장음표시 사용
141쪽
. is V L M . num conuertit: Immo rationi magnopere cosentaneu mihi uidetur priscos Graecos, qui factitium argentumViuum non co nouerunt, nempe quod minio, e quo fiebat; a 49. Vrbis conditae anno reperto, pol Cri us se
elitari coeptum sit, natiuum alio nomine Vograc quam υθαργυρον; si quidem Aristoteles q. Metheorol. illud. αργυρον χυτον, quemadmodum ctiam Philippus Comitus apud eundem libro de anima I.& non ζόμαργυρον non cupauit: neq. Qi lasse apud quemquam Graecum Aristotele seniorem , aut Latinum Plinio vetustiorem ὐδράργυρον, argentum vivum natiuum Vocatum obserues,sed apud Dioscoridem, quem linguae graecae politioris rudem admodum, atq. imperitum posteriores tigraecos,quam latinos secutos e fle, & in eundem errore impegisse exceptis Plinio & Galeno λrsam aliquis non abi q. ratione tueatur. Atq. hoc tunc magis pro certo habere cogor, quando Nicandrum poetam vetustissi' imum in suis alexipharmacis lithargyri, & non hydram Pyri de quo potius,si cognouisset,aliquid edocere de- sebac mentioncm fecisse cosideto. Nam Galenus, qui tantummodo factitium nouit in Q. de simpl. med. non est mirum si hydrargyrum, sicut Plinius,vocavit; Quun immo cum dixerit nydrargyrum non esse ex sponte nascentibus, videtur Plinij studium imitatus , qui soli factitio id nomen tribuendum voluit: Ncc ex eo loco cogimur putare Galenum natiuum argentum uiuum siue αργυρον χρῖον ignorasse, quando illud apud Philippii
comicum,& Aristotelem,in quo maxime versatus erat,
legisse potuerat; sed fortasse non viderat oculis, & pr inde nihil de i pse scriptum reliquit: Vitruvius quOq.:Dioscoride& Plinio antiquior in 7. lib. ubi argenti viui mentionem facit,hydrargvinam nunquam nominat, selius natiui tractationem habet, quasi Augusti etiam aetate argentum vivum natiuum solummodo dicere'
142쪽
lucinatos esse cuicuunq. Vitruvium non oscitanter legenti perspectum esse potest: Quomodo autem Veiba Theophrasti,ex quibus multa accepit Plinius, & ex quibus factitium etiam μυρο ροτον ab ipso vocatum vide tur sint interpraetanda dicam ubi prius ipsissima verba resistula in medium adduxero quae in lib. περὶ λίθων
οξους ω ἀγγέ* υαλκῶ, i δοιδυκι χαλκείμ. idest fit vero quod infra subsidet cinnabari, quod autem supra natat lotura est,huius opificium aiunt colliam quenaa Ath niensem ex assenti fodinis inuenisse. atq. monstrasse, qui cum putasset harenam auream, ob splendorem se tenere multa sollicitudine collegit, sed postquam se eamno habere intellexit,harenacq. pulchritudinem ob c lorem admiratus fuit, ad huiscemodi operam couersus est. Neq. hoc admodum antiquum est, sed cirsa nonaginta annos tantum imperate Athenis Praxibulo. Atq. ex his perspicuum sit,quod ars in aliquibus natura imitatur in aliquibus vero propria facit, &horu alia usus, alia apparentiae gratia. quemadmodum alpes; alia somsan ob utraq. sicut fusile argentum. Est enim & huius aliquis usus. Escitur aulcm,quado cinnabari in aeneo N et vase,
143쪽
o p .e VID Ii in I: a pulse,aeneo,pistillo cum aceto tritum sit. Itaq. ex his se cile constareoarbitror aiTheophrasto ακγυρον χι 40 men usurpatum plane inueniri etiam in factulo, quod ita euenisse conijcio, quoniam nonagesimo anno ante ipsum minio demonstrato factitium argentum vivum aetate ipsius componi coeperari & propterea nondum aliud nomen illi indiderant, sed eodemmet, quo natiuum, tunc appellabant; posterius vero dum factiti ita magis innotesceret. hydrargyrum nominarui. usquequo Diostorides parum sermonis puri obseruator v cem eam ἀγύρου χρτου dimittens υ δραργυρου. vocabulo in ambobus generibus usus est, Hoc loco admoneor ut quod apud medicos hactenus non obseruaui apud Ausonium poetam ted Ausonij filium medici obteruatum in medium proponam nimirum argentum vivum toxici venenum debellare, si post ipsum bibatur; quam rem exemplo uxoris maritum veneno tollere cupietis..hος epigrammate monstrat poeta ille .
