장음표시 사용
31쪽
D DECORATIONE.bi primosita n m. v. VCONSTi Tu Tio ea, )taς pulchritudinem fa- it,corrumpi defladari solet a multis rebus, magnitudine,icolore, cutis dispositione, a num ero, Dura, astu. Vniuscuiusque huius
rei vitium potest in corpora humana turpitudinena inducere &eo magis, splura simul iunoantur.Haec aut noniolum turpitudinem inducunt m uniuersum corpus. verum etiam in ipsius partes. Loquar aut prius de turpitudine uniuersali, Doc est, de pulchritudine totius corporis vitiata. Haec autem, quia polita est in magnitudine, colore,&in cute; de turpitudine cutis uberrime lias tractaui in lectionibus de affectibus utaneis. quo circa quae semes,, diligenter tractaui. ram non repetam. Loquar igitur de vitiis secundum magnitudinem, colorem in quo sermone, elu profitear decoratoria tantum tractare
non deero tamen oblata occasione, etiata com
ptoria documenta immiscere Incipiam ergo avatus secundit in magnitudinem, quae duo sunt, alia in excessu, esia in defectu. Et videtur qu
cesti Sed video aliquem dubitare posse, cur
non potius initium sumam avitio secundum colorem siquidem pulchritudo videtur esse maecipuum visus obiectum praecipuum visus ob ectum est etiam color, ut hac ratione primum locu videatur postulare color, non autem
32쪽
M HIER MERCURIALI sma nitiido. Respondeo, ne hoc fecisse propter iustas rationes.Nam magniti ido. tempore, dc nati ira, dignitate videtur antecellere aliis accidentibus.quo fit ut Aristoteles in pr dicamentis post substantiam de quantitate tractarit. Dicebat autem Galenus 6 det plac. s. Medicum in docendis rebus naturalibus ordinem ipsum naturae seruare,ut scilicet prius tractentur,quq lunt priora secundum naturam. Accedit etiam,qubdtametsi color sit obiectum visus: tamen absque magnitudine minime videre potest;immo vero saepe videtur magnitudo sine colore. exemplum est,quia corpora, quae videmus remotissima,ci tu coloris,&an colorata sint, non exacte percipimus sed necessario videmus ea sub aliqua
quantitate. Hinc intelligitur minime perperam fieri, si prius tractentur vitia secundum quantitatem .quemadmodum Avicen.&pene omnes
alij pertractarunt. De basiate totius corporis, partium.
III ciet vix hoc vitium apud Graecos πιλυσωκιιι, V I .Method de tuend.valetud.sic etiam appellauit Coel. Aurel. vocatur etiam interdum χυnς,interdum mota , Latini vocant
modo corpulentiam,modo obcesitatem, modo pinguedinem.Coel.Aurel. in fine lib.s.de morb. diuturnis appellauit etiam κοιχειω, malum habitum Est hic affectus, seu haec turpitudo, ina- mensa crassities totius corporis, laedens pulchritudinem
33쪽
DEDECORATIONE. i itudinem actiones Voco crassitiem, quia, ut omnes sciunt, magnitudo tres dimensiones h bet, longitudinem latitudinem, & profundit te m. Secundum longitudinem si corpora exce-
dunt, deturpatur quidem pulchritudo; quia siefiunt gigantes sed hoc vitium a Medicis non tractatur tum quia rarissime contingit, dongissimis temporum interuallis; & si quado contingit, incurabile est vitium, nisi placeret facere quod Praedo apud Galenum, qui longior ib. ho minibus pedes amputabat. Si augeatur corpus in immensium secundum latitud nem, iro funditatem haec dispositio appellatur crassities, obcesitas de qua tractaturi sumus,ut iure proge- nere a nobis posita sit crassaties,& quidem imi mensa. Sed dicetur, quillinam debet esse terminus longitudinis, latitudinis corporis pulchriZyarsi varia hac de re scripserunt sed placuit siem- per mihi sententia Ioannis Gorropb in sua Gigantomachia, ubi ex sententia Homeli colligit, longitudinem hominis pulchri debere esse quatuor cubitorum, d latitudin minius cubiti; ut si, vel excedatur longitudo, vel deficiatur ab ea: similiter, si excedatur latitudo, aut a I ea deficiatur,vitia suboriatur pulchritudinem corrumpentia. Dictum est totius corporis, ad disseren- iam crassitiei partium. nam interdum contin- lit,' in viris,di mulieribus una pars crassior Laiat,quam altera qui homines non vere dicun- tu robo si Nam si caput magnum habeant, C pitone dicuntur; inasum Nasones, si labiu L
