장음표시 사용
51쪽
a V D Me quando adest in eum semiplena probatio delicti tunc ipse teneatur fateri desidium , etiam cum gravi detri
par r. is mei , mento suae famae atque vitae . nihilOImnus,&quamplu- ' rimi alii adsunt, qui contrarium constantissime tenent, 3. guriis. ι--α. inter quos juvat specialissimum afferre Pnyqualitum, a Summ. -- 36. contra dictam opinionem, fretum authorti Maria intribu Reli- te sexdecim primae classis Doctorum , decertetem: g - tr Cardinalem de Luto hanc secundam sententiam esse va p . e. quod auιε de probabilem, oe in Praxi omnino securum . b , Prier. ς η, ii RHl- oariterque multos alios primae notae Doctores me rentem , ac contra Turrian i qui paucos hanC sententiam affirmasse asserebat, sic alentem : Iea, in . certe ex recentioribus Di jam eam probabilem dicunt, ut ib b. A. praxi Dri ρα- deniptis etiam antiquioribus ,sincerens : Et per hoc in termi
nis istorum pol s, quam aliorum Theologorum quis'
λ. .ir a 6.ς,3 οβ que dirigere se potest, & praecipue quando haec senet
ita τοῦ ' tentia sibi videatur magis consormariJuri Divino, at-
et L υπὸ ς fis & Rudium, & non Rudium litiiusmodi Uium Iuramenti penitus inanem evadere posse, ad eius II . TL, . tilitatem ostendendam etiam faciliori inductione properabo, quaereΠd ' ci .sec. r. n. s. Ἀβυβ VIl utilitas affert Juramentum Θ Prodest Neo' Non sane; quia simillies, &millies juraverit, nun- ,rt Panormit Uci, ouam ei creditur, nunquam dimittitur, nunquam Velia: G. xationiblis eximitur, nunquamas aciendis ulteriorI- ςiri cap. hus Desensionibus liberatur, nunquam per hoc eius Causa definthur. Juvat ergo Fisco λ Nequaquam; nam xώGag. 3 i. 'Di' si etiam Juramento Reus confiteatur delictum. non
' a 'zzi inde Fiseo tollitur labor probandi tam a parte Ome,
52쪽
quam a partem' idem delictum a J A parte ante se, licet, quia sine traecedentibus Inditiis si Iuramentum
delatum sit, & Reus fateatur, certum est, quod trulis Consessio est illegitime extorta, ut ipse Auctor me optime docet, nec saltem in morali sustineri valet, &proinde Fiscus non obstante dicta jurata consessione tenetur a parte ante probare delictum; A parte autem post idem Auctor versatissimus non minus in the rica , quam in praxi me monet, quod omnino Fiscus t netur perfecte verificare ipsam consessionem, & quidem in omnibus eius circumstantiis, & particularitatibus J; Adeo ut si in aliqua relevanti particulariatate adamussim verificata non existat per Fiscum, R
iis nunquam condemnari Poterit in poenam ordinis riam, 1ed tantum in poenam extraordinariam, mutiorem scilicet iuXta relevantiam particularitatis per
xiscum penitus non verificatae.
VIII: Igitur quenam utilitas per Juramentum FL
sto assertur, forsan quia eX consessione iurata Reus damnatur In poenam extraordinariam Θ Parva utilitas Et tamen nec etiam hoc habetur ex tali consessione sed potius ex probationibus Fisci, nempe indiciis pr. cedentibus ipsae confessioni, ac probationibus subsecquentibus ipsam verificantibus consessionem, adeout si fiscus nullis praecedentibus indiciis consessionem extorsiilet, & postea eam in nullo particulari verificasset, proculdubio nec etiam in poenam extraordinari,am Reus damnari posset.
instruere valeret Auctor dicendo' labor pr-andi. tamen idem Iabor per huiusmodi consessionem ei minuitur ex Iumisiae, qur sibi uvat ad indagandum delictum: &facu
lius posse verificari consessionem, quam interrostat riis acquirere indicia ; Attamen hoc argumentum non concludit praecise circa usum Juramenti, quia eadem
53쪽
a Seram. de Aram. priv:ι.Ln. 26. σkbi quod iuram. non sit deferendum perso nae moribus corrupta, quia hodie nemo est tam bona conscientia
eadem utilitas potest haberi a consessione etiam absque Juramento emanata.
