장음표시 사용
161쪽
augent, ijsdem alias quoq. partes illud efficere posse cosideremus. Negauit quoq. ibidem Galenus se animalia in cruribus linmanis apua Arabas genita, dracunculos appellata conspexisse; quae tamen Avicenna 3. q. t. 2. p. a I. a se uisa innuit: & si,quod essent animalia, palaaffirmare minus uideatur: Haec eade suisse semper existimavi, quae Plutarchus aetate Galeno non multu superior in 8. sympos. 9. hunc in modum descripsit. οἱ . . περὶ τί- ἐρυθραν θάλαμαν, σησα ες,ώς αγαθαρχιδας ἰς ρ-
incolae,ut retulit Agatharchides affectionibus nouis,et nunquam auditis tentati sunt. Nam dracunculis quida parui crura,& brachia e dentes eruperunt, qui si tange Dantur, statim emergebant,atq.: musculis infixi minime tolerabiles inflammationes pariebant, Hoc morbi genus prius nemo Vidit unquam. neq. posterius alijs, nisi his solis contigisse ut alia multa. An is morbus ab aere, an a regione, an a Victu nasceretur, fortasse dubitanduesset; sed me certum faciunt, victum potius simili mo bo occasionem dedisse,quae in I. περὶ τῆς ερυθρῆς θαλάσσης idem Agatarchides scripta reliquit, Nimiru quosdam populos ob frequentem locustarum esum non modo breuiori ceteris vita esse,verum'etia saeuissimo quodam,nec admodum dracuculis praedictis dissimili morbos consumptos interire ; unde vehementer mirari so-Ieo,quomodo Parthi, ac Iudaei potuerint ut leuitici a. narratur locustis victitare,nisi Dei immortalis beneficio id perinde factum est in ipsis,ac in Ioannc Baptista obseruatum legitur apud Mattheum; alioquin, ut Gale
162쪽
mis s. de loci aff. nec non Suidas tradunt , Seleucidos aues in Asia locustis vescentes, statim ipsas excernere, di proinde nil sere nutriri, sic par erat homines eo unico cibo haud quaquam diu supercuc posse: Historiam ab Agatarchide relatam quoniam medicos iuuare ac delectare debere spero, eam latino sermone expositam hic subi ungam. A praedictis non multum differunt locustarum estores,gens quidem staturae alijs breuioris, aspectu macilens, ac supra modum nigra; sub aequin
Ctium vernum, a vado apud ipsos Aphrici & Zephiri spirant, ex loco quodam incognito ineffabilis magnarum locustarum multitudo una cum illis ventis ipsos peru hitur, quae ab auibus uolandi facultate parum, at compore longe differunt; ab hoc animalium genere toto tepore nutriuntur,ijs salitis atq. alio modo paratis uescentes; venantur autem ipsas fumo ex aere in terram deiicientes; Atq. hi agilitate quidem & pedum velocitate. pol lare dicuntur; sed cum valde siccum nutrimentum capiant vltra quadragesimum annum minime vitam producunt; immo vita miseriorem sane mortem obeut, si quidem appropinquante senectute eorum corporibus alara quaedam pediculorum genera innascutur figura quidem caninis muscis similium, sed alioquin minorum: Incipi uini a pectore,ac ventre, breuiq. uniuersam faciei cutena depascuntur: At l. horum alij primum scabios tum instar ficiuntur, scinde se ipsos grauiter dilac ' rant, tandemq. morbo consistente nec non cum besti larum cxortu tenuibus effusis humoribus intollerabiles cruciatus subire miseri coguntur; sicq. vel ob succos vel ob alimentum, vel ob aeris prauitatem intereunt. In lib. de medico Hippocrati adscripto, Haec legutur,
ἔπειτα τυρι αυτων καθαίρειν, quae cum obscura
m sint,neq. cohaereant, sic restituenda puto, G -ι τα πεμ αυτον καθαρος εχεο ε Δη χρηι i, qui enim dixerat antea
163쪽
tea de corpore medici ut esse debeat mox Iure de iis, quae sunt circa corpus, loqui potest. Quod autem dixit ibi Hipp. medicum carnotum & optimi caloris esse debere, quoniam male dispositi alijs minus auxiliari posse putantur, diuersum est ab eo,quod in 3.de Rep. scriptuest apud Platonem.s medicos fieri excellentisumos si a pueritia at tem discere auspicati,cu plurimis aegris versati sint ipsi'. omnes morbos experti, natura quoq. va letudinarij unt. De iis qui semel in die cibos rapiant.