34쪽
HIER MERCURIAL Isbeones,Brochi si mammas, mulieres vocantutinam mola apud Plautum: si pedes Pedones Nahqc nomina sunt nomina familiarum Romanarum, quae adepta fiant a vitio partis,quo maiores fuerant affecti Est igitur obcesitas, crassities
non partium, aut partis, sed totius corporis il- lud tamen animaduertendum,dum dico totum P corpus, minime intelligendum esse, quod cor- lpus aequaliter secundum totum euadat crassum, quia magis semper venter pinguescit: minus aut caput unde qui plus iusto ventrem crassum habent,peculiari nomine vocatur Φυγι ρες, Plautus vocavit vetrosos.Sed percunctabitur aliquis, iqua ratione fiat, ut homines crassiores evadant secundum ventrem,minus secundum caput A Lrist. 3.sec .probi. i . tradens huius rei rationem, scribit,ventre idcirco magis pinguescere, quam talias partes: quoniam proximus est loco alimen.
ti; quasi perpetuo sibi suppetat pinguedinis, seu
materiae copia. Sed praeter hanc rationem est dei alia,scilicet quod veter locus calidissimus est.vn lde cum adsit materia alimentaris ingens uber tas: cum etiam magna vis adsit autoris pingue. 4dinis, almitu caloris,iure fit, ut multo magis hic pars pinguestat, quam omnes aliae corporis par ites. Cur vero caput minus cras escat, quam cae litera partes, attulit Plato in Timaeo causam fina
leni, ubi si ribit, diuinum opificem caput hominis voluisse esse gracile excas'e: ne anim po tetia ratiocinatrix molecarnis grauata a sitis ope rationibus impediretur. Sed est dialia naturalis lili
35쪽
DE DECORATIONE.ctusa huius rei, scilicet, quod caput logissime remotum est, tum a loco, ubi alimentum copiose fabricatur,tum etiam a loco caloris. Dixi laedens pulchritudinem,quandoquidem&id, quod primo asscitur est forma, ut iure videatur ponenda esse vitiata puli lititudo ante actiones viti ias quas etiam insigniter ab oboelitate violari facile intelligetis,si per omnia actionum genera diligenter scurramus. Et quo ad actioncs e tinentes ad speciei conseruatione primo in mulieribus laeditur,&in viris foecunditas. Siquidem dicebat Hippocrates s .aph. nec non in libro de sterilibus, mulieres nimium obcusas idcirco
non concipere,quonram os uteri piorum ab omenti pinguedine ita coarctatur,ri constringitur ut nequeat semen viri recipere, quemadmodum sar esset . praeterquam quod menstrua inoboeus semper sunt parciora cineri frigidius&fluidius. Sic etiam Aristoteles libro a de part animalium, in fine cap. 1. dixit animalia obcesiora semper esse steriliola, eo quia, ut dicebat etiam Plutarch. a. sympos quaest. i. sanguis quideberet in semen conuerti, fere totus in pinguedinem absumitur. Si spectemus actiones ad indiuidui conseruationem pertinentes,in primis dicit Aristot loco citato corpora pinguiora citius senescere, consequenter citius interire. Ad
haec pingues obces semper minus appetunt,
minus comedunt, minus sanguinis generant: quodcunq; agant semper summa molestiavit bore faciunt.pulsos paruos&frequentes habui:
36쪽
, HIER MERCURIALI spalpitationibus cordistentantur, syncope,dissiciliter anhelant ita visiue iace at, siue ambulent, vix spiritum trahant Pari pacto si actiones animi aestimemus;in primis illi, qui nimium obcesissent,vi ambulare possunt, ut venustissime Avicen dixerit . quarti trach. . in initio s. c. obo
sitatem siue pinguedine elle corporis compedem .Quod etiam significauit olim Pythagoras, qui videns quendam nimium pinguem, dixit:
