) de quodam Nobili narra
periori 1748b stequenter quidem, at raro, nisi catholico hoc febrifugo , curatam vidi. s. XXXV. Iridericus HoFFΜΑNNUs i) ex pro-lpriis, & praeprisis ex BAGLivii Observatis, suadet, Ff et ut .
456쪽
ut in hemitritaeis cortex usquequaque omittatur : sed , ut S. V. notaVi, . curavit febres, quae semper inflamma- tionem mesenterii pro causa habuerunt in febribus au- tem inflammatoriis prorsus hunc obesse cui alias vel in maxime continuis ad intermittentium classem pertinentibus , corticem sumendum proponere religio non
S. XXXVI. Quum autem majori, quam in intemmittentibus febribus, copia corticis in hemitritaea opus; tempus vero remissionis , quo iis tuto datur , longe brevius sit; haec sensim minuenda, & repetitis dein do-sibus tollenda penitus videtur.
S. XXXVII. Abacta sic febri, aeger abstineat ci- b5 dissicilioris digestionis, & nimio, fructibus horraeis,
aura frigidiori, purgatione por alv.m ς
XXXVIII. Caeterum cognita per sidas obsedi vationes natura praedominantis epidemici, cognita tem- series naturalis, vel morbosa , aegri, magnitudo sym- plomatum &c., singularis morbi curationem dirigore de- bent; e. g. si obstructionum in visceribus signa adsint. hae solvendae sunt antea , quam cortex peruvianus inge- ratur. Si provectior aetas accessionem perniciosam fore praemoneat ni intermedio inter paroxysmo tempore induciae saltem inpetrentur) , Medicus omnia agendo nihil tandem aget, aeger vehementia mali obprimetur, & quod dici solet, μετα πολεμ ον συμαχιχ.
457쪽
eipua circa bilem capta tentamina recentiora: nectenda itaque erunt, ut
nonnihil perfectior succi hujus animalis historia habeatur, eXperimenta , quae Cl. WEBAR in libello:
sen 178O publici juris reddidit. Versa hic ea eXhibeo.
liquido hoc, G. WEnan ait, plurimii scripserunt , & experimenta cum eo instituerunt, . Au ctores. Ulut vero Copiosa adeo stis cepra fuerint tenta-imina, non tamen ex illis demonstrare subficienteri hactenus lienit bilis principia constitutiva. Μaximam quidem partem determinata ab Auctoribus fuerunti haec principia ; desunt nihilo citis nonnulla; quae, liit eruantur, Omnino merentur. Repetenda simulierant experimenta HELMONTII, BAALIVII, BOER-lHAΑVII, aliorumque magnorum Μ0dicorum & Chelmicorum, cum bile instituta. Addidi his experimental plura, ut sic major principiorum in bile contentorum detegeretur numerus.
458쪽
His omnibus experimentis adhibui bstem bubu-Iam , Ut nunquam non recentem, si opus foret, hune haberem liquorem. Bilis enim citissime in putredinem tendit , atque haec est ratio, cur imultae illae disqui- sitiones cum bile humana aegerrime institui queant.
