De lite sepulcrali in Sophoclis fabula quae vocatur Aiax

71쪽

censet sabula ipsa 40n ostendi, cur Atrida singuli 0norem corp0ris m0rtui adoriantur, Teucer tamdiu id defendat aut 0r-S0nae attingantur, quae cum Aiace non comp0nendae sint

Disputati0ne opus fui8Se quae Semper Aiacem per8tringeret. Aliqua horum criminum postea n0n accuratius considerabo eum etiam pra0ter alios I. Caesar eue enae Aligem Literatur Z. 1843 ro 33 3 identidem ecasi0n0m 090rerit dicendi Schoel lium nimis arcessita qua serere et ad sententiam suam tuendam Saepe argumenta in Venire, quae ab aliis non intuli 'gerentur. Op0r et autem explanare qua in re consistat interior vis casenae addubitatae Altura fabulae parte sepultura iacis impugnatur et defenditur, id quod una cum X tremo eventu proximum finem tenset. 00ta igitur huic fini magnum p0ndus tribuit cum propter eum permultos Versus adhibeat. Quin etiam contendere ausim ex cogitati0ne tragoedia hunc altius positum esse ne vel finibus pri0ris partis. Nam 80ph0el0s evolvere studuit excellentis si uuam virum interii se simulatque diis et hominibus iniuste obstitiss0t. Quod doc0 tur priore parte. Deinde autem υτ υχι caeleSti agitur, epultura, quani Summuni bonumeSSe 0rtuorum Veteres putabant, ita ut altura parte iustitiae satisfiuri nec 'sse sit Aiax cum p0ecaret, contumelia et morte affectus est. Ceterum valde egregius erat, quare non licuit eum sepultura rbari. Pri , igitur tragoedia pars neganS St, cum iustitia d00ruui acerrimam e praebeat ad 0rribilissimam, altera autem affirmans, cum Supero mortalium casus gubernare scelereque expiato merita h0norare pateat fictis autem c0mponitur ex c0ntrariis set pugnis. Atque sepultura finis est altorius partis. Qui ut dramatice conformetur, portet 0ntra eum et pro eo concertari. Si autem gravissimus est ipsa sententia, quam m0d0 indicavi, ex rei natura pr0ficiscitur eum accomodate, accurate

comiterque instruendum esse. Quod e melius fieri potest, si non solus Agamemn0n, sed etiam alter in scaenam pr0dit iniquis c0nsiliis. Tum vero exitus magis protiosus sit, virtut ' mortui magis dilucidantur, vict0ria, quae sublimi 0ribus causis ab humilioribus reportatur, chirius minet atque ut paucis absolvam: quod prop0Situm est arti copi0sius officitur. D 'inde p00ta per Ulixis pers0nam plura assequi studuit quam ut eum initio subulaetant ians induceret Mores eius a principio pr0prie descripti unt, ut 0stea se favent om iaci praestet. Itaque si pers0na Menelainibi esset inaequalitas uret prorsus at tu carens. Nam cum 0pus esset Agamemn inem confligere cum duobus adversariis, h0rum vict0ria certe minueretur, quod cuni fabulae 80ntentia haudquaquam congrueret. Praeterea, ne interiorem vim amplius exsequar,

aequalitas partium pS magn0pere placet. Quare si Menelaum

72쪽

amovere Vellemus, SeVerissimam normam Sequentes Ulixem quoque amovere deberemus. Sed etiam aliis rebus probatur n0s Menelao carere n0n 0SSe Atridae enim inseparabile sunt, usque Simul commem0rantur cf. p. 9 atque e08 0niuncto esse

hie praecipue par est, ubi inimicissim nocendi facultas datur. Tum Menelaus per fraudem iaci arma Achillis abstulit sit 35).

