장음표시 사용
161쪽
I12 BELLUM bi,ex uirtute nobilires coepit. Inuidet honori meo, ergo, suideant Iabori et inocentive, periculis et metue,qm per haec ill si coepi Veruboles corrupti superbia, ire aerete aPre,quasi uestros honores cunic nant . im
qui diuersisimas res pariter expetant, uoluptate,et praema uirtuns, A tque enam cum apud uos,aut in Senatu uerba ficiunt, pleras oratione miores μου extollunt,eoru fortia β memorando clariores sese putant,quod cuntra est Nam quanto uitae illoru praeclarior,tanto borwm socordua flantiosior et profecto ita se res habet, maior si GLORIA po laru quasi Iume est,nes bouri eoru , s Iam occulto patitur. . Huiusce rei ego inopiam patior Quirites Verum id, quod multo praeclarim e mea secta mihi dicere licet, Nunc uidete, quὰm iniqui sint,quod ex aliena uirtute sibi arrogine, id n hi ex meanon conoedui. Scilicet quia imagines no habeo, et quia mihi noua nobilitas est,qμὰm certe P E PE RI SS E, quam acreptam ωΥ- rupise melius est. Equide ego non ignoro si iam v hi restondere uelint,abunde illis secundam et compositum orationem 're Sed in maximo uestro beneflcio, cum omnibus locis me,nosy; maledictis lacerene, non piacuit reticere, nequis modesham moensicientiam duceret Nam me quidem ex animi sententia udere
nulla oratio potest. quippe uera necese est praedicet, fissam uire, moress mei siuperant . Sed quorumam uestra consilia accusantur, qui mihi siummum honorem,et maximum neptum mposui As, etiam
162쪽
IUGURTHINUM 1 atque etiam reputate, num eo u paenitendu sit Non possum fidei cause imagines, nes triumphos,aut oensiulatus maiorum meorum o laniare. At si res postruis Iet ,holas, uexillum, phaleras, alia militinia dotina, praeterea cicatrices aduerso corpore-He sunt meae agano, haec mea nobilitas,non haerediture reli ,
ut illa ilis, sed quae eg' plurimis meis laborib. et periculis quaesiui Non Auno composita uerba mea . Pax νύ id fero. IPS A se uirtus satis ostedit. Illis artificio opus est,ut turpia sim oratione tegunt Neis: litetiras graecus didici,parwm placebat eas discere,quippe quae ad uirtute doctoribus nihil profuerant. At illa
multo optima Reip. doctus sium soJem ferire, praesidia agitare, nibit metuere,visi turpem semλ, Demeet aestatem iuxtα pati, mi regniesorire, eode tepore inopiam et labore tolerare. His ego praereptis militer hortabor. Neq; illos arcte odiam,me opulenter. neque gloriam meam labore illorum sectam. Hoe est utile, hoe ciuile apertu NANQUE cu tu per mollitie agas, exercitum supplicio coiere,id est dominum,non peramrem esse Haec atque alia maiores uestri sidendo, fies et Rep celebrauere Quis nobilitur stere , ipsed sinulis moribus, s illorum aemulos contemnit, et omnes bonores no ex merito sed quasi debitos a uobis repetit C aeter u homines Ap rbismi procul errat.