X. At error Juramenti, subjungere posset ) ω metus perjurii facili iis inducunt Reum ad fatendum: Immo & quando post huiusmodi diligentiam pluries
practicatam Reus non fatetur, remanent Fisco alia remedia: potest enim tunc Reum etiam torturare .
Dissicillima, atque durissima sane argumentatio. ΗΟ-mo igitur criminosus, & perditus, credendum erit, quod ex terrore Juramenti, ex metu perjurii fateatur Θ Qui totidem animam suam vilissimo pretio. I vioribusque passionibus postposuit, commisit , pessum dedit; Tum ob terrorem Iuramenti, ob metum pe jurii propriam vitam inevitabiliter perdere, Credendum; quod voluerit potius, quam tot suis criminibus etiam perjurii peccatum adjungere λ J Si fatetur, mori inevitabiliter praevidet, si negat, spatium penitentiae vivendo sperat habere : Quae reflexio , quamvis detestabilis, & iniqua, attamen utinam non daretur praecipue in homine criminoso, qui si fatea tur, certe miraculum Fidei dici potest: Ideoque Iuramento tentare Deum, tentare animas Proximi potius videtur, quam Iustitiae tramites sequi, quando adsunt tot aliae diligentiae, tot aliae cautelae, tot alia remedia pro eruenda Veritate, ut diximus. XI. Nonne remanet statim tortura imminens Hamsecundum Doctorum sententiam Fisco etiam favora
biliorem, b J non potest exigi Iuramentum, nisi pra cedente semiplena probatione delicti et Igitur iuxta predictam Praxim , Reus potest hoc casu torqueri
iuxta qualitatem inditiorum, vel potest etiam ex arbitrio iuxta eandem qualitatevin poenam extraordi nariam damnari. Quare ergo statim non torturatur, aut ex arbitrio in poenam eXtraordinariam non damnatur iuxta qualitatem inditiorum, atque delictit
54쪽
XII. Sed Author replicando me monet, quod nopotest ad tormentum torturae deveniri, nisi prius f ctis a Reo defensionibus, & nisi iis non obstantibus semiplena probatio adhuc remaneat intacta, nec imirat arbitrium Judicis, ex stylo introductum, ton turandi, vel condemnandi in poenam extraordinaria am, nisi attenta qualitate delieti, attenta malitia Rei attentoque eius corporis robore, ex quo Judex suspicari possit, quod ipse in tormento negati iam sustunere valeat. Durissima replicatio, quae s proh dolor' cinuat s. Ioccis
sic retorqueri potest. I ot igitur cautele, & circumstantiae Torturae Corporis praemittuntur. & Animae Tortura nullis praeviis, nullis attetis, nullisq; praevse hss, nullis consideratis, nullis diligentiis, vel circusta' tiis ex abrupto statim inserturJ Judex de stylo arbia vi*ie Q tratur si ex versutia Rei praevidet quod ille negare valuerit, & non arbitratur, immo tot vicibus torturudam Rei animam committit, quamvis moraliter ipsum esse peieraturum cognoscat f Non experimur . 'corpus, quia robustius, tentam animam, quia de Dilior: I entamus inum, quia Θ Quia santissimis
esti Horret auditus. Liceat equidem hic refferre per se α
extensum sensum Authoris operis imperfecti SJo: Chryis bus aue iurane, auesost. attributi Homic ia. in Capis. s. Mari: quia non o
stante controversia de illius legitimitate respectu Chryssistomi, esse tamen , ω doctum, aediuium quod assiduὸ Matur , resert Sixtus Senensis; λIdeoque iuxta castigationem fbJ in hac Iuramenti
materia ab 'dem Sixto prςscriptam praecipue in
concreto prmentis Questionis adducere possum .-ρ - P in
Ait igitur: Ecce amice admoneo te , Ne aliquando bominem ἰurare compellas. Sive existimes eum bene inraturum recede is eo, Sme existimes eum male turaturum metis recede ab eo: quia es
se beat juraverit tu quantam ad conscientiam tuam potarii illius factui es rosa: quia hoc proposito cum iurare cmessis , non ut
55쪽