roxica Zelotypo dedit φρr ecba marito , sc mortem credidit esse datum, Nisuit argenti laethasg pondera Nivi, cogeret vi celerem Nis geminata necem; Diuidas haec si quis fac ni discreta venenum, Antidotum fumet qui sociata bibet. Ergo inter sese dum noxia pocula certant sit laethalis noxa salutiferae , Trotinus,o νacuos alui petiere rMessus , Lubrica deiectis qua via nota cibis rQuam pia cura Deum, prodest crudelioντλον, Et is fata volunt bina νenena iuuant
144쪽
De temporς eritus Plutarchi locus restitutus. Hippocrates,ct Aristoteles collatus. Error ga'ae detectus. De situ corporis in somno. Error Alexandri contra Hippoc. cap. XV.
Oitum exerceri debere post somnu secundu Galeni interpraetatione mandauid Hippocrates f. 'Epid. sub. hisce verbis labor, cibus, ismnus, Venus Oia moderata; tua tamen sententia haud omnes posteriores medici prorsus secuti sunt. Aetius q uid c lib. Ioserm. 3. cap. 8. voluit a prandio coeundum esse, ubi cibus descenderit,acoena autem,ubi paululum dormie- Π :, At P ulus lib. I. cap. 33. maluit concumbendum esse setcundum cibum, antequam somnus irrepat: qua in re conceptioni potius, quam valetudini studuisse videtur; & si neq. hoc a vcteribus admodum probatum
inuhnitur,cum in lib. desectatione, & superseetatione sic enim inscribi debet Hippocrati adscripto legatur mulierem concepturam coitu ieiunam,& virum sobriu modice pastum uti debere, ex quo loco sententia illa inprobi. mutuasse Aristoteles videtur,quando scripsit antiquoru non ullos praecepisse, ut cocubituri parce coenarc quod sic meatibus magis patetibus facilius,& l6gius seme propelleretur: Haec quaestio apud Plutarchain 3. sympos. 6. prob. latissime disputata est, ubia post
multas rationes hinc inde deductas tandem decernitur Venere in nocte post coenam modice acceptam utenduesse,quod somnus deinde succedens lassitudines omneu tollat,ac purgatiora corpora efficiat, ubi etiam duo hac in re ueluti praecepta tradunturi unum post coitum balneum calidum ne quis ingrediatur; ita namq. corruptu
μο τίδειουτον : alter u ne sacrificiu hostia ue offeratur, ii quod
145쪽
r ρ ρ LII AE E n p. quod etiam Tibullus hoc carmine docuit in a .
Vos quoq. abesse procul iubeo: discedat ab aris Cui tulit externa gaudia nocte Venus Hippoc. a. de acui. tcX. I 6. 6. EDid .com. F. aphor. II.
