장음표시 사용
31쪽
33쪽
34쪽
rum subterranearum, Ascendentibus Piscibus. .ll l l. 111.
35쪽
tam diei, quam noctis artificialis.
De ipsarum inaequalium horarum origine,atque numero.
, delitate,quae de duodecim caeli domibus, ad diur,nu in motum Vniuersi relatis, in gratiam studio- rum Astronomi ,& citra affectum,uel inuidia - nobis declaranda uidebantur:reliquum est,ut de duodecim inaequalibus horis ta diei, quam notiis artificialis pedenter disseramus,quas sexto capite,libri quarti nostret Cosmographiae,seu mudanae sphaerae,copendiose perstrinximus. Utraque igitur tam diei naturalis,quam artificialis diei,atque noctis quantitas, congru a diuisione uisa est indigere, ad partiliter quidem,apteque discernenda ipsius temporis inter ualladdque per relativas Aequatoris partes, ad motum Vni-- versi quem diurnum appellant absque intermissione reuolutas,qui solus inter circulos sphaerales, temporis uidetur esse mensura. Quemadmodu igitur duo sunt motus in caelo principales,tum positione,tum uelocitate inuicem differentes, Scad duos primatios ipsius mundanae sphaerae circulos relati: diurnus inquam,quo totum caelum ab ortu, per medium cae- li,ad occasum, super Mudi polis indefessa latione rouoluitur, Sc penes Aequatorem consideratur: atque proprius cuius ibet orbis particularis motus,qui ab occasu uersus ortum, in diuersis temporum interuallis,contranitedo uidetur absolui, & in Zodiaco, seu uia solari sub qua mouetur ipsi planetae dinumeratur. Haud dissimiliter,duae sunt horarum differentiae: aliae quidem ad Aequatorem, aliae uero ad Zodiacum circulu
mlatae. In quocunque autem horum duorum circuloru coas. sumantur eaedem horae, semper erunt numero 24. Retenta
naque primaria utriusque circuli diuisione,quae fit in Ia signa, unumquodque signum bifariam rursum diuiditur: unde sub
36쪽
oriuntur 14 dimidia signa, Is gradus, qualium totus circulus est 36o,complectetia. Est igitur hora temporis interuallum, quo is Aequatoris,aut Zodiaci gradus, super datum horizo
tem Eleuantur.Atqui circulus Aequator,ubique terrarum uniformiter reuoluitur:& proinde illius partes inuicem arquales,in temporibus aequalibus de necessitate peroriuntur. Zodiacus uero circulus, cum sit oblique locatus respectu polorum ipsius Aequatoris, irregulares & inaequales cogitur emiscere reuolutiones:unde illius partes inuicem aequales, pro locorum diuersitate inaequales consequuntur ascensiones. Horarum itaque dimensiones, quae in ipso desumuntur Aequa tore,aequales erunt adinvicem: quae autem ad ipsum reseruntur Zodiacum, cum is non sit temporis mensura inaequales esse uidentur, tantoque magis inuicem differentes, quanto
sphaera Mundi magis obliquam fuerit adepta positionem. Quaelibet igitur interualla temporis, quibus singulae a partes,aut singuli Is gradus Aequatoris,ad diurnum motum
Vniuersi, super datum quemvis ascendunt horizontem: aequales,sive naturales, aut aequinoctiales horae nuncupantur.
Quemadmodum capite quinto, praeallegati libri quarti nostrae Cosmographiae, seu mundanae sphaerae,satis ample declarauimus. Singula porro temporis interualla, quibus singuli 11 gradus Zodiaci,hoc est,uigesimae quartae illius partes,a lo eo Solis aut eius opposito facta supputatione,ad eundem priamum sue diurnum motum Vniuersi, super datum coascendunt horizontem inaequales hora de necessitate uocantur. Vnde pendeat ipsarum inaequalium horarum diuersitas.
