장음표시 사용
21쪽
minium in rem proximi sui, o si illi iudicamerunt: 'duplum νε' tuet Proximo suo. Et ibid. infra, a J s quis commodaverit
Proximo suo Asinum , Bovem, Ovem, θ' aliud Iumentum ade odiam, or mortuuim fuerir, aut debilitatum , vel captum ab bosibus, nullusque boe viderit, Iusjurandum erit in medio. quod non exrenderit manum ad rem Proximi fui, s seipietque Domiuus iuramentum, ct ille reddere non cogetur.
bJ Doceat me igitur Author quomodo applicandus sit hic Textus, quomodo istius sensus convenient ter minis praefatae PraXis: In eo nempe quatuor considero, quae Praxi praedictae comparare conabor. scilicet Cui, quomodo, Adquid, o Gibus in Causis juramentum inserebatur. II. Primo ergo apparet ex eodem Sacro TeYtu, quodJuramentum inferebatur Amico, cui Res mmmctis
data fuerat, vel Proximo, cui Iumentum commodatum erat
adeusodiam, videlicet illi, qui tenebatur de Iure re dere rationem Rei, vel Jumenti commodati , In noestra riavi vero datur etiam illi , qui nullam rationem reddere tenetur, nullis aduc praecedentibus I dieiis, immo statim in omnibus primis Constitutis ;quando Carceratus adhuc inter Reos nec quidem p situs dici valet. III. Secundo ex Sacro Textu Juramentum dabatur si latebat Fur, nullusique hoc viderit, nempe, ut CX-plicant Interpetres, & Auctor ipse in sua Disputatione fatetur, in desectu probationum, oe quando alia convonientia Causi baberi non terant: sunt ejus verba. Inprea
dicta autem Praxi datur illico in principio Cauta , nullis factis prius diligentiis, an aliunde probari posist delictum, immo quando tot Diligentiae tumJuridi. cae, tum Arbitrarie ipsi Iudici, ut jam plene ostendi,
Pro eruenda veritate adhuc suppetunt. IV. Tertio ad id ex Sacro Textu Iuramentum
deserebatur quod atteat notandum ut fusi ret
22쪽
Dominus Iuramentum, is ille red--m retin ,
po eXpurgabatur Juramento, qum ad dirimendas, m ,π' tam cometiniendas' ite Lites inserebatur, ' iuxta illud Apostoli omnis controversia finis adeonfirmationem es juramentum, α ι juxta verba ipsius Authoris in Responsione, ibi ut j 'ramentos fletur , ct definiatur ina, in nostra Praxi d cat quaeso Auctor quando stetur juramento praetensi Rei, quando per juramentum Ofiniatur Causa λ Si tot, totiesque replicatis juramentis: ac difficillimis Desensionibus inoncentiam suam ostendere conatus fuerit, postque tot, tantasque torturas Animae, atq; Corporis aut punitur, ut demonstravi, aut supereo media predicta Fidpiussione a Fisco Ius sem
V. Quarto denique ex te stura ipsius Totus; ibi,
Si accommodaverit Amico pecuniam ς vel si quis commoda - s. a. meris nox imo suo Amum, or aliud Iumentum ad c odiam:
patet quod iuramentum inserebatur in Causis Civili-hus, quas Auctor me docet vocari Trustas, dum etiaExpositores, & ipse Auistor sub nomine Depositarum cant illum, quij ati uinat, pesilis q uam in Cau
ss Criminalibus, nempe Furti. Sed quidquid sit quando etiam admitteretur in Causis Criminalibus, attamen in illis tantum datum ruisse eatet, in quibus poena dupli solummodo intrabat, ibi in Textu Sidicaver x, o plum re tin Proximo sis. At in nostra Pr - μή
Ni non datur tantum in Causis, in quibus intrat sola Poena Pecuniaria dupli, verum epiam quando initat Poena corporis Afflictiva , imo Poena ipsa ultimi Supplicii, de agitur de Morte, & Ignominia, non soluti; ipsi Reo, sed etiam eius Filiis, Parentibus, Cohsap-guineis , totiq; Familia, quod sane summa mima versiolae dignum videtur ex eo quod minu*, ac minus pςriculum perjurii in casibus Draescriptis a s o Texra , quam in chubus a nodra Praxi per ita adesse
23쪽