Qua iniuria cum Aiax adducatur ut via aberraret, persona Menelai n0n Supervacua'St, qui nodo effecit et Si adest, quodammodo corpori mortu tacitus honorem restituere c0gitur. Quibus dictis iam c0nstat Agamemn0nem et Menelaum 1047 non bene una pr0gredi p0tuisse. Nam expositi attenuata et difficultates scaenicae vix evitandae fuissent. Quamquam minime oportet ea reputare, quae n0n Venerunt, Sed id tantum refert ut a Soph0cle instituta comprehendamus. Ipse ver Menelaus aptissimus est, ut 80lu c0nsilia Atridarum qualia ac quanta sint laras nuntiet, ipsa facillima clade Menelai 0nstratur, quant0pere Scilicet Atridae praecepti legum suarum perfusi sint. Praeterea Menelaus, p0Stquam se recepit, solus nullius momenti est, ut per80na muta fieri p0ssit. Sed quod silentium eius priore scaena, qua contra Teucrum infeliciter pugnavit nititur, hac s0lum impetratur ut 0stea mirum in m0dum bini adversarii quasi in acie stent. Deinde animi spectatorum scaena suspensissimi fiunt. Nam primum discrim0n retardatur, paulatim appetit atque magna arietate praelusioni elucet, quam acriter certamen Supremum Venturum sit. Re igitur per artem augentur, colore quasi pedetentim obscuritatem amittunt, clarius eminent, donec grandi88imum tanquam proelium pictum ante ocul0s Versetur. Quo paci Spectator non hebes redditur aut discrimine opprimitur, ita 80lum ille m0tu c0nsci 0test, quem bona fabula animis n0stri inferri necesse est. Ita quo mihi persuasi hanc scaenam gravem SSe partem acti0ni 8, neque apparet qua rati0ne 0phocles ea praetermissarem aptius instituere potuerit.

Cum fabula tragoediae inprimis digna sit quae expendatur,

secundum l0cum tenet 0rum n0tatio. Neque tamen meum est praecepta ri8totelis, qui cenSet 0re h0neSt08, 9t0S, Vel 08, sibi c0nstantes esse debere, ad Aiacem transferre, quamVi c0mmoda occasi iucundas excursi0ne faciendi ita daretur. Tantum ex pri0re capite aliqua colligam sententiasque considerabo n0nnullorum doct0rum, qui ad alium exitum p 'I Venerunt.

In altera parte haud dubie valde excellit Teucer, qui cum hereditate Aiacis simul defensi0nem eius suscepit. Utique mores eius adm0dum n0bis grati sunt. Sed quauritur, qua in re hoc gratum consistat Schooll. p. 563 ita iudicat: Teukros esit teli gerades chliclites sesen nil inen Charaliter V0n gr08Ster

73쪽

die Angstiguit de Elir undissichigefutiles, ille Mannhastigk0it verWichelii hi in die dies0lbu 0indychai und ent glinden litigii demselben Has Wie Aius is das erisus dem naturlichsten undgerechtesten ege in die Ungerechtigkei desselben erat. His ultimis verbis quid Schoeli velit, perbrevi videbimus. Confiteor me arbitrium eius tantum ex parte pr0bare p0SSe. Quamquam in diiudicandis pers0nis Sophocleis diiudicantis sensum

