Salubria de tuenda valetudine praecepta / Guilielmo Copo interprete. Item Encomium artis medicae, D. Eras[mi] Rot[erodamo] autore

141쪽

DE LAUDE MED CINAE. ad hoc intineris uestra adegit antoritas medicae facultatis dignitatem autoritate ulum necessitatem no dicam explicare

quod prorsus infiniti fuerit negocii, sed summa in modo perstringere ac ueluti

confertissimas locupletissimae cuiuspiam reginae opes, per transennam ut aiunt

1tudiosiorum exhibere conspectibus Cuius quidem ea uel priaecipue laus estFriamum quod nullis omnino praeconias nae diget psi abunde per se uel utilitate,uel cellitate commedata mortalibus. De L D' inde quod toties iam a ta praeclaris i e i itis pnil praedicata Tempe tamen nouam laudum suarum materiam ingeniis etiam φρ ς' parum forctuadis ex sese suppeditatai nihil necessi sit, eam uulgato more inuidiotiis illis contentionibus, non sine caeteaerarum disciplinarii contumelia depraedi care. Qitin illud magis metuendii, ne domesticas illius dotes,ne germana ac natitiam ampitudine ne maiestate humana

conditione maiorem,mortalis oratio noamequatur.Tantum abest, ut uel aliena contumelia uel sciliciis Rhetorum fio

cis,aut amplificationum praestigiis sitat

142쪽

D ERAS MI ROT DECLAMAT . tollenda.Mediocriti est sol marii, des inlotu comparatione, aut cultu lenocinnus comendari.Res per se uere irae Dimitas claras satis est uel nudas oculis ostendiso utor sectam primu enim ut ad re festinemus tus medici reliqua arte S, IUOma nullai magnam n e aliqua uitae commoditate attulit, summo Inuentio quide in precio fuere.Verum medicinae artis quonda tam admirabilis fuit, humano generi inuentio,iam dulcis experientia, ut erils autores,aut plane diis habiti sint, uelut Apollo, echureis illius Aesculapiis iis amo quod ait Plini us)singula quosdainuenta deoru numero addiderunt, aut certe diuinis honoribus digni sint existi,niati,uelut Asclepiades, lue Illyrici nuis minis instar receptu Herculi in honori hus aequarunt. Non equide probo quod Torquet secit antiquitas,astecti sane ac iudiciue ccmpli laudo,quippe quae recte oc senserit et dein βμm clarari t,docto fido' in medico nullum a icomotis dignum praemium persolui posse .Etendisi, iatam si quis secum reputet . multiplex

cultate in corporibus humanis diuersitas, quanata ex aetatibus sexu,regionibus coeli a

ducatione istudus,usu uarietas, qua insis

143쪽

lsi t

DE LAVDE MEDICINAE.nitam tot milibus herbarum ne quid Mara terim dicam de caeteris remcdiis quae alihi aliae nascuntur,discrimina Tum quot sint morborum genera,qua trecenta o I. xvinatim uille prodita scribit Pliniusceptis generii partibus, quaru omniis in nullius sit numerusiacile perpendet, qui tantum norit quot formas in se febris uo r. cabulum complectatur,ut exuno caetera aes sinent,exceptis his,qui quotidie noaeti accrescunt,neo secus accrescunt, quasi de composito cum arte nostra bellum suscepisse uideantur. Lxceptis ueneno Longum

rum plus mille periculis quoru quo spe Dp a. cie sunt,tot sunt monis genera totide iemediorum disserentias 1 lagitantia, Exceptis casibus quotidianis aptiuit, ruina

Tu,ruptionis,adustionu luxationu,uulne ris,atthiscosimillis,quae prope cu ipsio morboxii agmine exaequo certat.Deniae ς qui cogitet,quanta sit in corporii corte λι

Ωul Obseruatione difficultas quae nisi eo

gnoriS,saepenumero uenenu erit, d mremediu dat.Ne quid inter comemore, 'pe fallaces morboru notas siue colois silo et, .

ris habitu spectes,sive otii signa rimetis

144쪽

uinares medi

cina.