scribit coitum in ijs morbis prodesse quia pituita oriuntur,& y. Epid. Timocharem a destillatione per coitum esse liberatum narrat quam Hippoc. sententiam Aristoteles eius aemulator I. sect. prob. I I. & q. se l. prob. 17 explicans docuit id fieri,quia pituitae multum una cum semine eijcitur. Sed cauendum cst a Gaza, qui λαγνιαν Hippoci uocem pro immodica libidine non absq. sui mo periculo interpretatus fuit cum ea ipsi uel coitu, uel semen significet,ut in linguis monstrat Galenus. Hanc eandem sententiam habuit Hipp. in I .de diaeta,sed ae-nygmatico hoc modo, λαγνSύειν δείδατος εγι ιυνγονο
utendum esse pluri coitu in aquae accessibus, pauciore in ignis impressionibus. Iam uero me somnus adna net,ut communem omnium fere errorem detegam,qui si altiore capiae dormiant a destillationibus minus tentari sperant,cum contrarium potius euenire praeter rusticorum omnium experientiam,qui ut plurimum capite toti corpori aequo situ positum dormientes urbanis minus catharris uexari clare conspiciuntur,ratio etiam atq. auctoritas Aristote. in I o. prob. cui dentissime de monstrant: ibi enim quaerens philoiphus cur unus homo ceterorum animalium maxime & sternuat,&consequenter destillationibus laborer, inde euenire determinat,quoniam in alijs brutis neq. calor,nsq. ipsum consequentes humores recta utcst eius naturalis prompt ludo serri ad caput queunt,sed in armOS,ceruice, atq. alia membra per refractionem disiecti dissipantur, quominus caput pertentent, sed in homine erectae figurae ratione calor,& subinde humores faciliter in caput essesca' runtur,
146쪽
rulatur, ubi is rarefaciens meatus,calefaciensq. hi uero subeuntes, & postmodum crassiefacti varias destillationes gignunt, quod item continsere ijs,qui altiore capite dormiunt,pemu sanus non videt ; quemadmodu perspicuum est, si humilior & toti corpori aequali capitis situ dormiatur,idem euenire, quod in brutis,caloi em C& humores non posse recta secundum naturalem in clienationem in caput attolli, sed in cetera membra partutos necessario difflari, interrumpiq. Atq. hanc dormi endi consuet9dinem fortasse approbari ab Aetio quis putet, tuado sublimiorem capitis situm in ijs solii commendauit, qui ventriculi imbecillitate laborant, quod ijs opus sit huiscemodi erectiore figura cibum in ventriculi fundo continere, Addam his magnum medicinae auctorem Hipp. non abs'. summa ratione I. Aphor. Is . scripsisse somnos, fieri lonsissimos hyeme, tum ob noctium longitudinem, tum ob pituitae copiam, & iccirco Alexadrii Aphrodisiensem errasse, qui z. quaest.
nat. cap. zo. nos aestate, quam hyeme fieri sena nolentiores tribus de causss putauit una quod a destillationibus hyeme nativus calor minus uincatur, citiusq. Ob magnitudinem suam vapores dis luat altera quod aestates plus dormire uideamur Ob noctium breuitatem, nempe cum aliquam diei partem se inno transigamus: postrema quod tunc ob calorem extrinsecum sensoria iant debiliora,& iccirco operari nequeuntia somnunt faciliorem,& maiorem effciant.
De νua minia, lambrusca Plinii, locus maminatus , o emendatus. Cap. X. VI.
