장음표시 사용
61쪽
sario semper agat, id sane est, quod argumento depromto ex naturalibus ipsius substantiae persectionibus , hominibus, qui rationem velut optimam ducem sequantur , persuadere nunquam poterit Spinoeta . Nam si supponat ens infinite persectum esse agens necessarium , inepte Principium Petet, quod dialecticae principiis vel leviter imbutus agnoscet.
Imbecillum quoque est alterum Spinogae argumentum . Nam quomodo tandem probare Ipse poterit eX hypothesi, in qua facile in te, ligimus Deum aliis atque aliis temporibus pro imperio & infinita sapientia, quam omnes suspicimus, jubere posse ut haec vel illa existant , aliam necessario fluere hypothesim, quae nobis commonstret voluntatem & nat ram ipsius mutationi obnoxiam esse ξ Nunquam sane Adversarius , etsi callidus admodum, estacere id poterit. Sed armis iisdem,
quibus nos petit, cur eumdem conficere sfas non fuerit λ Si Deus nectista te naturae ia-
ita semp.r in itis modis producit, quemadmodum Spinoga fingit; ergo Dei natura infinitis necessariti mutationibus subjicietur. Videat veterator homo quid ad haec respondere possit. Postremum, quod affert, argumentunia
62쪽
non risu modo, sed cachinnis dignissimulta arbitramur . Etenim si methodum Spinoalitiacam sequi velis , facillime Dei aeternitatem destruere poteris eleganti & lepido hoc aringumento et In ita divina Iubstantia durario exhau sa actu nunquam intelligitur ἰ ergo Deum sempiternum esse, ejusque durationem in iram minime intelligere possumus Appage deliramenta. Vident sane omnes, qui clarissimae luci oculos occludere minime velint, omnipotentiae notionem eam esse , ut agnoscerΡ . debeamus nova semper Deum creare posse,
nihil autem de omnipotentia detrahi , nihil que addi, vel Mundum condiderit, vel non. Ita etiam insinstar durationis natura ea esse debet, ut nunquam exhaustam eamdem nobis fingere possimus: alioqui infinita smul foret & finita , quod repugnat. Quamquam vero argumenta, quae nobis SpinoZa proponit , non indigna prorsus essent Philosophoc quod tamen fateri valde recusamus θ; obscurum tamen nemini esse poterit principium, quo ipsius nititur systema , nimirum natura ordinem immutasilem necessarib habendum , ita absurdum deprehendi, ut stomachum m veat . Contrarium enim illud est experientiae , naturae rerum Gmnium , & ideis , quas
omnes obtinent, & ex quibus philosephan-- ' Ea dum
63쪽
36 dum est. Circumspiciamus , si libet , omnia, ex quibus Mundus constat . Equidem ubi que reperire fas erit si ve substantias , sive modos , quae clarissima & valida nobis stip-
peditare poterunt argumenta , quibus ostendamus omnia permanare e X Causa , qUae perfecte libera sit. Necessitas enim nulla, quae vera necessitas P nominari possit, se se nobis exhibet. Motus ipse , ejus quantitas , gravitationis leges pro imperio caussae liberae definita sunt . Nihil admodum favet Spi-nοZae pulcherrimus quidem sed constans Ordo , quo in cauorum spatiis sydera disposi
ta novimus. Nam Planetarum numerus m
jor vel minor, quam nunc est, & esse &intelligi potest. Dum autem Cometae , inquit Nevvlonus cM , moventur in orbibus valde
Necessitas , quae dicitur eonvenientiae , cultis etiau , ope intelligunt nonnulli non alio modo potuisse mundum disponi , quin suam amitteret pulcritudinem , vera & absoluta necessitas appellari non potest, ut
H inr. pag. 343'. Idem autem Nemtonus Princip. Lib. III. Prop. VIII. ut magis ac magis mi Liberistatem , sapientiam , & potentiam extollat, ita loquitur a Planetarum densitates fere fum , ar radices dia-
64쪽
eecentricis undique & quoquoversum in omnes partes caeli , utique nullo modo seri potuit , ut careo Iato tribuendum si , quod Planetae in orbibus concentricis motu conseruli ferantur omnes . Tam miram uniformitatem
in Planetarum fasemate , necessario fatendum
es intelligentia ει conflio fuisse essectam . Quid
vero dixeris de Plantarum atque animantium tanta & tam mira varietate Θ Nar plumbeus
ille fuerit , qui ab his rapi se minime senserit in admirationem sapientiae & consilii
Summi opificis. Sed jam pudet Augustini
Verba Ep. 36. usurpare libet me Via res Iere, cum eos non puduerit isa sentire. Cum vero a sint etiam defendere , non jam eorum, Ied ipsus generis humani me pudet , cujus aures haec ferre potuerunt. CA-werrorum amarentium applicarae ad diametros veras shoe es, reciproce ut distantiae stianetarum a Sole , dum Hae in radices diametrorum amaremium. Collocavit QDuν Deus Haveras in diversis di fantiis a sis , ut . quilibet pro gradu densitatis , calore Solis majore vel minore fruatur . Hinc concludit aquam noliram , si in 'orbita Saturni posita esset telIus , congelationi obno xiam fore ; abituram vero esse in vapores , si in Mer curii orbita statueretur. Huius vero effectus caussam ducit ab ip1 amet Solis luce, quae in orbita Mercurii septuplo densior est, quam in orbita telluris.