eum molestissimo carcere tene i Sic Galen i . mcth. IJ dicebat, usq; adeo infelicem fuisse Ni comachum illum Smirnarum: ut prae oboesitate, neque sese moueret,neq; podicem augere posus et Haud secus etiam laeduntur actiones principes cerebri a nimia pinguedine. VndePlato cum esset obcestis & crassus elegit Academia,locum Athenarum in saliiberrimum ubi habitaret, ut scilicet comprimeret nimiam pinguedinem &liberiorem intellectum possideret, quemadmodum scribit Basilius in libro de lege iis antiquorum libris, Porphyrius in I. libr. se ab istinentia, ω Eneas Platonicus in dialogo de immortalitate animae. Sed dubitabitur, utrum a pinguedine impediantur actiones mentis,&intellectius: nec leuis oritur difficultas: quandoquidem cum operationes animi oriantur a cerebri temperatura non videtur incommodi aliquid adferre pos se huic copiam pinguedinis:&eo maxime quod cerebrum vallatu est ostibus, omnis pinguedinis expers. Accedit etiam quotidie homines
maxime obcesse videri: qui tame r clareo in-
37쪽
DE DECORATIONE. genio. intellectu valent. Ex altera parte audi-uistis quid fecerit sapientissimus Plato praeter quod est adagium celebratissimum apud Graecos. Crassiam ventrem non parere intellectum subtilem, quod celebratum inuenietis a Galeno
an lib.ad Thrasyb. cap. 7. 5 4 D.Basilio, qui fuit illustris Medicns in libr. de vera virginitate Pro resolutione dicendam est duplicem esse obcelsi-itatem, ut docet Galen a de temper. . alia qui- idem naturalem,aliam vero aduentitia. Mutrantque vel esse moderata, vel immoderatam. Quit sunt a natura crassi nisi immoderate sint in-lgues, nil prohibet qui S ingenio,&intellectu Tvaleant sed qui fiunt crassi propter gulam &volracitatem, hi sunt quorum intellectus solet esse crassissit ius & de hoc genere pinguedinis inter pretandum esse prouerbium illud aperte docuit
Basilius loco citato. Quare autem, qui ita fiant aerasti, intellectui mente non valeant, haec est iratio: quia propter ingluuiems anguis impurus generatur: ex hoc sanguine fiunt crassissimi spi- tritus in corde: ex his spiritibias fieri non potest,ut uia cerebro optimi spiritus fiat:&propterea cum spiritus animales in his fiant crassi impuri, futetiam tardi,dcomnino stupidi Qua ratione puto copulsos esse Lacedaemonios, ut non soluvituperarent huiusmodi obcusos verum etia legibus seuerissime illos plecteret:qubd scilicet haec sapientissima gens in elligeret eos, qui ob vora-lcitate oboesi evadunt, non posse nec prudentia, nec intelligetia valere. Habetis igitur quomodo
38쪽
HIER MERC RI ALI siure dictum sit, pinguedinem immesam offendere etiam intellectus operationes Est pingue ldo immensa tumor ideo ut dicebat Gale.lib.de differentiis lympi. cap. a. est modo symptoma, modo morbus obcesitas potest esse vi sympto lima,& morbus.Est sympto nata, quoties bla put lchritudinem, formam laedit: est autem mor ibas, quoties non solum pulchritudincni, sed&alias actiones o Tendit.Fit hic tumor dupliciter: interdum ex materia, quae toto genere praeter naturam est, vel fit ex materia alimentari, quae sola copia peccat. Caeterum obcesiuas nequaquasi ex materia praeternaturali, sed ex naturali , ita tamen ut ob immesam copia laedat.DicebatGal. in libro de differetiis moiborum, copulari cumimorbo magnitudinis, morbum etiam in figura; itaque dubitatione dignum videtur, utrum in obcesitate, quae est morbus secundum magnitudinem, sit etiam morbus in figura Veritas est, oboesitatem non necessario vitiare fisuram eo modo,quo sunt morbi secundum ipsam iviti tui quidem fosma, pulchritudo, sed non rectitudo, non cauitas,neque alia,quq constituunt figuram a medicis appellata. Ergo caussarnaterialis huius mali est materia sanguinea: qui sanguis cum evenis funditur in partes solidas, ut in eas conuertatur,vel est oleosus, Maereus,vel est crassiorvi terrestris.Si sit oleosusvi aereus,conuertitur in pinguedinem&adipem: sed si crassior atque terrestrior sit,conuertitur in carnem.
