장음표시 사용
51쪽
Prop. VII. Ens a se exisens esse debet ensintelligens. D. Ta Uius propositionis Ueritatem agia scere valde recusant Athei. Ens a se existere atque hujusmodi ens aetemnum esse, infinitum, principium, fontem &originem rerum omnium aegre quidem , sed tamen imiserrimum illud hominum genus a gumentorum vi ductum fatetur . At inter Atheos, qui ' vel arbitrentur Mundum ab aeterno extitisse tum quo ad formam , tum quoad materiem , vel putent materiem tantummodo necessariam esse, nullum reperies qui sibi suadere velit ens a se existens esse intelligens , quique non defendat tutum idemque beatum otiari intra coeli spatia, scilicet ensesse , quod fato quodam ducatur , & neces ridomnino agat quidquid agit, si tamen actio tribuenda ei sit. Equidem fatendum est directe, & a priori , ut ajunt , demonstrari non posse ens a se existens qualibet necessitate carere, dum agit, idemque esse ens intelligens , atque, ut Scholasticorum Utam Ur vocabulo , realiter activum . Etenim ignoramus se
52쪽
me naturam attributi , quod intelligentiania vocamus , neque fas est intueri conexionem immediatam & necessariam , quae intercedit inter existentiam entis a se existentis , &inter ejusdem intelligendi vim. Verum aps seriori demonstrationem si petas , nihil est quod facilius eκpedire possimus: omnia namque , ex quibus armonica haec Μundi machina existit, clamant quodammodo primam caussam eam esse, ut infinite sapiens, infi
nite intelligens sit ca) . Quoniam enim alii atque alii perfectionis & pulchritudinis gradus distingui facile possunt in hujus Universi
partibus , & naturalis rerum ordo fert , ut caussa excellentior nobiliorque effectibus , quos gignit, intelligi debeat, profecto obscurum esse nequit in ente a se existente, eX quo
O Inter recentiores Philosophos, qui hae ratione supremum ens intelligens esse sapienter demonstrarunt ,
53쪽
omnia prosem sunt, contineri atque explea- descere excellentissima quadam ratione permsectiones, quibus contingentes substantia: impertiuntur . Quod si fingat Atheus in effecta esse persectionem . qRae in eius caussa nouis contineatur , statu i quoque oportet eam per sectionem esse simul productam & improdii, ctam, quod est absurdum c Ax. Uli I. 9 . Atqui constat inter persectiones entium , quae
contingentia uocantur , recensendam esse eam, quam intelligentiam nominamus , seu intelligendi vim et ergo oportet, ut ens a se e Xistens , sons & origo omnium , sit necessariti intelligens . Equidem , si quid sentio , summuram hujus argumpnti vim plurimum persemtiscere debent Athei , eamdemque decli, nare nunquam poterunt nisi sorte dixerint nullum este in hoo Universo ens, quod intelligendi vim obtineat, vel hujusmodi in te
ligendi vim non esse perfectionem a materia distinctam , sed existere ex quadam Veluti mixtione figurarum, & motuum . At, ut primum emtigium Atheistis eripias, provoces Veritim insipiens hominum genus ad intimum se sum . Nullum inter eos etiam , qui arbitrati sunt bruta esse materialia quaedam automata nihilque aliud praeterea , reperire Poteritieui vel similis de hominibus opinio injecta
54쪽
laerit. Quod autem in secundo loco asserunt ita absurdum est, ut nihil aliud absurdiu: exeogitari possit ca Quoniam enim e ertissime
nominabus meli facultaS , quam intellistendi &cogitandi vim, perceptionem , cognitionemque appellamus, oportet sane ut eadem ue t ex graduce , vel eκ ipso sinu materiae, quae cognitionis & intellectionis eXpers sit, vel tamdem ex potentia supremae & intelligentis si stantiae profecta st; si primum , ergo necesse est ut intelligamus infinitam qualitatum earumdem congeriem , cujuS nulla erit caussa, quamvis in hac congerie aliae ex a Iiis dependeant , & nullius existentia necessaria fit I comstat autem ex II. Propositione id absurdum esse ; igitur prima Atheorum hypothesis omnino evertitur. Si alterum cum cognitio, seu intelligendi vis sit perfectio a materia distincta, neque eκ Combinatione figurarum ti motuum existere possit cD ; eroo