Σ, HAEC AUTEM IN ZODIACO DESVM-
pta temporis interualla, non ex ipso pendebui Zodiaco, cum is sui supradictum est non sit temporis mensura: sed per coa scendentes Aequatoris arcus det necessitate metientur. Solus enim Aequator motitur primum motum,& ipse primus m dus,est mensura temporis: proinde fit, ut quoties suerit qua fio de tepore,seu temporis partibus, ad ipsum confugiamus Aequatorem. Praeostensum est autem tertio 3c quarto capite,
37쪽
libri tertij praefatae Cosmographiae nostr ,seu mundanae sphaerae,ssignorum Zodiaci quaedam recte, hoc est, cum maiori a cu Aequatoris: quaedam uero oblique, utpote, cum minori eiusdem Aequatoris arcu,super datum horizontem elevari: Mhaec quidem tanto magis oblique,illa uero talo rectius ascendere,quanto alter Mundi polorum, super ipsum horizontem magis fuerit exaltatus. Idem quoque habendum est iudiciu, de praedictorum signorum Zodiaci partibus, siue a loco Solis,aut eius opposito, uel aliunde numerentur. Singuli propterea Is gradus Zodiaci,ab ipso loco Solis,atque illius opposito ordinatim sumpti,inaequales sortiuntur ascensiones: hoc est,cum in qualibus peroriutur Aequatoris arcubus, & proinde sub inaequalibus ipsius temporis mensuris. Vnde praedictarum horarum ad Zodiacum circulum relatarum tempora,siue diei, siue noctis fuerint artificialis, de necessitate sunt inςqualia. Hac itaque sola ratione, e dem horae in Zodiaco circulo desumptae, inaequales a primis denominatae fuerunt Astronomis. Quod perpetuo sunt XI I inaequales horae tam diei,quam noctis artificialis: & quando illarum maior, aut minor contingat inaequalitas.
atque inaequales horae, in tota diei naturalis reuolutione, numero sint 2 :8c tam dies quam nox artificiatis,propter illoruerementa atque decrementa, nunc plures,nunc uero pauciores ex ipsis aequalibus horis comprehedant: utrique tamen Scdici,& nocti artificiali, ta inaequales horae perpetuo deputantur. Quoniam sex Zodiaci signa,a loco Solis numerata,diu no semper eleuantur tempore:reliqua uero sex nocturno.Maiores nanque circuli, cuiusmodi sunt Zodiacus de horizon, perpetuo sese inuicem bifariam secant. Sex porro signa, tam diurno quam nocturno sursum ascendentia tempore,duodecies is gradus comprehcndut:&proinde duodena praedictarum inaequalium horarum interstitia. Fit igitur,ut tam dies, quam ipsa.nox artificialis, ra inaequales horas omni tempore
38쪽
praecise comprehedat: & qu sunt diei artificialis, ab ortu Solis:ququcro sunt noctis,ab ipsius Solis occasu numerentur. Eiuscemodi porro in quales tam dici quam noctis artificialis hors, tanto minus simi in quales adinvicem, quanto maior ipsius diei atque noctis artificialis contingit inaequalitas: ad maximam autem deueniunt in qualitatem, quoties dies artificialis ipsi nocti co uatur. Demonstrauimus enim capite quarto libri terti j nostri; Cosmographie, seu mundanae sphaerae,sex Zodiaci signa,ab initio Cacri, usque ad finem Sagittarij comprehensa,rectius ascendere in obliqua sphaera,
quam in recta:reliqua uero sex,ab exordio uidelicet Capricorni,usque ad finem Geminorum,tanto obliquius. Quanto plura igitur signa recte ascendentia diurno peroriuntur tempore, tanto plura ex iis quae ascendunt oblique nocturno tempore pedenter cleuantur cum uterque S diurnus, dc nocturnus arcus,senarium sibi uendicet eorundem signorum numeru): Et tanto propterea diurnus arcus nocturno maior esIeuidetur, atquce diuerso. Minorcst itaque diuersitas ascensionum singulorum Is graduum Zodiaci, diurno uel nocturno tem pore cleuatorum, quando plura signa simul rccte, aut simul oblique coascendunt: quam dum tria recth, M totidem obliquo. Et proinde fit,ut sub alterutro aequinoctiorum constituto Sole,ubi dies nocta contingit aequalis, maxima pr dictaruinaequalium horarum contingat diuersitas:sub aestiuo autem uel brumali solstitio minima, taetsi dies artificiales ab ipsa nocte maximc discrepet. Id aute uelim intelligas, de diurnis, aut nocturnis horis inuicem,atque seorsum comparatis.
