장음표시 사용
141쪽
-2 I i BELLUM at auidias alteri alteros sauciare,quam semet tryre , C timor permis trus hortatione,laetitia,gemitu Ite prepituς armorum ad coeli m ferri, tela utrins uolare
Sed illi, qui moenia defensabant ubi bollas paululumodo pugnam remiserant,intenti praelirum equestre proste bant, E os,uti quae s Iugurthre res erant, laetos modo, do pauidos animaduerteres,ac sicuti assis audiri,aut cerni possent monere alii,alii hortari, aut mans signifrare aut mn corporibus ,huc,et illuc quasi uirebwndi aut iacientes tela agrere. QSod ubi Mario cogmtum esti nam is in ea parte curabat, cDnsulto lenius avre,ae dissidentiam rei simulare, pati N umidas si me tumultu ,R eps praeli m uilere. I re illusi,dio sisorum a triclis repente magnia vi muraem aggreditur, iam Diu aggresi m lites prope summa coeperant, Cum oppidani cuncurrunt,lapides,igne, praester ea alia tela inurunt. Nostri primo resistere, deinde ubi inae,atque alterae statae cominutae sime, qui super Arrerant afficti kne, caeteri quoquomodo potuere, pauci integri, gna pars colem. lneribus abeunt, Denique utrinop praeliu nox diremit i Metellisue postquam uidet Irustra inceptum, que oppi tam rapi ineque Iugurtha niti nilsi ex insidiis,aut deseo loco pugnam facere,et iam ae latem exactam ese, M Una discedit,et in his urbibus quae a Rege defe
strane fatisq; munitae lom,aut moenibus eram,pr sidia imponit. Caeterum exercitum in prouincia, quae proxima est Num diae,bem; digratia collorat Nesid tempus ex alior m more quieti,aut luxuriae mu- cedit. Sed quoniam armis bellum parum prooedebat,
142쪽
IV CVRΤΗINVM Io is si divi Regi per amicos tendere eorum perfidiano armis uti parat. Igitur Bomilcarem, qui Romae cum Iugurtha fuerat et ira uudibus datis de Magiuae nece clam iudiciu fugerat, quod ei per maximsa cinam, xima cupia sellendi erat, multis pollici renonibus aggreditur,ae primo escit,un ad se culloquendi grana occultus ueniat, Deinde fide datu si Iugurthi uiuum,aut necutum sibi tradidiset ire, uti illi Senatus inpurustrie, siua omnia concederet se cile Numidae persiuadet,cum ingenior do,tum memtuenti ne, si pax cum Romanis ieret,ine per condinones ad Aupplicium traderetur. Is ubi primum opportunum fuit, Iugurtham anxium, ac miserantem Artunas βιου acredit, net,atq; lac mans obtestitur, uti aliquando sibi liberis ;, genti Numidaru optime meritae prouideatio ibus praelitue siste uictos,agrsiua bitu, multos mortales captos, om*s; regni opes co nutus esse satis saepe iam π uirturem militum, fortuna tenmta , caueat ne illo cuminae Numidae sibi βιlane, His atque dilibus altu ad deditionem antrix m Regis impellit Mittuntur ad Imperatorem legrati,qui Iugurtham imperatu fustiirwm dicerent, aesine ulla passione est,regnum s in illius fidem tradere,Metellus propere custos Senatorii ordinis ex is bernis anaersiri iubet.Eorinm,et alioru,quos idoneos ducebat,consilium habet. Ita more maiorum ex oen- silui decreto,per legator Iugurthae ιperat,argenti pondo duoenis millia, E lephantor omnes, equorinn et armorum aliquantulum, M ae postquam si nemora facta sium,iubet omnes persuam uinctos adduci. Eorsi
143쪽
