장음표시 사용
51쪽
s. - DE PACTO EVICTIONI sius quoddam persectius adquirere noluit. Quodsi itaque rem ita traditam esse, finxerimus, emtor sane omne, quod ipsi debebatur, aecepit, et Tum ipse rem emtam retinere noluerit, ea cui ista, non habebit cur de iniuria sibi sueta conqueratur, quoniam nihil re ipsa am i sit. Quainobrem Impp. non sine caussa statuerunt, emtorem in eiusmodi casu euictionis praestationem, contra iuris poscere rati nem, nis quidquam de euictione conuenit. Quid λ quod ipsi, cuius mentionem faciunt, conuentio ostendit, pactum remissorium subintelligi non posse, cum alius Impp. in ver- his, nisi quidquam de euictione conuenit limites vix posuissent, quoniam et sine stipulatione, praestationem euictionis deberi, iuris ratio postulat; et ubi pacto demum ad praestandam eam opus est, ibi eadem per se non potest deberi.
Alio loco haec ab iisdem Augg.' θ dicta legimus, quibus sententiam suam mirifice declarant: si fundi scientes obligarionem, dominium suscepistis, tantum euictionis promissonem Alemnitate verborum vel pacto promissiam probantes,
eos conueniendi facultatem habebitis. Quorsum accedit, quod admodum verisimile est emtorem, qui rem iure perfecto se non accepturum , nouerit, eo cogitationes suas intendere, ut pretium illius iustum verumque declinet, et quoniam nemo facultates suas temere prosundere creditur, viliore prout circumstantiarum tulerit ratio, rem eam sibi parare studeat. Quibus, in omnem partem consideratis, euiclionem in exemplo, quod in lege proponitur , nunquam deberi, extra dubitationem est positum. Quid igitur pacto possit remitti Z id nos ignorare fatemur. Sed nostram interpretationem forte non ammittit
52쪽
mittit Imp. Ivs TINIANi' pIacitum: emtor sciens rei graua men , aduersus venditorem actionem habeat, Iantum ad restitutionem pretii, neque duplae sipulatione, neque melioratione locum habente , cum sinciat ei saltem pro pretio, quod sciens dedit pro aliena re, sibi satisferi: Quibus
Verbis, ad prius scAEvoLAE estatum, instituta disputatio, si non penitus discussa, at certo intra limites constituta videtur. Permittit Imperator emtori, etiam rei grauamcn scienti, actionem aduersus venditorem, ad pretii saltem restitutionem ; virum propter caussam euictionis et an propterea quod irritum sectum sit totum negotium Θ iavero omni cura indagandum erit. Nos illam actionem ex eo, quod totum negotium per se et iure nullum est, aut irritum fieri declaratur, proficisci arbitramur.Verba enim legis adducta iis, quae in eadem lege antecedunt, ita adcurate re
spondent, ut seiungi ac diuelli ab iisdem haud facile popstat. In iisdem autem Imperator ') sanxit: nemo heres ea, quae per legatum, vel pure, vel 3 certo die relicta sunt, vel quae restitui aliis ciso ta sunt, vel substitutionii supposita, secundum vererem diostionem putet impost rum alienanda, vel pignoris, veὶ Opothecae titulo ad gnanda, vel mancipia manumittenda: sed sciat, illoc quod '
alielisem es, Eon ei licere, utpote sui patrimonii existens, alieno itiri adplicare. Pergit: p) Sin autem sub
conditione, vel sub incerto die fuerit re ictum legatum, vel Meicommissum uniuerstatis, vel speciale, vel Ultione, vel restitutione: melius quidem faciet, s et in his casibus ca- ueat ab omni vendisione, vel hypotheca, ns se grauioribus G 3 oneria
53쪽
μDE PACTO EvtCTIONI soneribus, euictionis nomine supponat. Si autem auaritiae eupidine, propter spem condisionis minime implendae, ad venis ditionem vel bpothecam prosiluerit: Sriat, quod con
ditione impleta , ab initio causa in irritum
