장음표시 사용
91쪽
bere deprehendet, praeterqum quod enim robur illud, quoa
siccitatem consequitur, & motiuae animali operationi inser- ..i:i . t uit, longe aufert ab eo . quo Datura alimentum concoque bi γ do animal exlacte nutrit, unaque, & offensionibus a praefrigerato Potu concitat is,quantum sibi permittitur,resiliit, hoc siquidem in optima quadam tum calidi, tum humidi dispomstione consistere videtur, de qua paulo infra pertractabimus: Quae sicca sunt corpora, non diu persistere possunt, quia, & frigiditas illis complicetur, ratione cuius in frigidiatatem pronitatis, frigefacientia illis valde inimica sunt, v luti Galenus lucide hisce verbis explicuit d. Scire autem ii ' 'p'7',, eet solidorum corporum siccitatibus, si perdurent succedereti, necessario frigiditatem i quippe permanere siccitas per se,s, non mutata oppositione, quae ex calido, & frigido consisties, son porcit, celeriter enim ex nutriendi desectu refrigeranos, turpartes, propterea quod scilicet ex calido succo sanguinis Ins.lib.,, nutriuntur: Hinc Galenus merito siccamitemperaturam dς xusti d3 omnium pessimam appellabat, quippe, quod temporis spa cio senescentibus accidit, id ea praeditis statim ab initio con tingit: Et quamuis crama quod in communi usu est apuanos pro potu quotidiano ex vino , & aqua resultans ratione, vini, ct nutrire, di humectare aliqua in parte valeat, de si tunc minus cum ab immod ico frigore, & hebetatur , & una cunx ipso assumentis inad corporis transmutans facultas , Aqua ipsa quantumcunqua temperate frigida nec ulla alia in re culpabilis neutrum eorum praestare valet, & longe minus fr-In . lib.de gefacta quoniam vitiosa: nihil enim nutrit Aqua teste Ga-rar. vie. a- leno, neque igitur solidas corporis partes quae alimento assia ut co ,γ- milato humectantur humectare valebit .. Naha Galennsdet Co b. Fu isnmaaqua verba faciens in citato iam libro; ipsatri nec sitim sedare n ectum ectare, nec alereaffirmat. In . apta di particulatim ipsam humectandi facultate
92쪽
1 s C E equidem innoxie exhiberi posse, videretur persuadere dictum iam in calido atque humido residens robur. Ea ni aperte obli rent quae de ipsis protulit Galenus, cito videalicet, & de facili iccirco 1 putredinis morbis sinit.tue corripi. quoniam ,& humorum vitio prompte laborant, fa- P. 3-cileque cum nativus calor in humido dissipetur alienus inis tromittitur quorum utrumque obstructionibus productis eap. ,et. Promptissime euenit: Producuntur autem illae in ijs, &s, cillini e dum cruditates multiplicantur, quarum multiplicastioni cum plurimum conducat praeter concupiscibilis r hur, quo persaepe ut venerea taceam in ad maiorem cibi potusque copiam assumendam im Pelluntur, quam ventriculi vires ferre valeant, si praesta geratus plurimus potus super-
. addatur parum siquidem bibere, uti dictum est, illi nesciis
uni ecqueunt) non nisi per breue temporis interuallum ad intra sanitatis limites perstitere poterunt. Adde Galenum a numero illorum quibus aliquando praeseigeratum potum admittit, calidos, & humidos exclusisse, si quis bene perpens dat, Ad ea si quidem bene obeunda de quibus in libro iam a Desue nobis citato agit, ut in primis perspicaces nati sint homines ru stili '
operepraetium cst, corporearumque uni virtutum robore.
