장음표시 사용
611쪽
Idest corpus eius validissimis squamis rectum est. Appellat autesquam mas scuta, quia magnae sunt. RI Una uni coniungitur nelpiraculum quidem incedis per eis. 8 Una alteritabarebitio tenentes se nequaquam separabuntur. Id est, firmiter squamae compactae,& coniunctae sunt inter tas Stemutio eius mendor ignius Id est, vehementi motu sternutationis eius excitatur ignis: sicut cum duo lapides sortiter inter se concutiuntur.Ocidi eius palpebra diluculi. Id est,eius oculi propter nimiam magnitudinem longe lucent, Huiusmodi ceti in Oceano reali potissimum reperiun
tur,quibus locis adeo de nocte eorum oculi splendere norantur,vt ylorum indicio nautae eos de inent. io De ore eius lampades procedunt. sicut tedae ignis accensa. II De naribus eius proeedit fumus, sicut ollae succense atque feruentis. 3 2 Halitus eius prunas redere facitin flamma de ore eius egreditur.
Haec in eius sternutatioue in primi s videri opinor. 13 i ncollo eius morabitur fortitudo. Id est collo est sortissimo. Et faciem eius pracessit egenas. Id est siue pisces alios siue naues siue loca quaeciique inuadat, omnia vastat, di perdit. In eandem sententiam in Hebraeo ad verbum dici opis nor, Coram illo laetabitur dolor. Quia res multas incursabit. Liscet aliter ali; interpretenturil in nostram tamen rationem l Graecis exponitur,i me r coram eo currit perditi
14 Membra carnium eius coharentia sibi. Id est, solida sunt 3Mittet contra eam fulmina , O ad Deum alium non se remur.Ex Hebraeo ad verbum ita facilius conuerti potest, Robo ratae sunt i neo, non mouebitur, id est, Carnes eius dum&rob sae sunt. Sed quod vertit vulgatus Mittet contra eam fulmina. In alijs correctissi His exemplis vulgatae editionis est numina , quam Veriorem lectionem ess e arbitror:quia id Hebraea verba etiam sonare Videntur an quod nos,Roboratae sunt, conuertimus in Hobraeo est pnae' latic,quod verbum, & roborare ac fui; lere declarat,hanc significationem amplexus est vulgatus,& ob eDein mittere numina transfert, & Septuaginta viri traduxcrunt καταχ ὲπ - effundet in eum.Illud autem,Ad locum alium non ferentur, Periphrasis est eius,quod nos,& septuaginta,Non mouebitur, c uertimus.Significat ergo vulgatus,tantam vim vastitatem, & magnitud inem. esse bestiae,ut flumini si opponatur, eius cursum sillem re poste videatur.
612쪽
C A P. . XLI. C. a s cor eius indurabitur tanquam lapis , O Amgetur quasi malleatori
Id est, robustum de firmum est. 16 cum sablatus fuerit, timebunt angeli. Id est,sertes, si emineat e mari eum ividentes timebunt. Na quod Angeli, traducit in Hebraeo est ni Sae elim, quod proprie sortes significat.Ex hoc fit, ut plerunque Deos in scriptura declaret, quapropter angelos vulgatus traducit, in eam quam exposuimus rationem, in eandem ciraeci timor θηρι- τετράποσιν bestijs quadrii pedibus , Planius Chaldaeus 'Ra pn tacit bara fortes. Et territi purgabuntur.Ιd est,se peccasse fatebuntur,Dei auxilium imploran- res, peccatum suum expiabunt. Periphrasis eorum est,qui vehemeter timent: nam Mun hata, & peccare significat,& in coniugati ne Hiphaei,in qua hic est,peccatum expiare. Valde autem insoles eorum mihi videtur expositio, qui, Soluetur illius aluus prae me. tu ,exponunt. Quod Territi vero conuertit, in Hebraeo est ad verbum, Propter contritiones, quas timores esse optime vulgato interpreti visum est,Sed alij fluctuum contritiones esse arbitrantur in hanc sententiam, Non solum hac bestia inspecta timebunt, sed etiam si magnos quos natans commouet fluctus,videat, nam post pauca horum fluctuum mentionem facit. et 7 Cum apprehendent eam gladius, pubsistere non poterit, neque hasta,