magna pars uti iussum erat addum, pauci cum prion m deditio coepit,ad Regem Bocchum in Mauritumam abieram. IItur Iugurtha ubi ar s, uiri, wpecuniastoliatus est,dum ipse ad imperandύ Ti-pidium uocaretur, rursius coepit feriise animu sinu,re ex MALA CONSCIENTI A digna timere, Denis multis diebus per dubitationem cosῖmptis,inm modo taedio rerum aduersaru ora bello potiora duceret interdum ipsi secum reputaret, quam grauis casius inseruitiu ex reguo foret, mitis gnisq; praesidiis nequicquam perditis,deintegro resiumst bellum,σRonne Senatus de prouincis consultus ,Numidia Metello decreuerat. Per ide te pus V ticae forte. C -Mario per bub MDiu supplicinii, gna, atque mirabilia portendi aurust ex dixerat, proinde,qux animo agristabat, fretus Diis avret,fortunum ,quumsaepissim experiretur,cunmi prostere euetura At illum ia antea consslatus ingens cupido exagitabat,ad quem aspiendum praeter uetustium similiae ,omnia abunde erant. Industria probicis, lina m na saetia,animus belli insen D O MI modicus,libidinis et diuitia-vu ui kr, tantumodo C L O RIA E auidus, Sed buristus,et per oem pueritis Arpini alitus,ubi primu aedic
litiae patiens Iuit,'pediu faudis no GRAECA ficudia, neque urbanis mudiniue siste exercuit. ιαλ- ter bonas artes integrum ingenium breui adoleuit. Ergo ubi primum tribunatum n lirerem a populo petit, plerisque faciem eius ignorantibus, Ocile notus per omnes tribus declaratur . Deinde ab eo mala
' gistratu alium post alium sibi peperit, fimperque
144쪽
IVCVRTH NVM Issis pote bilibus eo modo anhubat,ut ampliore,quam serebat, dignus haberetur. Tamen is ad id locorum relu uir. Nampo Ua ambitione praeceps datus est conflatum appeteΥe non audebat, Etiam tum alios
mansisatus plebs,cvnsulatum nobilitas, inter se permanus tradebat . N ouus nemo eum clarus, neque
rem egregus senis erat,quin is indignus illo bono, re, quasi pollutus haberetur . Intuν ubi Mariisus arustias dictat eodem intendere uidet, quo cupiis do animi horrebatur,ab Metello petendi gratia mis
sionem roPt, Cui quanquam uirtus, gloria, atque alia opirenda bonis superabant,remen inerat contemptor animus ret SUPERBI A cummune nobilitum malum . Itaque primum cummotus insolirere,πια rari eius constitium quasi per a citiam monoe,
ne tam praua inciperet, neu Fuper fortunam anima gereret. Non omnia omnibus cupienda esst,debere illi res suis satis placere postremo axueret id petere a populo R omano quod illi iure negaretur. Postqua haeatque alia talia dixit,neque avimus Marii Iethtur,
cturum siste quae peteret, A c polis a sepius eade po-sbilanti fertur dixissi,ne 'bnaret abiresans mature illuo cum filio Ao cn latum petiturum. Isi eo
teporem Contubernio patris ibide militubat, an rnatus circiter xx. Quae res Mariu pro honore ,que affectibat cunera Meretrum uehementer novenderat.
Ire cupidine atq; irai pesi ς consultoribus, crassavi, neque ficto ullo,neque dicto abstinere,quod modo ambitiosumfret,Milites ibus ι rabernis prαerat,
145쪽
Ios: BELLUM laxiore Imperio quam antea basere ε pud Muciatores quorum magna multitudo U ticae erat,eri uolsi sit l,re magnoice de bello loqui,dimidia pars exercitus sibi permireretur paucis diebus Iugurtham mmtherus habiturum ab Imperatore con*lto bellis trahi quod homo inanis,σ restae siuperbiae Imperio nimis Puderet. χοα omnιa illis eo firmiora iam debantur,quia diuturturete belli res fruliaresanr-νuperant Pr animo meienti m i satis libratur' Erat praenerea ι exercitu nostro Nu da quinus ne Gauda, Mana labilis filius, Masinissae nepos, quem Micipsa testirmento secundum haeredem scripserat,morbG confectus, ob eam causam mente ροιο Iulum minurere. Cui Metellus petenti more regum, ut sellam iuxis poneret,ilem postra cui lariae caussa
turmam equitum Romuorum,utroq; mPuerat,
honorem, quod eorum do foret,quos populus Romanus Reges appellauiset,praesidiuo quod contumeliosium 1 neos'ret s equites Romani satellites Num,
dae traderentur Humc Marius Anxium aggreditur, atque horretur,ut contumeliarum in Imperatorem cum suo auxilio poenas petat homine ob morbos animo parum ualido, ecunda oratione extollit,illil Reis gem,mgenrem uirum, Masinissae nepotem esst,si Iugurtha mptus aut occisus foret Imperium Numidiae sine mora habiturum Id adeo mature pose euenire, isi ipse consiιl ad id bellum missus 'ret Itus et illu,