usque adeo polleant, ut in obeundis niuneribus non dissolve. 1, uantur . nec deficiant: Quorum neutrum ineste potest his,
qui calidi sunt, & humadi , ut quibus abundat sanguis,
quamuis non certe hebetes, ita nec ad ingenij excellentias admodum apti sunt, nam ad societates, & vitae tranquillitastem cum valde idonei sint, & Amantes Amabilesque, & graisti, partim a sensibus distrahuntur, ad quorum voluptates propensi maxime sunt Nec asSiduis occupationibus, nec persistentiae, quae ad cogitationes circa iplas necessario reis quiritur patientes sunt, ipsisque cerebrum propter humidi
rem, non nisi subpingue esse potest; corporeisque viribus
93쪽
prae nimio earnis pondere praestare minime possunt; immo cum leui quacunque occasione profuse desudent, ita delasianatur,ut ab incaeptis, vel parui momenti actionibus persaepe velint nolint delistere cogantur. Sed haec dubitationem quana In lib. de dam habent propter ea quae scripta reliquit Galenus. Si
ἡό2.2 danda inquit aliquibus eli frigida aqua, illis potissimums,hου danda est, qui supra moduin calidi, pingues, & carnosi sunt, curatioue. siue naturali habitu, siue acquisito, & inter hosce illis, qui se
vehementer exercent. Aperte enim aduersus asertione
hanc, corporibus ab optima constitutione recedentibus pet calidum, & humiduni, Potum summe etiam frigidum conacedere videtur, concedit enim simplicis ac praegelidae aquae potumr Pinguia nimirum atque carnosa corpora omnia, calida, atque humida esse.in dubio versari non videtur: Nec non, & eadem imbecillioribus viribus esse negat, quam ut vehementioris exercitationis laborem perferre possint.
Ad quod nequaquam dicendum videtur, haec Galeno iccira Conon aduersari, quoniam ipsius liber ille non siti Nam Caleni procul dubio Placitum illud eli, & liber ille a sapie te viro Galeni placita insectante fuit conscriptus. Ea proapter dicendum est ipsum, non de sanguineis sermonem habere, quin immo de melancholicis, & non de illis quibus gelio. dum nimis potum infensissimum esse iam aperuimus: Nam veluti non eadem est in omnibus, qui a sapientibus melanacholici vocantur nec mensura. nec conditio melancholiae , ita nec uno modo homines melancholici dicendi sunt: Aliis quando enim melancholicos vocamus, quibus membra talia sunt, hoc est frigida, & sicca, de quibus tactum est, quandoaque vero quibus sanguis multus est, crassus autem, & siccus r& veluti primi ad nihil pene utiles sunt, neque enim ad ea, quae sunt corporis, neque ad ea que sunt ingenij munia. sed di timidi, & segnes: ita secundi tum corporeis, tum animi
viribus maxime excellunt: sed neque hi etiam omnes, quoniam non omnibus ea inest natura melancholiae, quae ex cerulentes efficere solet r siquidem humor hic, & calidissimus. ecfrigidissimus potest acciderς; potest . di temperatior. - , Rctat
94쪽
nesert etiam non parum, multus ne an paucus accesserit, &magis, vel minus crassus. Quibus igitur plurimus accessie ' ille, si&cralsus etiam fuerit, accensus atque ardens, hi su- ,rentes evadunt e Tristes vero solitarii. formidolosi, segnes, amentesque, quibus plurimus, & faeculentus.& frigens aduenit: At quibus in omnibus temperatior inest melancholia, hi & ad ani mi, & ad corporis excellentias bene nati sunt; In primis enim multum caloris habent, & spiritus, quoniam spirituosissinia eth talis melancholiar Tum vero.& fortes sunt atque constantes. & ob densitatem nullatenus resolubiles. Tot diuersos, siquidem in hominibus in quisbus ipsa praedominatur effectus producere, iuxta tum modi, tum mensurae diuersitatem exactissime nos edocet Aristotea Ies, & pecuIiariter quantum faueat robori corporis, Her Ini ἔ-εsν culis exemplo, magis enim forte huic fauet quam praestan- masseδ. tiae ingenij. Robultum enini iccirco reddit corpus.& per se, problem quoniam ,& densum, unaque, & calidum efficit; Perspica. μpy'R PCem vere per accidens, quatenus videlicet hominem ad inuestigandum valde excitat suo calorer Nam perspicaciam Ipsam per se consequi persectius temperamentum ipsemet αPhilosophus testatur: Sed utcumque quoniam, & laboribus, 'di incommodis resistentem unaque , & Per icacem homiη tex. ρ nem reddit melancholia, vel rectius atra bilis vocata: quae cum sicci temperamenti sit Galeno teste . satis superqueconis l. ' IN 'stat praestantem Auctorem illum, ibi non de sanguineis ver g, acha fecisse, cum ipsi nec supra modum calidi sint, nec vehe- Ceap. s. menter se exercere queant, uti ostensum est. At de his qui temperata ut ita dixerim) atra bile reserti sunt, Praetem quam quod enim , horum utrumque ipsis inest , in medio sunt crassitiei atque exilitatis, Nani qui supra modum c Iidi: & carnosa pinguedine pingues sunt. si vehementer se
exerceant, ut talem. vel habeant, vel contrahant corporis
habitudinem necelle est, quae quidem longe praestantior est illa, qua sanguinei praediti sunt, quae quamuis omnino reis prehensibilis non sit. hac tamen minus distat a cr Sitie illa iis, i s. Prater naturam de qua intellexit Hippocrate. dum dix it, 'sis . Qui aph. μ
95쪽
prae nimio carnis pondere praestare minime possunt; immo cum leui quacunque occasione profuse desudent, ita delasianatur,ut ab incaeptis, vel parui momenti actionibus persaepe v lint nolint desistere cogantur. Sed haec dubitationem quana In lib. de dam habent propter ea quae scripta reliquit Galenus. Siha di ,hb danda inquit aliquibus eli frigida aqua, illis potissimum sibne di danda est, qui supra modum calidi, pingues, & carnosi sunt, curatiooe. sue naturali habitu, siue acquisito, & inter hosce illis, qui se
vehementer exercent. Aperte enim aduersus asertione
hanc, corporibus ab optima conititutione recedentibus per calidum, & humidum, Potum summe etiam frigidum conacedere videtur, concedit enim simplicis ac praegelidae aquae potumr Pinguia nimirum atque carnosa corpora Omnia, calida, atque humida esse.in dubio versari non videturr Nec non .&eadem imbecillioribus viribus esse negat, quam ut vehementioris exercitationis laborem perferre possint.