Q Sed finge etiam , si placet, intelligendi vim non esse
perfectionem a materia distinctam, adhuc tamen in te Iligis ens a se existens esse necessario ens intelligens. M Rem fusius probavamus in Di .lertatione De Immor salarate Ammorum , quam edidimus anno 17 o. Sed allam inustens viam , rem quoque probat Clarkius
55쪽
rire eamdem potuerunt eX materia, quae hujus attributi expers est. Quis autem non vi deat despere prorsus eos , qui haec sub spia: centur c Ax. VI. 8 Nam fieri certe nequit ,
ut persectio in ens proficiscatur ab ente siquod neque eminenter , neque actu , Ut diciatur , eamdem obtineat . id , ut arbitror, ita
explendescit, ut clarissima lux haec facit in omnium oculos incurrat ; si enim res rei impertiri posset perfectionem , qua caret, jam perfectio e nihilo emergere potuisset sine is caussa c Ax. VIII. J, quod absurdum esse nuI- us negaverit. Reliquum est igitur ut fateamur intelligendi vim ex potentia supremae &
de rexi'nee de Dies Chap. IX. Prop. VIII. pag. I 3.
Nunc vero audiant Athei S aliud argumentum , cuius vim maximam ipse Baetius agnovit Dier. His r. an. Leucine Remar. E. Exploratum omnibus est, qui vel leviter sint Physicis institutionibus imbuti necessario materiem vel in motum , vel in quietem ita verti, ut de illo statu , . quem mechanicae & naturales leges expostulant, deiici nequeant. Sed animis ea inest potestas , ut velint & nolint , agant pro imperio & non is agant, seligant, & quod seligerint , id reiicere luben- tissime possint. Ergo cogitandi vis ope motionum rearum explicari nequit. Dissili su by Corali
56쪽
29 intelligentis substantiae in homines prosectam suisse .
Prop. VIII. Ens a se exisens es agens li-
D. Pinoeta eiusque Sectatores pugna cissime defendunt ens a se exi flens esse ens necessarium , & libertate omnino carere ς & hoc quidem principio nititur impiissimum Spinogae systema . At eX pro bationibus Propositionis , quas modo aflerret mus , patere satis poterit cum ratione pro sus bellare Spinoetistarum Pedissimum gregem . Itaque ex superiori Prop. facile hujus, quam posuimus , demonstrationem flumire arbitramur . Nam ens intelligens, quod libertatis expers sit , stricte & presse loquendo vocari nequit ens intelligens . Finge detractam de ente libertatem et ergo & detractam de eodem potentiam agendi intelligis, adeoque esse non poterit ullius effectus caussa is, Uno Verbo erit ens, ut loquuntur , mere passitum . Necessario enim agere , si vera loqui volumus, est revera non agere . Quum igitur Spinoeta ait ex necesitate divina natu
57쪽
ea iam ita in itis modis sequi debere cc , imis
peritis quidem imponere sortassis poterit, qui verborum apparatu, & obscurioribus i quendi formulis facile decipi possunt, nouis verti iis , qui falsa, etsi pulchris involuta vocabulis, vel primo intuitu dignoscere valent. Et revera natura divina necesitas in Spinoetae sententia ea non est , ut infinitam divinae naturae persectionem , infinitam aequitatem divinae voluntatis, qua omnia sapienti Gsime, libere, & suaviter disponat, nobis exhibeat, sed necessitatem absolutam, & eX natura divinae naturae ita fluentem, ut fatunia quoddam ineκorabile sit, & omnia Deus necessario operetur . Quamobrem quum ajunt Spinoaime Deum eκ necessitate naturae esse principium & causam omnium , quae eXistunt,
verba & verba praetereaque nihil nobis donant . imo, si rem penitus inspicias , facili negotio deprehendes verbo quidem caussae nomen tribui Deo , sed re ipsa eidem denegari . Si quis dixerit saNum eκ necessitate
naturae caussam esso sui casus , prosccto risu haec exciperes ; nam neque Caussa neque sagens o EM. Pup. I. Prop. XVI.