Maiores eorwm omnia,quae licebat,illis reliquere,diuitias, magines memoriam si praeclaram, uirtute non reliquere,nes poterant, E A SOLA neq; datur dono, neq; acripitur. Sordidu me,et incultis moribuε
163쪽
I24 BE VM aiunt,qllia par scite conuiuium exorno,neque histrionem ullis, s pluris pretii coqua, qua uisii cum habeo, quae mihi libet confiteri quirites Nam ex parete meo, π ex auiuesanssis uiris,itu ampi, MUM DI PIA S mulieribus, VIR IS Iaborem conuenire, omnibus f bonis oportere plus gloriae,quά diuitiariles e. arma,non siuppellectilem decori esse. Q um ρο- λ , quod i at,quod carum aeshmans idsemper Mei Le,amens, potens,ubi adolescetiam habuere, ibi semctutem aerni in conuiuiis,dediti uentri .et turpissimae parti corporis sudorem, puluerem, ' alia talia relinquant bs,quibus illa epulis iocudiora fiunt. Verum non est im Nam ubi faetiisse dedecorauere turpissi uiri,bonorum praevisa ereptum eum, Ire u hssime Iuxuria Erignauia pessime artes, illis, qui coluere eas,nihil officiunt,Reipu.muoxiae cladiuent.Nunc quoniam illis quantum mores mei non illorum flantia poscebant,restondi,pauci de R ep.loquar . Primm omni u bonu habetote de Numidiae animu Quiri=s. Nam quae ad hoc lepus Iugurtha tutatae sunt,omnia remoui bs,auaritiam, imperitia, atq; superbis Deinde exercitus ibi est locvru sciens, sed me Hercule magis strenuus, qua felix, Nam magna pars eius auaritia,aut temerimae ducum attritae est Quamobrem uos, quibus militaris est aetas, adninitimini mecum, mpescite R emp neque quenquλα calamitate aliorum . aut imperatorum siuperbia metus coeperit. EPutet in agmine,cut in praelio con
164쪽
IUGURTHINVM ri in omnibus rebus iuxtae geram proficto D se iuuatibus omnia matura Ant,uictoria praeda,ia , καρ dubia, ut procul essent, tamen omnes bouos Reip.
subuenire decebat. Et enim nemo IGNAVIA imor mrelis fictus est, neque quisq parens liberis,uti aeternistrent,optauit, Is uti boni,honsi s uirem erigerent. Plura dicerem quirites,si timidis uirtutem uerba adderent Nis strenuis abude dictum puto Huiuscemodi oratione habiti,Marius pol'quam plebisari s arrectos uidet,propere sommcam, 'pendio, armis,aliis s utilibus naves onerat Cum his Aulis Manlium Ier tum proficisci iubet Ipse interea miliα ter scribere,non more maiorum,neque ex classibus,
sed ure cuiusque libido erat, cupit ecenses plerosque- Id sectum alii inopia bonorum, alii per ambitione
Gonsistis memorabant, quod ab eo genere celebratus, auebisq; erat, et bomini potentiam quaerenti egentis
dentur Intur Marius cum aliqu a m maiore μmero,
quam decretu erat,in Astiorem prostrii, is,paucis die α
bus V tiorem aduebitur. Exercitus ei traditur a P. Rum
tilio letino. Nam Metellus collectum Marii fugerat,
ne uideret ea,quae audire animus tolerare nes uerat.
Sed conμI expleti; legionibus sobortibusq; auxilia riis iis agrum sirtilem, et praeda bonust m pro itur omnia cure ibi militibus donat. Deinde m kIαIa et oppida natura π uiris parum munire, aggre*ditur praelia uritu, struo alia leuia aliis locis β-
165쪽
tissim v, ARMIS libertate,patriam,parentes salia omnia test, gloriam,ais diuitias quaeri Sic breui istano noui, ueteres , maluere, π uirtus omnium aequalis serim. At Reges ubi de aduentu Marii oegno uerum,diversim locus disciter abeunt Ire Iugurthae placuerat steranti,mox effuser bo laris di posse R omanos sicuti plerosque remoto metu laxius, licetiusq; Iuturos- Metellus sterea Roma pro=λις,coira stem μam betissimis animis accipitur, Plebi, patribus s, postquam inuidia decesserat, iuxta rerus. Sed Marius pmp re .prudenter φ sorum bubares pariter afrendere cognoscere quid boni utrisque, t cvntra esste Explorare itinera regum,cvnsilia et insidias eorum anteuenire. Nihil apud se remisem, neque apud illos tutum pati. Ita 'Getulos er IMPribs,ex nostris βriis praedas agentes, saepe aggres'
ser in itinere βderat imms Rege haud procul ab