Id est nullus gladius, nulla coniecta tela in eius haerebunt corpore,cum tam λrtibus squaminis armatum sit. et 8 Reputabit enim quasi paleas ferrum,σ quasi lignum putridum,as. Quia oon magis aere aut ferro configi poterit, quani paleis, & liagno putrido Ex quo bene intelligitur, quod sequitur:
19 , ρη fugabit eum vir sagittarius, in stipulam vers sunt ei lapides
funda. a o Quasi Nipulam aflimauit malleum, O deridebit vibrantem hastam. Qu ia neque lapides fundae, neque malleus, neque vibrans hasta ei
a i Sub ipso erunt rudis solis. Id est, tanta eius vastitas est ut umbram longissimam tanquam mons altissimuῖ effundat.Sic ut radij istis longo non penetrent interuallo.Sed quod radii vertit in Hebraeo est marin hadude, quod proprie acuta significat. Item quod solis transfert, est in Hebraeoe n heres, quod Qtem& testam significat: illam significationem vulgatus secutus recte acuta solis intelligere potuit, quae sunt ra-
613쪽
ses. Sedomnes fere Hebraei alteram eius significationem intelli gunt, in hanc partem haec verba accipientes, Sub ipso erunt testae acutae. Cohaeretque cum eo, quod dixerat quasi stipulam aestimabit malleum,&c. Vt hoc etiam declaret,quam dura cutis eius sit, quia pauimentum ubi iacet, licet stratum sit.testis, veI Iapidibus
acutis,eaS tamen non sentit,neque ei ullo modo nocent, qua siententiam Graeci expresserunt ita vertetes ὀβελισκοι ὀξas
stratum eius obelisci acuti. Et Chaldaeus a raram te ho- tot perid in dehadediti sub ipso lapilli acuti. Etservit sibi aurum
quasi lutum. Id est,uel venas aureas et arenam auream, aut lapil-J9S,vel merces aurcas ex fractis nauibus, quae licet durae sint, vel in pretio habeantur, ei tamen,& leues, & vileS tanquam lutum sunt. Veruntamen,quod vertit aurum,est in Hebraeormn haritis, quod tribulum, vel acutum significat. Quare potest etiam trans. ferri,sternet sibi tribulum,aut rem acutam tanquam lutum, ut in eandem sentcntiam dicatur,qua primum, ut secundo modo a n bis expositum est. Sed Graeci, & Chaldaeus aurum, sicut vulgatus interpres reddit.
et a Fervescere faciet quasi ollam, profundum mare a s ponet quasi cum
unguenta balirunt.1 3 Pos eum lucebit simila,aestimabit ab sum quos senescentem.
Idest,hac bestia natante, tanto feruet aestu pelagus, Ut tanquam unguentorum olla iuxta ignem ebullire videatur, tantaque spuma fluctuum agitatione cogitur,ut mare canescere videatur.Vel
cum feruescere, & ebullire dicit proflindu , alludit ad eam aqua, quam expellit per canalem,quam habet in capite a 'n est super terram potestas qua comparetur ei. Q DConcludit, quod multis in fine superioris capitis,& in principio huius proposuerat, non esse ulla ratione cum ceto certandum, sed cedendum esse ei, qui sibi crudelis, & temerarius non fuerit a. Quia nulla ait est in terra potentia,quae cum ea possit coparari. Qua de causa melior haec mihi videtur expositio, quam eorum, qui exponunt, Non est imperium eius super terram, sed super mare.Quod Stan malai non modo simile , quod significavit vulgatus interpreS vertens, Potestas quae comparetur ei, sed etiam imperium Hebraeis indicat. Probat etiam expositionem nostram id quod sequitur, Quia factus est, ut nullum timeret, omne sublime vidit. Id est, res omnes, quae egregiae,& insignes robore & magniti dine habentur, despicit sub se politas, se inferiores. Vt causa hoc versi reddatur, cur nullum timeat,ad quod pertinet,quod
sequitur. Juem rex super Hiuersol filios super bur. Id est,res ouan
614쪽
1 C A P. XL G. C. validas,& potentes Vincit.Ciraeci conuertunt eu/άς δῖ βαα,λιοι,--ν ω Γις ἴδουοnν ipse rex omnium,quae sub aquis sunt.
