장음표시 사용
161쪽
culam venerunt, ibique nauem Lusitanicam in portu offenderunt CCCC onerum naualium capacem, quae nupera Bengala venerat, oriza, fructibus Indicis, telis varii generis aliisque mercibus plena. Hanc adorti Angli facile obtinuerunt Lusitani enim ad primum eorum consipectum in continentem effugerant. Sed lauto post aliam nauem deditione ceperunt,inque ea praeter merces ad XX. Viros Lusitanos, LX X X. seruos praeter pue. rorum mulierumque gregem adepti sunt. Hos omnes nulla praeterea affectos iniuria interram exposuerunt,uehementer sibi a barbarorum in iis partibus metuentes perfidia. Gignit mare iuxta Suratum urbem magna copia vermes, qui instar teredinum nauium μή tabulas rodunt perfodiuntque saepe naufragii causia existunt. Ipsi incolae,&qui totam η''i- eam regionem habitant, incultis moribus sunt, Idololatrae lambe Inlata est Orientalio ' '' 'quam Sumatra, optimum gignens Piper; nec minoris bonitatis quam Pria manense sed &aurum probatissimum in ea estoditur:paret autem imperio Regis Achinensis taeterum ea est aeris in iis partibus malignitas , ut Angli, e quibus multi sonticis morbis affecti ai guebant, longas moras ibi trahere non potuerint, nec, ut sperauerant , suis consulere
lauatuor nam Anglicanae sequiunq. Nollandica ad lantam appellunt Holland a barbaris proditi re de trucidantur. Mores obitus
Bantamensium.' ANNO a . . M. C. XVI. Octobri menses tam venerunt quator naues Anglicanae, omnibus reb egregia instructae, quibus paulo post se quinque Batauicae conai anxerunt cumque tox utriusque nationis mereatores conuenissent, factum est,ut piperaeca era aromata multo liuis,quam fieri selebat, a barbaris venderentur Interim Hollandiri ociarentur,factis in oceanum excursionibus, tribus nauibus Hispanicis vi potiti sunt nee δ' ' ea praeda contenti, in eat, rem unice incubuerunt, tetiam Anglos omni iure mercaturae in tia ιuis, 'illis Insulis excluderent Et in Urbe quidem Bantamensi vagantes pervicos&eompita ali
quo Anglos intercepetunt, compedi'
traxerunt , etsi iam in pultis locis per Orientem Emporia sua constituerant, quorum hiesunt nomina Bantam, Iacatra, Suratum, Amadau , Agra,CaZmirum Brampora,Calecuistum, Musili patana, Petapolis, Petania, siam, Beniarmassa ocodamia Macassera,Achin Iambe,Tecoum, Ferando in Iaponia,&Banda.
Sed haec insolen ris patavis non semper fuit impunita Habebant in ea Insula Hollandi . . quatuor locis colle larirercatorum , munimenta tria , quae Barbaris erant velut unguis ut miti vicere causa ocstiirat, quod Hollandi praecipuum incolarum templum in munimen in orientctum ad belli usus conuerterant, quae res ingens Idololatris cordolium peperit, profanatum locum sanctum sepulcra maiorum violata quiritantibus. Sed occulebant dolorem siaum, vindictam in idonea seruabant tempora. Accidit ut Verbustu alialassiarchus Batauus cum In diapa- multis nauibus ad Insulam accederet, cui Bandenses celeriter insidias struxerunt, rogantes densium in Hollandos,ut in forum causarum venirent colloquii gratia habere enim ciues querelas ob iραννειν iniurias ab Hollandis acceptas quas incommuni dicasterio ad Thalassiarchum deferre vel unt.Paruit Verhufius,&cum prorege profectus extemplo est, assumtis circiter CCC esiuis militibus cum armis. Hoc vi territus Praefectus, negauit recte facere Verhufium, qui tot stipatus militibus a litibunal veniret, Bandenses enim pauore occuratos verbum prolocua a non esse , nedum actionem in aduersarios institu te umros Simplicior Barbaro
ad Areopagum Prorex blandis verbis deliniuit,omnemque insidiarum metum ademit, do nec eum in locum amoenissimum , arboribus viridantibus undique cinctum deduxit. v bi Hollandi ab Insulanis multis blanditiis excepti sunt. Consedere omnes ex disciplina nationis humi, ita, semper inter duos Bandenses unus Hollandus sederet medius. Si gno dato repente quiuis Barbatus assidentem sibi proxime Hollandum acuto pugione per latus confodit Verhufio caput ar ceruice reuullum est in manipulum militum ius , qui ante Domum Senatoriam ludibundi adstabant , coniectum , qui eo visio su dati iis, pra modum expauerunt. Trepidantes invasere barbari , de male repugnantes in aliud Templum fuga se recipere coegerunt, ubi celeriter ex more vallo se atque fossa muni uerunt. Hac impietate Batauorum is putabant Pirritati etiam magis Bandenses seruitia
162쪽
seruitia ad pileum vocaverunt , eosque in Hollandos profanatores secrorum armauerunt rat serui propositis cum libertate maximis praemiis,secuti dominos,altera manu ardentem facem,altera gladium nudum praeferentes, eo furore adorti sunt Hollandos,ut expugnato munimento incensisque domibus, omnes ad internecionem occiderent.Haec paena fuit stolidae credulitatis Thalassiarchi. In ρηῶμ' Supererat aliud Hollandorum munimentum firmius multo quam superius. Hoc er- 'ρ' iam perdere nitebantur Bandenses, incensis vicinis domibus,&iam prope erat, i Ar corri ' peretur flamma, cum omnis barbarorum spes repente collapsa est. Ventus enim subito conuersius, vulcanum ab Arce Hollandorum peropportune abegit qui ciuium domibus correptis omnem in auctores eladem conuertit. Porro nemini, qui Indiae Orientalis res aliquo duntaxat nomine cognitas habet , obscurum esse potest, quam frequens apud Bantam urbem sit ab omnibus orbis partibvsmcr- satura,inprimis piperisvi aromatum.