65쪽
Prop. IX. Ens a se exsens , a quo omnia - iproducta sunt, in iram obtinet Potentiam. n. π π AEc Propositio viκ probationem desiderat. Quoniam enim solus Deus a se existit , quoniam omnia , quae Mum di machinam componunt , eidem referre deinhent acceptam , quam habent , eXistentiam ,& quoniam tandem Creaturarum omnium P tentia ita ab eodem prosecta est , ut illius imperium persentiscant nihilque ejus volum tali sese opponere possit; ergo oportet intelligamus in suprema omnium Caussa eam P tentiam , qua nulla major eNcogitari queat,& facillime & persectissime ipsum agere a quidquid velit. In Sacris Literis iis , ut ita dicam , coloribus divinae Potentiae imaginem
eXpressam admiramur, ut pulchrior alia de sideri nequeat co . Sed nos non latet hujusmodi Scripturarum testimoniis nihil commoveri posse Atheos. Novimus enim Contra pes.
66쪽
pe stimum hoc hominum genuς argumenta eκ ratione depromta esse tantummodo aptissima arma , quibus dimicemus . Itaque principibanimadvertimus in sinitam Potentiam cimnia is
quidem possibilia complecti , minime autem
manare ad ea, quae contradictionem involvunt. Ut res e. g. sit & non sit eodem tempore, ut eadem extiterit, & non eAtiterit,
enicere nequit ens etsi infinite potens. Nam haec potentia efficiendi , ut eodem tempore res simul sit & non sit , nullo modo appellari potest potentia; pura enim & mera negario tibi se se exhibet, ut patet. Deinde compertum esse arbitramur eamdem infinitam potentiam extendi non posse ad ea . , quae naturalem impersectionem in ente , cui hujusmodi tribuitur potentia , commonstrare
Valent. EX. Cau. nunquam dixeris ens in ianite potens se ipsum posse destritere , & pem sectiones, quas obtinet, vel imminuere, VeI in nihilum redigere . Perspicuum est enim haec omnia longissimo & infinito abesse intervallo ab ente , cujus existentiam necessariam agnoscimus com l U. I Ax. II l. . Dubitationi obnoκias esse non posse huiusmodi Propositiones facile arbitramur, adeoque pluribus easdem eXplicare super Vacaneum dijudicamus . Uemonstrandum potius potentiam
67쪽
tiam creandi materiem nullam aliam esse posise, quam potentiam infinitam, quod fateri valde recusarunt veteres , valde nostra hae aetate recusant Athei recentiores . Impossibi- o te absolute est , inquiunt , ex infinita potentia entis a se eXistentis materiam fluxisse , ita ut e nihilo educta fuerit . At si ab ipsis petas, ut fontem commonstrent unde haurire liceat contradictionem , qua in sibi fingunt , quaeque sola veram & realem impossibilitatem gignit, haerebunt sane , nec aliquid afferre poterunt.