' Vam taminiam apud Cornelium Celsum staphii Ggriam vocatam esse puto dubitare neminem ;' quae vero illa sit penes Plinium nonnulli inco-trouersiam
147쪽
trouersia vertunt; Nam qui sub nomine taminiae uuae Plinium lib. 2 3. vitem siluestrem, S non labruscam eX-plicasse cxistimant, id necessario sentire videntur,quod Plinius d uplicis agrestis vitis sermonem habeat, eo se me pacto, quo a Dioscoride duobus diuersis capitibus απερὶ ἀριπε λου ἀγρίας mentio facta fuit, ita quod ubi dicit; labrusca quoq. oenanthen fieri satis dictam, de vite lib. . cap. 2. a Diosc. explicata loquatur; ubi vero subiungit, quae a graecis ampclos agria & reliqua eam vitem plane ad verbum explanet,quam in . . lib. susius Diosc. declarauit: Hanc sententiam tribus potissimis rationibus confirmare nituntur; quarum prima est quod quado Plinius inquit, labrusca quoq. oenanthen fert satis dictam,de oena the fructu siue flore labruscae nil se amplius dicturum insinuat, nempe cum in prohemio eiunde libri di in r6.cap. lib. 11. ac vitiino Ia. de illa ab udetractauerit,& ob id sequentia verba, in quibus taminia memorat,de labrusca nullo modo esse intelligenda; Secunda ratio est oenanthen florem esse& non uuam,que ad modii testatur ipsemet Plinius cap. vltimo I a. libri: unde verba haec post labruscam prodita, fert uvas rubentes cocci modo ei conuenire minime posse. Tertia ratio est quod ea verba,quae a graecis ampelos,vsq. ad eum locum est huius similis, omnia eκ Dioscoridis capite de prompta sunt; in quo is auctor de uite siluestri, &non delabrusca latinorum sermonem fecit Ego vero, qui Plinium sub taminia uua labruscam edocuisse potius credo, primae illi rationi respondere soleo,verba illa,satis dictam,alio fine ab ipsb prolata fuisse, nimirum
qui alios auctorum sermones in suum uolumen transeferre assuetus, in hac quoq. re Dioscoridis uerba a stadiminuta & transformata pro more suo trastulerit; Dioscorides etenim de labrusca latinorum loquens ait πελος διτώ η μδιυ si e τῆς Ου περκάct τίου
148쪽
Sil CYNDV s. ανθησεως αγεί - λὲγ νόω ονοινθίω; ex quo loco cum Plinius sua citra omnium coniso uersiam acceperit, facile cruditus lector cognoscere potest Plinianum nostri temporis codicem mendosum, & particulam illa fatis vel abundare, vel eius vice particulam,sic, legi d bere ut haec sit genuina lectio coenanthen sic dictam)quae graecas voces δι λεγομεν ω οἰ- elicius sine dubio exprimere videatur. Secunda ratione propterea nihil valere assero, quonia nisi Plinij verba extorqueamus,tantum abest ipsum oenanthen uuam esse neoare, ut potius ore pleno a firmet hisce verbis, eo de & oenanthe pertinet,est autem vitis labrusicae uua, colligitur cussore. cu optime olet, idem asseuerit columella, qui lib. 8. cap. I. labruscam ipsam uuam nucupauit: Quod porro tertio loco subiugitur, ultima illa verba quae a graecis ampelos) vsq. ad illud ,est huius similis, labruscae n6 esse attribuenda; propterea quod tota illa series ex Dioscoridis cap. desiluestri vite translata fuerit;sicut& e sereor,opinioni corum nequaquam fauere opinor;qua loquidem si Plinius & illis & antecedetibus verbis node labrusca sola,sed primo de labrusca, deinceps de siluestre vite sermonem faceret, dum ait, quae'a Gr: ecisam pelos agria, demonstraret vii l. Iabruscam etiam a graecis ampelon agriam non fuisse vocitatam, quod tamen falsissimum estauim brusca non minus, quam vitis siluestris illud nomen obtinuerit; Relinquitur ergo Plinium loco citato de labrusca,quam vulgo talia in iam dictam arbitratur, metionem facere, atq. poenes ipsum quando nullo alio loco quod recorder) de siluestri alia vite locutus est, utramq. Dioscoridis ααπελον απίαν l bi usicae nomine appellatam esse, immo sertasse pro una atq. eadem habitam, quemadmodum censuisse quoq. ab aliquib. creditur Galenum, Paullum,& A vicennam diligentissimos Dioscoridis obseruatores, & interpreo tes,
149쪽
tes,qui unum dumtaxat desiluestri vite caput condiderunt; sicut pariter euenisse potest, ut ex uno Dioscoridis capite vel ineruditi librarij vel scioli aliqui duo fecerint; eo magis quod in labruscae cap. paucissima habentur, quae fiere viti siluestri non conueniant, taminiam hanc uvam verrio appellatam esse tradit festus, quae tamira sit,quam minium.