deliocetur. His denique addit rationem ' ut ultima elogia defunctorum legitimum finem fortiantur. Agit itaque Imperator in hac lege de ultimis voluntatibus: ac illae ut conseruentur, rerum relictarum alienationem , vel nullam esse, vel irritam fieri constituit. Hic duo obse uari animaduertique poterunt; alterum est: quod in rebus vltima voluntate non relictis, haec constitutio, minime habeat locum; alterum: quod necesse sit, ut emtori, ubi alie natio, vel initio nulla, vel post rescisIa suit, id quod dederat, reddatur. Ita vero ipse Imperator emtori sauet, eo tamen discrimine obseruato, ut emtori, qui rei qualitatem, cognitam habuit, tantum ad pretii restitutionam, relicta sit actio. Quemadmodum vero euictionis praestatio exigi non potest, nisi saluo, unde illa proficiscitur, negotio; dantur enim ad eam obtinendam actiones a contractu; ) ita euictionis praestandae nccessitas adesse nequit, ubi negotium quoddam, vel ipso iure nullum, vel tamen irritum factum est. Illius tei luculciatum, constitutio IusTINIΛ-N I continet exemplum. Etenim videmus, quod I v s T I-NrANus emtori scienti, in hac lege actionem ad pretium obtinendum neutiquam concedat ob causam euictionis, sed ob negotii,uti in foro dicimus nullitatem. Quo circa isthanc legem ei, quam paullo ante adduximus, quaeue contractum firmum stabilemque complectitur, et euictionis tantum d stituitur
54쪽
stituitur terminis, nec illustrationem suppeditare nec inte pretationi nostrae unquana aduersari intelligimus. Nos itaque illius, quam supra dedimus, explicationis, nondum poenitet, immo vero in suscepta perstamus sententia, et pactum de non praestandaevictione, per eam legem probari polle, constanter negamus. Eandemque ob caussam, neque celeberrimo no EUMERO qui tacitum mistum remissorium in dim lege inueniri, ait, neque consultissiuno ALεν qui caussam, cur emtor stiens cuictionem petere non possit, in co ponit, quod ita dolum punire conueniat; adsentire possiimus, quoniam opinionis, quam animo concepit uterque vir doctissimus, nullum in ea lege indicium reperitur. . - g. XUII. Nonnullis argumentis, quae Boebmerus eontra nostram profert sententiam, re PondeIur. Supersunt drgumenta, quibus ili. no EA ME Rus ad pactum eiusmodi stab siendum, in dissertatione, cuius mentionem iam socimus, usus estia Primo: pacta esse seruanda, docet. Secundo: natUralia, quibus euictionis iapraestationem accenset, mutari, et in totum per pactum remitti posse, existimat. Tertio: in casu conuentionis, ne praelictur euictio, spei cmtionem semper adesse, perhibet. Ad singula respondebimus. Primo quidem largiamur, cum naturale, tum ciuile ius praecipere, ut pacia ser- .
55쪽
uentur: quid Z quod etiam a Praetore pronunhiatum sutia ise nouimus, quod graue sit fidem fallere. At enim non tantum quaeritur, an valeant pacta, sed ubi et quomodo valeant illa, sedulo et diligenter dispiciendum erit. Iam si pra commonstrauimus, in pactum adiectum contractui, cuius substantiam illud euertit, omni valore destitui; quare pacla quidem valere profitemur, sed ubi contractibus, comtra ipsorum substantiam adiecta sunt ea, non valere statu,
mus. Secundum argumentum, quod euictionis praestatio, ut naturale contractus, mutari possi, nititur regula vL P I A
N1: quo is nihil comunit, tunc ea praestabuntur, qu naturaliter insunt, huius iudicis potestate. Sed unde patet, VLPIANV Μ praestationem cuictionis, naturalibus illis accensuisse, quae mutationi sunt obnoxia p unde con uincimur, naturalia omnia mutari, et in totum remitti pos sep Neutrum generatim atque uniuerse dici posse, iam supra satis, ut opinamur, superque a nobis demonstratum fuit. Qim enim certum exploratumque habeamus, natu 'ralia externa probe separari debere, ab iis, quae interna Vocantur, et illa quidem, non vero haec, pro arbitrio contrahentium, mutari posse : praeterea euictionis praestationem semper ad naturalia interna pertinere; consequitur omnino, Vt ea, quae sententiae nostrae contraria, hoc loco protulit BoEHΜΕ Rus, neque omnimodo, neque quoad euictionem valeant. Tertio argumento, ii qui contra
sentiunt, semper in pacto, ne praestetur euictio, id actum credi aiunt, quo non res, sed spes emta vendita intelligitur. At enim, quam diu aliud esse censetur, iactum emereretis, H in hae disr nostra VI.
