장음표시 사용
151쪽
positionis varia significata recipiant, ut notae hieroglyphicae.Et quamuis ingentem earum litterarum numerum habeant, vix tamen unius Christiani hominis nomen recte scribere&exprimere nouerunt,qua quidem in re multa cum Sinarum populis communia habent. Sabbathum diemque festum in septimana agnoscunt nullum dies tamen certos in P UUt , quolibet mense, primam decimam quintamin vigesimam octauam superstitiose obseruant, quibus templa adeunt, sepulcra maiorum morum venerantur. Nonam Lunae diem quot mensibus infaustam oblcoenamque reputant, ut nullum in ea opus, quod quidem durabile futurum sit,exordiantur.Diem patris aut matris emortualem qui uis strictissimo obseruat ieiunio, ut a summo diluculo ad noctis initium cibi nihil omnino capiant. Nunquam a primis regni a ponensis initiis maior creditur detecta fuisse in Regem con Coniur iuratio, quam nostro tempore. ScisDJammais est, Oghosamma aliis dictus qui etsi&ipsam coniurationem eius auctores probe cognitos habuit, nihil tamen grauius in eos statuere ' II ausus est, ne cum principibus tantae potentiae auctoritatis dubiam belli fortunam experiri volens, de totius regni possessione periclitaretur. Quanti autem illa in regem conspiratio fuerit momenti, facile intelliget Lector, si auctores atque capita illius nominauerimus fue- .hrunt autem hi .Primus vocatur angano Fige Dono,Regis gnatus, omnium Iaponiae prin . ita cipum longe opulentissimus, cuius prouentus annui,regni opes prope superatntaI.Schima Aurib,ibiis Dono, Ximaget regulus,cuius magnum&venerabile est apud Iapones nomen, quod militibus I optimis sertissimis ii instructus siri. DI.Μkauonio sono, nepos regis ex fratre, vir indomiti spiritus, quem pater de consilio fratris regis ex haeredauerat, q*od nimia luxuria&rerum venerearum intemperi morbus campanum sibi accersivisset, cuius acerbitas nares ei magna faetidate eros erat. IV.Μalsamoneta Dono,Regulus Os heu V.Mengami Do . VI. Iechuo Dono Regulus cocora VII. Catio Savia Donovi ipse regulus partis Iaponiae.VIII bancobe Dono, Summus Bongiorum Pontifex in urbe Edoo,primusq; a Rege in rebus ad sacra gentis spectantibus, qui& tutor ipsius Magni Principis per aliquot annos fuerat. IX. Codusique Dono, qui Regi Magno a Secretis fuit, Lab eodem ad summas opes evectus fuerat Ingentes horum omnium siunt diuitiae, si Mango carum,ut ipsi vocant numerantque, quas quotannis percipiunt, ratio ineatur quae quidem auri vis, cum tanta sit,ut si ad nostrorum hominum captum componere velis,fidem vix sit inuentura, ideo ab iis opibus percensendis supersedere satius iudicauimus. A XL.
mltindorum in Molucris Insilis, Lusitanorum in ii emflationes, arces , propugna
ti,ex quibus peroicitur quantum illi his praeualeant Emporia,urbes, casten ortu ma risiunter extremum Africa promontorium es Iaponiam n quibus Eatauio Augis negotiantur Alger,urbs munitissima in littore Africano,
EMolve cis Insulis, earumq; insigni fertilitate& singulari caryophyllorum atq; nucis
myristicae praerogativa, ut&eorum,qui bona incolarum voluntate in illis Insulis nego ciantur, eximio lucro multa dicere non est nece Is cum insuperioribus commentariorum
nostrorum Indicorum libris assatim de his omnibus locuti fuerimus. Cum autem haec serra iam multis annis inter Lusitanosac Batavos reciprocata fuerit, nunc his nunc illis praeualentatibus,prostremo tamen fortuna Hollandis magis fauere visa est, ut ex numero munimentorum atque arcium, quas trique in his Insulis hoc ipse tempore obtinent, planum est perseicere. Et Lusitani quidem siue communiter Hispani hin Moluccis vicuus nec longe inde distantibus Insulis, haec habent munimenta. Vnum in Ternate.I.inaidore.LIn Gilolo II in Balachina Hollandi vero eos numero multo superant habent enim Tria in Insula Ternate. III in Tidore. I. in Amboina Lin Balachina II in Botone. Pso III in Machiana. I. in Insiuia Motir quamquam nonnulli his non content etiam arcessivir RHBatauorum plures in iis partibus numerent. Haec nimirum causa est , cur Hispani ab Hol 2'T landorum potentia sibi tantopere metuunt sed ipsi Hollandi horum munimentorum .isi is. fiducia ferociores facti, barbaros contemtim habere iniuriisq; assicere caeperunt,unde in odium eorum incurrerunt , nec tam benigno ut ante adspiciuntur vultu quinin aliquis iactanti,
152쪽
iactant,praestare iugum Lusitano um subire, etsi stiperbissimi sint, quam auaritiam Patauorum explere.