adesse nimis clare convincitur. VI. Verum ab hoc obieeto Author praeventive se defendere conatur, colligendo ex eodem Sacro Te tu casus, in quibus erat in usu Juramentum ubi pena mortis etiam intrabat, ut ipse praetendit: Ideoque . ut adamussim satisfaciam omnes TeXtus per eum albiatos considerationi sigillatim subiiciam 'Refert igitur numerorum Caput quintum , ubi lege
Zelotypiae Crimen Adulterii a Suspicione purgari
sancitum est per aquae amars potionem, praetendendo , quod in eo duplex Juramentum consisteret in illa Re- duplicativa Amen Amen; Quamvis etiam interpret ri posset pro replicato assensu imprecationibus SP cerdotis, prout nos orationes omnes, & Postulationes nostras hoc ipso verbo Amen concludimus , verum dato etiam, quod reduplicatum Amen Iura mentum importet, nunquam tamen consonum esse Poterit Sacramento, quod praetensis Reis per nos insertur: In Evahgeliis namque legitur quam saepis. sime, Christum dixisse Amen Amen dico vobis, qui tamen taliter Certe Iuraturus non erat, ut explicatur in Cap. Si Cbrisius 2G de iuri μα. VIII. Sed Author vim facit in authoritate Josephi FlamitHistorici Hebraei, cui sicut inter suos, Sacer dotis ossicio fungenti, fides tanquam Perito suorum Rituum habenda venit, & ex eo colligitur quidem , quod Remina dum suspicione Adulterii expurgabatur, vere jurabat: At cum ad me magis certiorandia Rabbi Matrem. is alios quoque Authores Hebraicae Religionis percumrissem, inveni, quod circa tempus dicti Josephi ex
consuetudine, vel potius Λbusu a Rabbinis intrqdu-- όβροβ -εμ talis Ritus dilatatus fuit, itaut sicuti ex Textu Mulier tantummodo respondebat post impraecatione Sacerdotis Men Amen, tunc ad multiplicandum, Mspecificandum duramentum ipsa Mulier cogebatur ad
24쪽
maledictionem per sex vices replicare Ammἰ scilicet
Sacerdoti dicenti, μι υ Ieiata in maledi honem, rω spondere debebat Amen: Ad Adjurationem, Amen δ m. m. 4.
Ad ex ιllo viro, Anen ἔ Ad ex viro alio, Amen a mod non declinavi neque desponsata, neque nupta , . en mod me non emaculaverim, stimmunda Iactasim veniant super me illam ledictiones, Amen. Prout hahetur in Atab Cap. a. βίη
quod est pars M.fisa, hoc est Textus Canonici Hebraeciarum Authore Rabbi Iosia, qui vixit secundo Christi
saeculo. & titulus idem significat De sim declinante. IX. In quo casu advertendum autem est, quod lucet Solemnitates ad praestandum huiusmodiJuramelis tum paucae non fuerint, quae a Sacro Textu jubentur ad eflectum inducendi summam, atque debitam ain praehensionem erga Iurisjurandi relevantiam , attamen si ex Consuetudine , vel Abusu fuit exinde dilatatum Iuramentum, fuerunt quoque auctae Solemnitates praesimi nares ad Jurandum , Diligentiae, α Cautelae ad evitanda periuria. Primo namque a dum hus Discinulis Saolentum Mulier comitata ducebatur Hierosolymam coram Magno sctatu, quo peia
venta ab eodem Senlitu monebatur, summoque terrore assciebatur, ne peieraret, hocque quamplurimis prolixis Concionibus, quae leguntur in Sotab, ut illam ad confitendum adigerent, atque a Juramento , & Potu, si Rea esset, oninino deterrerent ;& tandem si ad verba Senatus Mulier dicebat Immunda sum, Imstrumentum tantum Dolis eius disrumpebatur, & a Marito separabatur; Si vero constanter asseverabat.& periculum Juramenti, ac Potionis aquae amare a nimose facere intendebat, tunc ducebatur ad poratam Nicanoris Templi. & non quidem statim, α recta via, sed cui notat Rabbi Maimonides in dicto
Sotali) per aliqua temporis intervalla , circumducedo eam, si sorte later eundum sententiam mutare vellet: C Perve
25쪽