unde si maior sit copia sanguinis oleos aerei,
39쪽
maior sit pinguedinis copia sed ii plus sitsanguia
nis crassioris, ilicitur multo maior carnis copia, ita ut corpora interdum crassa evadant propter carnem, interdum propterpinguedinem. Haec quidem plana sunt,&pene ab omnibus coprobata illud tamen incertum est, scilicet quonaagente haec materia sanguinis oleo a cocrescar, in adipem vertatur nam necesse est, ut hab at aliquod agens vi cuius c5crescat, & fiat adeps. Plerique in ea sententia fuerunt, pinguedinem fieri a frigore: hanc sententiam videntur secuti cum Medicis philosophi Potissima eorum ratio est, quod scriptum sit ab Aristotele . Meteor. vera experientia comprobatum ea, quae liquantur ab igne, condensari concrescere a frigore. Sed inquiunt, omnis pinguedo a calore liquatur igitur videtur rationi consentaneum a frigore condensari. Alij contrariam secuti sunt sententiam, scilicet pinguedinem fieri a calore, non autem a frigore. Atq; hi adducti sunt ratione nimirum, quod adeps sit corpus calidum, &iosequenter necesse sit eum fieri a calore; quia qualis effectus, talis caussa. Accedit etiam,quod fuit sententiavi Hippocratis: Aristot atq;etiam ab Anatomicis coprobata, pinguedinem concrescere circa partes calidissimas, circa ventrem, ubi sunt viscera calida, imo circa cor, quod calidissimum est, ut propter hanc ratione videatur multo rationabilius a calore fieri. Multae aliae sunt rationesin autoritates pro utraque parte sed ne vos inutiliter in his
40쪽
L HIER MERCURIALI squaestionibus detineam .dicam, quae sit huius problematis veritas. In pinguedine duo possito
musconsiderare, ateriam, agens,&tertio loco inrodum actionis agentis in materiam. Si mate :riam consideremus, pinguedo semper sit a calore commoderato: rem autem ita sese habere,
hac una ratione intelligi potest accepta a Galeno a.de facul. natura lib. 8 ubi scribit: anguinem fieri semper a calore commoderato:alios autem succos a calore in comensurato. Sed materia adipis est purus sanguis quare exploratissimunm esse debet etiam a calore commoderato fieri. Si spectemus agens ipsius pinguedinis, dico: quod cum es posuit calor commoderatus,&a Ommoderato dcficiens, quem calorem deficientem si placet appellare frigus, non veto Qubdautem fiat tanquam ab agente pinguedo a calore commoderato, minore qui vocatur frigus laudite sententiam Avicen. hic enim .sen. luarti tracti .cap. J tradens rationem cui adae nimiae
pinguedinis inquit etiam scopu debere esse semper propositum. ut si habitus,qui facit pinguedinem, frigidus sit, calefacientia adhibeantur. sin autem calidus aequaliter, inquit tunc agendum esse ii remediis vel refrigerantibus,vel immense calefacientibus. Ex quibus vcrbis claris inae collige te potestis, voluisse uicen. pinguedine fieri modo a frigore,modo a calore eno quidem a frigore positivo,&actuali, quem a laetoctu male quidam existimarunt, sed a tepore, quid ab