Aiorem antiquorum partem semel tantu in die cibis saturari solita multi varijs rationibus atq. autoritatibus comprobarunt: Non defuisse tamen & praesertim seniores, qui valetudinis gratia bis , ter ue manducarent, dc Aristoteles, & Galenus mem riae prodiderunt: Viri melius sibi ipsis cosulerent huic loco nou conuenit,ut disputetur; Id soluin dicam ab auctoribus varia in ijs,qui semel manducarent vitia fuisse notata: Aristoteles in physicis quaest. quemadmodum resert Appollonius in mirab. historijs scribit τους μιον
υ - ουζ; sive cos qui in die semel tantum cibis uescuntu amarulentioribus esse moribus, quam eos qui bis, quoniam aucta in ipsas utraq. bilis animum magnopere perturbat,eo'. iracundos& melancholicos facit,unde auctor ille in fine primi libri de dieta, qui calido temperamento sunt, madat ut post sumptos cibos, actiones obeant, q uoniam sic calor cibis temperatus cos stabiliores,ac agedis rebus aptiores facit Plinius quoq. libo 28. cap. s. ex sententia Hippocratis tradit non prandentiuexta celerius senescere: Ante hunc dixerat Celsus assuetis bis in die comedere, si semel solum cibis impleatur,
164쪽
suum adstringi. ambos vero exa. dedieta Hippocratis libro ccepisse arbitror, ubi haec leguntur, μονο τίηιννιυνει,κα ζηρουροή τίω κοιλι- σι σι d ιμβρὰ τῆς ψυχῆς
dam: Quemadmodu inutile omnibus puto si cibis quotidie repIeri. Quod Plato in Syracusanis notauit bis velint: Certe alimentum in plures vices dispertitum iacilius concoq ut nemo negat. At si modus qualitatis,ac mensurae non habeatur,quanto copiosius quis alatur, tanto deteriora pericula subire constat. atq. his locuta puto Hippocratem, quando in lib. de aer. atq. & locis, αρι τας edaces appellauit, quasi illi ab ipso, ut intemperati damnentur,qui tam inprandio,qua in cena escis impleri volunt .iNeq; enim ornelij Celsi sententiam probare queo ubi,modo concoquas nullum in cibis discrimen haberi necessarium ducit, quod etiam ante Lucretius dixerat hisce carminibus.
Nec refert quicquam, quo Nictu corpus alatur Dum modo quod capias concoctum didere possis nubus, Ostomachi humectum Ieruare tenorem.
Si quidem athletae pessimis cibis, & αναγκοφαγία illa ab
Aristotele in politi. &Clemente Alexandrino decantata utentes fortasse ob exercitationes, & coctiones minus offendebantur; sed Galenus, qui illud probe nouit, in a. de aliment. facult. haec scripsit, δια τουτο ε -
omnibus praui succi edus ijs abstineant consulo, & si illa coetu facilia sint. Latet enim in venis prauus humor ex ipsis coaceruatus, qui cum vel paruam ad putredine
165쪽
concipiendam sit nactus occasionem sebres mali moris inducit. Hoc tamen obseruandum δε πιον, quod& Galeni & nostra tempestate cena significat,αρις ον, siue praditi vetustissimis temporibus designasse, ut Erotianus,& Galenus meminerunt quasi id esset ραθ δῶ πονῶν siue post quod laborare oportet .
, Deca ce, cia; de pro O Lumbo. cap. XXII. Ην καρυκίω edulium,siue intritum fuisse lydium ex sanguine,atq. at omatib. co pacto quo in pluribus Italiae locis conficiuntur, commixtum &Suidas,&ante ipsum Philocrates Samius, Erotianus,ac Galenus memoriae mandarunt; cuius item mentionem fecit Plutarchus . sympos prob. I. ubi dum haec scri
parata fuisse: Ad Caryces vero immitationem. aliud non illi dissimile condi metu posteriorib. seculis coponi solitum puto,quod a multis, & praesertim a Galeno in A. de sanitate tuenda καρυκώα. Vocatum est; cuius ue apparatu maximam artem requisiuisse ex hisce ipsius mei Galeni verbis perspicuum fit Mi τηδ- A τους ρυτω δια
de mirari subit cur Suidas τίω καρυκειαν signincare τῶν ζωμῶν κατησα stipserit: Apri autem, quos etiam a cO- quis exquisitissime apparari consueuisse in praecitatis vcrbis meminit Galcnus,ut a Vcteribus in coui vijs a simarentur, Iuvenalis hoc versu testatur.