43 iuret, sed ut penuret. Si aut bene eum inraturus putares , nec iurare compelleras. O insipiens qui alterum iurare compellis , uestis quid agis. Ille etsi periuraverit, vii cum lucro periurat, tu autem sine lucro pertu' illius particeps ioveneris . . men- tiri non dubitat , nec periurare timet , qui enim mentitur veritatem in corde suo transgreditur , qui aut prriurat in verbis suis transit Deum. Did ergo interest inter Deum transire, veritatem transgredi, cum edi ipsa Heritas sit Deus ς mesela differentia est, quia veritatem mentientes in corde transiimus, periurantes autem in verbis. Nam verbo bominibus Jatisfaeimus, . conscientia autem Deo . Ipse Deus qui periurare vetuit ipse edi postea non iurare mandavit. vi ergo in iurando non timet Dei praeceptum negligere, nec in periurando timebit. Bid autem vis . Timet Deum , aut non timet Deum; Si timet , etiam siue Iuramento non mentitur, Si autem non timet neqώe cum Iur
mento potest dicere veritatem. Audite vos Clerici, qui iurant bus mangelia Sacra porrigitis: quomodo potestis ab illo Iuramento esse securi , qui semen periurii datis Nunquid qui ignem portat unde conflatur inconditim. alienus sab illo incendio 3 aut qui gladium porrigit unde homicidium committatur , nonne ess socius
homicidii istius 3 se in qui occasion/m periuri, praestat collega fit periurii eius . Si erat bene iurare iustum, iustὸ dicebatis quia
dedimus illis mavelium ut iurent, ΟΠ ut periurent. Nunc a
callio iuxta seUM tem cumsciatis quia-όρπὸ iurare peccatum est , sintellige se, ut nectilitate in quomodo potestis esse libori qui occasionem datis ui de peccetur in Dιum3 celset wηis , incendium non fit, se trabe gladium, eo bomicidium non comittitur. Sic tolle Iuramentum scilicet in terminis nostrae Praxis Criminalibus) periurium nos pl.
XIlI At quid utilitatis Fisco hinc per Iuramentum
sperare contingit' Hominem criminosum, & perditum per corporalia tormenta, que patitur iuvat credere facilius semper fassurum potius qtiam per spiri tualia, quae aut semper sprevit, aut nilquam timuit, tumque per spatium poenitentiae se evasurum confid Ie potest
56쪽
repotest. Si igitur ex malitia aptus est ad sustinenda corporalia, magis ad spiritualia spernenda aptus erit: Et si eum invincibilis ignorantia, vel probabilis
opinio excusare valet, inanis erit animae tortura, inanis erit finis Juramenti pro Fisco, remanente tantummodo periculo in erroneis conscientiis, quae tentati ne sorlan ductae, dubitando prius jurent, deinde me tiendo negent: Unde peccare poterunt, & forsan sμ ne spe emendationis, praecipue in homine perdito , quem summopere timendum est, sine miraculo Divinae imisericordiae, nunquam Vere poenitere posse; ita ut desideret potius se mortuum fuisse in Patibulo cuignominia, ac exitio totius suae familiae quam periuriis tot temporalia mala evasisse , imo utinam facilius crinidi non posset , quod multiplicaturus potius sit peccata ex multiplicatis complacentiis ob exitu eius periurii . XIII. Dum igitur utilitas non adest nec pro Reo , nec pro Fisco, adesset saltem pro bono Reipublice :Sed nec istud sperandum; Tali namque Corruptela Juramenti Reis deferendi deteguntur forsan deliis
atque puniuntur' Verissimum quidem estet Deteguntur , immo excitantur plurima, ac gravissima, ut dixi, deli sta et nempe periuria, q uae tamen nunquam puniuntur, quod sane summum scandalum , non utilitas est Deum ultorem habent, Fiscus addit, Deum ultorem
habent etiam alia delicta, quamvis remaneant occul- a D. T-. ta, & ego pariter tantundem repeto, fretus authorita- p l σα 3. te D.Thome sic loquentis faJ Spontanea confessime, melnsium approbatione publicata delicta commissa sunt Mimini cincimium is o nostro judicare ἔ occulta veris, incomitia Illi sunt relinquem
da, qui solus novit, corda Melium hominum. ς' 8.ser. δ. λγ.
