Salubria de tuenda valetudine praecepta / Guilielmo Copo interprete. Item Encomium artis medicae, D. Eras[mi] Rot[erodamo] autore

151쪽

pE LAUDE MEDICINAE.pareant affectus,atq; ad eana rem praecipuus est adiutor medicus, laoc agens ut ea pars hominis uigeat sapiat Φ,cuius arbitrio geruntur,quaecunq; cum laude geriintnr. Si hominis uocabulo censent in digni,qui pecudum ritu rapiuntur cupi ditatibus,huius nominis dignitatem bo ana X parte debemus medicis,Ιdcis maesximum sit in singillis ac priuatis, quanto Princi is praeclarius est beneficium cuid praesta bus maxitur in principe Nulla fortuna magis est me neces obnoxia malis huiusmodi, qua felicissi

morum regum, Q iIOS autem rcri tumultus ciet unius homuculi uitiatu cerebrii

Frustra reclament qui sunt a consiliis flarii princips,ad te redi ni medicus arte sua nec uolenti,neci sentienti sua merem reddiderit, Si Caligulae fidus adsuisset medicus,n6 usq; ad pugionis ac uenei' norii scrinia in perniciem humani geneaeris insanisset. Atm ob eam sane causam publica consuetudine receptu est apud omnes orbis nationes, ne princeps usi gentiaim agat absque medicis. Proinde Η' ' Cordati principes nulli unquam arti plu,' ihonoris habuerunt, quam medicinae

152쪽

D ERAS VI ROT DEcL AMA WQuadoquidem Erasistratus it reliquos taceam, stotelis ex filia nepos ob Aiatiochum regem fanatum,centum talen alis donatus est a Ptolemaeo hunis filio. Honora itin5 diuinae literae iubent medie sis medicum um haber honorem,non tantum obluatem uerum etiam ob necessitatem ut in caeteros benemeritos ingratitudo sit in medicum impietas,quippe qui tanquaheneficii duum adnitor id arte sua tuet, quod optimum nobis & charissimu lar gitus est deus,uideli cet uitam . Parentiis Asimili bus nihil non debemus quod per hos uisbus tar munus accepisse quodammodo uidemur.Plus mea sententia debetur mediis co,cui toties debemus quod parentibus semel duntaxat debemus, si tame illi idehemus .Pietatem debemus his,qui hostea ceruicibiis depulit,ct medico nonina gis debemus, liu pro nobis seruandis cuto capitalibus uitae hostibus quotidie depugnat Ieges ceu deos suspicimus,

quia usti,necis nius habere creduntur, qui tamen ut possint occidere, certe uita

non aliter dare possitnt , ius quatenus no eripiunt quemadmodum seruare dis

153쪽

DE LAVDE MEDICINAE.etuatur latrones si quem non iugulent, nec aliam tamen uitam dare possunt, Φcorporis. At quanto propius ad diuinamhenignitatem accedit medic beneficiti. Hominem iam inseris destinatum arte, ingenio,cura, fidec sua, uelut ex ipsis mortis faucibus retrahentis Aliis in reis hiis profuisse sit ossicuim,caetcrum in certo corporis animi micriculo seruasse,

plus* pietas est.Adde hisinae quicquid

in homine magnum est, cruditio,uirtuS, naturae dotes,aut siquid aliud, id omne medicorum arti acceptum seramus oportet,quatenus id seruat,sne quo ne retiae

qua quidem queant subsistere. Si omnia Propter hominem dc homine ipsum serriat medicus nimirutim note gratia debet medico. Si no uiuit,qui morbis obii Smitatis Nius,ct uitam salubrem aut reddit aut tu erit medicus an non conuenit hunc ceu i Ustae parentem agnoscere Si res exoptada est immortalitas daanc medicorum industri a,quoad licet meditatur, quae uita an longum prorogat. Qiiid enim hic nota reissima reseram exempla Pythagoram, i πυChrysippulia,Platonem,Catonsania na