Valere et pensare neceSSe Si cum e versibus tantum haurire

p0SSimuS, tamen per meam, ut in priore capite explicita sit sententiam magis textu reSpondere. ObserVati0ne enim, quas 1046, 127, 1l33, 437 reperimus et prudentia, qua Semper utitur, Sati argumento Sunt non licere eius moribus perfectissimam simplicitatem conciliare Libentissime Sch00llio assentior, cum p. 62 dicat eum non rudem esse ut elamonem patrem,n0n atrocem ut iacem fratrem, eum summ0 fficii tuendi studioc0mmoveri; at calliditas et c0ntumacia quaedam vix negari p0test quae quidem valde pertinet ad fabulae c0mposition0m. Fortasse autem obici 0ssit prius XSpectandum fuisse ut euerab initi ardentius atque calidius quam prudentius atque tranquillius pro fratre pr0pugnaret. Nam cum dilectissimus ille ingentissimi mali urgeatur, ipse Menela resistit interdum tanta tranquillitate, Sagacitate, rati0ne ut eum fere causidicum censere p0SSis, qui pro alien causam actitet. Sed t0tam ind0lem Teucri ponderare conducit. PriuSquam in Scaenam prodiit, iam n0vimus propinqu0 ei plane c0nfidere, cum Suprema calamitate pressin0men Teucri cum fide enuntient. Ita quid igniscatur Profecto eum c0nsili atque c0nstantia uti. Nam vir turbulentus, licet Drtissimus sit, magi n0cet quam pr0dest anim08que noStros prius metu ac cura implet. Primi du0 v. 977 sq. ad 0rtuum spectant. Sed iam 980 sqq. Suam pSius 80rtem c0ntemplatur, cum 983 985 sqq. EurySaci 0nSulat. Deinde ampliore orati0nequ0d fratrem amiserit c0nqueritur, cuius pri0 pars 992-l002 ad iacem solum pertinet. P08tea autem de se ipso cogitat et de calamitate, quae ei allata est illius interitu. Videmus igitur eum non S0mniantem SSe, Sed etiam usum vitae atque utilitatem re8picere. Sane fratrem amat, qu0d 0mpluribus argumentis probatur. Neque autem e defatiganti atque inutili 0lori tradit, sed novam rerum c0ndicionem Statim per8picere Studet. Quare etiam cum tranquillitate et irrisi0ne Menelaum tractat, cuius naturum bene anim vidit Temperat linguae in acerbissimis

74쪽

ipsis gensi0nibus ac tum primum cuili Agamemn0n deliciarum eius dignitatem p0liavit eumque ipsum arroganter SpernatuSest, gradatim m0tu animi augetur 908 tremumque e trucius exardescit l308-13l2). Sequentibus autem versibus Teucer se magis c0ntinet et firmitas atque libera contumacia eius prominent. - Denique dicitur iustissime s0cius factus esse iniustitiae Aiacis. Quam societatem Sch00llius deprehendit it 3 et 1137, deinde 389 sqq. V. t 389 sqq. autem Teucer Atridas exsecratur quod c0rpus m0rtuum eicere V0luissent. Atque Sch0ellius p. 91 ann0tat hanc imprecationem non iustam fuisse: sie die Adriden)Waren Frevier adurcii das si dena0dten Schanden, o ten, Wi Massi halte m0rdun ollen, uni indem I eukr0.erkannie, das dies unerii illi Absielit des jas u achen revel are, durit ei itinen, W0lchecia dies Absicli aucti un0rsulit tessen, nichiilichen. u0d non rectissime dictum est. Ubinam Teucer intellegit facinus futurum fuisse, si irritum iacis consilium persecuti essent Certe nusquam. Nam facinus fuisset, mortuum Violare, propter causa quae ab Ulixe exhibitae sunt quibusque Victoria lata est, neque autem pr0pterea qu0 Aiax propositum suum non absolvit. Neque t0ta fabula talis Sententia exprimitur, apparet contra iacem ex severissima hominum lege puniri potuisse. Tamen in exsecratione illa aliqua iniustitia exstat, sed valde comprehensibilis est. Nam Status Teucri 0nsiderari debet. Qui p0stquam magna m0derati0ne adver8arios habuit, postrem0 amore fratris atque imminente periculo quam niaxime inflammatur et in alium c0mmutatur. Tranquillitas evanescit, ut inde a v. 304 ira eius apertissime compareat. Tum in Scaenam progreditur Ulixes. Cuius rationem ut Teucer maxime admiratur ita gravissimum fit odium eius contra Atridas, qu0rum malevolentia patet. Et verba: Dτος ὁ κἀκ. κάνθ ὁ ων μοι, δμως χθιστος σται l372 q. eum tantum magis incitare p0ssunt. Quibus compositis dev0ti illa iniqua est, i per Sese cognoscitur, neque autem Si cum reliqui comparatur. - u0d attinet ad v. li 3 et 1137, Sch0eli putat p. 76 q. Teucrum 113 caedis consilium defendere: Teukros inam die Schuldilos Bruder aus sicli deni Deilich ursi e nichi W0lite se imRochi die Verteidiguia durchmhren, gugeben, da 88 Aias gelaevellhulte. Sed videor supra . 2 Sq. dem0nStraVi8Se, cum Menelaus il 34 scelus Aiacis n0n respiceret, etiam Teucrum id defendere non posse. Deinde Teucer minime id assequi studet ut fratrem iure atque acti0ne pr0tegat, sed eum invitis Atridis contumacia sepulturus est II 08 q. Ill Sq. illi, J82 qq. ,