oppido Cirtha armis exuerat. Q tuae postqui gloriose modo,neque belli patrandi copia cognouit, syrtute urbes quae uiris aut loco, pro bulibus adversemst opportunismae erat singulas circunuenire,Ire ratur Iugurtham aut praesidis nudatumiri, si ea pateretur,aut praelio certaturum. Nam Bocchus sepe ade m miserat nuntior,uelle populi Romani amicitia, nequid ab se bos hie timeret. I d simulauerit ne, quot prouisss grauior acrederet, an mobilitate ingenii pa- em,atque bellwm muture stlitur, raru exploratum
166쪽
auertere ab ho bbus Ac primo mediocria gerebat, . exis'manr Iugurtham ob suos tutandos in manus uetur m. Sed ubi illum procul abese, re alis negetiis insentum ac erit, maiora, et magis a tera aggredi tempus uisum es erat inter ingenter solitudines oppidi. gra m atq; ualens uomine Capsa, cuius conditor Ur ista
Hercules Libys memorabatur, eius ciues apud Iuα
gurthi ι manes, leui imperio et ob easdeliginis habebantur,muniti adue m hostes , non moenibus mois do et armis atque uir. ,ueruenam multo magis Iosurn assteritate, Ni praeter oppida propinqua alia ora D,inc Im, evntia aqμα , VH serpentibus, qua ν- μυ , sicuti omniu feraru INOPIA cibi acrior. Ad hoc natura serpenti m ipsa perniciosa, sin magis, quam aliare acrenditur . Eius oppidi potiudi Marisi maxima cupido inuaserat,cum propter uβm belli, tum qκia res alera uidebatur,σ Metellus oppid mTbalam magna gloria coeperat haud disinuliter μι- tu, nisu sinisti quod apud Thali non longe amoerubim, aliquot sontes erans, Canensis una modo,at mea intra oppidu tuu aqua,caedera pluuia utebantur Idibis et in omni Africx quae procul a mari m- tius aiebat,eo 'cillus tolerebatur,quia Numidae plarwnque Iacte et ferina usabantur, ρο neque selem,nes alia G VLA E irritam eis quaerebit, Cibus illiπμdMersus famem,atquesitim,non libidini, neque Iura xuriae erat Igitur consiui omnιbius explorans, creda
167쪽
D iis Iretus,nam contra tantur difficultures consilio setis prouidere non poterat,quippe etiam frumenti λαopia terebam quod Numidae pabulo pecoris mans, quuncaruo student, Et quodcunque natum fuerat, iussu Reps in lora munitae contulerant . Ager autem aridus, π frugum uacuus ea tempesiste, Nam aestatis extremum erat,tumen pro rei copia fatis prouideterti exornat. Pecus omne,quod siuperioribus diebus priscis dae fuerat,equitibus auxiliariis agendum attribuit. Aulum Manlium Ieatum cum cohortibus expeditis
ad oppidum Laris,ubi spendiu et commeatum Iomuerat,ire iubet,dicit s si praedabundum post paucos dies eodem uenturn rc incepto suo occultum, pergit ad flumen Tanam Catum in itinere quotidie pecus exercitui centurias,itemper turimus aequaliter distribuerat ex coriis utres uti ferent curabat, simul π inopiam frumenti lenire, π ignaris omnibus parare,quae mox usui forent Denique Axto die cum ad flumen uentum est, maxima uis utrium ego . Ibi nistris leui munimem positis,milites cibwm mpere, atque uti simul cum oras Fotis egrederentur, parum resese iubet, omnibus sarcini; abiems, aqua modo, sis et iumentα onerare. Dein postqui tempus uisium stris egreditur,noso χ, totum itinere ficto cosedit. Idem proxima scit, Dei de fertia multo ante lucis admuentum, peruenit in locum tumulosium, a Capsa non amplius duum milium interuallo. Ibis quamoc cultissime potest, cum omnib copiis operitur . Sed ubi dies coepit,et Numidae iubilbo hiememetes,multi op
168쪽
IVGURTHINVM rispido egres, repente omnem equiretum, cum ἴθuelocissimos pedites cur sit tendere ad Capsam, et portur obsidere iubet, Deinde ipse intentur propere sequi, neque milites praedari sinere Q isae postqua oppidani o nouere,res trepida metus myns, tu mprouisium, ad hoc pars ciuium extra moenia inho-
pirum pote late,coegere,uti deditionem facerent . Caeterum oppidum incensium, Numidae puberes interfe-m,aIii omnes uenundan,praeda militibus diuisa, Id facinus oentra ius belli non auaritia,neque scelere cosulis admissum, sed quia locus Iugurthae opportu, nuς, bis aditussissicilis,levus hominu mobile, infidum,ante neq; beneficio,nes metu mercitum - P ostquam renum rem peregit Marins,sine ullo suorum inmmmodo,magnus,et clarus antea,viniordiscimrior haberi coepit omnia non bene cd ultuen uirtutem trabebantur Milites mode' imperio habiti, sita 1 I re locupletes,ad coelum sim Numidae mairs