Quanta est gula, quaesibi totos Ponit apros, animal propter conuiuia natum
166쪽
Ne Martialem proferam, qui vix unquam. cenas, aut nobiles escas memorat, quin inter ipsas apro nobiliore prope locum tradat; quem sicut hodie varijs iuribus, ac delicatis liquoribus condiunt coqui, ut eius siluestrem odorem occultent, ita quoq. Maiores nostros non minus gulae studiosos factitasse intellioet,quicunq. Apichillius opsodaedali varias apri condituras examina uerit, Apri lumbus omnibus alijs partibus,cius praeponebatur,hunc Plautus&Cato aprugnum vocauere,cuius tenera durities commendata ipsi ctiam callinomen dedit; propter quod etiam Horatius longa oua extollens callosa nuncupauit,tamquam compacta illa teneritudo
in omnibus ciborum generibus & dentibus, & palato olde grata sit: Quin & hodie in Italiae non ullis regi nibus ac Venetorum praesertim situm domesticorum lumbos inter suauia aestimari scimus.
Quid sit ωαηλυσις, De farre factitio Aetii locus emaculatus, e r quod far Hordei,de Hordeo quaedam ex o Apollonio. Cap. XXIII. 'Vicunq; apud Absyrtum lectitarunt, si s is
graecorum mixtionem quandam ex farinis foe-EC- nugraeci seminis lini,&nordei aequali hondere confarctis extitisse, iure dubitat q uomodo Cas i us A urelianus acutorum 2. cap. 2 q. & 37. interdum simplicis pollinis cataplasma, interdum pollines aqua solutos a graecis Γωνλυσυν vocari tradat; sed omnem dubitandi occasionem e medio tollit Galenus, qui in expos voci antiq. eo nomine a veteribus appellari tam tenuiores, quam crassiores et n6 torrefactas hordei farinas scribit, addens ω νλυσιν quasi crudam farinam proprie dici, abusive autem omne aliud farinarum genus ita nuncupari: Et quoniam serinarum mentionem seci hic locus Q a me
167쪽
.ine monet ut errorem quorundam recentiorum detegam , tu i apud antiquos far etiam rem factitiam extitisse duabus rationibus probare credunt, quarum prima est quod Archigenes apud Aetium lib. 9. cap. s. manifes e monstrat Romanos far ex frumento madcfacto, siccato,& in partes crassiores diffracto parasse : Altera est quod Palladius faciis hordei mentionem faciens claro innuit far illud factitium fuisse; Ego vero qui nec Plinium Archigeni sere coetaneum nec quemquam, alium quod recorder far aliud praeter natiuum ado reum vocatu nominasse vidi, facile puto eos in magno errore versatos esse: & quod primo de A rchigene in medium asserunt,sciant velim ea omnia ex margine, ab aliquo inscio librario contextui fuisse perperam interposita; nam praeterquam,quod nemo mediocris iudicij inueniretur, qui verba illa in latinis codicibus posita nec inter se, nec cum praecedentibus subsequentibus ve,
hoercre non aduerteret; accedit quoq. codicis vetustis.