x-b ;. Et Angli quidem nihil unquam ab Insulanis hostile pei pessi sunt, sed comiter abhi,&Anglorum hospitaliter tractantur, unde Hollandis utrique eo maiore odio sunt. Habent anglicon-i ιμμο uentus suos mercatorum peculiares , horrea sua, apothecas atque reposito ita ut praecedens figuralpecimen eorum exhibet. Priamanensis tamen Te coanus aer Britannis valde inimicus est , accedente immodico calore, unde pro mores ad potum non tam restinguunt sitim quam incendunt, genere potionis apud Indos usitato , quod ex aromatibus de coniu-tur,& valde calefacit. Aracam barbari vocant, habetque vim inebriandi: eius nimia ingestione homines nautici facile malignas&ardentes febres sibi accersunt, qui biis misere extin
163쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. IV. Is3
Haud procul ab urbe Banta mensi adest famosa Insula Celata nuncupata, cuius incolae ris rasitis humanis vescuntur carnibus: unde consuetudo in oleuit olim in Moluccis Instulis,ut damnatos Celabi Ancapitis in hanc deportarent Insulam,ubi certum erat eos ab Insulanis deuoratum iri. Ait Ni ς - - colaus Nunnesius, magnam huius Insulta esse amplitudinem,quodque minoribus aliis imperit et Populum in ea non esse nigri coloris, ut Ethiopes,sed albos, nec indecenti forma, quin&pulchrari firma membrorum compage . Laborare tamen pei petuis bellis ciuilibus,quod plures in ea dominentur reguli, equibus duos vel tres fidem Christi suscepisse narrat,& horum quidem siubditos uecutos exempla
dominorum, terga sua rubea cruce notare solitos.
Haud longe alia est Insula, multo minor, Sutcelabe dicha, Francisci Draconis nauigatione clara. Parua haec licet sit,sylvis tamen ac nemoribus frequens est, in quibus de nocte igneo 'ς
splendore coruscantes vermiculi volitant, Marborum ramis inhaerescunt qua re conspecta, Ti. Angli totam sylvam conflagraturam opinati fuerunt. Testuilinum hic&piscium Britannis j ingens est obiecta copia,quibus plerisque ea fuit corporis magnitudo,ut singuli quinis seni Dque famelicis nautis inicen siliscerent. Est autem id piscibus istis ingenium ut fodiendo jittus subter aquam pecus natibula sibi excavent, velut apud nos cuniculi faciunt, in qu bus ipsi postea praetenso reti capiunt Vr
Narrat Edmundus Scotus adulterii crimen apud Bantamentes capitale esse , nee hic duntaxat, sed per uniuersim Insulam solere Iauenses , qui honestioris sint conditionis, Mores Ia uxoribus sivis, quas singuli singulas in matri intonio habent, multas coemere seruas, qui 'φης bus tamen ipsi viri postea ceu concubinis tantur. Ea tamen multitudo ancillarum multis paupertatis causa existit, cum aliqui tricenas vel quadragenas domi alant. Gladiis viatuntur siue potius sicis bipedali longitudine, veneno imbutis, unde ictus eorum fere lethales sunt. Instrumenta Musica apud eos reperiuntur varia, nec nostris hominibus nota: ipsi lauanenses Idololatrarsit Hat,adorantes statuas diabolica S: fraudulenti, uabdoli, furaces, octo usque ad mendicitatem dediti. Multi hic habitant Chinenses, quibus eadem quae Insulariis tu perstitio est, fore ut iis & virtutis studiosis post hanc vitam bene sit, qui vero stolerate vixerint, eos in serpentes, vespertilio nec bufones aliasque impuras bestias permutatum iri. .
Novilunii tempus ad cacrificia sua solennes preces obseruant, subinde nolis at sise=asis que crepitaculis tinnientem maiores campanas non impellunt, nisi cum quis morti vi iamen .einus iudicatus Idolis sivis super lapideas aras constitutis varia eduliorum genera proponunt, carnes avium, caprarum, ferarum , aliquando crudas, interdum coctas, quas ta men ipsi exultantes absumunt. Sunt inter eos nonnulli rei Astronomicae non imperiti. Sabbathi diei ve festi ne nomen quidem nouerunt; seriae apud eos arbitrariae δε se re antequam magnos labores aggrediantur. Sagae inter eos tantis venefici, qui lymphaticissimiles per plateas cursitant vibrantes nudas manibus sicas , de vellicantes coamam , seque ipsos humi abiicientes Chinenses, qui hic commorantur, si Insulanos imi tati eapillos desecent, perpetuo damnantur exilio, negato in patriam reditu Alunt hi eon cubinas ex seruarum genere, quas tamen pro lubitu vendunt, etiamsi ex iis prolem susee-
Ethiopes&Turcae qui hic degunt, plerique cum re lauta sunt domicilia habentiniatra ipsa oppidi moenia, inque iis Laxaria sua siue uicella more Mahometano Caeteri peregri
ni, qui hic sunt magno numero, in suburbiis commorantur Mahomet legem qui sequuntur clam vinum ab Europaeis emunt,&eo nocte se inebriant, metu poenaei Intrauit autem Maho metisimus hanc Inlulam&Vrbem anno demum AN C. M. D. LX. In uniuersiam