Porro quia ad hoc caput deuenimus , non erit alienum etiam Emporiorum, castellorum, praecipuorumque locorum Portuum marinorum, in quibus Anglicum barbaris&Lusitanis negociantur, catalogum texere,facto initio ab extremo Africae promontorio, quod Bonae Spei caput appellant, ductoque filo secundum littus thiopicum, usque ad Indos Orientales&Iaponiam Insulam. ritim E Primo loco occurrit Quam in partibus Auralibus extremae Aethiopiae, sub gradu ab-thiopicum. Equatore XXI. hic venduntur plurima mancipia , but rude , Ambra&eiusmodi
Sequitur oppidum ansula Mosambiis ubi praeter superiora omnia etiam probatissi
Mombaea sive Monabassa , celebre est emporium ac frequens ibi mercatorum conuentus,praesertim ab Cambala&aliis Orientis partibus.Serui hic prostant magno numero, ebur, &aurum,aliaque metalla,sed aduectitia: puta, ferrum, stannum' argentum. Magadbea Ebore abundatvi lapillis preciosis hinc frequens est negotiatio: nauigatio in Cambalanari Indiam. Ad fauces Sinus Persici est Armi liuin, vulgo Oranua.. Decantati urimum hoc est emportu, ubi distrahuntur ptaecipue meretes ab Arabibus& Persis, nec est celebrior locus aut frequentior mercatoribus in toto Oriente, si Goam excipias. Muscara oppidum est non contemnendum ratior tamen ibi negotiatio, quod incolae fiducia munimentorum suorum peregrinis mercatoribus fere vim asterre ac leges praescribere soleant.
Singit, meracatu celebris urbs,Magni Magoi Indici imperium agnoscit, qui in ea arcem habet&praesidium militum. Damon sime Dama magni nominis urbs , rempublicam quandam constituere videtur , cum ultra centum minora oppida pariteri pagos suo habeat subiecta domi
Hinc sequitur Sterra de Baden Hispanis Latini dicunt Montes Bacenos, qui locus australior est quam Daman, agnoscitque regis De canensis imperium Goa totius Orientis Opes uno intuitu conspiciendas praebere videtur. Urbs amplissima, quanquam in exigua Insula constructa sit Palatium in ea magnificum assurgit, domicilium pro regis Indiae ex parte Liisitanorum. Sequitur onorium munimentum exiguum. Inde, Bar colorium oppidum ubi magna vis reperitur piperis&gua giberis,&gemmarum. CanoMurbs mediocris est Indiae, cum arce , frequens mercatoribus. Celebrior tamen hac est Coc unum, oppidum munitissimum cum arce iuxta posita, portum habens excipiendis nauibus tutissimum. Coulan Arcem quam oppidum rectis diseris. Fanum Laurentii pagus est, sed loco percommodo .multi in eo commorantur Monachi Hispani atque Iesultae. Quilaon oppidum est cum propugnaculo Iucati a vicus maenibus destitutus, arce tamen munitus. Incolae fere Christiani sunt. Manera vicus est peram aenus in Insula Zeilon, inter Promontorium Comori num&ca
put Galli. qui eum inhabitant, Lusitanici generis sunt Multum hic venditur Cinnamomiri
Negantana urbs est mercatu nobilissima. s. vero Thomarinum , alias viliapor,oppidum adspectu pulcrum, muro firmo cinctum, tutamLusitanis praebet stationem,in ripa Gan. gis fluuii. Emporiis celeberrimis iure accensebis Pegu, Aracan&Martaban. Malacca Vrbs est ampla&totius orientis nobiliusima.Valida defenditur arce, laetaturq; foedere cum rege Achinensi. Machaut siue Amatao oppidum Lusitanorum est haud procul a Sinarum regno in parua Insula extructum, frequens nic hominum Europaeorum cum Sinisvi Iaponibus negociatio.
De Iaponia Insula paulo ante prolixe disseruim . In ea etsi neque Angli neque Lusitani oppidum aut munimentum ullum habent, negociari tamen utrisque, vivi Batavis, peculiari regis priuilegio liberum est. Quaestuosissima hic est Hollandis negociatio, quam cum Sinis
aliisque barbaris gentibus, quae frequentes huc confluera coniueuerunt, magna solertia exisercere nouerunt: interim nec a piratica facienda omnino abstinent, ut interceptae Chinenissumum qua loquuntur. De eo
153쪽
De eo Asrieae vel potius Aethiopiae littore, quod orientem solem respicit, cum quaedam dixerimus,sertasse non erit ingratum Lectori, si reliqua quoque illius partis Orbis te is littora occidentaleo septentrionale tribus verbis tangamus,eatenus duntaxat, quatenus Hispani munimenta, emporia atque portus in utroque obtinent. Initium igitur facturi abest' i. iis , quae Hispanorum Reges proximis&superioribus annis Turcis eripuerunt, armisque I ιῶ a victricibus suo subiecere dominio, septentrionale littus Africae legamus oportet. Postident M igitur Hispani siue Lusitani perinde enim est intra Fretum Herculeum siue Gaditanum has beant.