simi, qui apud me reperitur, testimonium in quo tota illa pars sine farris facti iij mcntione hunc in modum legi
pultes igitur ex chondro, vel halica apparentur, Vt qui valde nutriant,& aliquo pacto obducant, codiantur vero
168쪽
SECV. A D. V s. 6 Iro minimo salis, oleo, & ancilio vel potius olei loco recenti gallinae, aut auseris pinguedine; quae uero exoryra eodem modo paratur magis exsiccant, & quae ex milio adhuc magis ;&quae fiunt ex farre magis adstringunt,ipsas autem paro ait Archigenes) hoc coquorum modo, Aqua pluuia tota nocte rohem macero, deinde deligcnter exprimens,aquae inijcio farclusinum vocatum, rursu'. ipsum macerari sinens, manibus diligenter tero,sicq. percolatum ipsum succum coquo, anethi ramis agitans,consistit autem celeriter instar glutini Iibrorum, quae verba uti inter se mirifice conssinant, sic latinis germani interpretis comparata no modo ea corrupta esse, verum etiam quicquid plus in ipsis legitur,superuacaneum fore monstrant: cum enim aliquis recentior in margine edictionis far regione adnotasset farris illius apparatum, Qrte vel interpres ipse , vel librarius alter id totum textui interserencium existimauit; unde postmodum alia exemplaria transcripta simili errore innumera insecerunt, multos etenim errores in antiquosdibros simili ratione irrepsisse apud omnes eruditos co- siit : de Palladio autem quod cicunt ita sentio far hordei apud ipsum ide esse quod apud Columellam a quo omnia illa accepit, Columellam porro farris nomine saepissime pro crassiore farina uti scire possunt, qui octaui eius libri cap. q. F. & II. attente legerunt, quo pacto Varro etiam usus saepius inuenitur,& praesertim quando pro turdoru cibis offas modo excrassore, modo ex subtiliore farre componi mandat, nam & farinam a farre quo tercentum annis veteres Romani victitarunt, dictam fuisse testatus est ex Verrio Plinius lib. 18. post quem & iuuenalis simili .vocabulo pro pane ex farina,
cum posis honesius illis Et tremere o sordes farris mordere carini
169쪽
Lia ERAddam his in historijs mirabilibus Apollonij notatum
inueniri Aristotelem in physicis quaestionibus docuit- se eos qui hordeo serendo incumbunt pallidioribus corporibus esse quam qui tritico; cum tamen in M . prob. sec. prob. 24. id paullo diuersus legatur,eos scilicet c cibos ex hordeo factitant decoloratiores, & destillati nibus magis obnoxios esse,eos uero qui ex tritico, m liorem habitum referre,quod sicut triticum hordeo facilius coquitur pariter etiam eiu uxus ab illo in corpusillabentes melius conficiantur,& propterea nec in crudos humores conuertant,nec sanguinem corrumZant, quemadmodum uapores ab hordeo eiu uentes esticere
Vlgarium quorundam iam diu fuit opinio mellis prouentum maxime praemonstrari, quando frequentiores arcus celestes apparent,quod probant nonnulli ex hisce uerbis Aristotelis in lib. 1. de hi
sed ego hanc sententiam semper suspectam habui,protterea quod Aristoteles eodem in loco ita scribens αλλ
id clare assirmat, quod etiam communi fere omni u experimento constat, nimirum in summis siccitatibus maiorcin mellis super herbas quas depasuntur apes, copia abundare, iccirco quin Aristotelis codicibus tui prcssis error aliquis lateat, nemini dubitandum puto, eo ma
gis quod in uetustissimo Scipionis Caricromachi codice, quem mihi opera eruditissimi Fulvij Vrsini uidere contingit,
170쪽
SEC UNDvs. 6 contingit, in hunc modum scriptum inueni m μααλιτα
lectionem ut vehementer probem, in primis publica sere experientia admonet, deinde Plinij scriptoris inter latinos grauissimi auctoritas, qui cum omnia ab Aristotele acceperit,sensisse videtur lib. I I. cap. Iq. Optimum mel Sirio ex oriente produci; apparente vero arcu coelesti, si imber non sequatur, medicamenta oculis & nonnulla fieri: Quid porro astrorum exortus Aristoteli Ggnificent scio alios diuersa sentire, mihi vero probatur magis, ut canem & procyonem interpretemur, quandoquidem Theophrastus I. de caussis plantarum cap. 6.&alibi canem σο α ον per excelletiam vocasse inuenitur: cum enim ut Hipparchus ac Hyginus declarant Sidus canis plures stellas contineat, quarum una Sirius vel canicula nuncupatur,Aristotelem id significas se arbitror, Juod mel tunc maxime ab aere cadit,quando astra, VLelicet promon, canis , & pi aesertim Sirius, qui canis
stella est,exortu tur: eo namq. tempore ardere terram,& siccitates maiores instare, unde roris melici ubertas nascatur,nemo nescit: Illud vero admiratione dignum
est,quod Eudoxus Cnidius apud Apollonium refert in Aphrica quandam gentem esse, quae supra Syrtes &Chartaginem incoIat GyrantemS vocata, hancq. CXerceat artem quod flores istis in locis colligat, mel' copia& qualitate ex 4js coficiat,ut apum aequet mellificium: Multas autem atq. omni ex parte homini utilissimas vires a natura obtinuit mel: sed illa reliquarum praesta tissima putanda,quod vitia coerceat, nec serpere ea pariatur; qua ex cautia etiam exanimum sicut Columella lib. I a. isadit corpus hominis per annos plurimos innoxium conseruat: nam Plinius refert principatu Claudij se vidisse hippocetaurum in Thessalia natum ex A gyptio ad Imperatorem in melle allatum ante Plinium