56쪽
retis, aliud pisces iam captos emere, et quamdiu interutrumque negotium id interest discriminis, ut is, qui iactum retis emit, nonnisi actum quendam illiusque euem tum valde adhuc dubium: piscium vero emtor, rem proprie talom satisque definitam habere velit; tamdiu prosecto a nobis impetrare non poterimus , ut in posteriore casu aeque , et in priore, spem emtam suisse, censeamus. Ite enim qui spem emit, quid accepturus sit, plane ignorat, adeoque id futurum tantummodo sperat: qui autem rem, quam pararesbi constituit, certam et de
finitam habet, neque dubium rei eventum . qualis ia captura piscium est , i expectat, is spem emisse ne liquam existimandus est. Exempli caussa fingamus, Tutium Cato vendidisse centum pondo piscum iam captorum, quis contractu isto spem venditam fuisse dixerit 3 quia id,
quod re ipsa adest, et voluntate contrahentium iam deia finitum fuit, spei locum amplius non relinquit. Finga mus porro autem, pactum de non praestanda euictione fuisse adiectum contractui: crediderisne illius naturam eiusmodi pacto fuisse immutatam, et emta re certissima, spem tantum fuisse emtam 3 Neminem sane tam credulum fore arbitramur, ut id adfirmare sustineat, quia duo comtraria nemo simul vclle praesumitur. Certe eiusmodi pastam, prout adiectum est, tanquam emtae spei caussam,
valere negamus. Aut enim contractus est mutatus, quod nullo tamen modo concedimus : aut qualem esse volu
runt contrahentes, perstitit, neque emtae spei flectas illi acessit. Illud, si sorte acciderit, emtio spei rpuera subest,. ubi pactum propterea nihil operatur, quia spes, quam quilibet ipse sbi concipit et expectat , a nemine debet
praestari: hoc si evenerit, spes enata non est, sed res H quaedam
57쪽
quaedanet certa et in contrachim deducta; qitare pactum de non praestanda euictione, veluti ob spem emtam valere
g. XUIII. - seorg. Ludovici Boumeri argumenta, sententiae nostrae contraria recensentur ; Ad primum respondetur.
nus, Iusti Henningit filius, profosior iuris apud Gotti genses celeberrimus, ut patris principia defenderet, singulari commentatione, quae hoc titulo inscribitur: Repetitae vindiciae, pacti de non praestanda estissime, oppositae erroribus inueteratis. contra FRANCiscvM ALsF disputaret, ac limul noua quaedam adiiceret argumenta, quae . nobis aduersari videntur, operae pretium nos facturos existimavimus, si nostram de illis exposuerimus sententiam. Primum argumentum ex estato vLPIANI M) et I v LIMNI, lege huius materiae principe, deductum est. Ita ivero B o E H M E R V s rem interpretatur, ut v si ANvM, ubi cuietionis praestandae remissio intercessi, tum ex emto, tum e stipulatu, actionem ad pretium repetendum, denegare, eumdemque rationem dubitandi a iis x1Αvo quidem sumsiste, illius tamen orationem, sibi contrariam, nullo modo comprobasse existimet, quia si eam isset amplexus, uno eodemque tempore, duas sententias, qua in altera contradiceret alteri, adprobasset. Nos, Gnime videmus, quibus verbis, in casu euictionis, quae
58쪽
NON ,rRAEsTANDAE INUTILI. so l praestari debuerat, remissae, vLΡΙ Α Nus omnem actionem .denegauerit. Iis enim verbis, quae ab initio paragraphi leguntur, et ad rem nostram pertinent, ut PIANUS non
de pacto remisserio,, sed de euictionis praestitione promissa sermocinatur, cum dicit: qui habere licere vendidi videamus. quid debeat praesare 3 Promittere autem et mmittere, inter se maxime differre, quis est qui nesciat3 Etiamsi autem, ut Dciles simus ad concedendum, duas, quae sibi inuicem repugnent, propositiones, in ea lege
adesic statuamus, neminem tamen fore arbitramur, qui vLPIANUM dubitandi modo. rationem a IvLIANO accepi se, eamque sua demum decisione reprobasse et sc propriam seritentiam, veluti e duabus iis decisuam elicuisse, pro ceri to adfirmare sustineat. Alia profecto omnia, e contextu ' , iriegis elucent. Dubitandi ratio, quam VLPIANVS praemi
st, ex hisce verbis patet: Namsi per se, lictu Pidetur pra
sare, ne asius euincat. Quis igitur ICtum, in dubitati ne versari. non intelligit p Sequuntur verba: sed tu LI Nus scribit: e quibus, de sua destitisse opinione VLPIA-N v Μ, et in I v L I A N I discessime sententiam, oppido cons re poterit. Saepenumero enim fieri: solet, ut vetores ICti, xoce sed utant9P, cum aliorum sententiam. adprobent, civisiusmodi exemplum in eadem v LPI A MI ) lege occus rit. Neque adeo id praeter consuetudincm accidit, ut1Cti argumenta , quae contraria videbantur, prius per iacenserent, quam suam ipsi proponerent sentcntiam, quo- 'niam hac ratione se essicere putabant, ut caussae discussio eo magis in omnium oculos incurreret. Nimirum illud /, in more positum usuque receptum si tenuerunt, ut in 'HΣ . caussis, /
εὶ adleg. L. II. S. 13. D. de ast emt. Venae . .