urbes: Ceutam, Mervi Aretaliam. Extra Fretum autem Armaeaganam, qua Australior est Ar-χ illa,cum Insulis in Oceano Atlantico, Mutent, Pinu Sancto, Canariis, Capitis Viridis & Peninsula Arguina Adde his Insulam S.Thomari Principis, quarum omnium Insulatum incredibilis est fertilitas,eum non frumentum solum incolis sufficiens gignat, sed tantum saccari atque vini laudatissimi, ut etiam ad exteros mittat. In argui 3caano Georgii de la Mina habent Lusitani propugnacula non contemnenda, quae magnam ipsis praestant cum Aethiopibus in aurifero regno Congo negociandi facultatem. Habent iidem iraesidium in vicina Insula Ioania, in qua ad V captiuorum millia ex variis Aethiopiae gentibus intercepta quotannis adipisci possunt, quorum bona opera in regnis prouinciis uae Novaesiue occidentalis Indiae utuntur. Facilis hinc fuisset patribus nostiis breuitquein Nouum Orbem traiectus, si sciuissent ibi adhuc aliquas nostrisque oppositas est ecias; cum obieci um Brasitae littus non nimis longe a littore Aethiopico regni Congo abiit.Sed ignoti nulla cupido. In Mola quae prouincia&ipsa ex parte iuris estLusitanici, argentum praestantissimum reperitur, quod periti metallicae rei Peruano ob bonitate praeferunt unde non ab re Paulus Diadius cum Aethiopibus super possessione illarum argentifodinarum armis dimicauit. Inter caput Bona Spei& Promontorium Guar u possident Lusitani adhuc tria munimenta: Senam Sositimi Mos ambicam de quibus superius aliquid diximus Rege Melinia, tuntur amico: Ouiisa veto tributarium habe nr. Sed profecto, in tam longe dissitis & diffusis prouinciis infida est & laboriosa illorum locorum possessio, cum ex Hispania Lusitaniaque tantum hominum nequaquam haberi possit, quantum ad tot jam procul remota praesidia reis quiritur. Et fuit quidem tempus, cum gentes illae Ibericae beneficio horum portuum is unimentotum sola prope per totum Orientem mercaturam facerent: verum nostratcmpestate An olorum& Hollandorum felicibus nauigationibus Lusitanorum quaestus & negocia. tio valde est imminuta. Conclusuri primum hunc rerumTopographicarum librum,antequam ab Africano littore penitus discedamus aliquid de Argeria siue Alger ciuitate sortu famosissimo dicemus, cum saepius in nostris rerum Indicarum commentariis sic exigente nauigationum serie,illius Aloe fiat mentio vi nos Piratae Mauri Numidaeque, illius urbis, quae nebulonum illorum est . I a. receptaculum,non sinant obliuisci seriptio. Resertur urbs ista inter antiquissimas illius partis Africae, putaturque antiquitus dictam; Itolemaeorum Colonis: alii tamen Ziliam appellatam malunt. Sita est ex aduerso Insularum Balearicarum, Maioricae, Minoricaevi Ebusiae, unde ab Arabibus nomine alio Ge-αeir,id est,ad In Blas,nominatur. Putatur haec ipsa fuisse sedes Iu prisci Mauritaniae regis: d inde vero in honorem Caesaris Dictatoris lusia Caesarea vocitata A nostris, ut notum est, Arge, res, Argeria Aorvsiurpatur.Forma urbi prope triangularis,situs talis, ut apex in cuneum desinens summum montis occupetcinde desicendit ipsa ciuitas duobus lateribus sensimque dilatatur,donec latissima pars Mari Mediterraneo obvertatur.Vrbs ipsi muro luplici,loricis, aggeribus, fossavi vallo firmissimo munita , quamuis hostilem vim eluderepotest. In edito colle Arx est, quae non urbem tantum sed&portum nauesque in eo defendere,vel si opus sit, tormentis oppugnare potest. Praeter palatia virorum illustrium, sunt etiam priuatorum ciuiseumque domus in ea magnificar,balnea tabernae publicae priuataeque operosis Omnia ta .men aedificia arte praestantia materiae superat Templum alio metanum, , quod hoc splendore sequitur, Armamentarium, siue ut vocant, Arsenala. Populosa haec est ciuitas frequensque mercatoribus Turcis, Indaeis Aethiopibus. Nundinis, quae bis in septimana re currunt, ingens fit rusticorum ex vicinis montibus in urbem concursus, qui tantum in eam inferunt alimoniae varii generis,ut omnia,inprimis ferina,vilissimo emi possit plecto. Pullorii gallinaceorum maior vis quam scribi credive possit, cum eos non ope incubatione matruo uis excludant, sed calore artificiali ac moderato quod in Egupto fieri nouimus Bou,E-
quoium,Cameloru quantu hic sit,iam alii ante nos dixerui. Arma Mauroru apud hanc urbe Caroli
154쪽
i XII. PARS IN DIAE ORIENT CAP. XL.