omnes huius Vrbis incolae videri possunt Epicuri de grege porci, ita tam viri quam mulieres nulli seque rei dediti sunt, quam voluptatiri turpibus libidinibus. Cui T
164쪽
Nauigatio quinquennuis Arnota Brimonis Angli, innuam, Patanen, Iapomam,
Manilias, acaonem se Sinuum regnum,quam ab Anno tot urique adonum I 622. confecit. Ρos τε AQVAM Arnoldum Brunonem Equitem Anglucupido eepit, perlustrandi celebriores orientis Prouincias atque Insulas,soluitis ab littore Anglicano, a. d. XVII. Februarii mensis anno Salutis M. DC. XIII directo cursu ad Insulas, qua vulgo anticae appellantur, peractaque aliquot menstrum laboriosia nauigatione XX. Iunii die apud ouantam appu-
iit Commorante Brunone in eophrtu, intrauit nauis sat aua,cui Diabola Delphico nomen e
Det 'rat, opimis onustasipoliis Hollandos imitati Angli a. d. XXX. eiusdem Mentis nave Lu-
Pi lasa sitanica a Mora bica veniente potiti sunt: a. d. XIV. Augusti Canicum Lusitanorum - - municipium armis tentaverunt, a quibus LXXX millia Regalium nummorum maiorum obtinuerunt, ita tamen, ut sine maleficio discederent. His variis expeditionibus Angli valde attenuati, vix regendae seruandaeque naui suae satisfecerunt , unde consipecta paucitate sua apud Palam circumspicere de caeteris Anglorum nauibus caeperunt. Verum Anglici quidem generis nauigium nullum inuenerunt, decem vero Hollandicas naues aduentantes consipicati,vehementer terrisi,fuga se seruare conati sunt sed Hollandi pavore eorum viso, ne fugeret,illis acclamauerunt,sed ut adsie in suam venirent praetoriam cohortati sunt Paru erunt Angli, Mab Thalassiarcho Batauo in naues distributi, interque socios adscriptiliant. Postero die venerunt inportum Palambanum tres naues Anglicanae, quas Bataui jam ante
exspoliauerant. His visis in insuper intellecta Nauarchi Dalii aliorumque Anglorum pri mino minis morte adeo talati sunt Mollandi,ut etiam ignes hilaritatis publicae indices excistarent,& conuiuia agitarent.
UM; Anno AN.C.M. DC .XX. a.d.XV. Martii Robertis Atinii Nauarchus Anglus, cum na-ρaeis inte ui sua, cui Tauro nomen erat, ad Hollandorum classem venit, hetumque utrique nationi duHollando pace: compositione inter Anglos &Hollandos attulit nuncium.Vagabantur utrique inter O MI Iacatram de vicinas Insulas in alto ceano, cum Hollandi quos penes se habebant captiuos Anglos,sine mora suis restituerunt, quos Robertus in suam recepit nauem, qui ob rem bene gestam ab uniuersis Anglis supremus Praefectus quinque Britannicarum nauium in Iaponico littore creatus, dc ab Hollandis securitatis ergo eo deductus est. Ipsi vero Hollandi Manillas Insulas petierunt. A. d. III.Ianuarii anno Salutis M.DC .XXI.tres naues Anglicae& duae Batavae init. cietate, praetervecstae Cochin, ad Trium Regum Insistam postero die ad Instulant Longam appule, runt,unde hinc inde Philippinarum Insularum littora depraedationibus infesta fecerunt. z . ἡ, a jusdem Mensis die XXVI.nauis Bataua,cui nomen erat Bona Dei, nauigium Chinen se inter-gmῶιμε cepit,quae a Portu Tundensit veniens Manillam oppidum petebat. Intellexere ab Chinensibus Hollandi subsistere in eodem portu adhuc duas Chinensium naues variis mercibus onustas .Has ut occuparent, celeriter eo profecti Hollandi,tam propitiam habuerunt fortunam, ut utramque deprehenderent, lautis potiti spoliis. Vltimo denique Ianuarii die iterum duas
Iuno nauigii Sinici id genus e depti,ablatis mercibus utramque cremauerunt. Cauetia Portus est inter Philippinas Insulas celebrisvi spaciosus. In eo stabant sub anchoris sex Hispanorum naues praegrandes, militariter instructie, mercibus vero vacuae. i. dentes Hollandi Angli,operae precium non fore, si eas oppugnarent, fulminantibus insit per ab vicina arce Hispanis, omissis illis abierunt. Vt autem Sinarum naues mercatorias eo expeditius intercipere possient,diuisi esse classis,& diuersas vias institere naues.Nec caruit successu conssilium : multas enim minores Sinarum naues hinc inde intei ceperunt io nis spoliauerunt. Erat Chinensis nauis grandiuscula, viris armisque satis instructa. Hane Crudelitas adorta Hollandica Celox , expugnare tamen non potuit Successit Liburnica Anglorum, βψ βμqrii, victoriam obtinuit, dedentibus se Sinis Irati Hollandi ,etiam contra nitentibus Anglis, 'Τi dedi titio, omnes ab puppi in aquas praecipitatos submerserunt. Displicuit eas aeuitia multis Anglorum,non ignatis,lenitate&beneficiis potius deuinciendas illas gentes, quam crudelitate
165쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. IV. is
istud a septima hora vespertina usque ad duodecimam nocturnam fueruntque illata mensis
ad CCCC .fercula, neque tamen pro tant ciborum numero perpotatum.