Et revera rem exisere modo , qua antea mianime extiterit , si quis pronunci et, quid quaero contradictionis videre poteris in Propositione , quae certe confundi non debet cun hac alia: Res simul es , ρο non es . Infinitum inter eas discrimen , quod intercedit, in oculos confestim incurrit. ln postrema enim contradictionem directam , ut ajunt , facile cernis , in alia vero nullam vel directam , vel indirectam contradictionem deprehendes . Fatemur equidem confundi facile posse ideam creationis cum idea formationis ab iis , qui praejudiciis ex sensu manantibus abrepti de re judicare velint; sensibilibus namque assueti oculos tantummodo conjiciunt in ea , quae Uel corruptione intereunt , vel generatione oriuntur , dum sermo instituitur de
68쪽
nihilo & creatione. Quamobrem scuti rei
formatio supponit materiam praeeXistentem , ita sibi facile suadent nihilum esse veluti prae- existens aliquid , dum audiunt ex eo materiem eductam esse ; atque ita repugnantem &invitum animum ad errorem rapiunt. Quis enim vehementer non doleat miserrime ideas
confundi λ Quis non dederit istud hominum
genus recte comparari posse . cum puerulis , qui arbitrantur tenebras ens quoddam reale esse , quod ex appulsu solis ad origontem o struatur , ves certe commutetur in lucem Itaque recta tantummodo existet in nobis Cre,
tionis idea , si intelligamus tributam existe tiam res , quae antea nihilo aequalia erat
Schol. Memoria hic repetas velim cel herrimum illud argumentum ex Mathematicis disciplinis depromtum, quo Cl. Guido Grandius in Libro de Auadratura Circuli pag. 33. infinitam esse potentiam , quae e nihilo rem educit, demonstrat . illud nos attulimus in Dissertatione de Immortalitate Animorum, quam edidimus anno IIIo. Pag. 77. uor. 83.
69쪽
- Prop. X. Suprema rerum Omnium Causa tim itam obtinet sapientiam. Pa . I
. v. Uius Propositionis Demonstratio
..., 4. eκ si perioribus Propositionibus fuere videtur. Etenim evidens omnino est infinitum ens, immensum , & infinite inte tigens , infinita carere non posse sapientia , . quae in perfecta rerum omnium cognitione to vatur . Ens, quod sempiternum est , quod hse evistit , a quo omnia prosecta sunt , cin eferre debent voceptas persectiones omneaentia , quae hoc Universo continentur ἔ ens, v quo perpetuo contingentes substantiae ita , Pendent, ut ab ipso redigi in nihilum γλ fuit c SeboL ad Prop. IX. , non ne Cognoscem e persecte debet , & unico intuitu cernere Praeterita , praesentia , futura, & possibiliata p Non ne comperta habete debet ea , quae m inis conων-α, & consentanea sunt bonitatis sapientiae Iegihug Quoniam vero limites nullos agnoscit ejus potentia, quis tandem cum ejus voluntate bellare poterit, ejusdemque sapientissimis consiliis & decretis adversus resi
stere t Quod si res ita se habet, quis in divinis
70쪽
operibus Infinitam sapsentiam humilitem non veneretur Verum, ut efugium nullum Atheia relinquatur, ita pressius rem demonstramis Ens supremum est infinitum c Prop. Vergo infinitis locis praesens esse debet et atqui nequit esse ubique per essentiam, quin etiam ubique sit per cognitionem, quae ab ejus essentia avelli non potest; ergo quemadmodum
ejus essentia infinita est, ita quoque ejus dem cognitio infinita intelligi debet. Porros infinita ejus est cognitio , nihil profecto eius oculos effugere poterit; omnia distincte, clare , & perfecte ubique intuebitur . Quemadmodum, quia immensitatem obtinet, omnia subit & penetrat, nullaque Vel minima pars creatae substantiae intelligi potest, quae in eo non si, & veluti ab ipso non vinciatur ; ita
etiam , quia ejusdem cognitio fines non agno scit, omnia nuda atque aperta ejus oculis esse cogitandum est, adeout in rerum omnium
naturam & essentiam cognitione sese veluti abdat, & hominum cogitationes, atque creta cordium sne ullo labore scrutetur. Dei de non modo Deo sistitur quodlibet ens, v rum etiam ejus imperio omnia subjiciuntur. taque si ea , quae existunt, cognitione cor
plectitur iupremum ens, ad possibilia quo que se se eruendere debet cinem cogniti