1308 sq.). Si iure pro e dicere vellet, id tantum iter ingredi deberet qu0d Ulixes postea init et ipse ill0, 12, 11 3 significavit. Neque defensi illius delicti ali l0c invenitur neque

75쪽

vero iuri 0nveniret, Si Xstaret. Nam S0phocles intendit ut iure probetur m0rtuum c0ndi debere. Quare ineptissimum esset, si unus e d0fens0ribus iacis facto ius faveret qu0 malefactum esse fabula semper docetur atque spectatoribus et Suadetur. Sed qu0d Teucer cur iustissime frater humandus sit n0 accuratius explicat, h0 a 0eta magno c0nsili artis causa institutum est. Etenim si Teucer fusius dilucidasset et o δίκαιον, molesta

amplecti p0ssit Sententiam suam explanandi, Sophocles curavit ne pus esset eum d0ctrinam Ulixis praecipere. Nam cum Menelaus perperam l0quatur sil 26 li 323 Teucer gravem atque dignam disputationem Spernatus senulatim quasi hebetibus t0lis profligat. Atque futurum fuisse ut mores Teucri non obscurarentur sceleris patrocini0, ut Schoellius i. c. p. 577 cen Set, non c0mprehendo. - EtiamSi autem Teucer fratrem peccavisse putat, magnae laudes quas 413-l4l ei tribuit ab hac re non dissentiunt. Nam cum Aiax ὁ παντ' racto ibi Vocetur, Teucer non multo ampli 0ra dicit Ulixe i 339 sqq. . Praeterea considerandum est quo temp0re Verba fiant. Merita iacis undique agnita sunt ex Virtute eius praecipue vict0ria pendet, ut ei qui fabulam audit vel legit illa locutio iustissima videatur esse. Nam culpa viri Drtissimi oblivione obruta est, Teucer eam n0n meminit atque ut verba rati0nis unebris, qua m0rtui memoriae magnum lucis affertur παντ' γαθω 80nat Super corpus ut 0rtuum Aiacis λ). - v. li 3 Schoeli iudicat p. 572 Teucrum qu0d in universum adiciat Menelaum clam multa mala c0mmittere cum haud dubie h0 argumentis c0mprobari 0 possit, iam incipere iniustitiae fratris participem fieri. Neque affirmem Teucrumll 37 vera dicoro Tamen n0n pr0prium mendacium exstat qu0d certe l0quenti praecipue hoc loc0 0n paru dedecori futurum fuisse lucet'i. Nam ipsa verborum forma iam exprimit se nihil affirmare atque c0gitare possumus eum ita dicere ut adversari stomachum faciat alia. C s. p. 23. Ulixis naturam investigare vix necesse est, cum Octi Summatim de ea c0nsuntiant. De Atridis autem iudicia discedunt. Osannus' quidem nimis inique censet ratus gamemnonem et Menelaum ut invisissimos atque crudelissim08 8S deScript0S.

1 Cf. Trach. 7 ubi uianira admirabili amore Herculem πανπιυν

αριοπον φωτα PPellat, quam vi magnum maerorem ex eo ceperit.

2 De Graecorum veritatu cf. L. Schmidi . c. p. 403-4l4. Ubi monstratur Graecos, quamquam Democriti praeceptum: ἀληθορευθέειν χρεων ο που uno flagm. 125 exstat, maximo veritatem dilexisse. Neque defungorem Aiacis proprie mendacem esse licet.