Postero die Rex Nauarcho Anglico Elephantum misit,ut eo veheretur,quod nulli nis de consensi regis per nussum est, misitque nonnullos Enobilibus aule: comiti uis qui ei siem. per praesto essent, quocunque iret, securitatem praestarent: qui hos lateris stipatores non habet parum tutus est, nisi praeferatur ei gladius siue sica regia. Decretum ibi factum est, uti . L. transactios pacta inter Anglos Scansulanos,quae cum lacobo Lancastrio inita fuerant, im maim.
posterum sancte seruarentur. Litterat,quas Rex Sum atrae, qui se in iis Pedmccam Smen vocati, ad Iacobum Britannorum regem milit, tam arroganter, stulte&pueriliter scriptae fuerunt,ut ineptum putauerimus, eas in linguam latinam translatas, huic historiae inserere, cum nihil loquantur pinet inanes iactantias diuitiarum &ostentationem potentiae. His ampullis velut in antecessum proiectis, pergit rex narrare quanto desiderio assiciatur continuandi cum Anglis scedetis, amicitiae, petitque eam sancte coli atque conservari. Ostremo texit catalogum munerum, quae mittebat Iacobo regi,describitque omnia accuratissime, velut institor quispiam, qui ea vendere Anglis velit, non donare. Agebat tunc rex ille Achinensis in Sum atra annum XXXII. eratque corpore satis validori compacto. bellator strenuiis, terra marique potens regnum eius abundat populo &Elephantis,ut Angli CLXXX. aliquando uno agmine ingle dientes viderint. Naues eius onerariae atque triremes tormentis aeneis affatim instructae sunt. Regia eius aedificiis splendida est, non tamen munita ad sustinendum hostilem impetum.Omnia hic amaenassent,&semper is
virent arbores, ducto a vicino fluuio, qui e montanis Insulae profluit, canali ad arcem, pera I
mediam eius aream derivato, qui&omnem eius claudit ambitum. Ips Insula multis editissique montibus attollitur, populiis comis est&hospitalis , neque tamen ulli peregrino sine permissa regis aut primi Praefecti pedem in ea ponere fas est. Maturanti discessim in patriam Thomaelesto, mandata dedit rex : ut si lutaret regem Britannum visibi ab eo impetraret, duas mulieres Anglicanas,albissimo corpore:se enim, si ex alterutra earum congressu suo impraegnata filium susciperet, eum regem Priamanensem risita eiuvet Passa manentem factitrum,eique commissurum imperium eorum locorum in quibus An dem regε
gli piper de alias merces Indicas coemere solent quam quidem rem ipsis Anglis maxime
profuturam aiebat. Caeterum Rexiste animo est truculento&implacabili. Viderat vir qui E- . ovi dam Illustri ortus genere uxorem eius nudam in balneo, quae curiositas misero isti peius et diastu.
iam cessit quam Ouidio Poetae vel Actaeoni iussit enim rex utrumque ei effodi oculum. Si quis supra conditionem vitae dignitatem splendide vestiatur, capitis sine mora adit si applicium. In irroganda morte variis&exquisitis utitur tormentis: quosdam enim vivos in oleo eo quit, alios in quatuor partes dissecat nonnullos verubus affixos vivos torret, 'ua praeaterea fiunt crudelitatis genera.Regnantibus maioribus eius,cum bellum gereretur apud Malaccam,venerunt in Sum atram aliquot Lustrant,inconstulto Mago stratu. Ho Sumatrentes ex
eeptos per insidias, ad eum qui tunc dominabatur regem adduxerunt, qui omnibus virilia penitus ab radice exsicindi iussit. A.d. X. Iulii anno Salutis M. DC .XIII.misit rex Achinensis circiter CC. naues, partim triremes partim liburnicas celoces aduersus regem Iohorensem, quibus Laxa manum dueem copiarum suarum praefecit,qui ea est usus prosperit ite, ut regnum Iohorens vi Siaque num armis subegerit,regemque captum una cum qui bis nam Hollandis, quos ibi deprehenderat, Achinum perduxerit. Apud Tecoum oppidum diutius haerentes Angli XXV. e suis miserunti quamuis enim aer illius orae pestilens est&malignus,abstinere tamen ea mercatores non possunt, quod plurimum ibi nascatur piperis. Ad sextum a Sumat urbe Achino milliare abest alia Insula , Sumbreri, cuius ineola flauo tincti sunt colore,nudi maximam partem corporis, picti variis pignentis faciem .saeerdotestamen eorum cum sacra faciunt, veste utuntur, sed ita stricta&angusta ut omni M;-ιst bus membris adhinescat velut agglutinatara capitis operimento duo emanent cornua, pen sacerduis dentesupra nates cauda vervecina. Rogati huius deformitatis causam respondent, Diabolum sibi non alia quam hac specie apparere&futura pandere. Iidem faciem suam colore viridi,crines atro Iauo tingunt,ut horribiliores appareant. vix quicquam
in iis se conspectui offerat, quod humanam figuram repraesentet.
166쪽
Conii alio Hiquo Nauigationum Anglicanarum in diuersaspartes Orioris DolusIn dorum aduersus Anglos Pugna naualis Anglorum o Lusitanorum.