Praeterea nullum inde obtineremus commodum, quum
animantium biles quoad principia sua non multum ab invicem differant. Bilem in hepate ex sanguine secerni , atque per
ductum peculiarem in intestinum evacuari dodecadacty- Ion ex Physiologorum ac Anatomicorum scriptis sub- scienter patere poterit. Dotes extrinsecae, ac sine experimentorum chenaicorum auxilio in bile detegendae, sunt: quod bilis succus viscidus sit, albuminis adinstar ; viscidior in animalibus aetatis provectioris , quam in junioribus. secundum Inl. HALLEnυΜ bilis oetuplo gravius . pondus sustinere valet, quam quidem aqua. Bilis humana ct animalium seniorum amarissima est, adeo ut drachma bilis integram chopinam aquae, cui admista fuerit, nauseoso- amarissimam reddere queat: hac ratione pars una bilis misceretur cum centum circiter partibus aquae. Quo viscidior & colore saturatior bilis fuerit, eo & amarior est; quo autem minus colorata, quo minus viscida , eo simul aquosior, hinc eo minus amara erit. Color bilis plerumque ex flavo - viridis; aqua diluta flava magis adparet. In morbis vero, tum animali una, tum hominum, color nunc descriptus in varios alios abit. Notatu inter alia observata dignum est, ab usu rubiae tinctorum bilem colore donari ru- 'bro; uti cl. BilcasNEn observavit. Atque haec, abs disqui tione chemica, circa bilisn sensibus patent: attamen ne unieum quidem succi
459쪽
lhuius mirabilis principium Ox his omnibus statumi-
mari potest: aliae adhibendae crunt en cheireses, quo tintimior bilis crasis pateat, quo ejus elementa abiinvicem sejungantur; sine quibus proprius illi scolpus atque dotes determinari non queunt. Haec vero non nisi Chemiae ope obtineri po ierunt: sine qua nec Physiologo, nec Medico Practi-ico certas statuere licebit theses. Tentamen T. Admissa tinetur e succi inspissati heliotropii tricocci ) bilis, ruborem
non eXcitat; syrupum violarum reddit viridem. Tent. 2. Ab admistis acidis bilis coagulatur in substantiam pinguem , resinosam. Ab acidis vegetabilibus coagulum enascitur debilissimum, Vix non uti in coagulato lacte. Ab acidis minoralibus mult5 fortius adducitur, maxime autem , dum acida adhibentur mineralia concentrata. Oleum Vi trioli producit massam tenacem, pinguem, re fini formem , ex bile , cum acido hoc mista secedentem; ac in igne quoquo resinae in morem sese gerentem. Connubium bilis cum acidis abs omni succedit effervescentia; nisi fors bili aquosiori infundatur oleum vitrioli concentratum; quo quidem in casu effervescentiae species conspicitur, miScel-Jaque incalescit: ea autem phaenomena obserVari
quoque poterunt, si oleum vitrioli infundatur aquae
Tent. 3. Bilis recens, cum calce viPa mista, dimittit spiritum volatilem ali alinum, atque calX illa cum acidis denuo multum effervescit, si his injiciatur. Tent. 4. A spiritu vini vulgari bilis recens aliquantum coagulatur. Si vero spiritus vini supra
460쪽
cineres clavellatos rectificatus fuerit, in bilem nil
Tent. 5. Salia ali alia fixa, bili addita, illam
non mutant: observatur solum tantillum spiritus volatilis aikalini liberati, uti a miscella calcis vivae cum bile, minus tamen fortis.
Tent. 6. Spiritus salis ammoniaci, & spiritus volatilis aikalinus Vulgaris in bile pariter nil mutat, &, ut salia alkalia fixa, terram nullam
Tent. 7. Bilis olea solvit, ut cum aqua misceri possint: maculas pingues e vestibus eluit; resinas & balsama resolvit; ceram, adinstar vitelli Ovorum in corpus fiuidum redigit dent. 8. Solutio aquosa aluminis, vitrioli viridis, ac caerulei, cum bile mista, eam ViX non ex aequo coagulat, ac dum acidis mineralibus puris adjungitur. Tent. 9. Miscuit Cl. Aucio R bilem recentem cum spiritu nitri; illico sunt coagulata. Missa
haec miscella per chartam emporeticam, qud remaneret rosinosum & pingue. Quae sit trum transierat aqua, acida adhucdum satis crat, nec eY integro diaphana Aquam hanc acidam in vase vitreo calori leniori ad evaporandum exposuit.
Sub evaporatione secesserunt flocci, in mansam resinosam sese unientes: separayit hanc ex liquido, id voro ulteriori evaporationi conmisit. Siccum prorsum factum, quin enatae crystalli nitrosae. Dum siccissimum totum foret liquidum, deprehendebatur paucum sal flavo fuscum , nullis determinatae formae crystallis donatum, in lingua saporem genuinum nitri producens; carbonibus ardentibii.