o D Espondens autem Domino dixit. 4I a Scio quia omnia potes O nulla te latet cogitatio. 3 Quis en hie. qui eelat consilium absque sicientia i leo insipienter lacu
tua sum, σ quae Mura modum excederent mentiam meam. 4' Mia,O ego loquam interrogabo te, ostende mibi. 3 Auditu auris audiuite,nunc autem oculus meus videt te.
6 Idcirco ipse me repubendo , O ago paenitentiam in fauissa , Ocy
B 7 Poriquam autem locutus es Dominus verba haee ad Iob,dixit ad Eli-pia Themanitem, iratua est furor meus in te, in duos amicos tuos, quoniam non estis locuti coram me rectum, sicut seruus meus Iob. 8 Sumite ergo vobis septem tauros, O septem arietes, θ' ite adstruum meum Iob , erte bolocaustum pro vobis r iob autem struua meus orabit pro vobis, faciem eius suscipiam, ut non vobis imputetur sultitia,neque enim locuri sis ad me recta, sicut struus meus Iob. ' Abierunt ergo I si Themanites, Baldad, subites, O Sophar Naamathites: erfecerunt sicut locutus fuerat Dominus ad eos,s s scepit Dominus faciem Iob. C Io Dominus quoque conuersus en ad paenitentiam Iob, eum oraret ille pro amicis suis. Et addidit Dominus omnia quaecunque fuerant Iob d plicia. lII Venerunt autem ad eum omnes fratres βῖο uniuersaesororessuae, σή cuncti, qui nouerant eum prius, ct comederunt cum eo panem in dom' eius, o mouerunt 'per eum caput , O consolati sunt eum super omni malo, quod intulerat Dominus puper eum. Et dederunt ei νnusquisque
ouem π nam, oe' inaurem auream unam. Dominus autem benedixit no -
uisenis Iob magis quam principio eius. Et factasunt ei quatuordecim, millia ovium, o sex milia eamelorum, O mille iuga boum , o misse
D 33 Et fuerunt ei septem filii, O tres filia. I Et νocavit nomen unius Diem, O nomensecundae Cesiam, O nommtertiae Cornustibii. ors Non μης -tem in ora mulieres Pecissa, sicut filiae Iob in uniuersa'
615쪽
terra deditque eis pater suus haereditatem later fratres earum .r6 Vixit autem iob post 'agella haec centum quadraginta annis, O vidis suos suos , or filios ditiorum suorum, usque ad Partam generaιnnem, o mortuus essenex, plenus dierum. I Respondens autem Iob Domino dixit. et Scio quia omnia potes. m. b, lx Dd x in multis ei Deus probauit, infinitam eius
esse potentiam, non quod ante ullo modo deliac re dubitaret, clivi Hageirile fateattir, quod sibinde fatetur, insiseiciater se tuisse locutum .iaeque recte hanc eius scientia in cum veri is luis insipientibus conuenire. Nam si penitus intelligeretur Dei omnipotenti a,ex ea facile concluderetur, valde temerarium esta vel in mimina re cum ostendere. Ex cognitione enim potentiae Exeoenitio-mor eiuS naicitur, ita ut quo haec cognitio perfecitior sit eo ne potentix
vi maior sit timor,qui peccatum expellit,ut ait Ecclesiasticus. Dei n f ixn Cum quodcunque atque adeo leue peccatum nonnihil tantae po- ''I V detrahat. esto O. E eo quod μὴ Omia a Postre, fit,n osmaia siciat vel ipsas cogitationes, quibus ni
R λδxxyrssiculatus. Tu Domine' qui corda nosti om- is . Dςi amplitudinem declara ' ' Vdi RQ tet tran seri vulgatus in Hebraeo est 'et i ibat seri ἡ i 'i' /ς P 0JMbfre significat,possumusque explica- alterius cogitatio tibi interdicetur, id est, nulla te
di ' P0 ςβ Vx dicobat David, Consilium aute Do hὰ , m ' URRςxi ς0git tiones cordis eius in generatio- ita intellexerunt locum Septuaginta viri transferentes α ει in nihil tibi est impossibile. 1i silescientia; Possiimus interpretari vel con-
silium Dei vel suum, Dei in hanc senten tiam, Quis ille homo tam
a rudens est, qui vel in prospera, ,hl iri T.