Vinco Angli, qui vici m ab Holgandu
Ahit GA DO, TovAM Lusitani calumniis suis apud Indorum Monarcham,qui vulgo Magnus Mo- ,. dis, I oldicitur,tantum este cerunt,utAnglis edicto regio omni per eas partes negociatione in-
negociatio ter diceretur , non consultum visum est Thoma Hai quino ulteriores ibi moras nectere: accep*ri' i nte alia quoque causa, quod Iesiuitae eum clandestinis susurris apud Matro Chanum alios';
regni proceres in odium adduxerant.Nec tamen diu haec Lusitanorum cum Indis durauit amicitia, ortissimultatibus inter Praefectos Magni Mogolis Proregem Goae. Erat tunc Pro rex Indiae Hispani Regis nomine Andreia Hortadus Mendo , qui iratus Mogotianis omni negociatione versus Cambaiam &in Sinum Gangeticu suis interdixit Crescentibus ergo odiis virique ad comparandas classes se accinxerunt , ut bellum nauale gererent Carteium haec tempestas,ut cito exorta fuerat, ita celeriter deferbuit, utique postquam Hisipani de Anglorum discessu intellexerunt. Dum haec aguntur Suratum venit Henricus Middeltoniussique Αἰ- glus scilicet ut ibi negociaretur; sed ab incolis partim circumuentus,partim irristis, cum aliquantum perdidisset temporis coactus est aliam inire rationem,ut acceptum in illis locis farciret damnum. Velis igitur factis, recla fauces Sinus Erythraei petiit delatus ad celebre Em-Aden Em portum Arabiae, cui nomen est Aium , inuenit ibi in statione aliquot Magni Mogo naues,
striμ A quae Turcarum Terras petiturae erant. Has Henricus repentino aduentu exterritas, sectum
ki' negociare coegit quanquam illud mercandi genus magis ex Anglorum re fuit quam Indorum. Nam Indi eodem precio merces suas vendere Anglis coacti fiunt, ut in ipsa India venduntur,&contra Anglorum merces magno emere,etiamsi iis nihil egerent. Et quamuis multi essent in Middeltoni nauibus, quibus ea cum Orientalibus populis negociandi ratio ini-SHimmu qua videbatur,eamque parum probabant, quod nomini Anglicano magnam apud Indos eo μης φης' facto conciliatum iri videbant infamiam latuit tamen postea, satius fuisse eo pacto muta-2'' tionernercium acceptum sarcire damnum, quam si ipsas naues cum bonis vectoribusque
rapuissent. Neque enim mercatores Cambayenses hoc Henrici facto protinus omnem abiecere nauigandi Oceanum rationem, quod profecto secissent, si naues suas ab Anglis raptas spoliatasque intellexissent.
Haec ita se habere ostendunt ea quae sequuntur.Nam paulo post appulit Suratum nauis quaedam Anglicana, cui Thomas Bestus praeerat, ignarus eorum quae Middeltono acciderant. Polliciti sunt huic Suratenses negociandi libertatem&praestiterunt liberaliter. Nam a. d. III. Octobr.anno A N. C. M. DC. XIII venit Suratum Pro rex Amandatis, qua urbs est Gueta rarum celebris Emporio,& cum Thoma de futuris mercaturae conditionibus transegit, fuitque simul utrimque constituta Amnestia eorum, quae Henricus Middeltonus paulo ante fecerat circumscriptis Indorum mercatoribus.
Die XIV. Nouembris viderunt Angli fluetitantem in Oceano classem nauium omnis generis vltra CXL. quam hostilem esse, Momnino pugnandum sibi arbitrati in t sed postero die patuit naues esse mercatorias, quae Cambayensem portum petebant. A. d.XXIII.eiu LCA dem mensis litterae allatae sunt ad Thomam Bestiam , quibus perscriptum erat, aduentare si ''i quatuor praegrandes naues cum XXVI. celocibus Lusitanorum,eo animo ut Anglos oppria, ut . merent, de quo non dubitabant, cum scirent, tantum duas ibi subsistere Anglorum naues,
quarum maior vocabatur Draco,mmorosiander.
Praefectus toti classi Lusitanicae erat nest inde Acuna, qui Thalassiarchi nomen gerebat.Misso hic fido homine ad Quaestorem Magni Mogoli eius super conserenda pugna exquisiuit consilium. Negauit Quaestor necesse esse Lusitano committere praelium i fatis esse eum velut indagine cingere Anglos, donec coacti inopia in iniquum locum si demitterent. Turpe sibi putauit Nunesius,cum tot instructus esset nauibus, ignaua moras nectere, videbaturque sibi satis validus, ad Anglos unius horae spacio proterendos. Igitur, quam primum confligeret,a.d. XXIX.conscendere militem naues iussit,erectisque ab malo purpureis vexillis,ipse primus praetoriam nauem in Draconem Anglicum duxit, sequente propraetoria. Tanta autem erat Nunesii ad pugnandum cupiditas , ut cum legato siuo in hostem iret, non expectatis caeteris nauibus , quae longius aborant. At Thomas, qui prUium minime detre- ctabar,
167쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. IV. rues
litate, unde ipsi plerosque vivos dimiserunt, eaque bonitate&clementia ingens sibi apud omnes gentes Orientales peperere nomen.
Aliquot diebus post Angli vela sua ad Macaonem Vrbem Lusitanorum direxerunt quo dum tendunt, repente se conspectui eorum offerunt XI. naues Hollandicar: quae nullo dato piso. amicitia signo,ut inter foederatos moris est, recta oppidum petierunt, scaphisque ac lembis Aa,. um
circiter mille viros in littore exposuerunt. At ciues Macaonenses,qui eorum aduentum lon eum Ho ge ante prospexerant, armati, tanta vi in eos irruerunt,ut Bataui amissis circiter CC. e suis re landis. ferresse in naues cogerentur. Angli conspecta ea re, frustra se ibi fore animaduertentes, alio eundi ceperunt consilium,& Sumatram Insulam petierunt. Est haec omnium Insularum in eo Oceano amplissima&veluti Regina, CCC .milliaria habens in longitudine,&C.in latitudine. Aer hic insalubris noxiusque exteris, cum eam cir-Sumsst
culus si quin ictialis prope secet mediam aquis tamen fluuialibus abundat. Sagu frumenti 'genus est apud hos usitatissimum post id orizavi fructus arborei. Rem potissimum faciunt
ex diuendito pere, gingibere,cinnamomo, materia serica, laserpiti O,&metallis,auro,staniano, ferro Praecipuo in ea regno nomen est O M;arbores id gignit, cuius flores auro ab Indis aequiparantur.Sumatrenses, qui loca maritima colunt,Mahometi fere sequuntur delitia, quae maiores eorum jam ante C. annos amplexi sunt interiores gentiles sunt Idololatrae , interque eos non pauci ante Lusitanorum aduentum humanis victitauere car
Diuisa fuit olim tota Insula in X XJ X. regna siue principatus hodie pauciores sunt s. u. ,.. Praecipui sunt Pedirensis , deinde Acemensis, quam prouinciam quidam Abrahamus no-fa ι.mine , homo seruus , cum Septentrionali Insulae parte occupauit, ibique sibi regnum constituit, adiutus auxilio Turcarum&Arabum , quorum etiam opera negociationes in Malaccam impedivit. Is Abrahamus potitus regno elocauit filiam suam Regi orensi, eique inter alias diuitias dotis nomine dedit tormentum aeneum bellicum , praecipue longitudinis,lam eleganter kartificiose elaboratum , ut simile quidpiam in uniuerso orbe Christiano reperiri negent.