59쪽
eaussis, quae venerant in controuersiam et decisonem requirebant, aliorum Opinionem, suae contrariam sententatiae. modo praeponerent, modo, Vice Versa agerent, eamdemque postponerent, id i quois eam ob caussam fimbat, ut status, qui dicitur controuersiae, quasi in illustri loco positus, unde conspici ab omnibus possit, ante oculos obuersaretur. Quomodo autem eiusdem legis verba: sed in supra scriptis conuentionibus contra erit dicendum, inia
telligi debeant, id satis, opinamur, supra a nobis ε e positum suit. s. XIX.
Secundum et tertium Boebmeri arginem refellitur. Conclusio. Secundum argumentum, quo rationes a 'patre pro latas, BOEAM E Rus augere ac Corroborare studet, ex POMPONII ') verbis, desumtum conspicitur, qui si vir, ait, uxori, vel contria, quid vendideris pro vero pretio, et donationis caussa paciscantur, ne cluid venditor ob eam rem praestet: videndum est, quid de ea venditisne agatur: utrum res venierit, et totum negotium valleat, an vero,
si ea sola pactis irrita si, quemadmodum irrita esset, se post contractam emtioneni, nouo consilio inito, id pactinis fer actum. Et verius est, pactum duntaxat irritum esse.
Hoc itaque pactum inquit Celeberr. BOEHΜΕ Rus, in se irritum haud crat, et operabatur, ut pretium lucr retur venditor. Sed irrisum omnino erat, ratione coniugums
60쪽
gum, quod donationis caussa inter illos fuerat initum. Unde autem elici queat: POMPONIVM pacturis de non praestanda cuictione, in se comprobasse, et ab eo, donationem inter coniuges tantummodo excepisse, id nobis quidem totam legem diligentissime considerantibus, dictu . admodum dillicite videtur. Non repugnamus, quo minus hoc pactum rinter coniuges dicatur irritium; at enim, pos suntne unius eiusdemque rei, plures esse causiae 3 debemuratio quaedam specialis, aliam in fringere generalem p no ne Vtraque, eundem, nonnunquam producere solet eis
Elum3 Illud sorte obstare potest, quot haec lex, si e generali quodam principio , pactum remissorium declarare
velimus irritum, tota inanis sit, ut neque adeo PoΜPO- Ni us necesse habuerit donationis, inter coniuges, mentionem facere. Uerum enim vero, lege adcurate perspecla, non haec solum amoueri poterit dubitatio, sed etiam rationis specialis, a donatione inter coniuges prosectae, utilitas adparebit. Ita nimirum ex analogia iuris iam comstare poterat, pactum de non praestanda euictione, sicut in genere, sic specialiter etiam inter coniuges illud coscctum, non valere. Quoniam tamen, ut iam supra ostendimus, talis remissio, quod ad utilitatem, seu ad id quod interest adtinet , praeter verum rei, de qua qua stio instituitur, pretium, omnino aliquid operatur, et venditorem ab illius praestatione liberat i omnis auistem donatio inter coniuges legibus prohibetur; hinc etiam POMPONIVS , rem, quae in quaestionem disceptationemque venerat, ex prohibita inter coniuges donatione,
omni, qua fieri potuit, diligentia, fgillatim decidit, to-H 3 tumque