76쪽

68 Qua cum re non c0ngruit ipse felicissimus exitus Paullo miti0rS0lgeri in opinio est qui Atri las mal0s et Scelestos esse arbitratur. Iacobus η controversia, qua Menelaia Teucrum ppugnat, l0quacitatem et ignaviam notari vult quae verba SchneideW.' mutavit in superbiam atque ignaViam . elcherus autem l. c. p. 251n0n satis certe ita loquitur: Trut derisu8geSprochenen Feind-schas de Partheyen a der Dieliter sicli 0hl 0hii tot die Atriden im Aug0mein0n eruntergus etZen init sichtbarer Ungunsigi schil derii de nur in diosum Strei te der ObergeWali egenuin0n Machii gen geli assige Anti iebe et ener besonder gur Sprach gu bringen . 0 iudici c0nstat nimium Atridis avstri. D00dorluiniusε denique cogitata sua ita colligit: hinc i. e. a parte tridarum ius n0n in crudelitate pugnat . Cum e sent sentia eius Atrida ius legitimum delandant ut ob0di sentiam in magistratu atque lege8 Severitatem quandam imperat 0riam iudicialemque in factis eorum magis c inspici quam inimicitias et malignitatem putat. Qu0d 0n 0mprehend0, nisi quis forte pios

sermones ut 07l-l08 Ver0 et sinceros putare, illos autem locos quibus ardentissima Simultas ostenditur n0Hegsere vult. Prosecto senelaus 1052-l065 pra 'cepta legum graviter praedicavit, ut nusquam verba eius sint efficaciora. Sed qu0dammod ea didicisse videtur, cum neque in religi0n firmissimanoque in animi sententia a p0sita esse brevi 0st manifestum fiat. Nam ubi simultas emergit, verba infestissima et clarissima sunt ubi bedientiam in leges nuntiat, non stabilis est omnia c0acta videntur, inimicitiae inmiscentur atque Sententiae discrepantes nascunturq). Neque dubium est quin Atrida muli gravius atque firmius repugnaturi fuserint. Si plura apud eos vincenda fuissent p0stulatis acerbissimi dii. Itaque ius vix est cum iis, quia scilicet 0n satis ei consulunt et violentia reguntur. Cum, fortasse pariter derint, tamen amemn0n e magis c0ntinetq)Menelaus apertius se calamitate iacis gaud 're stendit Menellaus omnino levior ac Vantur est Agamemn0ne, qui, qu0ad 0rp0test auct0ritatem et dignitatem suam servare cupit. Nam put Agamemn inem haudquaquam tali stich0mythia cum Teucrotiugnaturum fuisse quali Menelaus cum eo pugnavit. Itaque Menelaus agendo dem0n8trat, quantopere indoles Sua potestati imp0ratoriae c0nveniat quam ibuntissime ibi arr0gare paratus

1 Soph. p. XXVI. 2 Jacob, Soph Quaesit p. 206.3 Einluit p. 62.4 l. c. p. 128 cf. p. 124-l27. 5 Cf. Seh00ll in annot. 43 p. 80 sqq. 6 Burnhaid l. c. I p. 363 recte eum frigidiorum appellat quam

Menelaum.

77쪽

0st. Sed minus mihi persua8 Menelaum prorsus SSe ignavum, id quod Do0deri l. c. p. 27 cum Jacobo et SchnoideWino affirmat. Nam si Menelaus l067 sqq. qu0 D00deri indicat, verba facit γὰρ βλεποντος IV εδ νιηθοιεν κρατεῖν lor ντως θανόντος γ'ἄρξομεν κτλ. nihil apparet nisi eum domare n0n potuisse valentissimum et trucissimum Aiacem, quo vix ign0ntinia Menelai 0nscitur. Quod autem ut 0rtu parcere n0n vult, 0 minime ignavi sed inimici humilis neque magnanimi viri videtur esse. Locuti0ne