154쪽

sorium, Antonitim,Castorem,cun Q his inniimerabiles quorsi pleric medicinae obseruation tuta ab omni morbo liberanem fatiscente ingenii uigor necd Onocuit a memori ae soliditate,ne faelis aut labefactatis sensibus , ultra centesimum annum prorogarunt An non istuc est immortalitatis , qua speramus , hic iam

christus nunc imaginem quanda extubero Chri

νον egro stus ipse immortalitatis autor ac iundex unicus corpus asctumpsit, mortale quide illud,sed tamen nullis morbis obnoxiis Cruce non horruit,morbos horruit Annon pulcherrimu fuerit,nos principe nostru in hoc quom pro uiribus imitari Hispostolos,quoru nemo fere nO multa uis Xit aetate,caesos legimus, interfectos eis gimus aegrotasse non legimus. Quocunc pacto hoc illis coligit,certeistat idem ars medicoris,quod illis praestitit sua felicitas.Nec eni audiendos arbitror,qui nobis no minus indocte, imprudenter so - lent illud obiicere Virtus in infirmitate ς - ' pe ieit somni antes Paulia graui capitii dolori fuisse obnoxiu, cu illa infirmitate

uetamini tentationeivel quod uero pro

155쪽

pius est,improborti homin molesta nisse statione appellet Alclide Paulus initer apostolicas dotes, donii cirrationis re homini censitit Iam auget illud non Icui argii rationis. ment medicinae glori a quod o Caesarearu legum maiestas, ct pontificiarum autoritas sese ultro medicorum iudicio sub nitittit,uelut in quaestionibus pubertatu. Partui ac ueneficioru Ite inristionibus aliquot ad matrimoniti facietibus. O notia dignitas medicinae Agit de capite hominis, ociudicis sententia pendet ex medici piudicio. Summi pontifici pietas, si quid indulget,in nonnullis non aliter indulget,nisi medicorum accedat calculus

Aic in decretis Rhomanus potifex, cpiscopum ei qui delatus fuerat,tan foedo

immani t morbo obnoxius, ex medicae rei iudicio censet aut amouendu episco αpatu, aut suo loco restituendum Diuus

itein Augustinus ex medicorii consilio fieri iubet,quod faciendum est etiamsi nolit aegrotus. Idem honore medico debitu hoc est artis o industriae praemiis, recte eripi scribit ab eo qui detinet,uelut ab in

iusto possessior et quod alienu est mala

156쪽

sde occupant Qiun ii quo F qui conceptis precaminibus, daemones impios corporibus humanis exigunt, non raro in consilium adhibent,uelut in his mori his qui secretis rationibus, quaedam scia, suum organa spiritus immant, di adeo daemoniacam speciem imitantur ut nisi peritissimis medicis discerni non queuant,siue sunt crassiores aliqui daemones, ut fertur lorum uaria natura qui mediaecam etiam opem sentiant siue morbus adeo penitus intimis animi recessibus insidet Π a corpore uideat alienus an cut lius rei fidem,dum ex innumeris mihi, thisi pertum exemplum refero quaeso ut me patienter audiatis.Panaceum celeberri, mi nominis medicum adolescens coliti. is me teste quenda restituit,nomie Phlyarium,patri a Spoletanum, qui X Uermahus in nouum maniae genus inciderat, ita ut in morbo probeleutonice loqueretur,quod uti constabat sanus nuri potuerat. His 1mperitus rei medicae, non hunc daemoniacum uel deierasset etiam: At is hominem facili parat remedio

menti reddidit Redditus sibi, leutonice

157쪽

DE LAUDE MEDI cINAE.nee loquebatur nec intelligebat. Quod Dei, si in hunc uere daemoniacum fuisse coriuet. tendat ea sane res uel maxime medicois eum illustrat artem,cui compertum est,et daemones impios parere, quemadmoda in restitueda uita,uaec in exigendis spiritibus diuinae uirtutis rima ministrae, tum aemulae.Neque uero deerant,qui factum hoc magicis artibus tribuebant, quorum ego calumniam arti nostrae gloriae lauis di idiuerto,per quam ea praestantur, quae uulgus hominum humanis uiribus praeis

stari posme non credit.Optimo igitur

r priscis seculis, cum nondum sordidi quaestus dispurcae uoluptates uitiassent μ'

omni a,medendi ars inter omnes una,diis

vinis ac summatibus uiris,opulentissimis regibus clarissimis senatoribus praecipue cordi fuit,nec alia mortalium generitior. Siquidem Moses ille magnus, non μέ alia ratione,quam artis medicae, cibos se os distinxisse creditur. Orpheus Graeco 'M xum uetustissimus, de uiribus herbarum nonnulla prodidisse egitur Homerusi erra te, a m uersiam,micus in mo