tui Quae expositio quibusda probatur Hebraeis.. Sed
616쪽
Sed Graecis auctoribus placet illa, ut suum cosilium intelligatur. idest, cum nulla te lateat cogitatio, quis consiliun suum te celare posse. putatZIta enim traducunt νο- ν ὀ κρύ Κων σε βουλία , φειδο ρον δε ρεμ πιν Leti eὶότα-; quis enim est, qui te celet consilium, verbisque parcens te arbitretur Iatere Temerorie tamen auctor Bibliae Roberti hunc locum exponit. Quis est,
qui dicit aliqua fieri in hoc seculo sine consilio Deiρ Certe ergo imprudenter id dicebant. Confert enim in Iob culpam grauis. siniam, dixisse in hoc seculo aliqua sine Dei consilio fieri. Et Vt
non plane auctor ille temere loqueretur, Oportebat eum loculi
citare, ubi id vel leuiter Iob tetigisset. Sed hic error natus est aruibusdam Hebraeis,qui opinati sunt, ut alijs locis diximus, Iobe Dei prouidentia moerore consectum dubitasse. Ideo insipienter locutus sum, o qua νltra modum excederentscientiam meam. Versu sequenti verba ponit, quae insipienter se effatum esse dicit. Graeci vero auctores aliter hunc versium interpretati sunt τι δε αἰαυ-μsιαουκ ἔδειν με γαυ-Θαυμ ὶα ωκ-; qui S nun clauit mihi,quae non noueram magna, & mirabilia, quae nescie-hamp Id est, ex hoc intelligo ic nihil latere, quod res tantas tamque mirabiles, quas ego prorsus ignorabam, mihi nunciasti. - . Quare apte sententia cohaeret, verba verbis Hebraeis facile co-- parari possunt, nisi illud, Quis nunclauit mihi, quod in prima persona in Hebraeo est,ut trastulit vulgatus interpres. lacinus sum. . 1 4 Audi, O ego loquar animo gabo te, o responde mihi. Haec illa duo verba sunt, ut capite trigesimo nono dixi, quae insi- pienter locutus est capite decimo tertio,cum Deo disputare de siderans. Quae pro tantae maiestatis, & potentiae dignitate minime sunt. Quod si in tam in culpata vita eximiaque virtute, cum QR 'ς in tanta rerum difficultate, & angustijstam admirabile paticliae hem d. g. inuictae suae specimen dedisset, in his leuibus delictis Deus osten . tum exigati sus non dassimulauit,sed tam acriter tantoque verborum pondere ea inclepavit Nuid nobis miseris iuturum putamus cum tanta quotidie flagitia sulci planius Sanu ex hoc facile cognoscQ. Marib. ix. mus, quam verum illud sit quod Christus apud Matthaeum dicit. Dico vobis,quod omne verbum otiosum, quod locuti suerint homines, reddent rationem de eo in die iudici j.s Auditu auris audiui te, nune autem oculus meus videt te,
Id est,multa de te de tuaque potentia & sapientia audieram.Sed nunc cum te praesentem videam, longe magis sum praesentia tua
617쪽
isi Id mi embreprebenda, agrammat tu missiuilla G ood radixe id . icii in cni ibo. mubris do i L M. O imu . ui .i: qmi Vehementer enim mipi entia terret in I cc mmmmmo iriam reuocat , sicut nimia lux vel maculas leuissimas paleia Ut, Ita etiam, E fa iasvehementer praesent i a Dei perterrefactus dixit. Wal. 6. Vae inibi quia tacui, quia vir pollutis labi js ego sum uec regem Do Pei praesen. minum exercituum vidi oculis meis. Est antem una saluberrima x x xς cor. peccati medicina poenitentia. Iner ficaxi e lilii RS, & superi se ris versus Auctor Bibliorum Roberti in ς demi quam narrata, .mus salebra haeret. . t 'ν Postquam autem locutus est D minus uerba haec ad Iob, dixit ad Elia .pbaetabemnitem, Iratus est furor meus in te, O iu duos am cos tuos, quoniam non ems ioculi eoram me recitam cui ferum meus Iob.