Caroli V.Caesaris exercitus sensit, cum irrito conatu eam Imperator is oppugnaret.Deis tibus incolarum si quaeras, ominam scelerum esse intelliges tantum hic est furum, lenonum, Sodomitarum. quid enim deliratica dicam, quam omnes vel exercent ipsi, vel ex ea vitam ducunt Zarcem,cui plurimum fidunt Mauri,adire homini Christiano fas non est: qua sequuntur quodam praesidiario milite didicimus. Fossam,qua ea cingitur, XVII. cubitos latam assereba profunditatem eius duorum esse hastiliorum Inpropugnaculis stare toris menta aenea maiora IX. minora XVi II in medio puteum esse aquae siuauissime, praeter fontem perennis aquae, qui ibi staturiens delapsus molam aquariam agitet , ad cuius custodiam semper triginta milites praesidiarii excubent. Fuit haec urbs patrum memoriasub imperio Regis Telen sinit, tam diu, donee Bugienses, exeuta huius dominio,peculiarem sibi elegerunt regem, cuivi Argeriani se sponte subiecere. Hinc quasi poeniteret eos patrocinii alieni, ad libertatem paulatim aspirantes, seis auspiciis naues aliquot in oceanum emiserunt,quibus obiecta Hispaniae littora vicinasque Insulas latrociniis infesta fecerunt. Sed a Ferdinando Catholico contusi ipserum fuit ferocia, adeo,ut impetratis in decennium induciis, vectigal annuum ei bluerent. Eo autem mortuo Atiadenum Barbarossam ab obsidione urbis Hipponensis vocatum, si remum militiae sitae,arzus ducem creaverunt qui post illustres aliquot victorias celebre fecit Argerianum nomen. β. Is,pertaesus precarito circumscripti imperii, Regem illius urbis totiuique viciniae se appellauit,subactis etiam repentino terrore aliis Maurorum gentibus. Ad hane Urbem quid acciderit Anglorum Batauorumque nauarchis proximis his annis sequente libro explicabimus,ad quem properamus, de huic
155쪽
I. EM IN Is s potes , amice Lector, nos secundum hunc librum naris rationibus variarum expeditionum naualium in eas quas superiori libro descripsimus, regiones atque prouincias destinauisse Adeas igitur nunc stylum applicamus, ita tamen , ut iii recei,sendis iis eun- dem , quem in Topographicis sectati fuimus,' observemus ordinem, facto inita ori nauigationibus, quae in Orientalis Indiae ea regna sulceptae fuerunt, quae Magni Mogo agnoscunt imperium: qui bus cum res Peruca ita cohaereant, ut separari ab iis integro orationis filo non
recte possint, necessario, qua in Sinu Petit cocontigerunt, cum Indicis coniungenda fuerunt. De annorum ratione sic accipe, nos ab anno AN C. M. DC. XIII. ordiri,&vsique ad nostra narraticinis telam pertexere tempora, idque facere tam in Indicis Persicisque, quam
in Smensibus, aponicis Ethiopicis. Nam Aquilonaribus tertio libro peculiaris locus asesignabitur. Igitur a. d. XII. Ianuarii Menta sanno A N. C. M. DC .XIII. ab Grauefenda non igno misis, labili Angliae oppido soluit nauis, cui nomen erat Expeditioni, eo fine, ut recta Orientalem In Anti md iam Magnique Mogo regnum peteret. Praefectus erat illi naui Robeitus Schiri eius cum ad Orien-TKoma Povvello, cum me diocri vectorum militumque numero A. l. XXVII. Aprilis Men tolam Insis ad exiguam quandam appulere Insulam, cui a cuniculis nomen impositerunt. Humilis ea est de depressa sitas i XXXIII .gradu ab AEquatore. hanc ut explorarent, scapham maiorem eo miserunt,constituta sub Anchoris naue. ini missi fuerant, licis mergisque plena deprehenderunt littora, nec non eo genere auium, qua vulgo pinguininvocant. Pitcium alitumque hic tantam Angli lunt adepti copiam, ut maiori naui in aliquot mensium alimoniam sit e-cerit. Secu dum autem nacti volatum, proram recta in Bonae Spei Promontorium obverte runt Ad Sal anacham ubi appulerunt, duas ibi in anchoris stantes naues Anglicanas repererunt, uni nomen erat Hectori,asteri Thoma. Haud procul ab his stabant in eodem portu quatuor Hollandorum naues, quae reditum in patriam meditabantur. A. d. X. Maij Nauis Anglicana, cui Grano Piperis nomen erat, eodem venit, reditura ex longo itinere Indico in Angliam: cum autem exhausta prope esset alimonia a Schirleio adiuta atque refecta fuit. Decimus quintus Mai dies erat, cum naues illae iunctim sublatis anchoris . Augustini Promontoriam petierunt, consipecto in itinere Promontorio AEthiopico , quod recisam vocant, sub XXXIV. gradu latitudinis ab AEquatore versus Austrum A. d. XV. Iunij ensis S Laurenti' Insulam, quae barbaro nomine Madaga carappellaturun conspectu habentes, Portum Augustini intrauerunt, ubi ignoruniri aquae potabilis copiam nacti sunt, car Res tamen adipiscinoni potuerant. Et barbari quidem aliquot boues Anglis polliciti fuerant, ted mentiti sunt quo dolo exacerbati Angli, quadraginta milites in vicinam sylvam miserunt,ut raperent, si quam nanci ci possent praedam. Verum de istud frustra fuit: nam praeter humiles quasdam casas,&4liquot succensos ignes, ad quos pisces appositi erant,nihil repererunt. A. d.XXIII. eiusdem mensis Iuanam Insulam tenuerunt, quaequatuor milliaribus Ger Iuana Inmanicis inde abest. Ciborum hic affatim in vili quidem emerunt precio, juvencos quidem suis. quatuor capras vero compluresvi gallinas, mala iten punica iitria,aliaque refectionis genera.I lecti autem precii vilitate,circiter XL.boues emeruntvi praeterea multum alimoniae.