mortale timere.Postremo omnes socii,atq; hostes cre, dere,illi aut mentem diuinam es, aut Deorum nutu cum hi portendi. Sed consiui,ubi ea res bene euenit, ad alia oppida pergit, pauca repugna tibus Numsdu a
pit,plura desierre propter Capsensim miserias igni
currumpit,lucstis,atque caede omnia cum plentur. Denique multis locis potitur,ac plerisque exercitu incruento aliam rem aggreditur,non eade asserimae, quamnensium, caeter haud secus deficilem . Nanque haud longe a flumine Mulucha,quod I ugurthae, B occhis regnum diuidebat,erat inter caeterum planicie mons saxens, diocri cistello,satis parens,in tamen
169쪽
r3ο BELLUM sῖ m editus. uno perangu is aditu relicto Nam omnis natura uelut opera, atque confulto praeceps, quem locum Marius,quod ibi Regis thesauri erat, μmmaui cupere intendit Med ea res forte,quam consilio me
lius gestit Nam mitello uirorum, atque armoru setis magna uiue,et fumeti,et'ns aquae, aggeribus, turvibusq:, et aliis machinationibus erat locus importunus,iter myllanorum angustum admodum,utrinq;
praecisum,uineae cum ingenti periculo si ira arbitur na cum hae paulo pro aserans,igni,aut lapidib-mrrumpebantur .milites neque pro opere consit lare propter iniquitatem loci neque inter uineas sine periculo adimni irare, optimus isq; cadere, aut sauciari, caeteriue metus augeri , A t Marius multis diebus, laeboribus on umptis,anxivi trabere asm animo μο, omisseret ne incoepsum , quonia frustra erat,an fortunam opperiretur,qua sepe pros ere usus erat insae cum multos dies,uo iis si aestisans agituret, forte quidam Ligus ex cubortibus auxiliariis Gles grePri αtis, castris aquatum egressῆs,haud procul ab latere ae stelli,quod aduersium praeliantibus erat,ammiaduertit inter saxa repetes Cocleas, quarsi cum unam,atq;
adteram deinde plures peteret studio legendi paulatim prope ad summum motis egressiis est ubi postquassolitudinem intellexit, more ingenii humani cupido difficilia faedi, animaduertit Et frae in eo locvgridi; ilex coaluerat inter saxa, paululum modo prona,
deinde in exa,atque aucti in altitudinem, quo cundi Ela rinentiκm natura fert,cui κε ramis modo, modo
170쪽
erant. Exploram omnibus,quae mox Misi ore duce, bat eodem regreditur,uon temere,uti ascenderat,sed tentrem omniia,et circusticiens Irus Marium propere
adiit,ami edocet hortatur ab ea parte,qua ipsi ascenderat,myli tentet,pollicetur sese ducem inneris, periculis nihil esse docet. Marius cum ligure promissa eius cognitum ex praesennbus misit quoru alii uti cuiusque ingeni m erat,im rem disticilem,aut sale
renunauere. Consulis tumen animus paululum arreritiis . I tres ex copia tubicinum,et cDrnicinum,numero quinque, qua uelocissimos delegit,et cum his, praesidio qui forens quatuor centuriones,omnes s Liguri parere iubet,et ei negocio proximum diem mcluetuit. sed ubi ex praecepsto repus uisium, paratu, et oempo sns omnibus,ad locum pergit. C aeterum illi,qui centuriis praeerant praedocti ab duce, arma, ornatum smutauerant Capite, atque pedibu3 nudis,un pro
steritiis, si usq; per saxa secilius 'ret sup terga gla
dii erscure,uerum ea Numidicum cori tue, ponderis gratia,simul et ostensia,quo leuius streperent. Igitur praegredies Ligus saxa,etsiquae uetustiae radices eiis nebant,laqueis uinciebat,qidibus alleuati milites facilius ascienderent,interdum nmidos lassolenna itineis τέ leuare manu ,ubi paulo assterior ascen*s erat fingulos prae se inermes mittere. Deinde ipsi cum silloruarmis siqui quae dubiani*i uidebantur,pongimutenrere,acsepius eadem ascendens, descendenss,de- intellatim digrediens,caeteris audaciam addere. IItur diis,multum s stigati, tundem in myllum per