Ad quod nequaquam dicendum videtur, haec Galeno icciraco non aduersari, quoniam ipsius liber ille non sitro Nam Caleni procul dubio Placitum illud est, & liber ille a sapie te viro Galeni placita insectante fuit conscriptus. Ea proapter dicendum est ipsum, non de sanguineis sermonem habere, quin immo de melancholicis, & non de illis quibus gelio dum nimis potum infensissimum esse iam aperuimus: Nam veluti non eadem est in omnibus, qui a sapientibus melanacholici vocantur, nec mensura . nec conditio naelancholiae,
ita nec uno modo homines melancholici dicendi sunt: Ali quando enim melancholicos vocamus, quibus membra talia
sunt, hoc est frigida, & sicca, de quibus tactum est, quandoinque vero quibus sangu is multus elt, crassus autem, & siccus r& veluti primi ad nihil pene utiles sunt, neque enim ad ea, quae sunt corporis, neque ad ea que sunt ingenij munia. sed, di timidi, & segnes: ita secundi tum corporeis, tum animi viribuέ maxime excellunt: sed neque hi etiam omnes, quoniam non omnibus ea inest natura melanchoIiae, quae ex cerulentes efficere soletr siquidem humor hic, & calidissimus. ecfrigidissimus potestaccidac; potest, di temperatior. - , Rescit
96쪽
Resert etiam non parum, multus ne an paucus accesserit, &magis, vel minus crassiis. Quibus igitur plurimus accessie ille, si & crailiis etiam fuerit, accensus atque ardens, hi su- , 'rentes evadunt: Tristes vero solitaris, formidolosi, segnes, amentesque, quibus plurimus, & faeculentus. & frigens aduenit: At quibus in omnibus temperatior inest melanch lia, hi & ad ani mi, de ad corporis excellentias bene nati sunt; In primis enim multum caloris habent, & spiritus, quoniam spirituosissimaeit talis melancholiar Tum vero, di fortes sunt atque constantes, & ob densitatem nullatenus resolubiles. Tot diuersos, siquidem in hominibus inquisbus ipsa praedominatur effectus producere, iuxta tum modi, tum mensurae diuersitatem exactissime nos edocet Aristot Ies,& pecuIiariter quantum faueat robori corporis, Hor In ε ἔρεsi. culis exemplo, magis enim forte huic fauet quain praestan- massect. tiae ingenij. Robustum enim iccirco reddit corpus.& per se, problem quoniam, &densum, unaque, de calidum efficit ; Perspica. VP RVPCem vere per accidens, quatenus videlicet hominem ad inuestigandum valde excitat suo calorer Nam perspicaciam ipsam per se consequi perfectius temperamentum ipsemet GPhilosophus testatur: Sed utcunique quoniam, di laboribus, iris idi incommodis resistentem unaque , N Per icacem homiη tex. p .nem reddit melancholia, vel rectius atra bilis vocata: quae cum sicci temperamenti sit Galeno teste ; satis superque conis II. ζ' 'stat praestantem Auctorem illum, ibi non de sanguineis verba fecisse, cum ipsi nec supra modum calidi sint, nec vehe - Ceap. s. menter se exercere queant, uti ostensum est . At de his qui temperata ut ita dixerim) atra bile reserti sunt, Praete quam quod enim , horum utrumque ipsis inest , in medio sunt crassitiei atque exilitatis, Nam qui supra modum c Iidi: & carnosa pinguedine pingues sunt, si vehementer se
exerceant, vitalem. vel habeant, vel contrahant corporis
habitudinem necesse est, quae quidem longe praestantior est illa, qua sanguinei praediti sunt , quae quamuis omnino reprehensibilis non sit. hac tamen minus distat a crassitie illa αPraeter naturam de qua intellexit Hippocrates dum dixit,
97쪽