Perventa autem ad portam Nicanoris in frequenti ris populi coronam trahebatur, ibique omnibus ornamentis denudata, nigris vestibus tecta, fune vimineo a Sacerdote cingebatur ; Eamque ad conspiciendam quodcumque personarum genus mulierum specialiter admittebatur, hocque fiebat ad praedictos esse fius ut ait Rabbi Maimonides jam citatus) multas, atque multas alias etiam solemnitates, quas brevitatis causa omitto, ad hunc solunimodo finem adiungendo, ut scilicet multiplicatis locis, ac vicibus ea moneretur, ne pejeraret, spatiumque ei daretur, ut paenitere posset, ita ut etiam post Sacrificium factum postque eius nomen scriptum erat a Sacerdote in Libello, ac in ad tu, quo Sacerdos nomen eius abradebat a diisto Libello, permittebatur semper die a Mulieri dicere Non bibam, nec ad aquae amare PΟ-tionem cogebatur, & quod plus est, hoc ad subeu dum periculum nequibat propriam ducere Uxorem Maritus Zelotypus ''uot Cumque volebat , Sed solum quando urgentia inditia per Testes prohata habebat, quorum inditiorum qualitas, & quantitas adprobandum requisita in Misclina tali pacto praescribuntur : Si Maritus Vloppus coram duobus Testibus oridicit, ne colloquere cum Niomen cMm ipso colloquatur , tacusque tamen licita est domui βα. cs' ad asum oblationis ad mittimr a Ddsi cum illo aliquod latibulum ingreditur, ει in eo tantum moratur, ur potest immunda feri, non amplius Marito, nisi accedente posu olus amarae licita est nee ad obii rimis aesum admittitur, c si moritur eius Maritus Calceum extrabebit, nee ad Desunm fratrem ducitur. Clari u .ue
huiusmodi inditia, & eorum probationes explicantur ab aliis Rabbinis, praesertim bbi Ebser, qui
sic addit. Si Maritus gelaveris Uxorem, θ' Zelum suum coram duobus Testibus senderit, scilicet ; Si probibu-arii Uxori loqui eum N coram duobus Tesibus ex ore unius .
26쪽
γἰ eam viderit heredi latibulum ἰ eum illo pro tanto temporis spatio ut posset immunda fieri, zel si a Marito Ῥisa
fuerit, possit mulier potari, ω cogi ad iusjurandum G οιο. μ' iri
Robbiti sua addit, nisi ipsa a Marito Zelante, coram duobus Testibus Zelata fuerit, visaque postea pariter sit a duobus Testibus latitare, & commorari cum tali viro, uti supra, non posse duci Mulierem ad jurana dum, & potandum. IrX. Quae solemnitates, & cautelae sicut mihi necensariae videntur in tali, & tanta re invocandi Dei testrimonium, ita per eas nimis disserre usum exigendi Iuramentum in nostra Praxi ab illo Sacri Textus fatendum est. Tunc enim deserebatur Iuramentus, quando Mulier suspecta erat urgentibus indiciis, ipsaque indicia plene probata erant per duos Testes . nunc datur non solum levibus, sed etiam nullis praecedentibus inditiis, & ad solam relationem personae suspeetae , nempe Relatoris, ut egomet in aliquibus casibus practicari de stylo vidi. Tunc dabatur ta tum ad instantiam Partis, quae habebat Ius . nus clinstantiam Fisci, quando nec etiam nabet Ius intes rogandi praetensum Reum super delicto. I unc prς. ventive Causa deserebatur ad Magnum Senatum sol Iummodo Hierosolymae degentem, α in freque tiori populi corona, nunc datur, nullibi delata pri us Causa. Tunc dabatur tantummodo in Templo a Sacerdote coram Magno Senatu, & omni populo , nunc ubicumque etiam in Lupanari, si cono tingit. Tunc praevio solemni Sacrificio, nunc stpe praeviis tantum saevitiis Birvariorum. Tunc a Sacem dote solum Sacramentum Nominis Domini insere batur , nunc a Judice non solum pedaneo , p
daneissimo , sed etiam a simplicibus Substitutis, Minfimo Notario. Tunc per impositionem manus S
cerdotis super caput jurantis, nunc per simplicem C a, taciti