Cur inaequales horae temporales, & artificiales,atque
Astronomorum praefatas horas inaequales,artificiales,&. temporales,atque planetarias appellat. Primum autem cotraxerunt ab artificiosa sex signorum ascensione,diurno atquc nocturno tempore,pro artificiosa sphaerae positione, super hori-ZOntem eleuatorum: ex qua tam dierum,quam noctium artia Diuiti eo by COOste
39쪽
ficialium, sc proinde ipsarum inaequalium horarum diuerstas pendere uidetur. Et quoniam pristi temporum obseruatores,eisdem inaequalibus horis utebantur, Sc ad illarum rationem sua conficiebat horologia,utpote,quae singula distinguat tempora, quibus planetae sua perhibentur exercere dominia: Idcirco eiuscemodi inaequales horas temporales simul appellarunt,quibus sacra scriptura passim,& non sine myst rio reserta est. Quod demum planetariae uocitenture deminaequales horς, hoc ex ueterum institutione, ac primoru Α-strologorum doctrina quales fuere Babylon ij, α Aegyptij
contraxisse uidentur. Hi nanque eiuscemodi inaequaliu horarum distributiones,ad supradictas Zodiaci partes squi planetarum est uia) referendas in primis esse docuerunt: illasque septem planetarum adscripsere dominio, utpote, qui in longum ipsius Zodiaci, propria latione circunserantur: & a planeta, prima diei artificialis hora inaequali praedominante,dies ipsos naturales hebdomadae iure denominarunt. De planetarum dominio ,per inaequales horas distributo, quo VII dies hebdomadae fuere denominati.
rum supremus ut citatum nuper dominium planetarum tagillatim exprimamus inter caeteras illius proprietates, sabbathum significet, atq; Iudaicam fidem omnium antiquissimae primam ob id horam inaequalem diei artificialis ipsius sabbathi eidem Saturno cotti exunt,secundam Ioui,tertiam Matti,quartam Soli,quinta veneri,sextam Mercurio, septimam Lunae,octauam rursum ipsi Saturno:& deinceps in hunc modum circulato,saepiusue iterato eorundem planetarum ordine. Quibus obseruatis, prima hora inaequali diei artificialis sabbathum immediate sequetis squam uocant primam seria)Sol dominium obtinere comprobatur:prima deinde hora inaequali secundae seriae Luna, tertiae Mars, quartae Mercurius, quintae Iupiter, sextae denique seriae Uenus: Sc rursum prima
hora in quali succedetis sabbathi Saturnus, &c. A quibus planetis diem Solis quem nos Dominicum iure nuncupamus deinde
40쪽
deinde Lunς,Martis,Mercuri),Iouis,Veneris,atque Sabbathi denominarunt: quς dierum nomenclaturae, nostris adhuc obseruantur temporibus. Hςc autem omnia, in subiectam redegimus tabellam: in cuius parte laeua sumendus est dies artificialis oblatus, in uertice porro tabellae hora illius inaequalis diurna: uci nox ipsa in dextro tabellae latcre, S ipsa inaequalis hora nocturna ad ipsum tabulae uertice: quonia in angulo comunt,illius planctae character offendetur, qui proposita hora inaequali diurna, uel nocturna dominatur.
qch lule Olq l 1 l c lii l αα i Lunae. ill sabbathi. i D
Qualiter inaequalium horarum tempora,sive quantitates supputari debeant.
horaru tempora, siue quantitates, in recto sphaerae stu per tabulam ascensionum rectarum: in obliqua autem sphaera per obliquarum ascensionum tabulam,ad datam poli borealis altitudinem supputatam,in hunc poteris colligere modii. TOlle ascensionem loci Solis, ab ascensione Is primorum graduuim mediate sequentium: Sc arcum Aequatoris cu ipsis Is gradibus primae Sc inaequalis horae diurnae ascendete obtincbis. Horum deinde Is primorum graduum ascensionem, ab ascensioneis succedentium graduum auferto: quoniam eiusdem Aequatoris arcus qui secundae & inaequali horae resp5det, notus erit. Haud aliter de caetcris horarum arcubus faciendum esse uelim intelligas: subtractis enim ordine singuloru Is graduum ascensionibus, ab illis quae immediate succedetibus is gradibus respondent , eosdem arcus horarios uel facile colli-