- Qui natura admodum crassi sunt, citius intereunt quam quiis graciles: Hi igitur calidi,& sicci . cum ex atra . non ex fi ua bile sint, in latitudine omnium corporum, quibuS prata gelidus potus non omnino interdicitur, Tanto minus expotu illius detrimenti persentiunt, quo magis illa omnia, tum partium soliditate, tum copioso nec nisi aegre dissiparubili calore superant. Qui praeter insignem satis ad motum promptitudi nem, praeter quae egregia ab iitis aedita opera, siue a clartes, siue ad Uisciplinas, siue ad imperatoriam, siue ad Reipublicae adminali rationem ipsa pertineant, ab illis ractu, visuque optime diltinguuntur, Nam una cum vehementioribus pulsibus, solidiores quas illis inesse diximus carnes, quae, & si rubedine perius, sint, non tamen candidae veluti in illis,quin minio potius adfuscedinem tendentes conspiciun ur. At hi valide pauci sunt , nam inter homines quemadmodum innumerabiles propemodum extant , qui hebetes sunt,&viribus plurimum praeliant: Et non pauci, qui a natura egregio satis ingenio instructi , unaque, & im- ibecillimi sunt: ita non nisi perpaucos inuenire licet, qui a natura summis corporis viribus simulque, di acutissima i
E Corporibus autem neutris vocatis cuiusuis sint modi, illud mei statuendum ene, quod di de salubri, ut nunc corpore, a iuxto temperamenti modo , per calidum, & siccuni recedente iam itatutum est ; ita ex enarratis iam patet, ut superuacancum omnino sit, illud comprobare, noua aliqua ratione tentarer Praefrigeratum scilicet illi Spoatum nequaquam interdicendum esse, quotiescunque uniuersalis aequalisque per calidum, & siccum recessus aderit: Αberuntque una cuncta, quae ivlle impedire valeant, veluti praeter iam tradita, est insignis ventricu Ii imbecillitas: ita ut
inter haec perpauca sint, quibus exhibcri possit: Lipeo tua
98쪽
ssis , quoniam eorpora neutra, tum decidentiae, tum conua-Ielicentiae dicta, a tali potu tanquam ab angue praecauenda sunt: Quid enim deterius . vel homini contingere potest, celerrimo gradu, a sanitate ad aegri titudinem properanti, quam ea exhibere quibus imminentis morbi materia extremos propemodum cruditatis gradus stibi asciscati Vela saeuo morbo'resurgenti, & lento gradu ad salutem tendenti longe enim imparem ne dicam oppositam. esse hominum ad morbos, sanitatemque tendentium conditionem, nemo ignorat loco praesidiorum reficientium, spiritusque multiplicantium , ea exhibere, quae restaurationem multifariam impediunt, te calorem innatum pusillum iam a praecedentiniorbo essectum, mortificando ad nihilum fere redigunt et :Adde Galenum private praecepisse, eonvalescentium victus rationem , mediani inter eam, quae sanorum propria est, &quae aes totantium esse debere, Npraecipue in potu assumendo, quo ad ea quae summam frigiditatem, & naturae peruri-
UTRUM IN SALUBRIBUS CORPORIBVs
V A v v I s primarium nostrum Institutum sit. de Potu hoc ratiocinari, prout praesente sanitatem conseruare, vel potius destruere valet; Quoniam tamen res tota haec absolute pro viribus digerenda est: Iccirco dicimus, e rum aliquibus conferre, prout Remedij habet rationem e Sed valde raro accidit ut Medicus possit, debeatque exhibe- re absque quod aliquid nocumenti assumentibus non succ dat: Refert itaque Galenus, se aliquot calida ventris intemperie laborantes, Aqua nivibus refrigerata curasse , eo modo quo Romae praeparare solebant: Con leuerant nimirum iux-
99쪽
i hum. a tas is HieronymuS Mercurialis, ita ut pateat ipsum restigea p. 3. rata quaa uis aqua, omni tame alio vitio cartanis usum suilla; O murum siquidca idoctisSamoruin strς contentu . praestantissimum atque nobilissimum aquarum remedium eii decocii Lielida vero quamuis inter maxima continentium febrium In s. neth. Praetidia a Galeno ipio recenseaturi Medicinam attamen famς p 3- cientes, si omnia quae tum attendend* , tum obseruanda esse,