XIV. Sed quaero, in Germania, SAXOnia, BaVaria, icis. D. q. r. Austria, aliisque Ditionibus Ultra montanis, prout unus s v fσρα Tex ipsimet Approbatoribus Responsionis eiusde Auct.
advertit bJIn Gallia, teste Claro sed In Burgundia et i, 'G teste
57쪽
leste Cassa a In Hispania teste Anti Gomeg., fsertim in Regno Valentiae, teste Sans, e ) Arragonis,& Navarrae teste Didac. Cataloniae, teste tacet oin Italia, in toto Statu nostrae Venetiarum Reipub sinuisu p. inuimus; In toto Statu Ducis Sabaudie. &Pe. demontis, teste Sola scin Statu Ducis Mantuae, teste Cyriaco: U Novissime in toto Statu Magni Ducis Hetruriae, teste Sabellio se , ac aliis in locis, de quibus,
ob angustiam temporis me certiorem reddere non Vae
leo; Quare talis Corruptela Reis Juramentum deserendi, ex Barbarorum moribus emanata , non fuit umquam introdueta; Vel tractu temporis tanquam reperta inutilis, atque mala suit abrogata: Nonne tot Ditionum , ac Regnorum Religiosissimi Principes toto studioJustitiae incumbunt, seduloque animo delicta inquirunt: eaque puniunt, toto spiritu Crimina curant evitaret Si usum Juramenti bonum novissent . utique proinde aut introduxissent, aut introductum non abrogassent. Si ex eius abrogatione, aut delicta impunita remanerent, aut multiplicata a Narerent , proculdubio talem abrogationem retra fiassent, & in pristinum talem usum restituissent . Sunt etiam isti Providi, Iusti, ac Pii, maioremque sere partem Or-
his Christiani constituunt . Quis nobis vaticinatur quod ex tali abrogatione delicta multiplicanda sint , dum in aliis Ditionibus hoc non evenit 8 Quis poterit dubitare hoc eventur u in hoc religiosiissimo Statu i Malitia autem hominis aucta est in occultandis delictis et ait saepissime Author . Sed si aucta est malitia, ergo majus periculum periurii. yerum ego pari gradu semper,& ubique viguisse, ac vigere arbitror; Natura enim ipsa docet effugere poenam . Primus delinquens in Mundo Deo ipsi interroganti respondit. Numquid sum
Custos fratris mei λ. Divinus Legislator Moyses AEgyptium ab ipso occisum abscondit in sabulo ;Sed
58쪽
s b J Sed si malitia hominis in occultandis delictis aucta b J οὐ- est liceat quoque dicere, quod in aliquibusJudicibus,
nimis aucta est etiam sedulitas in eis perquirendis. XV. At transeant omnia licita, & utilia remedia ;Iuramentum vero ad quid juvat 3 Experientia me do. cuit in tribus millibus, &ultra, ConstitutiS, quaere tuli, & reserre audiit in Sacra Consulta: ulterius, a Prosetaribus tam in Romana Curia quam extra, cum quibus certiora re me potui: neminem fassum vi jur menti inveniri: Et licet Author ad hoc contra Fanto- num gratis asserat, quod id facile negari posse puta Iret; quia sicuti aliqui sponte fassi sunt, ita clari potest; tquod fassi sint vi juramenti: facilius ei respodeo, quod
praxis nostra non judicar nisi de externis, ex quibuS fatentes an aliis ex causis, an vi juramenti late turdistingui a Prosessoribus clarissime potest . Satis au tem pro nunc dixisse credo, ideoque ad aliqua obieeta,
quae remanent resolvenda, descendam.
'liqua obiecta solvis r. Uthor summam vim facit in eo, quod in primitiva Ecclesia usus deserendi Jura' mentum aderat. & quamvis talis usus, ut demonstravimus differat in Fine, rimina, dc Obieicto, a terminis nostrae Pr xis . quia tamen hoc ad probandum, Sab a in medioniae in meronem Γ a J iple affert, mihi interest per extensum Evotri. referre quidquid allatis per Authorem , Salmeron
ipse subnectit, ibi: Abominantam aut videtur vitium inmmis. Iuramenti etiam veri, ct liciti citra necessitatem, ideo illo non nisi, ut medicina etenenata tantism in nec si tale utendum, no- menque Dei Sacrofanctum tot laudibus in Scripturis celebratum,
59쪽
in Cato Sanctos coronaπs , non alio sanὸ modo a nobis usum pandum quam eo , quo Sacramentum Eucharistia ore succi
pimus . Et ut ad iuraudum sit necessitas , opus se , ut res sit dubia, non dubitatione , quin Deriret ad scientia is , vel Ius , sed quae non post a in via stiri, ut qualitus rei ad vota
tionem Dei in testem, edi periculum peierandi compenset: Debet e . adesse reverentia, ideo jure fit coram Altari, Oel Cruce , Iudice, aer ά itioso, retatem babente, o dato spatio ad cogitandum , ut ciremoniin istin moυerent ad νιυρν entiam , timorem peierandi; ob id non dabatur Iuramentum graυidis, ut babitur vigesima secunda quast ion . Ninevi ro Scrsia aliquis sprob dolori ), vel eius famulus ab inconsederatis Iuramentum exigit, pstrumque tosta foroeat unde fit, ni ptriuria a vulgo non magnipendantur : Cum tamen Iura. mentum , cui deest veritas , vel iustitia, semper mortiferum existat.