158쪽

D ERAS MI ROT DEcDAM AT rum fons,plurimus est dein herbaru cois memoration o in laude medicorum. Is Mob. ic Moly nobis depinxit herbaria omniu teste Plini o laudatis imam,cfficace adsuersus ueneficia,Cuius inuentione Mercurio tribuit, hac lyssem suum aduersNep ibes sus Circes pocula praemunicias adem nepenthes indicat in oviuiis adhibendum, quod moerorem tristitit, discutiat. Porto Machaonem,Paeonem Chirone, Pori, in m dalirium ut hac arte praestantes,saepiculer Q non sine honore comine morat, quorum hi arte non solum heroibus,tierum ipsis eti

am diis subuentu me fingit Illud uideli,

cet subindicans, summis etiam principi rhus medicorum praesidiis opus esse Atlac horii uitam medicis in manu esse, qui

in caeteros omneis ius uitae ac necis habere uident. id quod ide Poeta libro II ados undecimo, huius artis professione longe pulcherrimo nobilitauit elogior curit:Vnum medicum pluris habendia,

caeterorum hominu permultos Ruris αλὼν sum alibi,medicum ita notat,il dicat cuτρψιρο - erudituni in omnibus palam testans a

159쪽

DE LAUDE MEDICINAE.quod res est,hanc artem non una aut es ter disciplina,sed omniti artium cogni stione circulo istum praeter exactum inis genium,multo etiam rerum usu constas xe. Pythagoras ille Samnis cui diuinitatatem quanda tribuebat antiquitas, de nais tutis herbarum nobile uolumen reliquisse legitur. Atm ut PlatonemPristotele, Theophrastu, Chrysippu,Catonem eistorium, Varronem praeterea, quibus studio fuit hanc artem suis uel studiis,uel negociis admiscere Mithridaten Ponti eis gem,no perinde regnii,alioqui Iocuple tillimum,no tam unius di uiginti iuguarum miraculum qua re medicae peritia nobilitauit,uere o magni utrum decIara uit,qui artis huius comentatiOes,& exeae

plaria, effectus p in arcanis reliquit, ut autor est Plinius. Cuius ct hodie nobile Theriacae genus nonale celebratur. Nuctexe regium habetur,aleam ludere uenari, nugas agere.At olim populi Rhomam principibus nihil magis erat curae, quam ex longiquo nouis importa lis herbis,

re medica adiuuaret,ires populo illi tum

160쪽

ERAS MI ROT DECLAM ATorbis domino non aliud erat munus graaetius. Quid quod Christus ipse discipli narum omnium & autor princeps, sese non Iureconsultum, non Rhetorem, non Philosophumsed medicum profes sus est dum de se loquens, negat opus esse medico iis,qui bene habeant,dum Sauinaritanus ulneribus oleum ac uinum infundit,dum sputum terrae mixtum illis fistus ait oculo caeci. Quid quod idem, hac pol e mediissimum commendatione,cum adhuc orcui hi esset ignotus,sese paulatim in animos atque astectus hominum insinuauit, non puro,non imperiis,sed morborum reme α

s Qtiod ille nutu fecit,nepe deus, hoc medicus pro uirili sua cura imitatur Nesque deest his quoque diuina uis,nimirum medendi uiribus in hunc usum rebus ideo inditis.Nec alio uiatico magis instruxit Apostolos mandans ut hoc protinus ossicio sibi deuincirent hospitem, medentes inquit morbis illorum, ct ingentes Paulus oleo . Paulus ille magnus dum Timo is iudicus theo suo modicum uini praescribit usum.

ad fulciendam stomachi inbecillitatem.