er equites Romauos, milites, et negotiatores, alior
ipse,plerosq;.gro pacis mpellit,uti Romam ad βιος necessarios asserem Metelim de bello scribans,Ma
146쪽
m Imperatorem pomne. sic a multis illi mortalibus bon fissima sugratitione consulatus petebatur, simi ea tempestate plebs nobili ute fusa, per legens
Mamiliam nouos extollebat. Ire Mario cun m procedere, interim Iugurtha postqua omissa deditione bellum incipit, cum magna cura parare omnia se-μ re,cogere, exercitum,ciuitates,quae abste defecerant , formidine aut ollantundo praeima affetire, ωmmunire suos locos,arma,tela,aliaq;,qπα iste pacis an ferat,reficere,aut cummercariseruitia Romanorum allicere et eos ipsos,qui in praesidiis erant, pecunia tenture,prorsus nihiI mmctum,neque quieα tum pati, Gncta ansure. Igrtur V amenses,quo Metellus initio Iugurtha pacificante praesidium imposuerat, filii ti R ens suppliciis, que antea uoluntate alienati,priscipes avitutis inter se cuniurame . Nam V V LG v S,uti plerus solet maxime Nui daru, ingenio mobili, editiosum atque discordiosum erat, cupidum mouiarum rerum,quieti π otio aduersum. Deinde compositis inter se rebus, in diem tertium co bruunt,quod is Virus, celebraturq; per omnem Africaem,ludum m lasciuiam magis, quam formidinem Hlantabat. Sed ubi tempus fuit,anturiones,tribunosque militares,et ipsium praefectum oppidi Titu Turpilium Syllanum,alius alium domos suas multam, eos omnes praeter Turpilium inter epulas obtruniscunt. Postraemittes palanter,inermes, quippe in relidie, sine Imperio aggredi tur, Idem plebs facit, pars edocti a nobilitate,alii stridio tutium rerum mei Mixti,quis acta,cvnsilium s ignorantibus, tumultuo
147쪽
ipse, res nouae satis placebant. Romini mitter perculsit improuiso tubicerit,ignarul; quid potissim si
facerent, trepidare arcem oppidi,ubi signa et μι-ει erant,praesidium hostium σ portae ante clausefluam prohibebant. A d hoc mulieres,puerisq; pro tectis aedificioru saxa,et alia quae locus praebebat certatim mittere, Ire neque miseri anceps malum, neque
boni malis,strenui π imbelles multi ostrummri. In ea tunire alberitates euisimis N umidis, et oppida disclu o, Turpilius praefectus innus ex omniis bus Idi licis profugi istuctus, Id sericordia ne hostilis,an passione,an casu ire euenerit,parum cDmperimus misi quod illi in rento malo turpis utre,integra fama potior fuit, i probus, intestibιllas uidetur, Metellus ubi post3 de rebus V accae assis comperit, pauαIister moestiis e consste abiit. Deide ubi ira,et aegritudo permisti fiunt. oem maxima cura ultum iremiurias es hirat Legonem cum qua Memabat, et qua plurimos potest N umidas equites,pariter cum octa susolis expeditos educit. Et pol ra die circiter horam tertiam peruenit in quandam planiciem, locis paulo superioribus circumuentum. Ibi lites estos itineris
magnitudine,etiam abnuentes omnia,edocet oppidsi
V acram non amplius mille passuum abessi, decere illos aequo animo pati reliquum laborem dum pro ciuibus siuis uiris forti sinus, ars miserrimis poenas αι-
perem,prieterea praedam benigne o knlat . Sic an ins eorwm arrectris equites in primo latere, pediters 4r insime periere, et signa occultare iubet V acce
148쪽
IUGURTHINUM Iosses ubi animaduertere adstuor 2m exercitum per agere,primo,uti res erat, Metellu ese rati,porres clausere, Deinde ubi neque agros uerri, et eos, qui pri- aderam Numidas equiter uident ursum Iugurtham arbitrati, cum muno gaudio obuii procedunt.