II. Addit insuper ipse Author alit horitatem Divi Augustini, &Divi Thomae praetendendo, quod pri
mus dicat: maius certe peccatum esse Iurare ter falsos Deos , quam per znum Deum peierare a J Sed in meo Codice, multis etiam meliorum Editionum concordanti lioCnon invenio: verba enim Augustini in loco per eum ci
tato in omnibus praedictis Codicibus sunt ista: s b J
Verun ramen fine ulla dubitatione minus maltim sper Deum falsum iurare veraciter , quom per Deum verum sallaciter; aniὸ enim per quod iuratur magis es Sanctum , tanto m
eis est poenale periurium. EX D. Thoma pariter deducere praetendit Auctor, cJ quod licitum sit exigore IDramna: ti
a, Infidelibus , quamvis cum periculo gravioris ost Hin Dei ualis ιβ falsus cultus Iaso Deo exbibitus per iurantem, qu potuit a deferente Iuramentum pr videri, quantὸ magis licitum erit exigere Iuramentum is reo, qui timeri potest piseraturus
Sed ego pariter hoc in meo Codice non reperio, dum in loco D. Tho. ab eo cit. sic lego; d Dii indum quod li
ca malo uti propter bonum , sicut et Deus utitur , non tamen licet eliquem ad malam inducere :b udo licet eius, qui per falsos Deos iu
60쪽
3 reparatus est, Iuramentum rerip re, non tamen licet eum in tera I ad hoc quod per falses D os iuret. Alias tamen ratio videtur in eo. qui per verum Deum Di Q iliret, quia in tali iuramento deessionum Raei , qua utitur aliquis tu Inramento illius, qui verum per falses Deos iuret : Rude Augustinus Ait ad Publii lia,n . Unde tu Iuramento eius, qui falsum per verum D um iurat, non videtur esse aliquod bon m , quo uti liceat. Ex qui biis igitur ditet, corruere Ur se ipsa. omnia argumenta Authoris r cum ab ipsis Autnoritatibus ab eo adductis de
III. Et eὁ esarius per seipsum destruitur alterum argu mentum deductum a simili, ita per Authorem instructu iri. is.
a J su uti sumιre Evcbaristiam bonum est , edi tamen qui indignὸ sumit Iudicium sibi manducat , bibit , se sit dicem
dum , quod Iuramentum ex iuxta causa prinstitum licitum sit, O bonestum, licet cadiit in perniciem illius , qui eo abutitur ptierando: Hoc namque argumentum cum sit tantummodo ita in Abstracto copositum, nihil concludit in Concreto nostrae quaestionis; immo retorquetur ad hominem: Nam sicuti sumere Eucharist. optimu est, & tamen non licet ex omnium Theologorum sententia )aliquos cogere ad eam sumendam, ubi evidenti per culo indigne eam sumendi laborare praevideatur: Un- cap. -clusisside vetita fuit per Sacros Canones b Purgatio per ip- .I. - Σῶὸ sam Eucharistiam introducta, in quam D. Tho. - invehit his verbis et pidetvrsiboc Sacramento , quod estitisti tutum ad remedium salutis , aliqAis incurreret judicium ebar. e.. Mortis; unde nullo modo Corpus Gripi debet dari aliouis pectode crimine , νιφι ad examinationem. Ita Pariter dicendum p. 3 q. 8o. ad s. erra
omnino venit, nullatenus permittendum, quodJuramentum ad veritatem detegendam, ac Deum glorifi f candum inventum praeberi possit illi, qui moraliter eo peierando abusu rus praevideatur, prout de facto hoc specialissime prohibent non minus leges Civiles, quam ipsi Sacri Canones per nos supra relati.