Est in Sumatra Mons satis editus , perpetuo sulfureas eructans flammasci nec procul abest ons fallentis aquae,cui praestantissimum innatare Balsamum aiunt:estque in uniuersum sua mea huius Instulae bonitas, ut veteribus Chersensus aurea dicta a multis existimetur Galuanus nes intον in descriptione Sum atrae ait, Androphagos Bacas dici, montana Insulae incolere, den hum 'M tesque suos inaurare solereri eosdem pro comperto habere , hominum nigrorum siue πιμ Ethiopum carnes siuauiores esse gusta quam albicantium. Sed ioum atque caeterorum animalium carnes apud eos nigricare Nicolaus vero Contius non veretur scribere, Sumatrens es plerosque omnes suo seu Anthropophago fuisse , quin& eorum quorum deuorauerant carnes , inaurare solitos crania , pro preciosis cyathis haberes, eumque
inter ipsis ditissimum haberi, qui plura eiusmodi pocula prae caeteris possideret Uarto mannus uti eos moneta aurea ait , in cuius altera parte expressa sit imago Cacodaemonis , in altera Elephanti ad currum instar bigarum iuncti. Non desunt huic Insulae solet-tes artificesvi mercatores ingeniosi, habentque naucleros de remiges pro captu barbarorum sati s peritos, qui naues, quas peculiari fabrica construunt, mira celeritate impellereri circumagere possunt. '' Mirum quod Cornelius Hutonus scribit de Alaumo Sullanci fuisse eum primo piscato rapis ιι- rem, rebus autem nauali bello praeclare gestis , amitam regis uxorem meritum fuisse rere a-Hinc Thalassiarchum eum creatum, mortuo Rege, haeredis filiisque eius Tutorem con stitutum fuisse. Cum autem perosus Tutorium nomen ad regnum ipse adspiraret,&procere sibi impedimento fore intelligeret, crudeli astu,sium, mille vires ex optimatibus immo lauisse, scilicet ut defuncto regi in altero illo seculo ministrarent, euecstis in eorum locum
humilibus plebeiisque hominibus, quorum opera regnum consecutus sit. Ad centum an
norum senectutem hunc peruenisse aiunt, a filio maximo natu administratione regni se motum , ad priuatam vitam redactum fuisse, quod parum videretur ob senium aptus ad regnandum .Fecerat Alaumus jam ante minorem filium Regem in 'diris qui miseratus vicem decrepit parentis , fratri bellum intulit, in quo utrimque multi Sumatrenses perie- Venerunt primum Angli in hanc Insulam regnante Elisabetha, quod nomen adhuc apud barbaros in summa est veneratione, utique postquam ex Angloru relatione acceperunt de victoriis,quas Angli regnante viragine illa de Hispanis reportauere, cumque ab ea de peruenissent litterae , Legatus Britannicus ab Rege Insillae magnifico exceptus fuit con-V ui uio,
168쪽
uiuio,&aurea veste donatus, qui&mercatoribus Anglis per totum regnum negociandi libertatem&egregias immunitates impetrauit. Munera idem rex Reginae dedit sex Elephan-β 'β tos ad tympanorum sonum incedere tripudiare doctos Magna his belluis in Sum atra In hiis , Psilla vastitas,altitudo eis XIV.peduna,in dorso turrim serunt eleganter exornatam. Eiusdem generis animal Legato quoque misit Rex, te Ovectus in regiam veniret, nec tamen antequam a rege Vocaretur.
Aliquot diebus post instituit Rex aliud conuiuium in honorem Reginae magnificum. Patinae ac disci,quibus inferebantur fercula, erant vere solido auro, vel metalli genere, quod insulani Tam baitam vocant,estque aurum aeri cyprio permixtum:vini loco erat decoctum Origae addito saccaro de aromatibus,cui eadem est virtus Mad calefaciendum vis, quae nostro vino distillato siue Aquar vitie. Finito conuiuio, concubinae regiae introductae choreas agitauerunt , quae res sigillatim Anglorum honori data fuit, cum illae raro alias conspiciantur. Discessuris ab Insula Britannis Rex litteras ad Reginam Angliae cum Regiis muneribus dedit, a jam iam ingressuris nauem Anglis, petiit, uti Psalmum aliquem audiuerat enim de Psalmis Dauidicis canerent. Cecinerunt Angli suo modo Harmonice modulantes: contra Regii&ipsi concinentes hymnum aliquem responderunt, estque sic discessum.