Eqwites,peditesq; repentesigno dam,aut uulgum estissum oppido caedere,alii ad portus feshnare, pars turres capere,ira atque stes praedae amplius,quam lassitudo posse. I tu vacuenses bidui; modo ex perfidia Leareti, uires magna atq; opulentae poenae cuncti ,aut
praedae fuit, Turpilius que praefec bim oppidu unuex omnibus prosumst supra Hilandimus,lussus itello mugam dicere,postquam sese par expurPt,
clondemnatur,uerberatus φ,poenas cupite Aoluit. Nam is ciuis ex Collatia erat. Per idem tempus B ormirer, cuius impulsu Iugurtha deditionem , quam metu de
Gens, uas res cupere, ad perniciem eius dolsi quaerere, die,noctuq; βtigure animum. Denique omnia
tentando, socium sibi adiunne Nabdalsem homine nobilem, gnis operibus claru,amptumq; popularibus si is,qui plerins exercitum duritare seorsum ab Rege, omnes res exequi solitus erat,quae Iugurthae fesso aut maioribus astricto siuperauerant, ex quo illi gloria,opos inuentae Igitur utriu3s cdnsilio dies insidiis stituitur,eaetera,uti res posceret,eX tepore parari placuit. Nabdalsa ad exercitum profectus est,quem inter Bberna R omanorum iussus habebat,ne avr inultis boshbus stiretur Is postquά magnitudine facinoru perculsus, ad tempus non ne
149쪽
II O BELL vinnit, tus cp rem impediebat,Bomilcir simul cupidus incoepre patrandi, timore focii anxius, ne omissSuetere consilio uoutim quaereret, literab ad eum per homines Adelm mittit. In quis mollitie ,sio cur diamq; uiri accusare, testari deos per quos iuras et, mouere ne praemia Metelli in pestrem cunuerteret . Iugurtha exitum adesse, Caeterum siua ne, an uirtute Metelli periret,id modo aptari Proinde reputaret animo sico praemia an cruciatum mallet Sed ci hae literae adlatae μnt,forte Nabdalsa exercito corporensus, in leα quiessebat, ubi ovgnitis Bomilcaris uerbis , primo cura,des de uti aegruo animum solet,'mnus coepit. Erat ei N unuda quidam negotiorum curator, fido, acreptus ς, omni u consilioruM nisi mulsinii partireps Qui postquam adlatas literadaudiuit, et ex cun*etudine ratus opera, i ingenio sit o opus es, nrubernaculum introiuit, D ormiente illo epistis iam sis per miput in Puluino temere postrem siumit ac perlagri Deinde propere cognitis insidiis ad Regem periit Nabdalsa p ulops experrectus, ubi si epise
m repperit, et re omnem uti ariti erat ex per ΝIs cognouit,ptimo indicem persequi conatus,postquam
id frustrassit, Iugurtham plarandi gratia acredre, dicit quae ipsi parauisset ficere, persidia clientis sui
praeuenm,lac mans obtestatur per amicitiam,perque siua antea sideliter actatae si per reli palere sius ectum siste haberet, At ea R ex aliter atque animo gerebat,placide restondit B o-laetre atque altu multis,quos socios insidiarwm cognouerat inter=mς,ir; oppreserat, qua ex eo Mincio seditio oriretur Nes
150쪽
IvCVRTHINUM III post id locorwm lup.rthae dies, aut nox ulla quietusuit neque Iom,neque mortuli cuiquam,aut tempori satis credere, Ciues, hosters iuxtae metuere,circuns e re omnia,et omnistrepitu pauescere,alto,atq; aliolam sepe contra decus renum noctu requiscere, interdum Amno excitus arreptis armis tumultum βαατe,itae formidine quasi uecordia exanuri. II tur Metellus,ubi de rasiu B o Imrs ,et indicio pate ficto ex perfuns cog ouit,rursus renquam ad intexrwm bellism cuncta parat,'b is Marium stimim de prosictione, simul re inuitum et of nsium sibi,pam
vum idoneum ratus domum dimittit, Et Romae plebes literis , quae de Metello ac Mario misse eram,oν Imris,uolenti animo de ambobus anneperam Impearatori uobilicis,quae antea demri fuerat,inuidiae esst, At illi alteri uneris humilires seuorem additiis
Ni Caeter in utroque mugς strudia partim,qua mala,aut bona sua moderantur . Praeterea seditio it Istratus Rulvις exaImre,Metell- omnibus adnrionibus crepitis araesere, Marii uirtutem in Maius uelebrare, Denis pleber sic est amnse, uti opifices, repers omneῖ,quorsi res,sides s is mansibius sitae erat, Telictis operibus frequenturens Mariwm,' ua necessiria post illius honorem ducerent. Ita peYculsa nobilitiae post multur tempestites uouo homni consulatus mandatur, et postra populus ae Tribuno plebis
Lucio Manlio Mantino rortus,quem uellet cum Iugurtha bellwm urere frequens Mariwm iust Sed si