D. ERAsM ROT DECLAMAT sit pulsus harmoniam observes, ueliu hoc agentibus malis , ut hostem medicia

fallant di imponant.Tantum undiq; sese offundit difficultatum,ut mihi difficile sit

Omnes,uel oratione prosequi,Sed ut diiscere coepera,has omnes rerum ictates nudio persequi,obscuritates ingenio assi: sequi,difficultates industria peruincere, ac penetratis teriae fibris,excussis undic ptotius naturae arcarus,cx omibus herbis, fruistibus,arboribus animatibus , cinis ex ipsis deniq; uenenis,cunctis hUmanae uitae malis efficacia quaerere at* horum Opportunii usum ex tot autoribus, tot disciplinis,lmo'd ab istis syderibus petere Haec inqua,tam abdita rimari cura tam ardua uiribus animi adipisci, tam multa memoria complecti,tam necessaria assa Iutem uniuersi mortalium generis in coeamune Proserres, nonne prorsus homine

maius ac plane diuinum quiddam fuisse uidetur Absit invidia uerbis Liceat id quod uero uerius est ingenue praedicare. Non me iacto sed artem ipsam cssero Etenim si dare uitam proprium dei 'a

nus,st,certe datam tueti iam cis te

145쪽

teiri retiner deo proximi fateamur

portet. Quanquam ne prius quide illiid, quod nos soli deo propriu esse tolumus

inedicorii arti detraxit antiquitas ut cre ' Ars medidula,ita gratissima.Nam Aesculapii qui coru erdem ope Tyndaridam δε post cum coae niortuos plures ab Orco in lucem redisse credidit excitare Asclepiades hominem exanimatum cla credita Atum,comploratum' liab rogo domum uitium reduxisse legit. Xanthus historicus catulum Leonis occisum,praetereas hominem,que Draco occiderat,vitae redditum fuisse,posteris prodidit,herba quam halin nominant.Ad haec Iuba,in Africa quendam herba reuocatum ad uitam, teliis est.Necpuero laborauerim,si sint atapud quos haec fide careant. Certe quod

agimus admirationem artis tanto ma aegis implent,quanto magis supra fidem ueri sunt, ct immensum es fateri cogut id quod uero supersit. Quanquam quaritum ad eum attinet,qui uitae reddit, lusu refert utrum anima denuo in artus reli actos diuinitus reponatur, an penitus ita

corpore sepulta morbi Q uictoris opis Pressa uiribus arte cura , medici suscite i iii

146쪽

D ERAS MI ROT DECLAMAT.inratque eliciatur,tamc certo migratu era retineat Antio pene paria sunt morae tuum restituere,ct mox moriturum seraeuare Atqui permultos nominatim reces et Plinius libro historia mundanae septimo, qui iam elati partim in ipso rogo partim post dies compitisculos reuixerint. Miraculum est,quod paucis dedit casus. Et non magis mirandum quod quotidie multis largit ars nostra Etiamsi hac deo

Opῖ.Max debemus cui inhil non debet mus,ne quis haec a me putet arroganti ros diei a,c uerius Comphacium morborum ea uis est ut certa mors sit,nisi praeessens adsit medietis , ueluti stupor is, qui mulieribus potissimum solet accidere, Mellit syncopis profunda,paralysis, poplexia. Nec desiit ulli uel seculo uel geti sua in hanc re exempla Hic qui moricingruentem arte sua depellit,qui uita suis hilo oppressam reuocat, nonne cum men quodda dextrua propicium semis

per habendus est Quot censes homines ante diem sepultos luisse prius medicorum solertia,morboru uires, o remediorum naturas deprehenderat Quod horu

147쪽

DE LAUDE EDICINAE.die mortalium milia uirunt,ualent l,qui I iitiuui, ne nati quidem essent nisi cade laaec al S, ae medito nascendi discriminibiis remedia eis debe&obstetricandi rationem rcperimet A: turideo statim in ipso uis limine, iamisens simillic nascens, falutarem medicorum opem miserabili uoce implorat. Horum arti uitam debet, o qui non tu uita accepit,dum per eam prohibentur aborissus dum mulieri seminis recipiendi retianendi huis confertur, tum pariendicultas datur. Qtiod si uere dictu est illud παρ ista Deus est iuuarc mortalem,isecto mea sententia aut nus locum liabebit illud

nobile Graecorum adagium 4 ve ivπρο ανερωπου δαμώιον, aut in medico fido probo locuna habebit qui non iuuat modo Ucruetiam seruat.An non igitur ingratitudinne ipsa uideatur ingratior,ac ipse properuit indignus qui medicinam alteram seciuidum deum,usti parentem,tutricem, servatricem,uindicem non amet,no horanoret,non suspiciat,non ueneretur Cuis Abutilitariis praesidiis nun stilli non est opus.Na eppem

reliquis quidem artibus nec semper nec omne egemus.Hunis utilitate mortaliui iiij