Capite quarto huius libri explicuimus in quo errore Lob amici in orationibus suis versati fuerint , cuius errori S exemplum in multis huius libri taeis ostendimus Iob autem recte sumi ex sensu is d imus tantum duobus parum modestis vorbib ultim esse.
Magnam Deus Q κ iniuriis factis suis accipit Offensioncm, &Ob b iii,
ea a rem te holocaustis placare praecipit . Prius P mcn ire ad ser' ibi , db uam ilium : non enim ante placatur ipse quam Plac exur pro blbari pio xi ilius, Hoc cnim Christus dat apud Malxbaeum offerendi holocati,inio quanisti praeceptam Si olfers munuς tuum ad altare, Sibi recordari ἡ μ η p λς tus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduersum te ; Relinque . Maiis. i. ihi munus tuum ante altare:& vadurius reconciliari fratri tuo.
Ovacvciaiens oneres munuS tuum. Iab aulam seruus meus orabit pro uetb:s , ct faciem eius sus is iam ut non uolus impastet 'r stultιtia. t . . Id et tapinorabit pro vobis,de ego preces eius audiana, Igno .cens
vobis stultitiam vestra in , sic ut debitas a vobis poenas non repetam. Maximam enim apud Deum opinor,habere vim preces eius qui Deum obsecrat pro eis a quibus ostensiis est . Nam ex i Pso iam . h. ctooehementer Dei misericordia scoriamouetur. Etenim si homi- menter planis anmms,cum tui iam laceeperit it λ mitigatus est, ut non mo ,
donon'quaerat ulcisei ,sed et iam damnum ab hos et Izmnς rQν duo suo pie Dei veniam et i petrare studeat quo magis Deus, qui in ianiti4 xat ut hoste. Partihms clementionestora debet placari, de peccati Veni miPraeno stare. Quare ipse Deus simile Abimelech dedit consilium, Nunc ergo redde viro suo uxorem & orabit Pro tu, quia Prophςx ςsti Geη sio. ViaeS. Dacit etiam patet Augurinus,quod beatus Stephanus pre-
618쪽
cibus suis Lanctissimurn Paulum hostem aliquandosiiunx recteta impetrauit. Quod est ad hanc probandam doctrinam mirabile testimonium. Neque enim locuti estis ad me rectae ι seri Ierum meus Iob. y Abierunt ergo Eliph Themanites, O Baldad, Suhites, ct Sophar Naamathites: O fecerunt sicut locutus fuerat Dominus ad eos, oesu
Id est, ipsum audiuit precantem pro amicis suis.1 o Dominus quoque conκersus es adparui tenuam Isb. . . Cum damna Deus.& detrimenta infert, auersus esse dicitur in diuina scriptura,vt dicebat David, Qtiare faelem tuam auertiS, re obliuisceris inopiae nostra λ Contra vero cum resarcit inci InmDda, conuersus appellatur. Sicut ait Zacharias, Convertimini ad me,& ego conuertar ad vos. Conuersus igitul. Deus est adprniten-Ilium Iob Quod talis eum malis liberauit de bonis multis auxit . Iaeandem rationem ad verbum est in Hebrato, Dominus conuertit captiuitatem Iob. Captiuitatem nominat magnas illas. in quas venerat calamitates. Qua etiam ratione dicendi usus est David, Hal. ιδ s. Conuerte Domine captiuitatem Nostram , sicut torrens in austro Graeci phrastin hanc explicarunt vertentes εἰ κυρος φι' Dominus aure it Iob. cim oraret illepro amicissus. Concita locutio: s baudiendum est, meepit faciem eius,vel audiuit eum, ut explicat
Graeci ιδ' iam vi seto, crin αἰουκεν ἀυπῖς τυ is prccante vero ipso pro amicis suis , ignouit Peccatum