156쪽
Vicina huic est Molatina Insula, ab Ethiopibus culta, quibus tamen multi intermixti sunt Turcie de Arabes,quorum ope illi in bello aduersus Iuanenses utuntur. Regnabat circa hoc tempus in ea rex adolescens, Phanamalus nomine, cuius pater Rex sub ipsum Anglo- a b sinia tum aduentum P viuis excesserat. Praeerat autem Regno mater adolestentis, cum lectis ἐν proceribus , quos pater moriens filio tutores constituerat. Frequens ex hac Insula in vicinum Melinia regnum est negociatio , in Arabiam felicem , quae tamen potius in permutatione mercium consistit, quam solutione pecuniae. Inter mercatores Lusitani non ni postrem , qui loc quidem loco Anglos comiter benigne habuerunt, quanquam aliter sentirent quam loquerentur Lingua Insulanis eadem quae caeteris Ethi pibus,dissiculter autem ab Europaeis pronunciatur. Die XIX.Iulii AEquinoctialem lineam Angli transierunt,posteroque die Insulam quandam procul conspexerunt, Promontorium Guardas ibi esse existimantes, quod ad fauces Erythraei Maris obiicitur: recta igitur Socoloram petentes,eo tamen penetrare non potuerunt, sed ad vitanda tempestatis incommoda subducere naues in locum tutum coacti fuerunt. Surgunt in his oris certo anni tempore foedae atque densae nebulae , quibus ipsius Solis Lunaeque adspectus nauigantibus prope eripitur , accedentibus aliquando periculosis tempestatibus S procellis Color aquis marinis albus, in siimmo natant soli quaedam lata nobisque incognita. Dostrisv Non procul inde obtulit se conspectui eorum Uura, Felicis Arabiae oppidum maripi um AE timum, editis domibus e saxo sere structis alte assurgens. Huitis urbis portum cum peterent, Mi in vicino quodam pago in ipsa crepidine Maris anchoras jecerunt. Qui oppidum incolunt, AEthiopes fiunt Sc Arabes mixti, interque eos piscatores plurimi, a quibus omnibus Angli satis comiter liberaliterque habiti sunt.Praefecto nomen erat Myr Mahamudo, qui nouis hospitibus dona obtulit, iuuencos tres,capras oves plusculas cum alitibus nonnullis Anglie vicissim aliquot telas sericas Damasten aetexturae donauerunt, iocantidoro egrediendi in littus libertatem atque negociandi emerunt. Maius est pecori his in locis quam alibi Precium, nec aqua dulcis hospitibus exiguo venditur, cum pro quinque doliis octo florent soluendi fuerinti A uama A. d. XXVIII. Augusti mensis, proris in littus Persicum obuersis,nauigare carperunt,dcen vani secundo Septembris die myram Insulam,sub XX.gradibus4 X. Minut.sitam tenuerunt: o clauo vero die post operato Sinu Persico,in eo littore anchoras proiecerunt, sub gradu ab AEquatore XXV. cum minutiis X. Hoc loco Nauarchus Thomae Povvello Equiti mandauit, ut assia mptis duobus Persis viae ducibus sociorum nauticorum mediocri numero facta exsicensione regionem illam lustrarent. Primum omnium obtulit se eis pagus non modicus , cui essequa nomen eratrincolae illius ora vocabantur Baluchi, subiecti Dominio Reguli Mira ab Melticho qui re giam suam habebat in oppido Guaderi, distante sex milliaribus ab isto pagora in uniuer- νιlitatio sum tamen omnes Persarum Regis Imperium agnoscunt. Cum autem Guadera portumi' ς χ' habeat totius illius orae celeberrimum, statuerunt Angli eo sibi omnino proficiscendum eias ' O In eum igitur finem nauem ab incolis Testeque petierunt, sed pro responso ignominiam
ac minas retulerunt. At Angli, ut terrerent barbaros,lormento aeneo in eos fulminauerunt.
Responderunt Persae par boatu, emis insuper in Britannos imbre sagittarum. Recesserunt Angli paulisper, factoque denuo in barbaros impetu, eos ita perculerunt, ut multi metu mortis in mare insilientes perirent. Nonnulli excepti&in nauigium Anglorum delati,m gno ipsis deinceps usui fuerunt, cum duces viae ipsis existerent,ri quicquid ad illius regionis notitiam pertinebat luculenter explicarent. Superiores illa velitatione facti Angli a. d. XVII. Septembris cum naui sua prosem, iuxta editas rupes praetervecti ad alium pagum venerunt , cui nomen Iuana erat oesperi eiusdem diei ad Guaderam appulerunt, actisque Anchoris peream noctem inporta substiterunt.
Vbi diluxit, circiter triginta lembi piscatorii prodierunt, ex quibus nonnulli ad n
item Anglorum accesserunt, ut cum peregrinis colloquerentur. Cum autem Britanni se monem eorum non assequerentur,captum atque hactenus detentum nauclerum Baluchum
cum caeteris captiuis persis in urbem dimiserunt,luculenta polliciti prannia, si ad se in navim reuerterentur.Sedri alium quendam virum Persam, nomine Naei begum cum litteris miserunt,ut negociandi licentiam mercatoribus Anglis impetraret. Respontum est a Guaderanis Regnum a queronae Persarum Regi subiectum non esses vectigal tamen annuum Magno Sopho soluere , eoque nomine iis qui ad Aulam Persicam irent, omnia humanitatis
157쪽
nitatis ossi ei exhibere solere: nihil quidem ad summam humanitatem Angli desideraue runt,quibus narrabant Guaderenses 'magna sextunae indulgentia Brirannos eo ipso tempo te aduenissiciquod Prore statuisset breui assismio valido militum praesidio ipsi vulgo Cara uanam vocant iter in eas partes itisciper e, ut sincti cuiusdam viri sepulchrum religiose inuiseret. Hac occasione Anglos optinae usuros adeonficiendum periculosumat in interiora