Tres sunt circa Aulam regis excubitorum stationes, totidemque muri, intercedentibus areis viridanti cespite opertis. Ipse rex a nemine foris veriante conlpici potest, cum tamevidere ipse queat omnes ingredient te. exeuntes Parieres domus regiae exornati sunt aulaeis& peripetasmatis ex ait reari serica tela. Cum sedet, Turcarum modo crus alterum alteri quincuncis in modum imponit, ad utrumque latus sicae binae humi positae sunt, capulis aureis gemmatis Ministeria pleraque cucum eum peragunt mulieres, personatae comae-dias agitantes, δe caetera obeuntes eruitia neque quicquam ex illo Sardanapalo auditur aliud, qtiam sescennini sermones&venerea colloquia. Aliquando etiam oblectat animum
commissis ad pugnam galli g. llinaceis. Supplic ii genus maleficis haud fere aliud irrogatur, quam ut iis manus atque pedes amputentur. Qui superstites evadunt,ita mutilati in Pulo-Veiani Insulam deportantur Quos celeri morte Diterinae revolunt, elephantis lacerandos obiiciunt,vel a lo in corpus adacto scolopi Zant, quae res eos mox e medio tot sit. Ad varios regis usus semper praesto senescentum triremes, sere coopertae stragulis umbonibusque, trahunturque singulaea CCCC. remigibus. Praefectura earum triremium mulieribus committatur,cum parum fidat viris homo mulierosus. sacerdotes&Clerici apud eos non unius sunt generis aut ordinis:orantes globulos di. θυε acer gitis terunt, dc numerant preculas Suniri inter eos Prophetae, veste a caeteris differentes, ρ ς - quibus plus quam caeteris religiosis habent honoris. Defunctorum corpora in campis apertis sepeliunt capite versus Mecham Arabiae conuerso ad caput defuncti saxum ponitur, cui nomen sepulti incisum est Monumenta regum preciosissima nant, operculis tecta aureup, constatque regem qui nunc rerum potitur, extruxisse sibi Mauso laeum,cuius ornamenta auia rea ducentarum librarum sunt, intercedentibus crebris gemmis atque margaritis.
Instituunt quotannis peregrinationem quandam religiosam ad piaecipuum quoddam te implum,& ad eam Mahometum Pseudoprophetam inuitant, cui Elephantum preciosis vestibus stratum osterunt,ut si velit, ei insideat Adsunt desalii Elephanti XL. quibus viri Illustres in regno vehuntur,Rex vero peculiari insidet maiori caeteris. Vbi peractae sunt ceremoniae, Naho metus nullus venit, rex sessore vacuum inscendit Elephantum, reditque ita ad Regiam,&totus cum eo comitatus, sic satisfactum est ei religioni. Nomiu B A. d. XII. Aprils anno AN. C. M. DC Xii I in Portum Acheni oppidi sumat tae Insi laesM appulit Naua chus quidam Anglus,cui nomen erat Besto, estque ab rege illo exceptus hono .rifice; nam ex unum ex suis Elephantis ei misit obuiam , ipse paulo post sequutus est alii insidens preciose instrato, sequentibus circiter III. puerorum millibus prodeunti enim regi ue. rorum caterua praesto est, domi seruiunt ei mulseres qui ossicia varia obibant Litterae regiae exceptae fuerunt disco aureo dea duobus gestatae nobilibus Secutus est Legatus Anglus co- , .nniam status L.Viris partim militibus partim mercatoribus. Intrantem oratorem rex barbarus ad 50. , rapectacula deduxit, quae sane puerilia erant,p gnantibus inter se gallinaceis,&incursantibus sume,nui se mutuo arietibus. Producti postea in arenam fuerunt Bubal iri Elephanti mansuefacti deuium dociles Sedebat rex , dum spectaret,interim Tabaci herbae fumum ex argenteo tu boo. re attrahebat, mulieribus, quae pone a tergo subter conopaeo stabant, subinde nouam fumo materiam parantibus. Hinc caenae factum initium, cibique a pueris XIV. annorum illati omnes, indiscis ex metalli genere quod auro&aere mixtum erat Protractum est conuiuium
169쪽
ORIENTALIS I p. II. CAP. V. 163
ctabat,inuectus medius inter duas Praetorias Lusitanorum naues,ita ab utroque latere in eas tormentis fulminauit,ut eas grauiter concuteret, nec necesse esset Osiandro, Draconi socio opem ferre. Postridie, cum IV. magnae Lusitanorum naues conuenissent, prodierunt simul Draco L.&Osiander,caeptunaque est tormentis acriter res geri Tanta autem tuit Anglorum celeritas TL. & vehementia, ut tres maximas Lusitanorum naues adeo urgerent, ut in breviavi puluinos ram,um
incurrerent,ibique immobiles subsisterent.Sed Celoces extemplo adfuere, laborantibusq; eum An- suis qui iam instar castellorum oppugnabantur, An si glicanae Nathanael Salomon,vir magna: irtutis:quia uecutus hinc inde Lusitanorum Celoces, premebat ab omni parte hostem. Interim cum circa tertiam vespertinam tres illae naues se a sabulo expedivissent, instauratum fuit praelium , multis Hispanorum nauibus contra duas Anglicanas pugnantibus. Feruente marte imposuit Nunesius CLXX milites promptissimose suis in unam celocem, ut ignem in Osiandrum iniicerent. At Nathanael explo toramento aeneo ita eos excepit,ut rupto carinae latere Unico illo ictu, omnes profundo hauri
Alia ex parte cum Thomas Bestus nauem suam Draconem incredibili tormentorum impetu cocussam, accipere rimis undas animaduerteret,recepit secum Nathanaele socio ad oppidum quoddam minis deforme lim tamen celebre, cui nomen erat Medastabad, estque a praelecto Magni Mogolliberaliter exceptus. At Lusitani, qui Anglorum receptum suam
interpretabautur victoriam, insecuti eos, rurius pugnare coegerunt. Suadebant Indi Anglis,ne prodirent portu, neu cum hoste longe potentiore confligerent; sed surdis haec narrabant. Angli enim refecti a lassitudine,magno impetu invecti Lusitanis, tantis animis resum risistasere pugnam, ut eos cogerent fugam capessere, ibi quisque posset falutem quaerere. Por- 'at penes ro quantus fuerit huius pugnae feruor , quanta diuturnitas, vel hinc colligi potest, quod A. - maiore naui Anglicana sive Draconem. XXXIX. globi maiores, e tormentis meis emissi fuerint in hostem, e minore siue fiandro CCC. LXXX VH.Sed profecto, si verum fateri volumus , omnis ea prosperita Anglorum in tanta imparitate virium soli numini diutino adscribenda est,Deo Lusiitanorum superbiam ita calcare volente. Ipsi Magnus MogoLubi de victoria Anglorum qui tantum I V.viros amiserant Iace pit,diu stetit attonito similis, negauitque sibi verisimile Videri, multo autem magis miratus est,ut audiuit CCCL. Lusitanos periisse.Ergo Thomas Bestus,ubi Deo grates per luit, portum Suallensem, quo eum discedere Lusiitani coegerant, repetiit, a. d. XXI. Decembr.ut tota res gesta fuerat, in Angliam perscripsit. Dedit autem duas Epistolas duobus tabellariis,
eodem argumento. Prudenter Pri 'rehim in Via periit,alier ad societatern Mercatorum orientalis Indiae Londinum tempestiue vehit igitur mercatores, intellecto successu suorum, quatuor naues celeriter expeditierunt, easque rebus necessariis probe instructas versus Orientem miserunt,praefecto iis Dourano,viro magnae experientiae.