148쪽

D ERAS MI ROT DECLAM A T. Omnis tuta constat.Nam fac abesse moris hosfac omnibus prosperam ades te ualetudinem tamen hanc qui poterimus tueri,nisi medicus ciborum salutariis,acio, xiorum discrimen,nisi totius uictus, qua Graeci dietam uocant,rationem doceat senectum Graue mortalibus est onus senecta, qΠaτemora non magis licet emigere,Φ mortem pG in m me sana.Atet ea medicorii opera multis condicoram tingit,ium serius,tum multo etiam leui Or.Nem enim fabula est,qui lata qua uoracant,essentia,senio depulti homine ue

lut abiecto exuuio,reiuuenescere,cu exra Totubo tent aliquot huius rei testes.Neque uero moemc corporis tantu, quae tutior hominis pars tmedi est,curam gerit,imo totius homiru cura

agit etiamsi Theologus ab animo, medicus 1 corpore sumet initium . Si lindem Propter arctissimam ambortu inteis coaegnationem ec copulam ut animi uitia redundant in corpus ita uicissim corporis morbi animae uigorem aut impedivi aut etiam extiminini. Qius aeque pertino suasor abstinentiae,sobrietatis, moderandae irae fugiendae tristitimuitandae crapulae,amotis abiiciedi,temperandae Venet

149쪽

DE LAUDE MEDICINAE. ris,ati medicus: Qtiis efficacius sita letaegroto ait si uiuere uelit, A salutarem ex Perm medici opem pri us aina ammorucolluvie repurget Idem quoties uel die terica ration uelope phai macelitica bilem atram minuit labantes cordis uires reficit,cerebri spiritus fulcit,mentis organa purgat,ingenium emedat, memoriar domicilium sarcit,totum in animi habitu commutat in melius,nonne per exteriorarem,ut uocant,hominem dc interiorem seruat Qui phreneticum aethargicis,maniacum syderatum,symphatum restituit nonne totum restituit hominem: Theola logus esscit ut holes a uitiis resipiscant, at medicus cssicit,ut sit qui possit res mi istere.Frustra ille medicus sit animae,si ia iugerit anima,cui paratur antidotus Cis impium hominem subito corripuit paralysis, poplexia aut alia quaedam praeaesentanea pestis,quae uitam prius adimat, qua uacet de castigada cogitare uita,huc qui restituit , alioquin infeliciter in suis sceleribus sepeliendum,nonne quodammodo tum corpus,tum animum ab inscistis reuocat In eum certe locum reponit

150쪽

D. ERAsMI ROT DECLAMAT.homine,ut ei in manu iam sit si uelit arternam mortem fugere. Qiud stiadebit e thargico Theologus qui stiadentem no audiat Qiiid mouebit phreneticum , nisi medicus prnis atra bile repurgarit Pleis tas caeterael turtutes,quidus Christiana conficiat fellicitas,ab animo potissimule dent, haud inficior, Caeterii quoniam is corpori illi gatus,corporeis organis uela nolit utit,fit ut bona pars bona mentis a corporis habitu pendeat.Permultos ho , τ mpς inities infeli x corporis temῆeratura, lVatur cor modo , ira modo HSημος uocant,

pq m lielut inlutos ac reclamantes,ad peccan qμ dum pertrahit,dum animus mses risura stra moderat habenas,frustrasibdit caucaria,sed equus erociente inicipuiu scis simili qui cogitur. Animus uidet,animus Udst sed si oculos occupari glaucoma,si aura

Ummeatus crassus humor obsederit, frustra vim sua habebam mus.Odit ammtis hascitur animus,at uitiosus hUmor mentis organa obsidens causa est, ut Odcis xis,quem amore dignum iudices irascearis citi nolis irasci .philosophiae immam siclo. hoe sitam esse fatetur Plato. Si rationi