Persidos iret.Quin insuper se ipsi, ea melos mulosque uippeditaturos,quoriim beneficiores&merces suas transferre possent. Hae comnia bat baci tam specu, faverborum dulcedine conis diebant, ut Anglisam mam perfidiarii&staudem,quae sub promissis illis latebar, non anim
Ergo sequenti die Nauarchis Anglias sarcinas suas thesaurosque, cum ad Pitus prae-PasHmmisisset, ipse cum omni familia 6 pletisque sectis nautisque proxime erat, ut sequeretur, maritos terramque pet rei cum seruus quidani Persa ex suaderanis Anglum quendam puerum 'in interrogauet, an ista omnia essent, Quae Legatus Anglicus tecum deportaturus siet in Perissidem diat Anglo sermonem non in elligente Baluchus quidam prope astans& omatis gnarus, respondit, preciliora duntaxat gemmas, in irgaritasvi aurum sarcinis istis contineri: caetera adhuc in nautes. Ibi Guaderanus: iussi lent igitur ista militibus nostris in praedam. Attollitias ad haec verba Baluchus , cum in omnia quae a barbaris agebantur, intentiorem haberet oculum , tandem proditionem subesse intellexit, mauarchum Anglum monuit, caueret sibi a prorege Guaderano nisi ipse perire funditus cum sociis vellet. Constituisse enim eum, latis duntaxat Musicis,Chirurgis, pueris&mulieribus Anglorum, cap. teros omnes trucidare nauemque diripere.Ingressa fuerantiam nauigium actuarium Nauat-elius, Gubernatorin primi nominis Angli, cuintellicta proditione inbito conuerso itinere nauem
158쪽
nauem repetierunt. Ibi intellexerunt, proregem iam ad M. D milites coegissse,quibus oppressos Anglos interimeret. Angli ergo, ut fraudem opposita astutia eluderent, misso quodam emis ad Proregem,
nunciari ei iusserimi, febricula tentari Nauarchum, non igitur eo die in urbem venire eum posse,sed exscensionem in futurum dilaturum: rogareque insuper, vis Prore duas tresuescaphas maiores ad nauem Anglicanam mitteret,ad transportandas mulieres&pueros , quod Anglorum Scaphaesitis capaces non essent .Recte etiam eundem proregem facturum, si aliquot primi nominis Guaderanos mitteret, qui honoris ergo Nauarchum, qui ad Magnum auis, Iophum Legatione fungebatur, deducerent. Non grauate assensus est his omnibus pro rex, d luse eumque,qui haec ab se petierat,comiter dimisit. At hic cum ad littus venisset, aperta altera cista,preciosiora cimeliari splendidiores vestes celeriter inde deprom sit, quod uxorem Legati postero dieiis usuram diceret, ut magnificentius ingrederetur urbem. Stabat iuxta eam alia arca rebus teciosissimis plena, quam reserare consultum non videbatur. Huic omnino similem in naui lapidibus&fabulo compleuerunt, ut ponderosia euaderet, eamque occlusam in littore destituerunt, relata altera illa intactis thesauris plena in nauem, quod erratum
At barbari, qui consilia sua ideo egregie latere rebantur, quod Anglos se in futurum
diem parare videbant, securiores facti,magno numero ad nauem Anglicanam venerunt, interque eos lex vel septem primi nominis ciues , ut Legatum quam honestissime deducerent. Hos omnes Angli sub specie amicitiae in diuersa nauis loca separatos, ponere arma coegerunt, deinde inermes in unum locum coacto , de proditionein perfidia grauissime accusauerunt. Et quamuis summo iure in eos grauiter animaduertere possent, malle ta-c' str mense leniter eos tractare, 'uosdam ad proregem mittere, qui e monerent, uti An- vi ' μη glis bona sua restitueret, atque ita captiuos suos lueret. Non fidebat pro rex huic Anglorum
pollicitationis, nolebat igitur Anglis restituere bona, nisi prius ipse captiuos recepi ei.Angli
ergo Persas omnes ferreis inclusere compedibus , positaque clepsydra conceptis jurauere verbis misi ante decursum horae illius, restituiuent ablata, se eos omnes trucidaturos. Hac seueritate intellecti regulus metuens suorum saluti, reddidit Anglis bona , ipse vicissini suos recepit. At Baluchus, qui proditionis index Anglis fuerat, mansit cum iis,qui cum artis nauticae peritus esset,eos non comitatus solum est, sed & ad urbem Sindam do in Sinum m-baisnsiem feliciter deduxit .Erat autem patria Dubalensis , nomine Massim. Sadni, Sacerdotis Perse filius, nec Medicinae Chirurgicae rudis, quibus nominibus Nauarcho Anglo charus admodum fuit, cui &narrauit, Regulum illum a Persiarum Sopho pro regem illius prouinciae constitutum,rebellem domino suo factum fuisse, nihilque aliud expectasse, quam ut ab eodem ad obedientiam supplicium armis adduceretur. Cum tam manifestum interitum Angli mira Numinis prouidentia effugissent, a d. XXI. Septembris Mensis sublatis Anchoris indam petierunt, cumque in breuia puluinos incidissent, a quibus se vix magno labore expediue ruut, tandem post quintum a profectione diem apud Sindam appulerunt. Eiectis anchoris Legatus duos misit ad praefectum, ut ab eo ad regem Persiarum proficiscendi licentiam impetraret Assensus is est liberaliter , misitque aliquot naves peregrinis in occursum,quibus in portum deduceretur.Ipse ergo chir- Ieius cum a prorege isto comiter exceptus suisset, exhibitis litteris publicis, calumnias Lusitanorum facile diluit, qui Robertum Schirleium velut Pira tam accus auerant, quod in eum finem ab Anglia cum tribus nauibus profectus fuisset, ut vicina Sinui Persico depraedaretur Calumnis littora. Et barbari quidem vix acquiescebant Anglorum contrariis asseverationibus, sed LUt m persuasi erant, vagari adhuc duas eorum naues militariter instructas per Oceanum Eoum. ' i' ut infestarent non continentis duntaxat littora , sed omnes omnium interciperent na- ue, Hane tamen opinionem Arab Maneuardus Prore facile eorum animis exemit,&Anglis