Profectus hic a.d. XV.Octobris anni M. DC XIV cum feliciter ad portum suallen sem haud procul Surato venisset, totam illam regionem insermis esse aduersus Lusitanos eo-gnouit, qui nauem quandam Magni MOgo interceperaui, in qua ad tres auri milliones,,-.ὸhiugemmarum vis ingens fuerat, duae mulieres ad ipsius Regis obsequium emtae Nec hac ruinis,.
pr da conten i, rapuerant etiam aliam nauem cuZaratensem, cuius nauis mercimonia CD mmeentenis millibus nummum Philippeotum aestimata fuere, in qua sexeenti homines fuerant,litter' fatui commeatus ab ipso prorege Hisipanico instructi.Sed raptores isti contemta immunitate omnia haec captiua fas a Goam perduxeranti Datum igitur est De caninis ab Indorum Monarcha negocium,ut Chaut munimentum Lusitanorum obsidererit,ec Macrob-Chan, qui vindictae ab Lusitanis exigendae auidissimus rat, Nauarchum Anglum honorifice exceptum, enixe rogabat, uti sibi in eo beIlo aduersius communes hostes suppetias serret. Negauit Anglus id sibi licere per superiores suos, G-bus negociandi non belligerandi causa tantis siumptibus instium si ipse a Lusitanis offenderetur,ibi tunc se officii tui fore memorem. Passus repulsam Macrob-cha ius, prope in eam Venit suspicionem,uenisse Anglos,vt Luasi ranam rem adiuuarent, cum non ignoraret, quantis iniuriis ante biennium Angli a Magno Mociolassectistiissent. Aucta fuit haec hominis suspicio supposititiis litteris,quas Iesultae confinxerant, Anglorum nomine ad Macrob-Chanum scriptas Has Lusitani per certos homines Macrab-Chano exhibueruiit,valde quidem imperios as&vim ac arma minante Perplexum his rebus hominem res alia magis perturbavit Dum enim metuitne Amoli vituti acceptas iniurias sibi detrimentum darent superueniunt a Protege Goae litrer .
170쪽
quibus ad anciendam pacem imonebatur, ut Angli communi ope e sinu illo exturbari poΩsent: addebatque, dedendum Isbi porturn Suallensem, ut castellum in eo aedificaret pro Lusitanis.Dubitantem,mirantemque aculeum propositionis Macrob-Chanum , multo magis terruit Prorex ostensa e propinquo classe LX. nauium militariter instructarum. est autem n uium in illo Oceano frequentium haec fere forma atque structura.
: egit,ut postea patuit. Et Prorex quidem multa diui mulabat,donec, ut perseasim ,ebat, Anglos practio nauali deuicisset: tunc enim Macrobium ultro in Hispanorum Ibi Mutrobio omnis spes in pedes Vt aiunt, collapsa est. Missis ergo muneribus ad Pro Arius eon regem, pacem veniamque prior ipse laetus, Ultro orauit, quam tamen Hispanus aegre ad ani ficti An mum admisit,qui prius exturbatos profligatosque Anglos cupiebat. Ergo neuter cum altero bona fidei
mum habebat, fore potestate. Stabant aliquot Anglorum naues sub anchoris iri portus uallensi, eratque ea, quae Spes vocabatur , propior Lusitanis. In hanc duae biremes4 circiter XXV. nauigia minora simul impetum fecerunt. Huic ut suppetias ferret, Doutonin cum praetoria sua naui summa ope an. nixus est Frustra quidem Hostes enim magna prudentia jam omnes occupauerant aditus, exclusia praetoria.Verum alia nauis Anglicana, cui Nouo Anno nomen erat, tam opportunam Dei tulit opem,ut diliectae qua flataeque celoces aliquot profundo demersiae fuerint, caeterisse recipientibus Periere eo conflictui nulli e promptioribus Lusitanorum, quibus Neptunus pugnandi ardorem marina restinxit. Huic Vulcanus quasi compacto opem tulit Naues enim duae Lusitanorum tortuito igne correptae arserunt in mediis aquis; quamuis liburni. cae duae ad reli inguendam flammam acci arrissent, frustra tamen id fuit Sistium nimis. Ergo Angli aucti animis in residuas naues ferociter iusilientes, quidquid in eos ostenderunt, trua eidaueis