27쪽
ratillum eliana . itaui se inae. rudesque homines nesciuntq uid faciunt , ut egomet nonnullos audivi aD
serere , nos non Dravimus, sed tantummodo tetigimns Aa
tam . Tunc Iuramentum deserebatur, quando aliunde delictum probari non poterat; Nunc quando r manent, ut dixi, tot Remedia tantaeque Cautelle legitimae. de stylis, ac consuetudine . necnon arbitraria ad probandum delictum. Tunc dabatur in hoc casu Zelotypiae, juxta Textum, ibi, Si Maritus δ'
bendere eamn uiverit. sedlatet adulterium, quo non intrabat poena mortis, sed tantus aratio thori, juxta supra relata: & licet post juramentum, & aquae amarae potionem femur Adultere dicatur computresce Te, hoc tamen non ex humana pena, sed ex Divina
potentia in poenam potius illius pertinaciae, & per jurii. quam delicti successisse dicendum: Nunc infe tur Juramentum in omni hus Causis Capitalibus, MCapitalissimis, ac quando agitur etiam deturpissima
morte. Tunc tot, tantisque vicibus Mulier juratura per Senatum, & Sacerdotem prius monebatur, ut ca eret a perjurio, totiesque ei permittebatur effugere praestatione Juramenti, ac penae periculum , Nunc
illico Reus cogitur ad jurandum, & si scemina, vel rudis homo, qui . ut dixi, nesciunt quid faciunt, immo cositur ab hujusmodiJudicibus, ac Substitutis, MNotarii, inter quos utinam ullus adesset, qui verestiat quid sitJuramentum, quidque moraliter importet perjurium ' Tunc unica vise tantum praebebatur Iuramentum jurare volenti: Nunc millies Reus cog tur ad jurandum. Et denique tunc summa charitato oro Deum, maximaque erga Proximum. Nunc nescio quiddicam. Sed tandem obseri andum est, q uoa non obstantibus tot, tantisque diligentiis, solemnitatibus, & cautelis unice inventis ad inducendam pri nativam generati era, ac perhorrescentiam Jura menti
28쪽
menti, atque ad evitanda imminentia perjuria , nihil- minus f it omnibus praedictis derogatum a Sanedrin , idest Concilio Generali Hebraeorum, referente Roebbi Dacbam R. m Sa. bai. Immo a dicto Sanedrin fracto auctoritate fuit ablatus totaliter etiam usus Potio nis aq uae amare, quamvis a Divino Legislatore Mosese prescriptus , hocque ad effugiendum evidens P ricti Limperjurii, ipsaque multiplicia perjuria vita D da, Q laetunc comittebantur, ut resert Textus XI Ad tertium vero Sacrae Scipturae locum ex L terono n a b Atlctore silmptum descendendo Legem expurgationis Civitatis pro occulto homicidio a Moyse prolatam considero iubentem, ut quoties inveniatur Cadax er hominis occisi, & ignoretur coedis Reus, e grediant ar Majores natu, & iudices. hoc est, ut e plicat d c status Judices, & Maiores Israel, nonJu clices, & Maiores Civitatum proximarum; Hi vero Judices Maximi mensurabant, cui ex Urbibus vicinis icini is cadaver esset, &Urbs vicinio debebat se e purgare cum Domino de tali homicidio occulto; uua
propter subiungit idem Auetor, O v ent Maiores natu Cimitatis 1ll νs, qui pariter erant publicae Personae, videlicet Iudices illius Civitatis, ut explicat ide Tost tus, & habetur eX eodem Sacro Textu. illique Seniores, seuJudices Civitatis, qui totam reDresenta-hant Civitatem perfuncto Sacrisicio a Moyse praescriato. Ob id Expurgationis vocato, coram Sacerdotuus Levi, & Maximis Iudicibus Israel sic dicebant .
Manus nosi de non fuderunt siminom btine, nee oculi vid rtint, propitius esto Populo tuo Israel, quem redem.= Domune, oene reputes fanguinem invocentem in medios ub tui Israe oe auferetur ab eis reatus ahguinis 3 Iu loquendo auPopulam Israel) alienus eris ab Innocentis cruore, eues us est, cum sereris quod praeipit Dominus.