Hi igitur a. d. XV. Octobris Mensis in terram egressi, in oppidum Diu admissi
sunt. Accedentibus praefectis ministri Teloniorum occurrerunt, eosque usque ad arcem pro regis deduxerant. Erant autem Telonae illi plerique omnes natione Beniani, callobantque linguam Lusiitanicam. tanta importunitate excutiebant Anglorum vestes ut calceos pedibus detraherent, si quid secum clam inferrent rerum preciosarum, non persioluto vectigali Ferentibus aegre rem illam Anglis,responsum est,ita morem regionis postulare. vnde acquiescendum illis fuit. Deducti fuerunt post haec aduenae Angli ad diuersorium Roberti Schirleii, qui per id tempus ibi commorabatur,liberaliterque ab eo sunt habiti. AtThomae Schirleio PEquiti Anglo, qui ad Indorum regem Legatus destinatus fuerat, omnis mora in
159쪽
ORIENTALIS LIB. II c Ap. i. r s
Divi sinia longa visa est , utique cum resciuisset , Lusitanos connivente Praesecto etiam vitam salutemque ipsius appetiuisse. Vt igitur insidias effugeret, petiit ab eo, ad oppidum Tritam discedendi licentiam. Negante Praefecto,&suis seuero edicto interdicente, nequis L P ei nauigium aut scapham praestaret, Thomas colligatis arboribus vacuisque doliis ratem sibi fri confecit,cuius beneficio fluuium traiecit. At praefectus discessum eius iniquo ferens animo, ieriginta equites misit , qui praeeuntes Anglos celeriter insecuti eos ad praefectum reduxerunt,qui eos aliquandiu in vinculis habuit:ad extremum tamen im illos , attam proficisci iussit. Huc cum venissent, Satrapa illius urbis Persa comiter habiti,ibi tantilper commorati sunt, donec commodior occasio Agram proficiscendi se offerret. Huc cum Legatus Anglicus postmodum venisset, a Magno Indorum Rege magnifice rinis Mexceptus,primum omnium super iniuriis quaestus est, quod a praefectis eius male habitus suis μή μι aset. Vocati sint omnes,qui eo nomine accusati fuerant,ad Aulam,ut ibi causam dicerent,sed Muque cum Legatus ad Persarum regem properaretuis illa interquieuit. At Angli qui apud Diul-Sindam mercandi causa tubstiterant, sine fine Lusitanorum calumniis appetiti fuerunt, qui illos non dubios Piratas esse assirmabant, te muneribus quidem parcebant,ut iis incommodum crearent.Nihil tamen his omnibus apud praesectum impetrauerunt, qui eo plus praestitit Britannis beneuolentiae, quo magis iis Lusitanos insidiari animaduertebat. In cuius rei signum quatuor Asturcones Thomae Povvello&Josepho Salbanco, qui inter Anglos facile primi erant, donauit, eosque cum sociis ad se in regiam vocavit. Ingredientibus per ciuitatem Anglis ingens concursus hominum fuit, qui
Britannicae nationis viros antea non viderant. Stabant ad utrumque principalis plateae latus armati milites, qui transeuntibus securitatem praestabant Ingressis regiam assurrexit Pro-rex,eosque humaniter excepit, gratum sibi in prouinciam eorum affirmans aduentum sperare se tamen, eos in mercatura sua, cuius nomine tot modis aLusitanis turbarentur, non mianora quam Hispani penderent,persoluturos vectigalia. id enim si fieret, regis sitii indignationem nec ipsum nec illos effugituros. Accedebat autem vectigal quod Lusitani pendebant
annuum ad XL. milliaThalerorum. His varias subiunxit Prorex quaestiones,multa sciscitatus
super mercibus, quas Angli attulissent, qui quasdam reticuerunt, quasdam indicio aux
runt, pro ut commodum visium fuit ita tamen ad extremum responderunt, ut dicerent,minus prima hac expeditione aduectum ab sese mercium quod quae sit in illis locis negociandi ratio, ignorauissenti imposterum tamen longe instructiores venturos. Acquievit his dictis Prorex in percunctatus est ex iis de tempore reditus eorum qui de XXII. duobus mensibus responderunt. Sic dc imposterum de mercibusvi diplomate liberae negociationis in
Cum ad hunc modum omnia ex virorumque sententia peracta fuissent, venerunt ad
nauem Anglicanam quidam Lusitani, qui inferioris Germaniae dialecto loquebantur atque querebantur,ereptum mercatoribus suis ab Anglis nauigium,idque repetebant. Pernegan-bus id Anglis, cum musta utrimque verba facta fuissent, constitit ab Hollandis id nauigium raptum fuisse: Sic igitur controuersia illa finita fuit,&Lusitani multa pro more suo liberaliter polliciti,ad urbem sunt reuersi. Igitur Angli,cum decreuissent,ut quidam ex eorum numero Agram terrestri itinere pro Angli ficiscerentur a.d. VI. Nouembris sublatis Anchoris altum petiuere Oceanum, cumque sibi motramct
de aqua: victu prospexissent,tertio die post Sumatram Italam petiuerunt, ubi a. d. XXVIII '
lieri Poton nauigatio in Orientalem Indiam.