De uua theriacae: de mulso quaedam,et Flutarchi error,de vino massico; cur νinum percolaretur Tlmi, locus restitatus. Theodori error. Cap. XVII.
Ib. 23. cap. I.nominatur a Plinio uua theriacae;
qua & vino eius cotra serpentium. ictus Thasios pro remedio uses memoriae madauit in I 8. cap. libri I . vini huius potionem theriacam appellatam noinsulse aliquis existimarit ; atq. eam fortasse M. Varro nem intellixisse apud Nonium,quando ait,vel maxime
illic didici & sitienti theriacam mulsum, esurienti panet cibarium siligineum,& exercitato suave somnu. Quod
autem vinum vitis theriacae biberetur,atq. in varios
hominum usus veniret locupletissima testimonia habetur apud Palladio in febr. vario cap. 28. & apud Geoponicos scriptores lib. a. cap. 46.& lib. q. cap. 8. Vbi,&quomodo fieret, & in quem usum, tam ipsum vinum , quam acetum,Vua, cinisq.adhiberentur, satis unicuiq. clarum esscitur. Ceterum quod Petrus Victorius do tissimus in primo Variarum. arrepta inde occasione dubitat an thra iaca olim biberctur, nempe quae tempestate nostra crassor, ac durior quam ut potui idonea sit, tepereretur,haud quaquam sane quaestione dignum mihi uidetur,quoniam nullus est in antiquorum medicoru, & praesertim Galeni lectione versatus, qui nesciat . Theriacam,quam uis crassam modo uino, modo alijs liquoribus
150쪽
sae v NDVs. 36ouoribus dissolutam propinari selitum; quam siue mul
io hac ratione Varro compararit, siue incriacae uuat ut dixi uinum, non multum laboro, quod magis miror est M. Antonium Muretum multae lectionis, atq. egregh iudicij virum aduersus Victori u ita egisse quasi th
riacam potari inauditu fuerit, si en in medicos quos habuit plurimos amicos percunctari in teidum voluisset, scio mutasset, sententiam, atq. theriacam licet amaram ob suam valetudinem quandoq. bibisset. At nec illud
facile Mureto concedo theriacam nostram eadem esse. quam tempore Varronis, & antea habuerunt veteres;
ut enim non inficior ea toni pessate fuisse in via medic menta θηριοικα, quod aduersu seiarum ac ena valeret appellata dc quipus copiose scripsit Nicader,certe theriaca nostra minime excogitata fuerat: sed Andromachus primus Neronis principatu eam coposuit, Vt monet Galenus in principio lib. de antidotis. Quas uero antiquiores habuerut theriacas etiam ipis potasse docet Plinius, ui lib. 2 o. cap. ultimo scribit theriacam illam incisam lapide uersibus in limine aedis Aesculapij qua magnus antiochus rex utebatur, uino mixto dissolutam bibi solitam, ne quam plures alias a Galeno nominatas adducam. M. Varro apud Non tu, sic ait. Quid medico mihi est opus λ nempe tuo absinthium uti bibagrauem & castoreum, leuemq. robur: Iam uero cast rpum quale sit,solidiusculum quam ut sit potando,omnes norunt: & tamen Varro bibi solitum mostrat, quod idem de theriaca cogitandum. Id praeterire nolo inuI- sum hodie ab omnibus sere neglectum , antiquitus in maximo honore fuisse; quod Varro praeter citatum locu etia. in a.dere. rust. Virgilius in Georgicis Ccisus, qui queda toto anno a uino mulso uenero sibi temper tetra a podagra tota uita incolumen uixisse scribit&alii multi scriptum reliquerunt; Vnde mirari sol eo Plutaro a chus