quo tuto exh ibeatur, ipsc praecipit, ad amussim , tum expcn dere, tum praeliare, cuti tenentur) voluerint, Non nisi paucii simis mehercule dictorum febricitantium. N ptarar exhibere audebunt ., Nanhinc Ie tanti ponderis sermone
ἡ habens loco iam stigio sic inquit. 4d frigid*. ' dam accedes, sed diligentcr ante discerno is, quam 'fix uocumentum contingere possit, Nam si id aut exiguunx erit aut nullum, offerenda potui est, quae prorsus sit gclid/, suase . tum bibere aegro libet: quin immo ningis id audeb si gidae potioni insueuerit. Sin magnum timetur incommO-
νγ feruor deserueat utendum. Porro incommoda quae fit gi. N dani potionem intempelliue immodiceque exhibitam se-M quuntur in his consitiunt. quod leutos multosque humores. 33 siue hi obitructiones, siue putredinem, siue phlegmonem, si- ε' aequalis Ervsipelas, aut scirrhus, aut eodema eii; a illactum γ' creaverint: attenuari digerique prohibetit: Ergo quoties γ' ex his febris accenditur,atque ad eos vacuandos frigida dati non conducit, Ad praesens quidem non paruum affert leua-ν men, propterea quod iam accensam febrem extinguit: ve-s' rsem cum causa eius adhuc peritet, aliam denuo accendi est ' nccesse; atque ea quae pr*cessit nonnunquam difficiliorem,
o P Ppropterea quod geniatum ex stigida corpus eiri Atque harc.
una noxae species eli minime contemnenda. Altera talis ei
Hultae laborantis imbecillae particulae siue ita se ex paturalis inccmPeric habeant, siue ex vitio adicit itio, a frigida lae-
100쪽
..duntur . . Alii namque guIa adeo vehemetiter est asse p., ut vix glutiret. Alii venticulas sic, ut ivix concoque.., m. Alii ipsum ventriculios. aut iecur Laut colon. aueri Pulmo, aut septum transuersum, aut Renes, aut vesie
Ahaud tale quippiam aliud a frigi percusium, ad proprium
M. Opu' inlirmutu ei redditum. Nonnulli autem ex intemisis Peltiva Immodicaque eius potione . non muIto interposivis, dea pose, nec postmodum, sed illico di cultate spiran Aidi, ερ conuestione, dc tremore Corripiuntur: ac toto sutu te mel dicam neruoso genere laeduntur .a: Λt sibi optime, conscius. Plachum proprium excuteret, priorsa, addit pri Nec ignoro. quod serim dolosum te ad frigidam offere se clam ex iis quae memoraui reddiderim. nisi ea messium Aisubinde vidiste, semperque cum successu, nec agrum iurii ullo manifeste Iauisse. mentis tamen aciem in vere iam ex is plicita antendens subiungitis iit Quibuscunque enim iuri principe particula tumor aliquis ephIeginones; ocilem iri tos, aut scirrhi genere constitu , iis frigidam offerre notari oportet: sed nec iis, quibus obstructio. putridus veli δω mor non concoctus incommodae. Non sint obsecro. lv. quos noltra haec,m retantiniomenti di Iigentia excruciet..'HIIIS namque,&valde est, ut unusquisque de propria satu. et: anxius, d si niedicis litteris non benefinitructus, sciat eo quam pericularis gelidus potu&sit, etianae in illis, quibus . inraxinia alloqua incit resii tendi via, tum ratione caIidisi m r, unaque, & sicci sitim i exuberantis humoris, nec non . . venen entissimi a putredine illiusconcitati caloris f . .e .is ita ut tutius sit ab illius vis abstinerer fructuosum-.
oro absiquc insigni perspicitaque iam bopae valatu ii idc praesumiS. &ti raris tum vita diuturnitati s laesione,r D igerato potu vir liceat ' Tradita nimi rum sit beneexpe cantur, plane perspicuum erit inter decem millia corym-imn Manasiue sana, siue aegra, sine neutra dispositioneas.