ANuo a nato Christo M. DC. XIV. Ianuario Mense nauigationem io Orientalem In- Alia nauia diam suscepit Gualtervile tonus, magnae celebritatis Nauarchus , praefectus quatuor na- et 2 '
uium quibushqcerant nomina .Primae, pesiti si in Indiam
Α.d.XXVI. Martii Mensis ad occidentale littus Finerintvra appulerunt;quo loco non ta tim. eendu est homam Roteum,magni nominis Equite Anglu, Iacobi Regis nomine ad Magnu Indorum Monarcham Legat si una nauigasse, cuius in priore libro multis locis mentione fe- cimus,
160쪽
cimus A.d. XV. Aprilis in Portu anchoras jecerunt, postero die decem esiciis instructas armis lustrare terram iusserunt,sicubi refectionis aliquid nancisci possent. His barbari radicen quandam obtulerunt, grati aporis, quam ipsi Ningi vocabant, aponibus etiam probe cognitam. A.d.XXII.Iunii quatuor illae naues ad Μοhesinam Insulam appulerunt,i varios cibos, ligna&aquam potabilem pro suo arbitratu, nemine repugnante,ibi adeptae sunt.Colunt autem Insulam illam permixti Ethiopibus Arabes&Turcae , in quibus non pauci Hispanicae lingua notitiam habent. Ostensus ibi est Anglis fluuius admirandae naturae , qui diebus quindecim in Orientem fluit,altetis quindecim diebus mutato cursu in Occidentem fertur, tertiis XV incertis fluctibus vaga tur, compereruntque Angli non vanum illum aut mendacem esse rumorem.
Vigesimo nono Iulii cum adimnan, quod oppidum in S.Laurentii Insilla est,in anchoris subsisterent,venit ad Anglos nauis barbarici generis ab Gangamora, inter praecipuas me ces vehens pannos,none filo laneo,aut lino Jed corticib.arborum tenuissimis contextos .Est autem Donian oppidum pro captu barbarorum mediocres vltra centum aedificiis constans, quae elimovi lapide structa sunt firma satis & capacia.Ciues eius sunt comes inumani. nis utentes legibus, mercaturae dediti, ut qui in Melindam, Mombaetamin Arabiam negociantur,vidi in S.Laurentii Insillam. Mangonium hic frequens mancipiorum Ethiopici generis,eum hominem seruum hic decem nummis Regalibus possis emere, quem in Lusitania decuplo tanti queas vendere .Proximum ab hoc mercimonii genus est ebur. XX. die Augusti Portum Galantia in Sotato inuecti sunt, ubi tanta fuit oborta tempestas, ut parum abfuerit, quin,quod dicitur,in ipso portu naufragium facerent. Porrigitur autem ea pars Socolorae in Aquilonem,sub XlI .gradum XXX. minutias ab AEquatore, abest ab loco qui dicitur Abbadelcuria milliarib iis VIII. Germanicis, totidem a promontorio GuarisDO'. a. d. X. Septembris ingentem vim alitum nacti sunt, quos vehemens ventus ab littore raptos ad naues eorum adegerat. Duodecimo die post missi fuere Suratum mercatores aliquot, ut Anglis diuerseria in ea urbe pararent, qui ita abbatharis excusillunt, ut vix quicquam rerum suarum retinuerint.
A d. X X V. Septemb. Thomas Roarus Legatus pro Rege Angliae,& cum eo Nauarchus
cum omnibus mercatoribus xsectis naualibus exscensionem in terram fecerunt. Erant cum iis milites circiter LXXX quos dux eorum velut in acie militari constituit, aer explodere scio petos suos iussit. Hos secutum est tonitru machinarum mearum ab navibus, a quarum malis etiam vexilla cum armis regis Angliae explicata fuerunt. At magistratus Suratenses in suis se continuerunt tentoriis,uni illi rei intenti, ut res ac sarcinas Anglorum quam diligentissime excuterent,cui tamen eorum conatu Roaeus acriter restitit. Ivigantibus ad eum modum Anglis Persisque,postremo hi obtinuerunt, ut moris seruandi causa quortandam ex inissimo inter Anglos ordine farcinae pervestigarentur : ipse porro omni ope annixus est, ne sita conniventia dignitas 1plendor nominisAnglicani aliquid caperet detrimenti,sed sua constaret Iacobo Regi etiam in ea Orientis parte auctoritas. Manserunt Angli in Urbe Surato per reliquum illius anni, &isque in mensem Masetium sequentis , cuius mensis die tertio profecti, ad Calecutum illustre apud Indos Emporium appulerunt. Excepit amorines Pro rex aduenientes magnifice , suum regisque sui desiderium cum hospitibus colloquendi testatus , precatusque simul, ut duorum triumue dierum moram grauati non ferrent Verterunt haec in commodum suum Angli, alimoniam aliasque res nauigantibus necessarias , vili sane preci coemtas , nauibus magna copia intulerunt obtinebant per id tempus Lusitan Crangoloram Arcem inprimis munitam .Eam rex Calec utensis magnis viribus oppugnabat; quam cum aliquandiu obsedinset, petiit ab Anglis Samorines, ut eo appellerent naves suas. Placuit Anglis consilium, proinfectique eo,milliari uno a continente in anchoris substitere. Vocauit ad se Samori nec a rege ita facere iussus' auarchum, qui ipse quidem venire supersedit,quendam autem ex sociis, Barclayum nomine eo misit Reiecit huius colloquium Samorines , seque in mandatis habere dixit, nulli mortalium praeterquam ipsi Nauarcho secreta sua explicare venit ergo Nauarchus, He omnibus rebus ad mercatu iam pertinentibus, simulque de immunitate a vectigalibus tortoriis cum eo ex animi sententia transegit. Constituerat autem Nauarchus, potissimam mercium partem , quam Surati reliquerat , Bantam transporta re. Hoc ubi resciuit Samorin , voluit ut aliquot Angli Calecuti interim manerent, atque ita obtinuit.
Igitur Angli confecta parte cursus sui,Cochinum urbem praeternauigaites, ad oppidum