XIi. Ex his autem per seipsum non repetitis etiam sigilla
29쪽
disserentiis . x constoniationibus I quas in
aliis Texti has adnotavi, satis patet nullatenus militare Textum hunc, quod clarius etiam emicat ex eo , quod omne id tendebat ad expurgandam Civitatem ibiam , & ad deprecandum Deum pro toto populo Israel , potius quam ad jusjurandum, & hoc etiamsi jur mentum consistere dicamus, ut praetendit ipse Auctor in assertiva illa Manus nostrae, erat namque juramentum
purgativum, non autem probatorium, nec ad erue
eam delicti consessionem ordinatum, ut ipse Auctor
XIII. Atque hinc non relevat illatio ab Authore facta, quod quamvis in isto casu perjurium de facili succedere posset, nihilominus in Sacris Testibus jurari prescriptum fuisset, quoniam dato etiam illud esse juramentum, attamen quia Maiores natu, idest Iudiaces illius Civitatis, aut jurabant ut singuli, & quanqtum ad se, & nulla cadebat suspicio, quod ipsi fuerint Rei illius homicidii, ideoque non erat in eis adeo facile periculum perjurii, quale est, immo qualis est moralis evidentia in Praxi nostra; Aut vero diisti I
dices, ut patenter apparet, jurabant nomine totius Civitatis , tanquam repraesentantes omnem populum,&eo clarius tunc miniis Perjuraturi erant; vel ex eo
selum quod quando etiam ab aliquo illius Civitatis i
ventus mortuus Occisius, vel Visus fuerit, non perinde tota Civitas, & multo minus totus Populus Israel sanguinem illum effudisse dici poterat; Et tandem, ut plenius Authoris satisfaciamus, admittimus quoque quiquid ipse intendit; quia admisso etiam adhuc lon, gius distare a nostris terminis, oculariter patet ex eo, quod hoc erat praeceptum Domini per Divinum Legislatorem ad purgandam Civitatem illam, totumque Populum Israelis, &ideo subiungit Textus: Et ut re uris eis nams sanguinis, tu aurem loquendo ad
30쪽
Populum alienus eris ab innocentis ciuore, qui effus est . cum feceris quodprscipit Dominus. Quapropter nullo modo applicari potest nostrae Praxi, cum imperscrutabialia Dei Judicia non sint comparanda humanis, iuxta illi vos Iud Psalmistae: Iudicia Domini meta iustificata insemet a. XIV. Quartus denique,&ultimus Textus Sacrae Pagine faciliori responsione contentatur, cum ex Q. Ia accurata lect ura totius Capituli ab Authore in pa te tantum relati responsio per se ipsam resultat, quod brei itatis causa relinquo, sed unusquisque Cercior re se poterit. ipse namque Author dicit praecisum xemplum Iuramenti delati, pro detegendo scelerenavis a prna plectendo; Verum clare arearet ex dicto Textu J sue, Juramentum non intuline pro scelere detegendo nec Josue Reum iudicasse: sed Deum, qui est aete na Veritas, qui mentiri non potest, & cui nihil occultum, quod non reveletur, delictum Achan Sorte a scripta detexisse, ipsumque Achan Praescripta forma pe Iade, atque supplicii tanquam Reum damnasse: Unde
losue se mere passive habuit mandata scilicet Iustitiae
Da gloriam Deo grammaticaliter sumpta important Ita. ramentum, sed ut explicat CorneliuS a LaPide ab Ain. --., .
thore relatus eteritatis, sive veracitatis bonor prima ει aeterne Veritati, ides Iudicio Divmo, forte bac senso , T, confitendo scilicet reatum, verumque esse Me Dei de te Iudisium teque vere fontem, oenocentem, oereum G ueginultam nobis, totique Israeli, quam tibi, tuaeque soluti aeremae, per paenitentiam, oe confessionem consitas, ω prosis; crejure ergo meritatem, quae Deum minim later, ac mibi Dei vices gereniasi, teque juridice interroganti, confringenti indica quidfeceris Sie enim si meritarem, verumpae tuum Sacrilegium quod latu
intellige hominibus, non Deo man elabis, Detimso rifieabis. Eccine igitur ad quid Iosue interrogavit Aiachan, nempe, ut aeternae Veritati daretur gloria, utῆ