καν x θελης l068 haud dubie Drtitudo quaedam significatur

ut tota rati0ne. Neque ignavum e praebet Menelaus, cum parvo comitatu ill 5 in caenam prod0at ubi eucer et ch0rus Aiacis protegendi causa ver8antur. Postremum sit 5 sq. abire cogitur cum solus violentiam adhibere n0ni0ssit contra Teucrum seiusque comites. Tamen quaeritur num poeta naturas Atridarum iniquius descripserit. Neque AriStotelem persona generosa eSSO ita iubere, ut tantum honesti in Scaenam pr0ducendi sint, efficitur X a. p. 454 28 Sqq., 46la 5 sqq. , 46l l 9 sqq. Sed institutis artis dramaticae sepugnaret, si maleficentissimi atque perversissimi homines introducerentur. Tale Atridae n0n sunt. Nam cum tax utique magnum scelus contra e0s machinatus sit, ilium eorum ex aliqua parte si minus excusari tamen comprehendi potest. Menelaus quidem a nobis sperneretur, nisi ratio, qua a Teucro tractatur, quidquam comici 0ntineret, ac praeterea vix negari 08Sit eum ex aliqua parte d00 vereri, ut Sch00ll. ' recte indicat v. 060 ut it 30. Agamemnonem denique videmus religione moveri y et profecto amicitiam magni aestimat P. Tamen Atridas multo infert 0res esse Teucro et Menelao elucet. Sed nequaquam assentiri possum ergki0' qui pr0pter id ipsum sescripti0nem tridarum medi0cris esse p0etae neque assignandam esse S0phocli 0ntendit. Profecto c0ncedo in universum n0n decere egregium p0etam iis, qu0 triumphare cupit, magnam virtutem tribuere, iis autem, qu08 triumpho obstare neceSSe St, magnam malevolentiam, quod n0n 0lum comm0dius est, sed etiam uini subtilitate caret. At hoc l0c re aliter se habet. Iam p. 39 0mmem0ravi dubitari posse, Atax nonnem0rtuus etiam p00nam moreat quoniam facinus eius insignissimum fuerit. tque ius quoddam Atridae tenent, ut a primo magi 0pp0rtun loco confligant quam funeri defensores. Itaque

78쪽

si Agamemnon et Menelaus etiam se praestarent inimicos dignissi-m0 atque iustissim08, Scilicet quaererem qu paci Aiax atque pars ius cum dignitate victuri essent. i. pp. 39 et 48. Equidem admiror hic prudentiam p0etae. Ita pars fabulae Soph0cleae, qua inscribitur Aiax, a nobis n0 praepropere investigata est ClariSsimum poetae ingenium,s0llertia et artificium mire eminent ut Scaena Sepulcrale n0Vasatque ingeniosissima appellare p0ssis Aristoteles m0net δ): -

Atque partem Aiacis sine artificibus scaenici ac ludo cognovimus, partem, quae ab uia ex doctis nostris pii vile et primus conatu poetae mediocris habetur. Nihil c0mmem0r de tali iudicio, sed id saltem c0nstat si tantum disputati0nis meae aliquantum veritate nitatur auctorem Scaenarum Sepulcralium iam ex pueris excessisse et praecipue non esse Ι0ph0ntem puerilem. Talis c0mpositio talis notati morum nequaquam Sunt rudimenta,

quae forsitan etiam poetis in secundo vel terti gradu c0ll0catis dedec0ri sint. Itaque hac dissertatione gl0riam illustrissimi p00tae Graeci, qui delectati0ni innium aetatum scrip8it, pauli auctum

iri per0. 1 a. p. 1450 18 sqq.

79쪽

VIT A.

Natus sum Ioannes olim Halberbrachii Guestsalorum a. h. s. LXII. a. d. XVII Kal. Febr. patre Frangisco, matre Bernhardina se gente Κaiser, quos integra valetudino esse gaudeo. Fidem profiteor catholicam. Instructus per tres annos schola privata gymnasia Attendornense et Pador-bornens adii, quae per quattuor annos frequentavi Maturitatis autem testimonio exornatus vere a. h. s. LXXXI. universitatem Herbipolsensem petii, ubi per bis senos mens0s informi scholis praecipue theologicis et philosophicis. Deinde in academia Monasteriensi, quam frequentavi perbis senos menses, ad studium litterarum et antiquarum et theotiscarum me contuli. In hac denique alma litterarum sed Marburgonsi per torsenos mense me docuerunt . . D. D. Ber g mann BOrna ann Caesar, Cohen, usti, Lucae, L. Schmidt. Postquam exercitationibus eruditus sum proseminarii philologici Monasteriensis sex menses, hic Seminarii philologici et Germanici socius fui ordinarius per bis seno menses,

seminarii philosophici et historici, quod pertinet ad antiquam historiam,

Omnibus, qui me docuerunt, iustas atque debitas ago gratias.