58쪽
agena est in ea liypotriesi sevum . Sod ad hanc delati sunt opinionem Spinogistae , quia ipsi in ea sunt lia: re si , ut putent omnia , quae in adspectabili hoc mundo cernimus , a te existere, & materiam inter & Deum nullum plane discrimen intercedere, quod absurdum esse jam ostendi mus. Simili modo dum Deum esse ens intclligens, & cognitione praeditum fatentur , hujusmodi qualitates eidem tribuunt, quia cogitandi vim materiae inesse arbitran
Deinde si supremam & primam Cau sim libertate destitutam intelleκeris, ita ut ejus actiones necessariae sint, quemadmodum necessaria est ejus existentia , facile quoquo dederis rem quamlibet , quae modo non existit , nunquam existere potu i Te ; omnia, quae
nunc existunt, non existere non posse; tandem mutationi nulli ea, quae existunt, Ob noxia ullo unquam tempore suisse , nec esse posse . Porro cum haec omnia absurda prorsus dignoscantur , perspicuum est Primam entium omnium caussam persedia Iibertate prinditam esse, & necessitatem nullam in ejus, actionibus intelligi. Quamquam autem re S ita se habet, attamen Spinoga minime veretur ea omnia facillime confiteri, & conceptis verbis ait eadem fluere ex principiis, qu
59쪽
adamavit. AE putant , inquit ipse ca) , Deum
esse caussam liberam , propterea quod potes , ut putant , ut ea, quae ex ejus natura sequi diximus hoe eis quae in ejus potestate sunt , non fiant Dd hoe idem es ac A dieerent , quod Deus potes incere , ut ex natura trianguli non sequatvr ejus tres angulos aequales esse duobus rectis . . . Ego me satis Osendisse puto a summa Dei potentia omnia necessario effluxisse , vel semper eadem necesstate sequi; eodem modo ex
natura trianguli ab aeterno b in aeternum sequitur ejus tres angulos aequari duobus rectis. Et ad demonstrationem Prop. XXIX. haec habet : omnia ex necessitate divina naturae determinata sunt , non tantum ad exisen n- , sed etiam ad certo modo existendum, ρο operandum , nullumque datur eontingens. Et Propositione XXXV. ait: αuisquid concipimus MDei potesate esse , id necessario es. In Corollario ad Prop. XXXII. docet Deum non operari ex voluntatis libertate . Tandem Propositione XXXIII. Res nullo alio ordine, inquit , neque alio modo a Deo produci potuerunt , quam producta sunt. Audiamus modo optimas , si Diis
60쪽
plaget , rationes, quas peracra ingenio vir praeditus asseri . Primo igitur Propositione XUI. ait ex necesitate divinae naturae infinitai nitis modis sequi debere . Deinde s res a
terius naturae , inquit Propositione XXXIII. , potuissent esse , vel alio modo ad operandum de terminari , ut naturae ordo alius esset; ergo Dei alia etiam natura posset esse , quam jam est. Tandem Corol. ad Prop. XVII. ita loquitur: Admersarii qui negant ex necessitate divinae na- , tura omnia necessario sere , Dei omnipotentiam negare videntur . Coguntur enim fateri
Detim in ita ereasilia intelligere, quae tamen nunquam creare poterit. Nam alias , s yelli-eet omnia , quae intelligit , erearet , suam , juxta Uyos , exhauriret omnipotentiam , es Is .imperfectum redderet . Ut igitur Deum perfecte saluant , eo rediguntur ut Amul saluere debeant , ipsum non posse omnia incere, ad quae qui potentia se extendit. Verum facilis est ad haec responso . Priamum Spinogae argumentum supponit id definitum , quod quaestioni subjicitur. Nam libentissimi quidem fatemur in natora infinite perfecta intelligi potentiam , qua in sinita in
itis modis creare possit. At eamdem substantiam fato quodam & necessitate absoluta