r i Et addidit Dominus ad omnia quaecunque fuerant Iob duplicia, τ' runt autem ad eum omnes fratres Di,huniuerse sorores suae, cti tui noueram eum prius,ct comederunt thm eo panem in domo rinser mouerunt super eum caput, O consolatiIunt enm super omni maἰo, quos intulerat Dominus super eis. Et dederant et unusqiti Sue cata
Iob restitu Sicut caIamitas Iob referebat indignam ridemac pastione Chri se sti: Ita eius restitntio resurrectionem Christi retulisse videtur. Si ita ' cui enim amiei Iob a quibus non modo desertus, sed etiam VC a 'ritus sitit de restitutione eius gratulati sunt . Ita de resurrectione , Christi Iriati sunt apostoli veri eius amici, qui illum non tantum Ideseruerunt, verumetiam aliquis dolore allecit , cum se noui uernegam. i lira Domi-s autem benedixit nouis mis Iob nutis quam principio eiη - γEt sumsunt ei quatuordecim Leria ovirum, ex milita famellorum, eo mi
619쪽
t mire iurabsim, Omilla asinae, lea Miserunt ei septem fili tres suae, ci uocauit nomen unius Diem,
tu nom ensecundae cassiam, 'enter corni tibi, romi Ex qua historia intelligitur, Patientiam non tantum damnares sarcire sed etiam multa bona;& commoda parere. Verbum enim Dei, idest, lex eius fructuinaffert in patientia, ut Christus apud Lucam docet,Et hae corporis diuitiae modo narrantur, ut ex illis animi diuitias , quae narrari non possunt intelligamus; ouas Iob tam admirabili patientia sua conlecutus est.Id enim quod in presciati est momentaneum,& leue tribulationis nostrae, supra moduin sublimitate, aeternum gloriae pondus operatur in nobis; scribit Paulus Corinthijs.Non male etiam quidam Latinus interpres ex hoc loco colligi dicit siliorum Iob vita ac functorum animas viuere.Nam cum dixisset addidit Dominus,omnia quaecunque suerant Iob, duplicia, totidem tantum liberos quot habuerat antea post calamitatem suscepisse subiugit,ut intclligantur fili j demortui in filiorum etiam , quos habuit postea numero esse ponendi. Nomina velo filiarum Latine reddita sunt; nam in Hebraeo nomina ponuntur,quae Diem Cassam,& Cornustibi j significant, quaelicet non temere, sed magno sorte consilio ab eo imposita suerint; exploratum tamen non est virum,id consilis,vel ex restitutione,&μlicitate sua, vel ex earum pulchritudine susceperit; nam vehementer earum pulcritudinem amplificat, qui historiam scripsit
a s Non sum inuentae mulieres syeci sicut filiae Iob in uniuersa terra: deditque eis pater suus haereditatem inter fratres earum,a6 Vixit autem Iob postfagella haec centum quadraginta annis, ct vidit filios suos, ct filios filiorum suorum usque ad quartam generationem, myrtuus estsenex, O plenus dierlim. Disputant etiam nonnulli interpretes quandiu in graui sua calamitate Iob vellatus fuerit, de quo nihil pro certo amrmari potest, cum nullum huius rei apertum testimonium in scriptura extet. Origenes autem non leuis auctoritatis vir asserit minime annum integrum his miser ijs Iob fuisse conflictatum, quod cum ex humana imbecillitate, tum ex summa Dei bonitate probat fieri non posse,ut Deus etquo animo pateretur, homi nem tam charum amicum suum diu tam acerba tempestate iactari . Huc accedit, quod ipsa dicat Iob, Habui menses vacuos, & noctes laboriosas numeraui mihi. Annum vel annos etiam dixisset, si annum aut annos iacuisset amictus . In quibusdam exemplis Graecae editionis est,posit,flagella vixisse centum Septuaginta annos.Sed cum in Bi